Ế Ả BÁO CÁO K T QU
Ứ Ứ Ụ Ế NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI N
ờ ớ
ệ
1. L i gi
i thi u
ầ ủ ỉ ầ ứ ế ậ ớ ộ ờ ộ ọ V i yêu c u c a xã h i th i kì h i nh p, h c sinh không ch c n ki n th c mà còn
ự ậ ự ế ụ ứ ế ứ ế ầ c n có năng l c v n d ng các ki n th c đó trong th c t ụ . Ki n th c và thông tin liên t c
ượ ừ ậ ậ ờ ộ ố ố ổ thay đ i và đ c c p nh t theo t ng gi , các tình hu ng trong cu c s ng thì vô cùng đa
ậ ạ ọ ườ ữ ỏ ạ d ng. Do v y quá trình d y và h c trong nhà tr ổ ả ng cũng đòi h i ph i có nh ng thay đ i
ữ ạ ườ ờ ạ ớ ự ể ợ ớ ể đ đào t o ra nh ng con ng ạ ủ i phù h p v i s phát tri n c a th i đ i m i. Trong ho t
ộ ấ ụ ữ ệ ề ế ườ ụ ầ ộ đ ng giáo d c hi n nay, có m t v n đ khi n nh ng ng i làm công tác giáo d c c n suy
ẫ ườ ắ ầ ự ệ ả ấ ướ ế ọ ọ ng m: h c sinh th ỏ ng c m th y m t m i, áp l c khi b t đ u b c vào các ti t h c. Tâm
ẽ ả ẳ ưở ọ ậ ả ủ ế ệ ạ lí căng th ng đó s nh h ọ ng đ n hi u qu c a quá trình h c t p. Quá trình d y h c
ướ ứ ự ư ế ề ọ ộ ọ ượ tr c kia coi tr ng n i dung ki n th c nên năng l c h c sinh nhi u khi ch a đ c chú
ứ ể ả ứ ụ ể ế ậ ọ ế ề ả tr ng phát tri n đúng m c, kh năng v n d ng ki n th c đ gi ộ ấ i quy t m t v n đ trong
ự ễ ạ ộ ở ộ ư ượ ề ế ạ ỗ ọ th c ti n còn nhi u h n ch , ho t đ ng kh i đ ng trong m i bài h c ch a đ ọ c chú tr ng
ư ạ ượ ứ ứ ọ đúng m c nên ch a t o đ c tâm lí h ng thú cho h c sinh.
ấ ừ ự ế ả ướ ề ả Xu t phát t ầ yêu c u th c t đó, Đ ng và Nhà n ỉ ạ c đã có nhi u văn b n ch đ o
ệ ổ ớ ị ả công tác đ i m i căn b n, toàn di n giáo d c: ngày 4/11/2013 ế ố ụ Ngh quy t s 29 – NQ/TW
ị ầ ấ ươ ả ế ị ộ h i ngh l n VIII Ban Ch p hành Trung ng Đ ng khóa XI, Ngh quy t s ố
ộ ướ ố ủ ộ ệ ề ổ ộ c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi ớ t Nam v đ i m i ủ 88/2014/QH13 c a Qu c h i n
ươ ể ệ ỉ ạ ụ ữ ề ổ ch ạ ng trình sách giáo khoa giáo d c ph thông. Nh ng ch đ o này đ u th hi n: ho t
ớ ả ề ụ ạ ầ ả ổ ụ ộ ươ ộ đ ng giáo d c và đào t o c n ph i đ i m i c v m c tiêu, n i dung và ph ạ ng pháp d y
ữ ầ ộ ọ ổ ớ ổ ớ ạ ọ h c. M t trong nh ng khâu quan tr ng c n chú ý trong quá trình đ i m i là đ i m i ho t
ạ ị ướ ự ủ ể ọ ộ đ ng d y h c theo đ nh h ng phát tri n năng l c c a ng ườ ọ i h c.
ớ ọ ừ ướ ớ ấ ầ ướ ậ ớ V i h c sinh l p 10 v a b c vào c p 3, c n h ế ng các em ti p c n v i ph ươ ng
ể ọ ượ ự ủ ề ề ứ pháp h c và hình th c ki m tra phát huy đ ệ ọ ạ c năng l c c a mình, t o ti n đ cho vi c h c
ữ ườ ị ượ ả ế ậ t p nh ng năm ti p theo trong nhà tr ẳ ng và kh ng đ nh đ ộ ố c b n thân trong cu c s ng
sau này.
ạ ườ ế ạ ộ ạ ổ ớ T i tr ng THPT ễ Nguy n Vi t Xuân ọ , quá trình đ i m i ho t đ ng d y h c
ượ ữ ẩ ạ ầ ườ ụ ề cũng đang đ c đ y m nh trong nh ng năm g n đây. Nhà tr ệ ng đã áp d ng nhi u bi n
ế ự ể ứ ụ ệ ầ ả ổ ớ pháp thi t th c đ đáp ng yêu c u đ i m i căn b n toàn di n giáo d c.
ươ ọ ầ ạ ớ ế ượ ệ ử ụ Vi c s d ng ph ng pháp m i trong d y h c c n thi ầ t và c n đ ộ ế c bàn đ n m t
ế ứ ạ ộ ầ ạ ổ ớ ọ ướ ầ cách h t s c nghiêm túc. Chúng ta c n đ i m i ho t đ ng d y h c và b ự c đ u là th c
1
ạ ộ ở ộ ọ ậ ẽ ạ ứ ệ ạ ạ ọ hi n đa d ng hóa ho t đ ng kh i đ ng, t o h ng thú h c t p cho h c sinh s t o tâm lí
ả ể ạ ế ọ ậ h c t p đ đ t k t qu cao.
ứ ớ ướ ạ ộ ở ộ ề ổ ớ So v i các nghiên c u tr c đây v đ i m i ho t đ ng kh i đ ng, trong khuôn kh ổ
ủ ế ướ ự ế ệ ệ ạ ệ sáng ki n kinh nghi m c a cá nhân, tôi h ng đ n vi c th c hi n đa d ng hóa các hình
ứ ổ ứ ố ớ ố ượ ạ ộ ở ộ ễ ọ ớ th c t ch c ho t đ ng kh i đ ng đ i v i đ i t ng h c sinh l p 10 THPT Nguy n Vi ế t
ị Xuân trong môn Đ a lí.
ệ
ế 2. Tên sáng ki n kinh nghi m
Ạ Ạ Ộ Ị ĐA D NG HÓA Ở Ộ HO T Đ NG KH I Đ NG MÔN Đ A LÍ 10
Ạ ƯỜ Ễ Ế T I TR NG THPT NGUY N VI T XUÂN
ả
ế
3. Tác gi
sáng ki n:
ọ ươ ị H và tên: Tr ng Th Thanh Tâm
ị ị ỉ ườ ễ ế ệ ườ Đ a ch : Giáo viên Đ a Lí Tr ng THPT Nguy n Vi t Xuân Huy n Vĩnh T ng
ố ệ ạ S đi n tho i: 0976. 669.563
.gvnguyenvietxuan @ vinhphuc.edu.vn E mail: truongthithanhtam
ủ ầ ư ạ
ế
4. Ch đ u t
t o ra sáng ki n
ự
ụ
ế
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n
ể ả ụ ự ụ ạ ạ ị Áp d ng trong lĩnh v c giáo d c và đào t o, dùng đ gi ng d y môn Đ a lí 10.
ế ượ
ụ
ụ
ầ
ầ
ặ
6. Ngày sáng ki n đ
ử c áp d ng l n đ u ho c áp d ng th
ế Ngày 8 tháng 10 năm 2018, t ạ ườ i tr ng THPT ễ Nguy n Vi t Xuân
ả
ệ
ế
7. Mô t
sáng ki n kinh nghi m
ộ 7.1. N i dung
Ơ Ở Ự Ủ Ạ Ệ ĐA D NG HÓA HO T Ạ Ậ Ở Ộ Ễ Ọ Ị Ơ Ở Ộ Ạ 7.1.1. C S LÍ LU N VÀ C S TH C TI N C A VI C Đ NG KH I Đ NG TRONG D Y H C Đ A LÍ
ậ
ơ ở 7.1.1.1. C s lí lu n
ạ ộ ở ộ ư ạ ẩ ả ấ ị ọ giai đo n chu n b giúp h c sinh c m th y th giãn và Ho t đ ng kh i đ ng là
ự ạ ạ t o tâm tr ng tích c c cho vi c h c ệ ọ (theo Rushidi, 2013). Theo Robertson & Acklam (2000),
ạ ộ ở ộ ở ầ ủ ầ ộ ả ắ kh i đ ng là m t ho t đ ng ng n cho ph n m đ u c a bài h c ọ (tr.30). Tác gi Kay
ố ằ ạ ộ ắ ầ ở ộ ạ ọ kh i đ ng là các lo i ho t đ ng khác nhau giúp h c sinh b t đ u suy (1995) tuyên b r ng
ạ ệ ượ ớ ướ ế nghĩ, xem l i các tài li u đ c gi ệ i thi u tr c đó và quan tâm đ n bài h c. ọ Lassche
2
ở ộ ố ớ ữ ạ ọ ọ ị ằ r ng đ i v i bài h c h c ngôn ng , giai đo n kh i đ ng là đ nh h ướ ng ị (2005) đ nh nghĩa
ầ ừ ể ệ ượ ự ủ ban đ u c a bài h c ệ “th c hi n ọ . Còn theo t ế đi n ti ng Vi ở ộ t, kh i đ ng đ ể c hi u là
ẹ ướ ữ ắ ầ ạ ộ ở ộ ư ậ ượ ể nh ng đ ng c khi b t đ u”. ộ tác nh tr Nh v y ho t đ ng kh i đ ng đ ộ c hi u là m t
ơ ả ự ữ ệ ẹ ằ ướ ắ ầ ự ho t đ ng ạ ộ nh m th c hi n nh ng thao tác c b n, nh nhàng tr ệ c khi b t đ u th c hi n
ệ ụ ể ộ m t công vi c c th nào đó.
ạ ộ ở ộ ườ ượ ổ ứ ặ Ho t đ ng kh i đ ng th ng đ ạ ộ ch c thông qua ho t đ ng cá nhân ho c c t
ự ợ ạ ộ ự ẽ ạ ọ ho t đ ng nhóm s kích thích s sáng t o, giúp h c sinh hình thành năng l c h p tác, tinh
ọ ỏ ư ế ở ộ ụ ư ệ ầ ẩ ầ ỡ ị ệ th n h c h i, giúp đ nhau khi th c hi n nhi m v . Chu n b ph n kh i đ ng nh th nào
ả ự ố ượ ệ ả ộ ệ ủ ả ề ọ cho hi u qu ph i d a vào n i dung bài, đ i t ng h c sinh và c đi u ki n c a giáo viên.
́ ̀ ̀ ́ ̉ ự ư ư ̣ ư ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ Nh vây co thê hiêu, hoat đông nay ch a đoi hoi s t duy cao, không qua coi trong
̀ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ư ̉ ̣ ̣ ̣ ́ vê vân đê kiên th c ma chu yêu la tao tâm thê tôt nhât cho cac em nhâp cuôc, lôi keo cac em
́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̉ ư ́ ư ́ ơ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ Nêu tô ch c tôt hoat đông nay se tao ra môt tâm co h ng thu v i cac hoat đông phia sau đo.
́ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ̀ ư ự ơ ư ̉ ̣ ̣ ̣ ly h ng phân, t ́ nhiên đê lôi keo hoc sinh vao gi ̀ ̃ ơ hoc. H n n a, nêu cang đa dang thi se
̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ̀ ư ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ơ luôn tao nên nh ng bât ng thu vi cho hoc sinh. Vi thê ng ̀ ̣ ươ i hoc se không con cam giac mêt
̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̃ ́ ư ượ ̉ ̣ ̉ ̉ ̃ moi, nham chan, năng nê, lo lăng nh khi giao viên kiêm tra bai cu. Cac em se đ c thoai
̀ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ mai tham gia vao hoat đông hoc tâp ma không hê hay biêt.
