MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 2
1. Lý do chọn đề tài. 2
2. Mục tiêu đề tài. 2
3. Phạm vi nghiên cứu. 3
4. Điểm mới của đề tài. 3
5. Phương pháp nghiên cứu. 3
PHẦN II: NỘI DUNG 4
1. Cơ sở khoa học 4
1.1. Cơ sở lí luận 4
1.2. Cơ sở thực tiễn 7
2. Thực hiện giải pháp: Tổ chức dạy học Chủ đề : Đất – Người bạn nhà nông -
theo hướng phát triển năng lực học sinh. 9
2.1 . Mục tiêu chủ đề 9
2.2. Xác định phương pháp dạy học chủ đề: Dạy học theo dự án. 10
2.3. Tổ chức dạy học chủ đề 10
3. Kết quả đạt được. 22
PHẦN III: KẾT LUẬN 24
PHỤ LỤC I. SẢN PHẨM HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 25
PHỤ LỤC II: ẢNH TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TẠI LỚP 39
CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO 43
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
Công nghệ là môn khoa học ứng dụng, nghiên cứu việc vận dụng quy luật tự
nhiên và nguyên lí khoa học nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần của đời
sống con người.
Thực tế hiện nay, việc đổi mới phương pháp dạy học môn Công nghệ chưa
mang lại hiệu quả cao. Phương pháp dạy học mà giáo viên sử dụng vẫn chủ yếu là
phương pháp truyền thống thầy đọc – trò ghi. Việc rèn luyện kĩ năng sống, kỹ năng
giải quyết tình huống thực tiễn cho học sinh thông qua khả năng vận dụng tri thức
tổng hợp chưa thực sự được quan tâm. Thực trạng trên đây dẫn đến hệ quả là nhiều
học sinh phổ thông thụ động trong việc học tập môn Công nghệ, đa số học sinh coi
là môn phụ nên học sinh không lo kết quả, không có hứng thú học tập. Các phương
pháp dạy học tích cực đã, đang được nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn dạy
học, tuy nhiên việc đổi mới phương pháp dạy học môn Công nghệ chưa trở thành
nhu cầu bức xúc với từng giáo viên, học sinh.
Công văn số 1769/SGD-ĐT/GDTrH ngày 04/09/2020 của Sở GD - ĐT Nghệ
An hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục năm học 2020- 2021 khẳng định “ Xây
dựng kế hoạch dạy học các chủ đề đảm bảo các yêu cầu về phương pháp, hình thức
dạy học, kĩ thuật dạy học, thiết bị dạy học, học liệu và phương án kiểm tra đánh giá
quá trình dạy học và đảm bảo dạy học phân hóa, sát đối tượng. Tăng cường giao
cho học sinh tự nghiên cứu Sách giáo khoa, tài liệu để tiếp cận và vận dụng kiến
thức, dành nhiều thời gian trên lớp tổ chức cho học sinh báo cáo, thuyết trình, thảo
luận, luyện tập, thực hành bảo vệ kết quả học tập của mình”.
Xuất phát từ thực trạng đó, trong quá trình giảng dạy môn Công nghệ 10, tôi
tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Dạy học chủ đề: Đất- người bạn nhà nông - Công
nghệ 10 theo hướng phát triển năng lực học sinh”.
2. Mục tiêu đề tài.
2
Học sinh được tìm hiểu kiến thức về đất, vai trò của đất đối với nông nghiệp,
một số loại đất nông nghiệp của Việt Nam. Phân tích hậu quả của việc sử dụng
nguồn tài nguyên đất không hợp lý, ô nhiễm đất.
Học sinh được trải nghiệm, phân loại một số loại đất có tại địa bàn thị xã Cửa
Lò và một số vùng của Nghi Lộc.
Học sinh có cái nhìn tổng thể, logic và biện chứng về đất và vai trò của đất
trong cuộc sống con người. Có thể vận dụng sự kiến thức được học trong nhà
trường để làm những việc có