ạ ộ ở ộ ủ ụ * M c đích c a ho t đ ng kh i đ ng
ạ ộ ở ộ ụ ẫ ọ ớ M c đích c a ủ ho t đ ng kh i đ ng ớ ố ề là d n vào bài h c, n i li n bài cũ v i bài m i,
ụ ạ ọ ượ ọ ậ ứ ợ g i ý cho h c sinh, kích thích h ng thú, làm rõ m c đích, t o đ c không khí h c t p tích
ổ ở ọ ư ử ừ ở ổ ự c c, sôi n i h c sinh. B i nh Kh ng T đã t ng nói
ế ằ ằ ọ ọ ọ t mà h c, không b ng thích mà h c, thích mà h c không b ng vui mà h c” “ Bi ừ ộ ọ . T n i
ự ế ả ủ ự ề ẽ ạ ậ ấ dung c a câu nói và th c t ộ gi ng d y, tôi nh n th y ni m vui và s ham thích s là m t
ự ớ ọ ượ ể ươ ể ộ đ ng l c l n giúp h c sinh v t qua khó khăn đ v ọ ậ n lên trong h c t p. Có th nói ho tạ
ở ộ ư ả ệ ắ ọ ể ẫ ướ ộ ộ đ ng kh i đ ng có vai trò nh tr i n m đ d n d t h c sinh b ọ c vào bài h c m t cách
ứ h ng thú, say mê.
ặ ữ Hoạt động khởi động giúp chấm dứt các hoạt động của giờ học trước ho c nh ng
ỉ ữ ơ ộ ệ trò ch i, cu c nói chuy n trong lúc ngh gi a gi ờ đ để ảm bảo rằng học sinh toàn tâm, toàn
ế ý, nhập thân, hiện diện với giáo viên ngay từ khoảnh khắc đầu tiên của giờ học. N u nh ư
ọ ậ ự ậ ứ ậ không có s t p trung chú ý thì quá trình h c t p nói riêng và quá trình nh n th c nói chung
ệ ả ẽ s không có hi u qu .
ế ổ Hoạt động khởi động còn là công c đụ ể kiểm tra bài cũ. N u giáo viên t ứ ch c
ạ ộ ở ộ ả ớ ư ệ ể ắ ơ ổ ữ ho t đ ng kh i đ ng hi u qu v i các trò ch i ki m tra bài cũ nh đu i hình b t ch ,
ứ ế ệ ả ạ ầ ị tình yêu Đ a lí..., khuy n khích các em h ng thú tham gia tr i nghi m sáng t o đ u gi ờ
ở ộ ẽ ấ ấ ượ ủ ể ổ ọ h c, không khí c a 5 phút kh i đ ng ki m tra bài cũ s r t sôi n i và n t ng.
3
ữ Nh ng ho ạt động khởi động giúp thu hẹp khoảng cách giữa giáo viên và học sinh
ế ầ ế ắ và giữa học sinh với nhau. Cả l p sớ ẽ giao ti p g n gũi, ơ g n k t nhau h n thông qua các
ệ ả ơ ạ ộ trò ch i, các ho t đ ng tr i nghi m.
ạ ộ ở ộ ệ ể ệ ạ ằ Ngoài ra vi c sáng t o trong ho t đ ng kh i đ ng cũng đ tìm ra bi n pháp nh m
ấ ượ ệ ả ọ ị ả ả đ m b o hi u qu và nâng cao ch t l ạ ng trong d y h c Đ a lí ở ườ tr ng THPT. Đó cũng là
ướ ế ạ ạ ậ ự ơ ở ự ọ ậ ễ h ọ ng ti p c n giúp h c sinh m nh d n, t ề tin trong h c t p, là c s th c ti n, là n n
ệ ố ươ ả t ng cho vi c hình thành thói quen t t, hình thành nhân cách cho các em trong t ng lai.
ở ộ ư ỏ ở ầ ị ư ậ Nh v y, h ỉ ạ ộ o t đ ng kh i đ ng ch là khâu nh , nh ng l ạ ở i vào v trí m đ u, có
ạ ộ ặ ề ụ ớ ạ ậ ườ ạ ắ tác d ng đ t n n móng và g n bó v i các ho t đ ng còn l i. V y nên, ng i d y không
ể ỏ th b qua.
ầ ủ ạ ộ ở ộ * Yêu c u c a ho t đ ng kh i đ ng
ạ ả ờ ớ ọ ỉ ư ế Th i gian lên l p ch gói g n trong vòng 45 phút, nên khi so n gi ng cũng nh ti n
ớ ườ ạ ườ ặ ự ườ trình lên l p ng i d y th ng không đ t s chú ý và công phu ở ướ b c này. Thông th ng,
ườ ạ ể ẫ ề ả ằ ậ ớ ỉ ng i d y ch dành kho ng 5 phút đ d n vào bài m i (b ng nhi u cách). V y nên, yêu
ạ ộ ở ộ ủ ầ ầ ắ ấ ọ ẫ ầ c u đ u tiên c a ho t đ ng kh i đ ng là c n ng n g n, súc tích, khái quát cao, l y ít d n
ở ộ ạ ộ ứ ề ệ ầ ộ ọ nhi u ch không dài dòng, tùy ti n. N i dung ho t đ ng kh i đ ng c n khái quát, cô đ ng
ư ữ ề ả ầ ế nh ng ph i phong phú. V ngôn ng thì c n trong sáng, tinh t , súc tích.
ể ậ ứ ừ ụ ừ ạ ầ Th hai, tùy vào t ng bài d y mà giáo viên có th v n d ng và chú ý t ng yêu c u
ầ ườ ạ ầ ư ữ riêng. Trong đó, có nh ng yêu c u sau mà ng i d y c n l u ý:
ọ ủ ổ ậ ạ ậ ế ế Làm n i b t tính mũi nh n c a bài d y. Vì v y, giáo viên khi thi ạ ộ t k ho t đ ng
ở ộ ọ ọ ể ờ ọ ữ ứ ề ả kh i đ ng ph i có ch n l c v ngôn ng , làm sao đ l i g n mà ý sâu ch không nên dài
ứ ẹ ễ ể ộ ế ạ ứ ạ ả ọ dòng, vòng vo t o cho h c sinh c m giác d hi u, h ng thú h a h n m t ti ẫ ấ t d y h p d n,
ệ ả hi u qu .
ữ ộ ệ ữ ổ ậ ầ ọ Làm n i b t tính quan h gi a các ph n, gi a n i dung bài h c.
ạ ộ ổ ậ ị ủ ạ ọ Làm n i b t tính thú v c a ho t đ ng d y h c.
ễ ể ủ ổ ậ ơ Làm n i b t tính đ n gi n, d hi u c a ngôn ng . ữ ả
ổ ậ ậ ợ Làm n i b t tính khái quát t p trung, nâng cao g i ý.
4
ở ộ ở ậ ạ ộ ầ ấ ỏ ườ ạ B i v y, ho t đ ng kh i đ ng mang yêu c u r t cao, đòi h i ng i d y không
ượ ế ợ ệ ề ề ả ộ ộ đ c máy móc, khô khan mà ph i linh đ ng, k t h p nhi u bi n pháp sinh đ ng, nhi u ý
ạ ưở t ng sáng t o.
ơ ở ự ễ
7.1.1.2. C s th c ti n
ự ạ
ở ộ
ạ ộ
ạ ọ a.Th c tr ng ho t đ ng kh i đ ng trong d y h c
ướ ữ ị ướ ớ ủ ả ổ ướ ề ạ ủ ọ Tr c nh ng đ nh h ng đ i m i c a Đ ng, nhà n c và c a ngành v d y h c
ạ ủ ọ ơ ả ự ườ phát huy tính tích c c và sáng t o c a h c sinh; c b n giáo viên tr ng THPT Nguy n ễ
ế ầ ổ ớ ị ươ ạ Vi t Xuân nói chung và giáo viên Đ a lí nói riêng đã có tinh th n đ i m i ph ng pháp d y
ướ ự ủ ấ ọ ọ h c theo h ng l y h c sinh làm trung tâm, phát huy tính tích c c c a các em.
ự ự
ư
ự
ề
ổ
ớ
ề ư Tuy nhiên s quan tâm đ i m i ch a nhi u, ch a th c s đi vào chi u
ệ
ề
ờ ọ
sâu; đôi khi còn qua loa, hình th c. ứ Hi n nay nhi u gi
ớ h c trên l p giáo viên
ặ
ổ ứ
ụ ể
ở ộ
ạ ộ
còn g p khó khăn khi t
ch c các ho t đ ng kh i đ ng, c th là:
ế ạ
ở ộ
ầ
ỏ
ọ
Trong các ti
t d y, đôi khi giáo viên b qua ph n kh i đ ng bài h c mà
đi
ẳ
ộ th ng vào n i dung bài.
ế ế ế
ạ
ạ
ọ
ườ
ỉ
Giáo viên khi thi
t k k ho ch d y h c th
ứ ng ch làm theo hình th c
ớ
ư ậ
ẽ ế
ệ
ộ
ượ
gi
ể i thi u qua m t chút đ vào bài, nh v y s ti
ệ t ki m đ
ờ ề c nhi u th i
ạ ộ
ứ
ế
ề
ắ
ớ
ề ấ gian dành cho ho t đ ng khai thác ki n th c m i, không lo l ng nhi u v v n
ế
ờ
ố
ề đ thi u th i gian, cháy giáo án… do đó ti
ế ọ ươ t h c t
ng đ i khô khan, thiên v
ề
ế
ả
ả
ự ủ ọ
ự ợ
ế
lý thuy t và gi ng gi
i mà thi u đi s h p tác tích c c c a h c sinh; ngay t
ừ
ướ
ắ ộ
ẫ
ọ
ờ
b
ụ ộ c vào bài h c sinh đã có tâm lý th đ ng ch giáo viên d n d t n i dung
ụ ộ
ề
ề
ừ
ẽ
ạ
ẵ
và truy n th m t chi u, t
ự ể đó s khó t o tâm lý đ các em s n sàng th c
ự ở
ệ
ệ
ạ ộ
ủ
ọ
ụ ộ hi n nhi m v m t cách tích c c
ế các ho t đ ng ti p theo c a bài h c.
ủ ọ
ư ự
ả
ộ
ọ
ợ
ớ
Ch a l a ch n các n i dung phù h p v i kh năng c a h c sinh.
ủ ọ
ư
ọ
ự H c sinh ch a tích c c hăng hái trong h c t p.
ọ ậ Tâm lý c a h c sinh nhìn
ứ
ề
ớ
ị
ế ọ
chung không quan tâm và h ng thú nhi u v i môn Đ a lí; khi vào ti
t h c thì
ắ
ẫ
ị
ướ
ọ ủ
quá trình d n d t và đ nh h
ư ạ ng bài h c c a giáo viên còn khô khan, ch a t o
ượ ự ứ
ụ ế
ề
ể
ệ
ọ
đ
ứ c s h ng thú đ thu hút các em vào bài h c; vi c truy n th ki n th c
5
ế
ế
ề
ặ
ẫ
ấ
ộ
ộ ủ c a giáo viên còn n ng v lý thuy t, n i dung thi u sinh đ ng, h p d n nên
ố ớ ộ
ự
ơ . càng làm cho các em ít có s quan tâm đ i v i b môn này h n
ự
ể
ọ
ợ
H c sinh còn lo s do áp l c ki m tra bài cũ.
ứ ộ ế
ủ ọ
ồ
ộ M c đ ti p thu bài c a h c sinh không đ ng b .
ờ ọ
ẳ
Không khí trong gi
h c còn căng th ng.
ể ạ ượ
ả ọ ậ
ệ
ướ ầ
ầ ạ
Đ đ t đ
c hi u qu h c t p, b
ứ c đ u tiên c n t o cho các em h ng
ầ ạ
ọ ậ
ậ ợ ả ề ặ
ộ
thú h c t p. Giáo viên c n t o ra m t không khí thu n l
i c v m t tâm lí,
ơ ậ ự ự
ứ ủ ọ
ế
ố
ể kh i d y s s tò mò, mu n tìm hi u khám phá ki n th c c a h c sinh.
ạ
ườ
ế
ố ớ
ng THPT
ễ Nguy n Vi
t Xuân
T i Tr
ị , đ i v i môn Đ a lí nói chung và
ị
ở ộ
ụ
ứ
ề
ọ
Đ a lí 10 nói riêng
ằ , tôi đã áp d ng nhi u hình th c kh i đ ng bài h c nh m
ứ
ọ
ướ
ầ
ượ
ấ ị
ế
ả
ọ ậ ạ t o h ng thú h c t p cho h c sinh, b
c đ u thu đ
c k t qu nh t đ nh.
ổ
ộ ố
ứ
ứ
ẫ
ặ
Tuy nhiên, trong quá trình t
ch c v n còn g p m t s khó khăn: m c đ
ộ
ứ ủ ọ
ậ
ạ ộ
ở ộ
ề
nh n th c c a h c sinh khác nhau
, nhi u ho t đ ng kh i đ ng còn
có nh ngữ
ư ợ
ạ ộ
ở ộ
ờ ạ
ể
ặ
ề ế đi m ch a h p lí, có đôi khi ho t đ ng kh i đ ng còn r i r c, n ng v ki n
th c... ứ
ế
ả
ả
ầ
ủ ọ
ố
K t qu kh o sát đ u năm 201
8 2019 c a h c sinh kh i 10 t
ạ ườ ng
i tr
ễ
ế
ứ ộ ứ
ủ ọ
ấ
THPT Nguy n Vi
t Xuân
ắ ầ cho th y m c đ h ng thú c a h c sinh khi b t đ u
bài h cọ :
ạ ộ
ở ộ
ọ
* V i bớ ài h c không có ho t đ ng kh i đ ng
T ngổ R tấ H ngứ Bình ứ Không h ng thú
s ố ọ h c h ngứ thú th ngườ
thú sinh Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ l pớ ngượ l (%) ngượ l (%) ngượ l (%) ngượ l (%) 10A4,
0,8 10,1 39,5 49,6 1 13 51 64 A5, A6 129
ạ ộ
ở ộ
ớ
ọ
*V i bài h c có ho t đ ng kh i đ ng
T ngổ R tấ H ngứ Bình ứ Không h ng thú
s ố ọ h c h ngứ thú th ngườ
6
thú sinh
l pớ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ
ngượ l (%) ngượ l (%) ngượ l (%) ngượ l (%) 10A1,
33,3 50,4 13,8 2,5 A2, A3 123 41 62 17 3
ể ấ
ẽ
ế
ả
ọ
Thông qua k t qu trên có th th y h c sinh s có tâm lí h c t p t
ọ ậ ố t
ế
ổ ứ
ở ộ
ạ ộ
ệ
ả
ộ
ơ h n n u giáo viên t
ch c các ho t đ ng kh i đ ng m t cách hi u qu , phù
ọ ụ ể
ớ ừ
ấ
ấ
ạ
ợ h p v i t ng bài h c c th . Xu t phát t
ừ ự ế th c t
ề trên, v n đ đa d ng hóa
ạ ộ
ở ộ
ứ
ở
ế ơ
ờ ế
ho t đ ng kh i đ ng càng tr nên b c thi
t h n bao gi
h t.
ẫ ế
ộ ố
ế ủ
ạ
b. M t s nguyên nhân d n đ n h n ch c a vi c
ạ ệ đa d ng hóa
ạ ộ ho t đ ng
ở ộ kh i đ ng.
ự ạ ấ ừ ề ể ỉ Theo tôi th c tr ng trên xu t phát t ộ nhi u nguyên nhân, trong đó có th ch ra m t
ơ ả ố s nguyên nhân c b n sau:
ủ ề ự ầ ứ ầ ộ ộ ư ậ ậ ế ả ổ ớ M t b ph n giáo viên ch a nh n th c đ y đ v s c n thi t ph i đ i m i ph ươ ng
ự ạ ọ ọ ệ ứ ụ ủ pháp d y h c theo năng l c h c sinh. ệ Vi c ng d ng công ngh thông tin c a giáo viên
ộ ố ư ố ố ệ ổ ạ ớ ươ ọ trong m t s tình hu ng ch a t t nên còn ng i trong vi c đ i m i ph ạ ng pháp d y h c và
ế ế ướ ự ủ ọ ạ ộ ở ộ thi t k giáo án theo h ng phát huy tính tích c c c a h c sinh trong ho t đ ng kh i đ ng.
ệ ổ ứ ư ế ọ ộ ọ ọ ỉ Ch chú tr ng đ n n i dung bài h c mà ch a chú tr ng vi c t ở ạ ộ ch c ho t đ ng kh i
ọ ậ ể ạ ứ ọ ề ề ộ đ ng đ t o h ng thú h c t p cho h c sinh. ụ ế ặ Tâm lý giáo viên còn n ng v truy n th ki n
ạ ộ ở ộ ề ờ ứ ọ ớ th c bài h c m i, còn s ợ n u ế dành nhi u th i gian cho ho t đ ng kh i đ ng có th b ể ị
ủ ờ ứ ệ ế ặ ớ “cháy giáo án” ho c không đ th i gian dành cho vi c khai thác ki n th c m i.
ở ộ ệ ạ ụ ứ ệ ơ ở ậ ế ạ ấ Vi c áp d ng các hình th c kh i đ ng hi n t i còn h n ch vì c s v t ch t, thi ế ị t b
ạ ầ ệ ề ọ ườ ư ạ d y h c, h t ng công ngh thông tin truy n thông trong các nhà tr ng còn ch a đáp
ứ ượ ầ ng đ c yêu c u.
ươ ệ ạ ở ọ ươ ố Ch ị ng trình môn Đ a lí THPT hi n t i các môn h c còn t ng đ i dài, giáo viên
ự ặ ố ươ ờ ệ còn g p khó khăn trong vi c xây d ng phân ph i ch ố ng trình, phân ph i th i gian cho phù
ạ ộ ở ộ ể ề ờ ợ h p đ dành nhi u th i gian cho ho t đ ng kh i đ ng.
ươ ố ố ể ể ệ ươ ố Ch ng trình ki m tra, thi hi n nay còn phân b s đi m t ệ ề ng đ i nhi u cho vi c
ủ ế ề ệ ự ứ ề ạ ấ ớ ọ ghi nh , do đó giáo viên khi d y còn áp l c nhi u v vi c cung c p đ ki n th c cho h c
ủ ế ể ọ ơ ả ứ ứ ứ ệ ể ế sinh, đ h c sinh có đ ki n th c c b n đáp ng cho vi c ki m tra ki n th c th ườ ng
ị xuyên và đ nh kì.
7
ứ ậ ượ ầ ủ ệ ọ ườ ươ Nh n th c đ c t m quan tr ng c a vi c tăng c ổ ng đ i m i ớ ph ạ ng pháp d y
ấ ằ ứ ụ ầ ậ ắ ọ ị h cọ , tôi th y r ng c n trang b nh n th c đúng đ n cho giáo viên, h c sinh, ph huynh v ề
ứ ự ệ ậ ớ ổ ớ ạ ộ ổ đ i m i ho t đ ng kh i đ ng ạ ở ộ . Khi có nh n th c đúng, quá trình th c hi n đ i m i ho t
ọ ẽ ạ ệ ạ ả ộ đ ng d y h c s đ t hi u qu cao.
7.1.2. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỂ ĐA DẠNG HÓA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG MÔN ĐỊA LÍ 10 TẠI TRƯỜNG THPT NGUYỄN VIẾT XUÂN
ạ ộ
ở ộ
ơ ở ể ế 7.1.2.1. C s đ ti n hành
ạ đa d ng hóa
ị ho t đ ng kh i đ ng môn Đ a
lí l p 10ớ
ể ế
ạ
ổ
ớ
ộ
ở
ộ
ớ
ị
Đ ti n hành đ i m i ho t đ ng kh i đ ng môn Đ a lí l p 10 t
ạ i
ườ
ế
ộ ố ộ
ự
ệ
tr
ng THPT
ễ Nguy n Vi
t Xuân
, tôi đã th c hi n m t s n i dung sau:
ọ ậ ứ ế ộ ổ ớ ị Nghiên c u h c t p các n i dung liên quan đ n đ i m i PPDH, KTĐG theo đ nh
ướ ự ể ườ ọ ủ ụ ụ ạ ộ h ng phát tri n năng l c ng ở i h c c a B Giáo d c và S Giáo d c và Đào t o Vĩnh
Phúc.
ọ ỏ ệ ừ ồ ườ ở ườ H c h i kinh nghi m t ệ đ ng nghi p cùng tr ng và các tr ng khác.
ạ ộ ở ộ ự ệ ổ ị ướ ớ Xây d ng các bi n pháp đ i m i ho t đ ng kh i đ ng theo đ nh h ự ng năng l c
ệ ợ ế ề phù h p đi u ki n th c t ự ế ạ ườ t i tr ng THPT ễ Nguy n Vi t Xuân .
ự ế ệ ế ậ ả Ti n hành th c nghi m, thu th p thông tin đánh giá k t qu
ụ ữ ế ệ ể ạ ế ắ Ti n hành rút kinh nghi m, kh c ph c nh ng đi m còn h n ch .
ệ
ự
ạ
ạ ộ
7.1.2.2. Các bi n pháp đã
th c hi n
ệ đ ể đa d ng hóa
ở ho t đ ng kh i
ộ
ị
ế
đ ng môn Đ a lí 10 t
ạ ườ i tr
ng THPT
ễ Nguy n Vi
t Xuân
ạ ọ ớ ị ệ ệ Trong quá trình d y h c môn Đ a lí l p 10 t ự ạ ườ , tôi đã th c hi n các bi n pháp i tr ng
ạ ạ ộ ở ộ ọ sau đ ể đa d ng hóa ho t đ ng kh i đ ng bài h c:
ỏ ắ ớ
ự ễ
ở ộ
ố
ằ
a. Kh i đ ng b ng các câu h i g n v i tình hu ng th c ti n
ế ợ ự ế ế ợ ự ế ữ ọ ụ K t h p th c t có nghĩa là k t h p th c t gi a h c sinh giáo viên ph huynh,
ế ợ ự ế ọ ậ ộ ố ế ợ ự ế ẽ ữ ộ là k t h p gi a th c t h c t p cu c s ng xã h i. K t h p th c t ạ s giúp cho ho t
ạ ọ ế ơ ạ ơ ầ ươ ỉ ộ đ ng d y h c thân thi t h n, g n gũi và khoáng đ t h n. Dùng ph ng pháp này ch là cái
ể ẫ ừ ừ ạ ớ ọ ộ ọ ự “c ” đ d n vào bài h c, v a làm phong phú n i dung d y h c, v a phát huy tính tích c c
ở ọ ỉ ẫ ủ ườ ạ h c sinh và tính ch d n c a ng i d y.
ự ễ ỏ ắ ể ạ ọ ọ ớ Trong quá trình d y h c tôi chú tr ng các câu h i g n v i th c ti n đ phát huy kh ả
ậ ụ ủ ọ ế ả ề ự ế ế ặ ứ năng v n d ng ki n th c kĩ năng c a h c sinh gi ấ i quy t các v n đ th c t . M t khác, tôi
8
ệ ố ử ụ ự ế ể ở ộ ậ ắ ố ớ ỏ đã s d ng h th ng các câu h i, bài t p g n v i tình hu ng th c t ọ đ kh i đ ng bài h c
ọ ạ ự ứ t o s h ng thú cho h c sinh.
ạ ự ể ọ ự ễ ầ ố ả Các tình hu ng th c ti n luôn g n gũi, t o s tò mò đ h c sinh tìm cách gi ế i quy t,
ớ ể ả ể ộ ế ố đó cũng là cách thu hút các em tìm hi u n i dung bài m i đ gi ệ i quy t tình hu ng hi u
qu .ả
Ọ Ậ Ờ Ố Ử Ụ Ồ Ả ạ Ví d 1: ụ Khi d y bài 3: S D NG B N Đ TRONG H C T P VÀ Đ I S NG,
ẽ ầ ượ ế ạ ộ ở ộ ướ ể ế đ ti n hành ho t đ ng kh i đ ng, tôi s l n l t ti n hành theo các b ư c nh sau:
ứ ủ ả ọ ề ả ậ ụ ứ ế ế ổ B c 1 ả ướ : V n d ng ki n th c đã h c v b n đ và ki n th c c a b n thân, trao đ i và th o ồ
ể ả ờ ừ ậ ờ ỏ ỏ lu n nhanh theo t ng nhóm nh trong th i gian 4 phút đ tr l i các câu h i sau:
ụ ể ử ụ ữ ả ồ ố + Em đã s d ng b n đ vào nh ng tình hu ng c th nào?
ủ ầ ư ế ộ ự ướ ự ế + N u em là m t ch đ u t và xây d ng, tr c khi ti n hành thi công xây d ng cây
ạ ả ữ ứ ầ ắ ồ ầ c u b c qua Sông Phó Đáy thì em c n nghiên c u nh ng lo i b n đ nào? Vì sao?
ớ ạ ổ ọ ờ ỏ ướ ự B c 2 i câu h i d i s quan sát, ướ : H c sinh trao đ i nhanh v i b n trong nhóm đ ể trả l
ướ ủ ị đ nh h ng c a giáo viên.
ướ ệ ủ ờ ạ ả ầ ỗ B c 3: GV chia b ng làm 6 ph n, m i đ i di n c a các nhóm ở m i dãy lên ghi trên
b ng.ả
ờ ạ ả ư ậ ự ọ ệ M i đ i di n các nhóm gi i thích vì sao l a ch n nh v y.
ệ ả ậ Các nhóm khác nh n xét và ph n bi n.
ủ ọ ạ ộ ừ ầ ả ờ ủ ọ ể ẫ c 4 ướ : Giáo viên đánh giá ho t đ ng c a h c sinh; t ph n tr l i c a h c sinh đ d n B
ề ể ị ấ ố ướ ắ ạ d t t o nên tình hu ng có v n đ đ đ nh h ng vào bài.
Ờ Ấ Ệ ố ớ Ả Ụ Ệ Ặ Ví d 2:ụ Đ i v i bài 5: VŨ TR . H M T TR I VÀ TRÁI Đ T. H QU
Ự Ộ Ụ Ủ Ấ Ả Ể Ệ Ể CHUY N Đ NG T QUAY QUANH TR C C A TRÁI Đ T, bài 6: H QU CHUY N
Ờ Ủ ộ ố ử ụ Ộ Ấ Ặ ỏ ậ Đ NG XUNG QUANH M T TR I C A TRÁI Đ T, tôi s d ng m t s câu h i bài t p
ự ễ ứ ể ế ệ ế ớ ỏ ườ ắ g n v i th c ti n đ thay th các câu h i tái hi n ki n th c thông th ng.
ộ ậ ễ ể ấ ấ ố ộ ữ B em r t thích xem đá bóng, m t tr n đ u gi a đ i tuy n Manchester và Chelsea di n ra
ờ ạ ủ ở ỉ lúc 14 gi ngày 1/9/2018 t i th đô Luân Đôn (Anh).Nhà em t nh Vĩnh Phúc, hãy tính gi ờ
ể ố ể ượ ậ ượ ự ế ề ạ t i Vĩnh Phúc đ b em có th xem đ ấ c tr n đ u đó đ c truy n hình tr c ti p trên tivi?
ằ ở ủ ờ ố Đáp án: Th đô Luân Đôn (Anh) n m múi gi s 0
ỉ ệ ằ ở ờ ố T nh Vĩnh Phúc (Vi t Nam) n m múi gi s +7
ớ ơ ấ ẽ ượ ế ậ Gi ờ ạ t i Vĩnh Phúc s m h n gi ờ ạ t i Luân Đôn 7 ti ng, do đó tr n đ u s đ ề c truy n hình
ự ế ạ ờ tr c ti p trên ti vi t ờ i Vĩnh Phúc vào th i gian: 14 + 7= 21 gi ngày 1/9/2018.
Ộ Ố
Ự
Ố
Ạ
ạ
Ví d 3:ụ Khi d y bài 12: S PHÂN B KHÍ ÁP. M T S LO I GIÓ
ố
CHÍNH, GV nêu ra tình hu ng:
9
ờ ế
ể ạ
ấ
ố
ị
ộ t m y ngày nay chuy n l nh. Bà n i và em bé nhà em b ho, m. Em
Th i ti
ị ơ
ự
ấ
ả
ỏ bé h i: Ch
i, sao t
nhiên em th y rét, mũi em khô quá. Em hãy gi
i thích
ủ
ể
ề
cho em bé hi u nguyên nhân c a đi u này?
ả ờ
ả ờ ủ
ể ướ
ỏ
ẫ
ọ
HS tr l
ự i câu h i. GV d a vào câu tr l
i c a HS đ h
ng d n vào bài h c.
ỏ ắ
ụ
ễ
ọ
ơ
ớ
ự Khi áp d ng các câu h i g n v i th c ti n, h c sinh chăm chú h n vào
ế ể ả
ứ
ụ
ệ
ậ
ế ấ
ế vi c v n d ng các ki n th c lí thuy t đ gi
ề ả i quy t v n đ n y sinh trong
ự ế ọ
ẽ ủ ộ
ọ ậ
ờ ố
ạ
ơ
th c t
. H c sinh s ch đ ng, sáng t o h n trong h c t p và đ i s ng.
ở ộ
ằ
ươ
ưở
b. Kh i đ ng b ng ph
ng pháp l
iên t
ạ ng lo i suy
ứ ữ ể ậ ạ ươ ồ ộ Lo i suy là thu t ng lôgic, có nghĩa là căn c vào đi m t ề ng đ ng v thu c tính
ố ượ ữ ủ ể ể ộ ủ nào đó c a hai đ i t ng đ suy ra nh ng thu c tính khác c a chúng cũng có th là t ươ ng
ở ữ ế ươ ưở ạ ớ ồ đ ng nh ng suy lí gián ti p. Ph ng pháp liên t ứ ợ ng lo i suy phù h p v i dòng ý th c
ườ ườ ễ ượ ợ ế ậ ở ươ thông th ủ ng c a con ng i, h p lôgic, d đ c ti p nh n. B i vì, ph ng pháp này
ư ở ộ ễ ộ ớ ỉ ợ không ch g i cho h c ọ sinh t duy mà còn d dàng kh i đ ng vào n i dung bài m i. Đây
ố ưở ấ chính là chi c c u ế ầ n i liên t ả ệ ng r t hi u qu .
ấ ồ ạ ộ ạ ậ ỏ ấ ừ ấ ờ i trên Trái Đ t t r t lâu đ i, con Ví d 1:ụ GV h i: Đó là m t d ng v t ch t t n t
ườ ố ở ữ ả ấ ấ ấ ỗ ng i s ng ạ ủ ậ trên nó, s n xu t trên nó. M i lo i c a v t ch t này có nh ng tính ch t khác
ạ ả ườ ộ ẩ nhau, t o ra s n ph m khác nhau. Con ng ữ i khai thác nó và có nh ng tác đ ng làm nó tr ở
ố ơ ể ấ ờ ờ ườ ẫ ư ả nên t ế t h n hay x u đi. Đ n th i đi m bây gi , con ng ấ i v n ch a hoàn toàn s n xu t
ế ượ ạ ậ ấ ệ nông nghi p thi u nó đ c. Đó là d ng v t ch t nào?
HS : Đ t .ấ ạ
ấ ồ ạ ạ ộ ớ ậ ấ ỏ GV: Đúng v y. Đó chính là đ t, và đ t t n t ầ ủ i t o thành m t l p v thành ph n c a
ứ ư ủ ớ ấ ỏ ẽ ể ấ ầ Trái Đ t. Cô và các em s cùng nhau tìm hi u thành ph n th t c a l p v Trái Đ t trong
Ổ ƯỠ ọ Ố Ể bài h c ngày hôm nay. Đó là bài 17: TH NH Ộ Ố NG QUY N. M T S NHÂN T HÌNH
Ổ ƯỠ THÀNH TH NH NG.
ỏ ộ ế ự ế ả GV h i: Đây là m t ngành kinh t ấ không tr c ti p tham gia s n xu t, Ví d 2: ụ
ạ ế ượ ể ạ ị ườ ư ả ẩ ư nh ng l ể i không th thi u đ c đ t o ra s n ph m và đ a hàng hóa ra th tr ng. Ngành
ế ụ ệ ế ấ ẩ ơ kinh t ả ư ả này tham gia cung c p nguyên li u, đ a s n ph m đ n n i tiêu th . Nó còn nh
ưở ờ ố ế ớ ườ ở ọ ố ế h ng to l n đ n đ i s ng ng i dân m i qu c gia. Đó là ngành kinh t nào?
HS: Giao thông v n t ậ ả ạ . i
10
ụ ậ ạ ộ ộ ị ả GV: Đúng v y. Đây là m t ngành thu c nhóm ngành d ch v . Nó không t o ra s n
ủ ữ ẩ ả ẩ ườ ể ử ụ ấ ượ ỉ ph m h u hình, s n ph m c a nó con ng i ch có th s d ng, đánh giá ch t l ậ ng. V y,
ủ ẽ ể ể ặ ế chúng ta s cùng nhau tìm hi u vai trò và đ c đi m c a ngành kinh t này trong bài 36: VAI
Ố Ả Ặ Ể ƯỞ Ế Ể TRÒ, Đ C ĐI M VÀ CÁC NHÂN T NH H NG Đ N PHÁT TRI N, PHÂN B Ố
Ả Ậ NGÀNH GIAO THÔNG V N T I.
ở ộ
ệ ổ ứ
ằ
c. Kh i đ ng b ng vi c t
ơ ch c các trò ch i
̀
̀
́
́
́
ơ
ượ
̣ ̣ ̣ ̣
̀ Tro ch i la hoat đông đ
́ ́ c cac hoc sinh thich thu tham gia. Vi vây no co
́ ́
́
̀
́
́
́
̀
̣ ượ ư
ơ
̉ ̣ ̣
ự kha năng lôi keo s chu y va kh i dây đ
̀ c h ng thu hoc tâp. Rât nhiêu tro
̃
́
́
́
́
̃
́
̀
́
́
̀
ư
ơ
̣ ̉ ̣ ̣
̀ ch i ngoai muc đich đo con co thê ôn tâp kiên th c cu hoăc dân dăt cac em vao
́
́
́
́
̀
̃
́
ư
ơ
ự
ư
̣ ̣ ̣ ̣
hoat đông tim kiêm tri th c m i môt cach t
̀ ̀ nhiên, nhe nhang, co nh ng tro
ch i ơ
̃
́
́
́
́
́
ư
ơ
ơ
̣ ̣ ̉ ̉ ̉
́ giup cac em vân đông tay chân khiên cho c thê tinh tao, giam b t nh ng ap
́
ươ
̣
́ ự l c tâm ly do tiêt hoc tr
́ c gây ra.
́
́
̀
̉ ư
ơ
ị
ỉ
̣ ̣
̀ Viêc tô ch c “tro ch i” trong cac gi
̀ ơ ̣ day Đ a lí không ch nhăm muc
̀
̃
̀
́
̀
́
́
ơ
̉ ̣ ̣ ̣
đich giai tri cho hoc sinh ma điêu quan trong là thông qua cac tro ch i se tao
́ ̀
́
́
̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉
nên môt không khi hăng say hoc tâp, môt không khi lam viêc nghiêm tuc đê đi
́
́
̀
́
́
̀
́
ữ
ơ
ị
ư
̀ ư
̉ ̣ ̣
tim nh ng kiên th c Đ a lí. Qua cac tro ch i cac em v a co thê đôc lâp suy
̀
̃
́
̀
̀
̃
̀
̀ ơ ư
ứ
̣ ̣ ̣
́ ̀ nghi, tim toi tri th c, đông th i v a ren luyên ky năng hoat đông nhom cho cac
́
́
́
̀
̀
́
́
̀
́
ư
ư
ị
̉ ̣ ̣
em đê co đap an v a nhanh v a chinh xac. Vi vây, khi cac em hoc Đ a lí thông
́
́
́
́
̀
́
́
̀
̃
̣ ự
ư
ư
ơ
ơ
̉
́ ơ ơ qua cac tro ch i se tao s thoai mai h n, h ng thu h n. T đo cac em ghi nh
̃
́
́
́
ư ơ ̉ ầ
ư
ạ
ơ
tôt h n nh ng kiên th c c ban c n đ t.
ạ Ị ổ ứ t ch c cho h cọ Ví d 1:ụ Khi d y bài 29: Đ A LÍ NGÀNH CHĂN NUÔI, giáo viên
ặ ơ ộ ơ ọ ộ ớ sinh ch i trò ch i: chia l p thành 2 dãy, g i là 2 đ i và đ t tên (Đ i 1: ồ ngành tr ng tr t ọ ; đ iộ
ỏ ế ỗ ộ ả ậ ờ 2: ngành chăn nuôi). M i đ i chia thành 3 nhóm nh , ti n hành th o lu n trong th i gian 5
ể ớ ữ ề ệ ạ phút đ gi ế ạ i thi u v nh ng th m nh và h n ch c a ế ủ ngành nông nghi pệ mà nhóm mình
ụ ữ ể ồ ờ ỉ ph trách đ thu hút nhà đ u t ầ ư, đ ng th i ch ra nh ng khó khăn v ề ngành nông nghi pệ
ủ ộ ạ c a đ i b n.
ủ ộ ạ ệ ủ ệ ả ạ ộ ộ Đ i di n c a 2 đ i trình bày, góp ý và ph n bi n n i dung c a đ i b n.
ư ủ ậ ầ ỗ ừ ắ Qua ph n trình bày c a HS, GV nh n xét ch đúng và ch a đúng, t ẫ đó GV d n d t vào
ộ n i dung c a ủ ngành chăn nuôi.
11
Ệ
ạ
Ị
Ví d 2:ụ Khi d y bài 32: Đ A LÍ CÁC NGÀNH CÔNG NGHI P, GV
ể
ệ
ầ
ọ
ọ
ế
ẽ s yêu c u h c sinh k tên các ngành công nghi p mà h c sinh bi
t. Sau đó
ộ ố
ủ ế
ư
ệ
ọ
ượ
ơ
ự l a ch n m t s ngành công nghi p ch y u nh : năng l
ng, c khí, đi n t
ệ ử
ấ
ả
ẩ
ọ
ộ
ớ
ơ ự tin h c, s n xu t hàng tiêu dùng, th c ph m. GV chia l p thành 5 đ i ch i,
ệ
ể
ứ đóng vai các ngành công nghi p đ ch ng minh đây là ngành có vai trò quan
ấ
ọ
tr ng nh t.
ầ ượ
ơ
ộ
ệ
ộ
L n l
ừ t thành viên t ng đ i ch i li
t kê vai trò, đ i nào k đ
ể ượ c
ả ể ẫ
ử ụ
ế
ề
ấ
ắ
ộ
nhi u nh t là đ i th ng. GV s d ng k t qu đ d n vào bài.
ể
ầ
ầ
ắ
ọ
Các ph n ki m tra bài cũ đ u gi
ờ ườ th
ng làm h c sinh lo l ng, căng
ứ
ể
ẳ
ườ
ứ
ế
ệ
ướ
th ng. Hình th c ki m tra bài cũ th
ng là tái hi n ki n th c bài tr
c không
ự ọ
ể ọ
ề
ể
ế
ọ
chú tr ng nhi u đ n năng l c h c sinh. Đ h c sinh không coi ki m tra bài cũ
ự
ổ ứ
ắ
ơ
ơ
ờ
ớ
ị
là áp l c, tôi đã t
ch c các trò ch i Đ a lí v i th i gian ng n. Các trò ch i đó
ự ượ
ứ
ế
ể
ở ọ
ẽ s giúp tôi ki m tra đánh giá ki n th c, năng l c đ
c hình thành
h c sinh,
ổ ể ướ
ẽ ạ
ặ
ế
m t khác s t o không khí sôi n i đ b
ọ c vào bài h c ti p theo.
ị
ơ Ví dụ 1 : Trò ch i “Tình yêu Đ a lí”
ộ ấ
ề ị
ẽ ự
ấ
ả
ọ
ọ
ắ Các em h c sinh s l a ch n m t v n đ Đ a lí c m th y tâm đ c
ấ ủ
ướ ể
ả ớ
ế
ờ
nh t c a bài tr
c đ thuy t trình cho c l p nghe trong th i gian 5 phút. Sau
ả ớ ẽ
ề ộ
ế
ế
ế
ầ
khi thuy t trình, c l p s đóng góp ý ki n cho ph n thuy t trình v n i dung,
ẽ ư
ữ
ậ
ố
cách trình bày...cu i cùng giáo viên s đ a ra nh ng nh n xét.
ứ
ượ
ậ ấ
ọ
ệ
Hình th c này đ
c h c sinh đón nh n r t nhi
ự ả t tình, gi m áp l c
ủ ọ
ế
ầ
ộ
ọ h c thu c lòng bài cũ máy móc. Thông qua ph n thuy t trình c a h c sinh có
ể
ượ
ự
ự
ứ
ế
ệ
th đánh giá đ
c ki n th c, năng l c chung, năng l c chuyên bi
t và quan
ỗ ấ
ố ớ
ề ủ
ể
đi m riêng đ i v i m i v n đ c a các em.
12
ọ ế ể ớ ị H c sinh 10A4 THPT ễ Nguy n Vi t Xuân tham gia ki m tra bài cũ v i “Tình yêu Đ a lí”
ữ ị
ổ
ơ
ắ
Ví d 2:ụ Trò ch i “Đu i hình b t ch Đ a lí”
.
ư
ừ
ứ
ế
ộ
ị
khóa là các n i dung ki n th c trong môn Đ a lí cho
Giáo viên đ a ra t
ộ ọ
ỉ ọ
ế ộ
ừ
ườ
ừ
ế
m t h c sinh, ch h c sinh đó bi
t n i dung t
khóa
(th
ọ ng 1 đ n 2 t ). H c
ụ ử ụ
ứ
ế
ệ
ẽ
ị
sinh đó có nhi m v s d ng ki n th c Đ a lí v hình mô t
ả ừ t
khóa (không
ữ
ờ
ừ
ọ
ử ụ s d ng ch ) trong th i gian 3 phút / t
. Sau khi đã hoàn thành, h c sinh khác
ẽ ể
ọ
ở ướ ớ
ể ư
thông qua hình v đ tìm đáp án. Các h c sinh
i l p có th đ a ra các
d
ả ờ
ể
ạ
ắ
ắ
th c m c liên quan đ các b n tr l
i.
ọ ễ ế ể ớ ơ H c sinh 10A 5 THPT Nguy n Vi t Xuân tham gia ki m tra bài cũ v i trò ch i
ữ ị ổ ắ “Đu i hình b t ch Đ a lí”
13
ể ể ệ
ả
ơ
ọ
ạ Khi tham gia trò ch i này, h c sinh có th th hi n kh năng sáng t o
ưở
ượ
ủ
ẽ
ắ
ượ
ế
trí t
ng t
ng c a mình thông qua các hình v và kh c sâu đ
ứ c ki n th c
ọ
ướ
ự ủ ọ
ể
ủ c a bài h c tr
c, phát tri n năng l c c a h c sinh
ụ
ắ
ị
ơ Ví d 3: Trò ch i “S c màu Đ a lí”
ừ
ẽ
ặ
ọ
ọ
ượ
H c sinh s tham gia theo t ng c p (2 h c sinh/ l
t).
ộ ố ừ
ữ ị
ế
ậ
ư Giáo viên đ a ra m t s t
ộ khóa là các thu t ng Đ a lí có liên quan đ n n i
ọ
ườ
ừ
ừ
ế
dung bài đã h c (th
ng t
5 đ n 10 t ).
ọ ế ể ớ ơ H c sinh 10A5 THPT ễ Nguy n Vi t Xuân tham gia ki m tra bài cũ v i trò ch i
ắ ị “S c màu Đ a lí”
ộ ọ
ọ
ượ
ừ
Trong hai h c sinh có m t h c sinh đ
c giao t
ế ử ụ khóa và s d ng ki n
ứ
ể
ị
ả
ậ
ượ
ấ ứ ừ
ắ
th c Đ a lí đ mô t
ữ các thu t ng đó (không đ
ế c nh c đ n b t c t
nào
ừ
ử ụ
ế
ế
ầ
trong t
ọ khóa, không s d ng ti ng Anh, đánh v n, hay dùng ti ng lóng). H c
ạ
ượ
ế
ả
ầ
ả ủ ạ
sinh còn l
i không đ
c bi
t đáp án và ph i thông qua ph n mô t
c a b n đ
ể
ừ
ướ ớ ẽ ắ
ầ
ả
tìm t
ọ khóa. H c sinh d
i l p s l ng nghe và đánh giá ph n mô t
ế , các ki n
ứ ủ ọ
ứ
ế
ả
ớ
th c c a h c sinh trên b ng và ghi nh luôn ki n th c.
ẽ
ơ ượ
ữ
ộ
ọ
ưở
ứ
Có l
đây là m t trong nh ng trò ch i đ
c h c sinh h
ng ng nhi
ệ t
ứ
ấ
ổ
ờ ọ
ớ tình nh t, không khí l p sôi n i, hào h ng. Gi
ọ h c sau, h c sinh còn ch
ủ
ể
ắ
ả
ọ
ố
ộ đ ng nh c giáo viên ki m tra bài cũ, h c sinh nào cũng mu n lên b ng.
ừ Ví d 4: ụ Trò chơi “Tìm t khóa”.
14
ộ ả ư ả ừ Giáo viên đ a ra m t b ng ch ọ ữ cái, h c sinh s ẽ ph i tìm các t khóa theo các
ề ọ ố ừ ẽ ệ ọ hàng ngang, hàng d c... H c sinh tìm càng nhi u càng t t các t ấ khóa s xu t hi n trong
ọ bài h c ngày hôm nay.
ướ Ụ Ệ Ặ Ờ Ấ Ệ ạ Tr c khi d y bài 5, VŨ TR , H M T TR I VÀ TRÁI Đ T. H QU Ả
Ộ Ủ Ụ Ấ ư ữ Ể ả CHUY N Đ NG QUANH TR C C A TRÁI Đ T, giáo viên đ a ra b ng ô ch và yêu
ọ ừ ụ ề ả ấ ầ c u h c sinh trong 1 phút tìm ra 5 t ệ ặ khóa v Vũ Tr , Trái Đ t là: D i Ngân Hà, H M t
D
T
K
H
O
H
S
G
U
A
H
H
E
A
I
S
L
N
I
A
H
I
M
C
A
J
N
N
K
D
S
U
O
H
A
G
G
Z
T
V
C
C
N
N
A
F
I
X
T
O
H
Q
P
N
N
K
H
N
H
O
I
L
H
E
M
A
R
O
I
T
T
A
T
H
I
T
H
E
E
N
S
A
O
K
T
H
E
I
M
T
N
J
I
V
R
I
T
R
ĐÁP ÁN
T
K
H
O
S
G
U
D
H
H
H
E
I
L
N
A
A
S
A
H
I
M
C
J
I
A
N
K
D
S
U
A
N
O
H
G
Z
V
C
N
N
G
T
C
F
X
T
O
Q
P
A
I
H
K
H
N
H
I
L
N
N
O
H
E
M
A
R
O
I
T
T
A
T
H
I
T
H
E
E
N
ể ờ ổ Tr i, hành tinh, thiên th , sao ch i.
15
S
A
O
K
I
M
T
H
E
T
N
J
I
T
R
V
R
I
ừ ủ
ố ượ
ứ
ư
ể
ọ
ớ
ứ
ế
ặ
V i các hình th c ki m tra nh trên, h c sinh v a c ng c đ
c ki n th c m t khác còn phát tri n đ
ể ượ c
ử ụ
ẽ ự
ữ
ế
ạ
ợ
ộ ấ
ơ
năng l c ự sáng t o, giao ti p, h p tác, s d ng ngôn ng ...các em s t
tin h n khi trình bày m t v n đ tr
ề ướ c
đám đông.
ở ộ
ử ụ
ụ
ữ
ữ
ơ
ằ
d. Kh i đ ng b ng s d ng th , ca dao, t c ng , thành ng , danh ngôn,
câu đ i...ố
ữ ờ ợ ờ ẹ ấ ữ ạ ế Đó là nh ng l i hay ý đ p có tính ch t ca ng i, l i răn d y và nh ng câu tri t lí hàm
ắ ượ ườ ử ụ ộ ố ế ủ ằ ặ nghĩa sâu s c, đ ọ c m i ng i s d ng h ng ngày trong cu c s ng ho c là tâm huy t c a
ể ậ ụ ạ ộ ở ộ ữ ạ ẫ ạ danh nhân. Trích d n nh ng lo i câu trên đ v n d ng vào ho t đ ng kh i đ ng khi d y
ể ớ ượ ự ạ ự ớ ủ ọ ẻ ạ ọ h c trên l p có th thu hút đ c s chú ý c a h c sinh, t o s m i m , khác l , kích thích
ọ ậ ở ọ ự ễ ụ ọ ứ và nâng cao h ng thú h c t p ể h c sinh. Qua đó GV có th giáo d c th c ti n cho h c
ọ ổ ớ ướ ề ầ ơ sinh nhi u bài h c b ích. V i b ủ c này GV yêu c u HS tìm các câu th , ca dao...có ch
ặ ấ ế ề ọ ọ ề đ liên quan đ n bài h c. GV đ t v n đ và đi vào bài h c.
Ộ Ố Ố Ả Ủ Ể ạ ƯỞ NG Ví d 1: ụ Khi d y bài 15: TH Y QUY N. M T S NHÂN T NH H
Ế Ộ ƯỚ Ớ Ộ Ố Ớ Ấ ể T I CH Đ N C SÔNG. M T S SÔNG L N TRÊN TRÁI Đ T, GV có th nói:
ề ướ ủ ả ế ơ Trong bài th “Th non n c” c a T n Đà, ông đã vi t:
ế “ Non xanh đã bi ư t hay ch a
ướ ể ạ ư ề ồ N c đi ra b l i m a v ngu n”
ư ế ể ơ Em hi u hai câu th này nh th nào?
ướ ẫ ớ ệ ụ ể ơ ở ủ ầ Sau đó giáo viên h ng d n vào bài và gi i thi u c th h n ầ ph n “ Tu n hoàn c a
ướ ấ n c trên Trái Đ t”
Ủ Ề Ể ạ Ví d 2: ụ Khi d y bài 16: SÓNG.TH Y TRI U. DÒNG BI N
ở ộ ộ ố ể ọ ủ ầ ơ Trong ph n kh i đ ng, GV có th đ c m t s câu th trong bài “Sóng” c a Xuân
ắ ầ ừ gió Qu nhỳ “Sóng b t đ u t
ắ ầ ừ Gió b t đ u t đâu”
ữ ậ ơ ế ệ ẽ ể V y qua nh ng câu th trên, em cho bi t hôm nay cô và các em s tìm hi u hi n
ự ệ ượ ượ t ị ng Đ a lí t nhiên nào? Nguyên nhân gây ra hi n t ng này?
ả ờ ọ H c sinh tr l i: Sóng, nguyên nhân do gió.
ư ể ề GV: Đúng là bài hôm nay cô và các em tìm hi u v sóng, nh ng nguyên nhân không ch ỉ
ẽ ể ệ do gió. Chúng ta s cùng tìm hi u khái ni m, các nguyên nhân gây ra trong bài ngày hôm
ể ấ ề nay đ th y rõ đi u này nhé.
16
ở ộ
ằ
ươ
ủ ề
ậ
ả
e. Kh i đ ng b ng ph
ng pháp t
h o lu n có ch đ
ươ ừ ả ậ ướ Ph ng pháp kh i đ ng ớ c vào l p, ủ ề ở ộ th o lu n có ch đ là lúc giáo viên v a b
ờ ợ ư ổ ư ả ặ ọ ớ ị đúng lúc h c sinh đang ch đ i giáo viên gi ng bài; ho c khi l p ch a n đ nh, ch a chú ý
ụ ể thì lúc này giáo viên có th áp d ng.
Ộ Ả Ể Ệ Ví d 1:ụ Khi GV d y ạ Bài 6: H QU CHUY N Đ NG XUNG QUAY QUANH
Ờ Ủ ả ờ Ặ ầ ả ậ ỏ M T TR I C A TRÁI Đ T ờ ạ i câu h i: T i sao th i Ấ , GV yêu c u HS th o lu n và tr l
ế ự ạ ỗ ờ ạ ti t các mùa có s khác nhau theo th i gian? T i sao vào m i mùa ngày đêm l i không dài
ư ườ ườ ằ ạ ư ằ b ng nhau? T i sao "Đêm tháng năm ch a n m đã sáng, ngày tháng m i ch a c i đã
i"?ố t
ị ể ự ệ ấ ẩ ướ ớ HS th c hi n và ghi ra gi y nháp, chu n b đ báo cáo tr c l p.
ổ ọ ổ GV g i 01 HS báo cáo, các HS khác trao đ i và b sung thêm.
ử ụ ả ờ ể ạ ắ ẫ ề ấ ố ộ GV s d ng n i dung HS tr l i đ t o ra tình hu ng có v n đ và d t d n vào
ọ . ộ n i dung bài h c
ọ ế ủ ề ế ậ H c sinh 10A5 THPT ễ Nguy n Vi t Xuân ả ti n hành th o lu n ch đ
ở ộ Ự Ả ầ Trong ph n kh i đ ng bài 25: TH C HÀNH: PHÂN TÍCH B N Đ Ồ Ví d 2: ụ
Ư Ế Ớ Ố ượ ự ố ọ PHÂN B DÂN C TH GI ặ I, GV đ t câu h i: ơ ể c l a ch n n i đ sinh s ng, ế ỏ N u đ
ẽ ọ ạ ự ơ ư ế em s ch n nh th nào? Vì sao em l ọ i l a ch n n i đó
ị ể ự ệ ấ ẩ ướ ớ HS th c hi n và ghi ra gi y nháp, chu n b đ báo cáo tr c l p.
ầ ượ ữ ư ủ ơ ố ố ể L n l t HS lên trình bày, nêu nh ng u đi m c a n i mình mu n s ng.
ử ụ ả ờ ể ạ ắ ẫ ề ấ ố ộ GV s d ng n i dung HS tr l i đ t o ra tình hu ng có v n đ và d t d n vào
ố ố ư ậ ề ầ ọ ở ộ n i dung bài h c: Nh v y, đa ph n các em đ u mu n s ng ự ố các thành ph , các khu v c
17
ế ố ữ ữ ậ ằ ể ư ợ ự ồ đ ng b ng.....Nh ng khu v c này t p trung nh ng y u t gì thích h p đ c trú và làm
ố ế ớ ể ệ ưở ớ vi c? Chúng ta cùng tìm hi u xem dân s th gi i có cùng ý t ng v i các em không?
ở ộ
ằ
ả
ọ ử ụ f. Kh i đ ng b ng cách s d ng tranh nh minh h a
ử ụ ả ọ ươ ổ ế ả ạ S d ng tranh nh minh h a là ph ng pháp khá ph bi n trong gi ng d y các môn
ọ ự ử ụ ử ế ọ ị khoa h c t ả ị nhiên và các môn Đ a lí, Sinh h c, L ch s ,… Vì th , khi s d ng tranh nh
ẽ ọ ọ ượ ữ ẻ ế ậ ả ậ ớ ộ minh h a h c sinh s có đ ọ c nh ng c m nh n m i m khi ti p c n n i dung bài h c.
ỗ ợ ạ ể ế ệ ả ạ ộ ọ ệ Đây là m t bi n pháp h tr d y h c không th thi u trong gi ng d y nói chung. Bi n
ể ạ ả ở ộ ự ể pháp này có th thay cho kh i đ ng đ t o c m giác chân th c, tăng thêm tính rõ ràng, tính
ế ả ộ sinh đ ng khi thuy t gi ng.
ạ Ự Ố Ấ Ví d 1: ụ Khi d y Bài Ậ 19: S PHÂN B SINH V T VÀ Đ T TRÊN TRÁI Đ T Ấ , GV
ự ậ ể ẩ ả ả ọ ị ấ ẽ s chu n b cho h c sinh hình nh hai ki u th m th c v t trên Trái Đ t
ặ ỏ GV đ t ra câu h i:
ả ặ ệ ở ể ấ Em hãy miêu t ạ đ c đi m các lo i cây xu t hi n đây?
ả ở ự ấ Theo em, hình nh này khu v c nào trên Trái Đ t?
ấ ở ữ ệ ẽ ạ Rõ ràng, các em th y ấ nh ng vùng khác nhau s xu t hi n các lo i cây khác nhau.
ự ậ ư ế ữ ậ ấ ủ ự V y trên Trái Đ t có nh ng vùng th c v t khác nhau nh th nào, nguyên nhân c a s
ề ể ẽ ọ phân hóa đó là gì? Cô và các em s cùng tìm hi u đi u đó trong bài h c ngày hôm nay.
Ồ Ọ ư ả ạ Ị Ví d 2: ụ Khi d y bài 28: Đ A LÍ NGÀNH TR NG TR T, GV đ a ra các hình nh
ồ ề ộ ố v m t s cây tr ng.
18
ộ ố ặ ồ ỏ ế GV đ t câu h i: Đây là m t s cây tr ng chính ở ướ n c ta. Các em hãy cho bi t đây
ữ ườ ở ệ ữ ồ là nh ng cây gì, th ồ ng tr ng đâu? Em hãy li ể ạ t kê thêm nh ng lo i cây tr ng khác, k
ố ủ ơ n i phân b c a chúng.
ử ụ ả ờ ủ ọ ắ GV s d ng câu tr l ọ ẫ i c a h c sinh và d n d t vào bài h c
ở ộ
ử ụ
ế
ằ
g. Kh i đ ng b ng cách s d ng máy chi u, video
ớ ử ụ ạ ạ ử ụ ự ế ả ọ ộ S d ng máy chi u là m t lo i d y h c tr c quan so v i s d ng tranh nh minh
ư ề ạ ệ ứ ọ h a, băng ghi hình,… Dù hình th c có khác nhau nh ng đ u đem l ự ả i hi u qu tích c c
ử ụ ế ạ ạ ọ ươ ụ ề ố ộ trong d y h c. S d ng máy chi u có ph m vi t ề ng đ i r ng. Tiêu đ , các m c đ , tóm
ừ ự ượ ử ụ ệ ứ ể ế ắ ộ t t n i dung, t v ng, hình t ề ng trong bài, hi u ng,… đ u có th chi u. S d ng máy
ệ ạ ẽ ế ề ế ố ớ ọ ứ ự ọ ậ ệ ờ chi u so v i vi c d y h c truy n th ng s ti ầ t ki m th i gian, s c l c và h c t p có ph n
ọ ơ ệ ả ọ hi u qu nhanh g n, khoa h c h n.
Ả Ậ ạ Ị ế Ví d 1:ụ Khi d y bài 37: Đ A LÍ CÁC NGÀNH GIAO THÔNG V N T I, GV chi u
ộ ố ạ ặ ộ ỏ m t video có m t s lo i hình giao thông và đ t ra câu h i:
ữ ạ Có nh ng lo i hình giao thông nào trong video này?
ư ể ạ ượ Lo i hình giao thông đó có u đi m, nh ể c đi m gì?
ư ệ ạ ấ Theo em, còn có lo i hình giao thông nào ch a xu t hi n trong video này?
ố ạ ướ ư ậ ừ ề ấ ẫ ấ GV ch t l i và h ạ ng d n vào bài: Nh v y, các em v a th y có r t nhi u lo i
ệ ư ể ấ ượ ể ề ờ hình giao thông, khác nhau v th i gian xu t hi n, u đi m, nh ố ự c đi m và s phân b .
ể ề ẽ ạ ơ ọ ộ N i dung bài h c ngày hôm nay cô và các em s cùng tìm hi u rõ h n v các lo i hình giao
thông này.
ạ Ố Ậ Ự 10: TH C HÀNH Ề Ự : NH N XÉT V S PHÂN B CÁC Ví d 2:ụ Khi d y bài
Ử Ộ Ả Ấ Ẻ VÀNH ĐAI Đ NG Đ T, NÚI L A VÀ CÁC VÙNG NÚI TR TRÊN B N Đ Ồ, GV có
19
ế ể ướ ộ ố ậ ấ ớ ở ộ ố ử ẻ ả ộ ị th chi u tr c hình nh m t s núi l a, vùng núi tr , m t s tr n đ ng đ t l n các đ a
ử ữ ể ấ ấ ậ ặ ỏ ộ đi m khác nhau trên Trái Đ t. Sau đó, giáo viên đ t câu h i: Nh ng tr n đ ng đ t, núi l a
ườ ở ố ở ữ ẻ ị ươ ạ ạ th ả ng x y ra đâu, các vùng núi tr phân b nh ng đ a ph ng nào? T i sao chúng l i
ở ộ ố ị ấ ị ữ ấ ố ậ t p trung m t s v trí nh t đ nh trên Trái Đ t? Gi a chúng có m i liên quan nào không?
ả ờ ẩ ạ ỏ ờ ướ ế ọ Sau khi h c sinh tr l i các câu h i, GV chu n l ứ ồ i ki n th c đ ng th i h ẫ ng d n
ự vào bài th c hành.
Ự Ữ Ư Ạ Ệ Ạ Ộ Ở 7.1.3. NH NG L U Ý KHI TH C HI N ĐA D NG HÓA HO T Đ NG KH I
Đ NGỘ
7.1.3.1. Đảm bảo tính khoa học:
ạ ộ ở ộ ầ ờ ọ ượ ế ế ử ụ ả Các ho t đ ng kh i đ ng đ u gi h c khi đ c thi t k và s d ng ph i ph c v ụ ụ
ế ự ủ ả ả ầ ổ ộ ọ ớ ươ ộ n i dung thi t th c c a bài h c, đ m b o n i dung SGK, góp ph n đ i m i ph ng pháp
ả ả ử ụ ệ ả ả ợ ọ ọ ờ ậ ạ d y h c, khi s d ng ph i đ m b o th i gian h p lý cho bài h c. Các hình nh, hi n v t
ớ ự ậ ị ậ ả ợ ử ph i th t logic, h p lý và đúng v i s th t l ch s .
7.1.3.2. Đảm bảo tính giáo dục
ả ộ ượ ự ạ ộ ở ộ ự ể ả ọ N i dung hình nh đ ắ c l a ch n đ xây d ng ho t đ ng kh i đ ng ph i ng n
ễ ể ụ ở ượ ươ ấ ướ ườ ợ ọ g n, d hi u, g i m , giáo d c đ c tình yêu quê h ng, đ t n c, con ng i, yêu lao
ự ể ạ ế ủ ể ệ ả ọ ượ ộ ộ đ ng, kích thích s sáng t o, ham hi u bi t c a h c sinh, ph i th hi n đ c n i dung
ứ ơ ả ủ ứ ế ế ầ ọ ọ ki n th c c b n c a bài h c và góp ph n nâng cao ki n th c cho h c sinh.
7.1.3.3. Đảm bảo tính đại trà
ả ấ ả ạ ộ ở ộ ế ề ọ ả Đ m b o t t c các h c sinh đ u tham gia ho t đ ng kh i đ ng. N u giáo viên t ổ
ạ ộ ở ộ ứ ạ ạ ớ ch c các ho t đ ng kh i đ ng mà trong l p có b n tham gia, có b n không, nghĩa là giáo
ố ượ ở ộ ạ ộ ắ ọ ượ viên đã không lôi cu n đ c h c sinh vào ho t đ ng kh i đ ng, không n m đ ề c quy n
ữ ữ ể ấ ả ọ ọ ớ ki m soát l p h c. H c sinh c m th y không thích thú nh ng gì giáo viên làm. Nh ng gì
ừ ầ ướ ẽ ễ ấ ạ ngay t đ u giáo viên không thành không thì các b c sau s d th t b i.
ở ộ
ị
ụ 7.1.3.4. Xác đ nh m c tiêu kh i đ ng
ở ộ ứ ệ ổ ừ ệ ể ẫ ắ ộ ỉ Vi c thay đ i hình th c kh i đ ng t vi c ch dùng m t vài câu đ d n d t vào bài
ệ ổ ằ ạ ộ ở ộ ể ọ ứ ượ thay b ng vi c t ộ ch c kh i đ ng thành m t ho t đ ng đ h c sinh đ ự c tham gia tr c
ế ả ế ấ ở ộ ạ ộ ở ộ ự ề ả ti p gi i quy t v n đ kh i đ ng. Khi xây d ng ho t đ ng kh i đ ng giáo viên ph i xác
ụ ữ ự ệ ạ ươ ậ ổ ỹ ầ ị đ nh rõ nh ng m c tiêu c n đ t sau khi th c hi n, ph ng pháp và k thu t t ứ ch c,
20
ươ ệ ầ ể ả ượ ể ụ ệ ph ng ti n c n dùng đ chuy n t i đ ọ ể c. Trong quá trình chuy n giao nhi m v cho h c
ổ ế ầ ộ sinh c n ph bi n m t cách rõ ràng.
ậ ơ ả
ạ ộ
ở ộ
ự
ỹ
7.1.3.5. K thu t c b n khi xây d ng ho t đ ng kh i đ ng
ươ ở ộ ỉ ằ ề ạ ẫ ậ ọ ố ộ ớ V i ph ng pháp d y h c truy n th ng, kh i đ ng ch b ng m t vài câu d n nh p nên
ứ ổ ề ấ ờ ớ ớ ươ ạ ọ ướ không m t nhi u th i gian. V i hình th c đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ng phát
ừ ạ ộ ở ộ ở ộ ự ủ ọ huy tính tích c c c a h c sinh ngay t ho t đ ng kh i đ ng, do đó kh i đ ng c n t ầ ổ ứ ch c
ẽ ầ ượ ạ ộ ể ọ ự ế ề ờ ơ thành ho t đ ng đ h c sinh tr c ti p tham gia nên s c n l ng th i gian nhi u h n. Do
ầ ư ạ ộ ở ộ ự ả ị ử ụ đó khi xây d ng k ch b n cho ho t đ ng kh i đ ng giáo viên c n l u ý không s d ng
ữ ộ ế ự ớ ọ ể ở ộ ử ụ ọ ộ nh ng n i dung không thi t th c v i bài h c, s d ng n i dung bài h c đ kh i đ ng, sao
ở ộ ẽ ượ ộ ọ cho trong kh i đ ng s bao quát đ c n i dung bài h c, qua đó giúp GV bi ế ượ t đ ọ c h c
ứ ư ế ớ ế ữ ể ộ sinh đã có ki n th c gì trong bài m i và ch a bi t gì đ khai thác sâu vào nh ng n i dung
ư ế ọ h c sinh ch a bi t.
ệ ặ ở ộ ầ ạ ỏ ượ ứ ọ ố Vi c đ t câu h i hay tình hu ng kh i đ ng c n chú ý t o đ c h ng thú cho h c sinh:
ượ ụ ượ ự ệ ệ ả ờ ặ ỏ ể ọ đ h c sinh đ c th c hi n nhi m v , đ c tham gia tr l i câu h i ho c tham gia vào các
ở ộ ư ặ ố ỏ ố ở ề ầ tình hu ng kh i đ ng. Câu h i ho c tình hu ng đ a ra ứ ầ ph n này cũng c n có nhi u m c
ấ ế ể ả ờ ượ ễ ọ ả ể ạ ộ đ trong đó nh t thi t ph i có câu d h c sinh nào cũng có th tr l i đ c, đ t o tâm lý
ọ ố t t khi vào bài h c.
ề ươ
ị
ọ ậ ộ
ạ ớ
7.1.3.6. Quy đ nh chung v ph
ng pháp h c t p b môn t
i l p
ể ự ệ ượ ả ạ ộ ở ộ ụ ổ ớ ớ Đ th c hi n đ c các gi i pháp đ i m i trong ho t đ ng kh i đ ng, v i m c tiêu t ấ t
ề ượ ự ệ ầ ộ ị ả ọ c h c sinh đ u đ c tham gia và th c hi n thì giáo viên b môn c n có quy đ nh chung
ế ọ ấ ớ ọ ự ư ố ị ớ ấ ả v i t t c các ti t h c; quy đ nh này nên xây d ng và đ a ra th ng nh t v i h c sinh ngay
ạ ầ ọ ọ ướ ẽ ắ ọ ừ ầ t đ u quá trình d y h c (đ u năm h c) và qui ụ c h c sinh s áp d ng quy t c này cho
ế ọ ể ượ ỹ ụ ộ ế ệ ệ ậ ấ ả t t c các ti t h c đ hình thành đ ự c k năng ti p nh n và th c hi n nhi m v m t cách
ự ủ ọ tích c c c a h c sinh:
ỗ ọ ấ ả ọ ậ ủ ộ ụ ệ ể ầ M i h c sinh c n ch đ ng trong h c t p. T t c nhi m v khi giáo viên chuy n giao
ủ ộ ự ệ ể ả ố ọ ỗ ộ xu ng cho h c sinh th c hi n thì m i cá nhân ph i ch đ ng đ hoàn thành n i dung đ ượ c
giao.
ụ
ế
ả
7.2. Kh năng áp d ng sáng ki n
ủ ề ừ ế ả ậ ấ ả ư ữ T k t qu và ý nghĩa c a đ tài, tôi nh n th y gi ậ i pháp đ a ra không nh ng v n
ự ệ ể ả ớ ộ ụ d ng t ố ở t ế ạ các l p cá nhân tôi th c hi n gi ng d y mà có th nhân r ng mô hình này đ n
ư ạ ộ ị ườ ấ ả t t c các giáo viên d y Đ a lí cũng nh các giáo viên b môn khác trong nhà tr ng THPT
ự ủ ọ ằ ầ ọ nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong các môn h c; góp ph n nâng cao ch t l ấ ượ ng
21
ạ ủ ư ủ ả ỗ ườ ọ ờ ồ gi ng d y c a m i giáo viên cũng nh c a nhà tr ng đ ng th i cũng giúp h c sinh ch ủ
ọ ậ ề ầ ứ ệ ế ề ơ ể ộ đ ng h n trong h c t p, trong vi c tìm hi u ki n th c, và đó cũng là ti n đ c n thi ế ể t đ
ự ọ ố ỹ hình thành các k năng s ng tích c c cho h c sinh THPT.
ạ ộ ở ộ ụ ể ề ấ ổ ọ ớ Ngoài ra, đ i m i ho t đ ng kh i đ ng có th áp d ng cho r t nhi u bài h c khác,
ươ ả ị ự ụ ệ ị ỉ không ch trong ch ng trình ằ Đ a lí 10 mà c Đ a lí 11, 12 nh m th c hi n các m c tiêu giáo
ụ ặ d c đ t ra.
ầ ượ ả
ữ
ế
ậ
8. Nh ng thông tin c n đ
c b o m t (n u có):
.................................................................................................................................
ệ ầ
ề
ế ể
ụ
ế
9. Các đi u ki n c n thi
t đ áp d ng sáng ki n:
ế ể ạ ậ ợ ề ề ệ ệ ả ấ Sáng ki n có th mang l i hi u qu cao nh t khi có đi u ki n thu n l i v các
m t:ặ
ượ ố ộ ộ ạ ặ ạ + Phòng máy tính, các máy tính đ c n i m ng n i b ho c m ng Internet.
ọ ưở ứ ự ề + Giáo viên và h c sinh h ng ng tích c c và có kĩ năng v CNTT.
ỉ ạ ề ệ ạ ả ộ + Cán b qu n lí quan tâm ch đ o và t o đi u ki n.
ợ
ượ
ặ ự ế
ể
ượ
10. Đánh giá l
i ích thu đ
c ho c d ki n có th thu đ
ụ c do áp d ng
sáng ki n ế
ở ộ ạ ộ ự ệ ệ ế ớ ổ Các bi n pháp đ i m i ho t đ ng kh i đ ng trên tôi đã ti n hành th c nghi m trên
ớ ế ọ ọ h c sinh l p 10 t ạ ườ i tr ng THPT ễ Nguy n Vi t Xuân năm h c 2018 2019.
ự ệ ạ ọ ố ớ ổ L p th c nghi m: 10A4, 10A5, 10A6 t ng s 129 h c sinh.Trong quá trình d y, áp
ạ ạ ộ ở ộ d ng ụ đa d ng hóa ho t đ ng kh i đ ng.
ứ ạ ổ ớ ố ọ ố ủ ế L p đ i ch ng: 10A1, 10A2, 10A3 t ng s 123 h c sinh. Trong quá trình d y ch y u
ụ áp d ng hình th c ở ộ ứ kh i đ ng cũ .
ự ế ế ệ ả ụ ể Sau khi ti n hành th c nghi m, k t qu c th :
ở ộ ự ệ ế ạ ọ ạ ộ Sau quá trình th c hi n đa d ng hóa ho t đ ng kh i đ ng, tâm lí ti p thu bài h c có s ự
ả ọ ậ ứ ự ự ữ ệ ế ố ớ phân hóa gi a các nhóm l p th c nghi m và đ i ch ng, k t qu h c t p cũng có s thay
ả ự ể ế ị ướ ự ổ đ i. K t qu d a trên bài ki m tra đ nh h ng năng l c:
L pớ Gi iỏ Khá Trung Y uế
bình
Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ Số T lỉ ệ
(%) (%) (%) (%) ngượ l ngượ l ngượ l ngượ l
(h cọ (h cọ (h cọ (h cọ
sinh) sinh) sinh) sinh)
22
ự ớ L p th c 19 14.7 39,5 57 44,2 51 2 1,6
46 8 6,5 2 1,6 37,4 67 54,5 nghi mệ ớ ố L p đ i
ch ngứ
ả ớ ự ứ ế ể ệ ồ ớ ố ạ Bi u đ so sánh k t qu l p th c nghi m và l p đ i ch ng t ố i kh i 10
ườ ễ ế tr ng THPT Nguy n Vi t Xuân
ỉ ệ ọ ỏ ở ớ ỉ ệ ọ ự ệ ơ T l h c sinh khá, gi i l p th c nghi m cao h n, trong khi t l h c sinh trung
ế ạ ớ ự ư ậ ứ ấ ơ ớ ố ổ ổ bình và y u l ớ i th p h n nhóm l p đ i ch ng. Nh v y, v i s thay đ i trong đ i m i
ơ ở ổ ạ ộ ở ộ ớ ươ ọ ẽ ạ ạ ọ ho t đ ng kh i đ ng trên c s đ i m i ph ứ ng pháp d y h c s t o cho h c sinh h ng
ạ ự ự ơ ọ ậ ọ ơ thú h n trong quá trình h c t p ọ ậ , t o s t giác trong h c t p và quan tr ng h n là gieo vào
ự ự ọ ề ườ ượ ẽ lòng h c sinh s t tin, ni m tin “ng i khác làm đ c mình cũng s làm đ ượ … Tổ c”
ạ ộ ứ ổ ứ ứ ề ạ ượ ự ch c thành các ho t đ ng, đa d ng v hình th c t ch c; thu hút đ c s chú ý và tham gia
ệ ượ ạ ộ ự ủ ọ c a h c sinh; thông qua vi c các em đ ế c tham gia tr c ti p vào ho t đ ng, đ ượ ọ ậ c h c t p
ự ự ề ạ ằ ấ ố ơ tích c c và kích thích s sáng t o b ng các tình hu ng “có v n đ ” giúp các em chú ý h n
ự ơ ọ ậ ủ ộ ọ ộ ế ọ vào bài h c, h c t p m t cách ch đ ng và tích c c h n trong ti t h c.
ứ ố ầ ộ ộ ờ ọ ẽ ự ự ạ ộ ườ Tổ ch c t t ho t ạ đ ng kh i ở đ ng đ u gi h c s th c s t o ra m t môi tr ng
ườ ứ ự ọ ệ ọ ọ ự ng h c thân thi n, h c sinh tích c c “Tr ự ”, hình thành cho h c sinh ý th c t giác, t
ế ị ữ ứ ệ ề ệ ắ ộ nguy n đ ra cho mình nh ng quy t đ nh đúng đ n, có ý th c trách nhi m, có thái đ và
ệ ự ạ ạ ộ ợ ự ế ầ ồ ộ hành đ ng h p lý, rèn luy n s m nh d n, t tin, tinh th n đoàn k t, tính đ ng đ i, kĩ năng
ữ ọ ữ ọ ớ ọ ớ ừ ươ t ng tác gi a h c sinh v i h c sinh, gi a h c sinh v i giáo viên…, t ữ đó có nh ng hành vi
ấ ượ ệ ằ ả ơ ữ ủ ả ộ ố ộ nh m c i thi n ch t l ộ ng cu c s ng c a b n thân mình và gia đình, r ng h n n a là c ng
ế ớ ố ồ đ ng, qu c gia và th gi i.
ợ
ượ
ặ ự ế
ể
ượ
10.1. Đánh giá l
i ích thu đ
c ho c d ki n có th thu đ
ụ c do áp d ng
ế ủ
ế
ả
sáng ki n theo ý ki n c a tác gi
:
ả ữ ế ệ ạ ọ ọ Sáng ki n là tài li u tham kh o h u ích cho giáo viên, h c sinh trong quá trình d y h c
ộ ố ươ ọ ố ị m t s bài trong ch ng trình Đ a lí 10 và h c ôn thi THPT Qu c gia.
ợ
ượ
ặ ự ế
ể
ượ
10.2. Đánh giá l
i ích thu đ
c ho c d ki n có th thu đ
ụ c do áp d ng
ế ủ ổ ứ
ế
sáng ki n theo ý ki n c a t
ch c, cá nhân:
ớ ả ự ủ ọ ằ ệ ậ ụ V i vi c v n d ng các gi ạ i pháp nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh qua ho t
ở ộ ờ ọ ệ ả ậ ớ ị ộ đ ng kh i đ ng trong gi ế h c Đ a lí THPT cùng v i quá trình kh o nghi m và thu th p k t
ệ ả ậ ấ ả ế ệ ổ ự ớ ươ ả ề qu , tôi nh n th y đ tài có hi u qu thi t th c vào vi c đ i m i ph ạ ng pháp gi ng d y
23
ọ ậ ị ế ứ ự ỉ ị môn Đ a lí. Quá trình h c t p không ch trang b ki n th c mà còn hình thành năng l c, làm
ố ờ ộ ề ự ữ ẽ ạ ổ thay đ i thái đ ni m tin. Năng l c đó s theo các em su t đ i, đào t o nên nh ng công
ờ ạ ế ủ ổ ố ợ ớ dân có ích cho T Qu c, phù h p v i xu th c a th i đ i.
ạ ộ ở ộ ộ ố ự ệ ệ ổ ớ Sau khi th c hi n đ i m i ho t đ ng kh i đ ng, tôi rút ra m t s kinh nghi m:
ự ọ ậ ề ổ ả ỗ ớ ươ ạ ầ B n thân m i giáo viên c n tích c c h c t p v đ i m i ph ọ ng pháp d y h c,
ể ị ướ ự ể ườ ọ ki m tra đánh giá theo đ nh h ng phát tri n năng l c ng ả i h c. Trong quá trình gi ng
ứ ứ ầ ươ ể ợ ạ d y, c n nghiên c u tìm tòi các hình th c ph ớ ố ng pháp ki m tra, đánh giá phù h p v i đ i
ở ừ ớ ượ t ọ ng h c sinh t ng l p khác nhau.
ệ ầ ổ ớ ự Trong quá trình th c hi n c n trao đ i v i Ban chuyên môn, nhóm chuyên môn đ ể
ượ ế ệ đ c đóng góp ý ki n, rút kinh nghi m.
ạ ộ ở ộ ỗ ớ ụ ớ ổ ớ ế V i m i l p, sau khi áp d ng đ i m i ho t đ ng kh i đ ng nên thăm dò ý ki n
ồ ừ ả ể ấ ự ứ ứ ộ ở ộ ạ ộ ậ ph n h i t các em đ th y s h ng thú và m c đ đón nh n các ho t đ ng kh i đ ng t ừ
ự ề ợ ỉ đó có s đi u ch nh cho phù h p.
ể ổ ứ ạ ộ ạ ộ ệ ả ọ Đ t ch c hi u qu ho t đ ng này, giáo viên tránh: Cho h c sinh ho t đ ng trò
ể ề ộ ớ ụ ể ậ ạ ơ ớ ọ ệ ấ ch i, múa hát không ăn nh p v i bài h c, nh t là l m d ng cán b l p đ đi u khi n vi c
ể ả ờ ượ ự ế ắ ẫ ọ ố này; l a ch n các tình hu ng không đ t giá d n đ n các em có th tr l i đ ộ c m t cách
ỏ ặ ấ ạ ộ ề ơ ớ ờ ư ả ễ d dàng v i các câu h i đ t v n đ đ n gi n, th i gian cho ho t đ ng này quá ít vì ch a
ạ ộ ọ ậ ầ ỏ ư ộ ế coi đó là m t ho t đ ng h c t p, ch a cho các em suy nghĩ, b y t ủ ý ki n c a mình; c ố
ả ả ứ ở ố ắ g ng gi ng gi ế i, ch t ki n th c ạ ộ ngay ho t đ ng này...
ở ộ ề ề ầ ấ ắ ọ ớ ạ ể ủ Giáo viên c n: Nêu v n đ tìm hi u c a bài h c khi kh i đ ng g n li n v i ho t
ứ ủ ế ế ệ ố ọ ộ đ ng ti p n i là hình thành ki n th c đã có trong tài li u, sách giáo khoa c a bài h c; coi
ạ ộ ạ ộ ạ ộ ọ ậ ụ ả ộ ờ ẩ ho t đ ng này là m t ho t đ ng h c t p, có m c đích, th i gian ho t đ ng và s n ph m
ạ ộ ọ ậ ố ờ ợ ỏ ể ho t đ ng; b trí th i gian thích h p cho các em h c t p, bày t ư ả quan đi m cũng nh s n
ạ ộ ủ ẩ ph m c a ho t đ ng.
ữ
ổ ứ
ử ặ
ụ
11. Danh sách nh ng t
ch c/cá nhân đã tham gia áp d ng th ho c áp
ế ầ
ụ
ế
ầ
d ng sáng ki n l n đ u (n u có):
ổ ứ ị ỉ ạ Số Tên t ch c/cá Đ a ch Ph m vi/Lĩnh v c ụ ự áp d ng sáng
TT nhân ễ ế ự 10A4 1 THPT Nguy n Vi t Xuân Lĩnh v c giáo d c ki nế ộ ụ B môn Đ a ị lý
ễ ế ự 10A5 2 THPT Nguy n Vi t Xuân Lĩnh v c giáo d c ộ ụ B môn Đ aị lý
ễ ế ự ụ ộ 10A6 3 THPT Nguy n Vi t Xuân Lĩnh v c giáo d cB môn Đ aị lý
ị ự ụ ộ ị 4 Cô Lê Th Nga TT GDNN GDDN Vĩnh T ngườ Lĩnh v c giáo d c B môn Đ a lý
24
ươ ễ ế ự 5 Cô Tr ị ng Th THPT Nguy n Vi t Xuân ụ Lĩnh v c giáo d c
Dung
......., ngày.....tháng......năm......
........, ngày.....tháng......năm......
Ủ Ị
ả
Th tr
ị
Ế
ế sáng ki n Tác gi ọ (Ký, ghi rõ h tên)
ủ ưở ề Chính quy n đ a ph
ng
ị ơ ng đ n v / ươ (Ký tên, đóng d u)ấ
........, ngày.....tháng......năm...... Ộ Ồ CH T CH H I Đ NG Ấ Ơ Ở SÁNG KI N C P C S (Ký tên, đóng d u)ấ
ươ
ị
Tr
ng Th Thanh Tâm
25
Ả
TÀI LI U THAM KH O ấ
ụ ể ạ ộ ị ướ
Ệ ệ ậ 1. B Giáo d c và Đào t o, Tài li u t p hu n: “Ki m tra, đánh giá theo đ nh h
ng phát
ể ườ ổ ự ọ tri n năng l c h c sinh trong tr ng ph thông”. (2014)
ữ
ễ
ề ơ ả
ữ
ề
ấ
ươ
2. Nguy n H u Châu,
“ Nh ng v n đ c b n v ch
ng trình và quá trình
ụ
ạ d y h c
ọ ”, Nxb Giáo d c. (2005)
ượ
ễ
ễ
ậ
ầ
ạ
ọ
ọ
ị
ạ 3. Nguy n D c, Nguy n Tr ng Phúc, “Lý lu n d y h c Đ a lí” (ph n Đ i
ộ
ươ c
ng), NXB ĐHQG Hà N i. (1996)
ặ
ị
ầ ạ ươ
4. Đ ng Văn Đ c,
ậ ạ ọ ứ “Lí lu n d y h c Đ a lí
” (Ph n đ i c
ng), Nxb Đ i h c S
ạ ọ ư
ạ
ph m. (2005)
ạ
ọ
ươ
ạ
ọ 5. Phan Tr ng Ng ,
ọ “ D y h c và ph
ọ ng pháp d y h c trong nhà tr
ườ ”, ng
ạ ọ ư ạ
Nxb Đ i h c S ph m.
(2005).
Ừ Ế
Ụ
Ụ
Ắ
DANH M C C M T VI T T T
26
ộ N i dung ề ệ
ọ ể ươ ọ Công ngh thông tin và truy n thông Giáo viên H c sinh Ki m tra đánh giá ụ ng pháp giáo d c Ph ổ Trung h c ph thông ế ắ Vi t t t CNTT&TT GV HS KTĐG PPGD THPT
27
MỤC LỤC
28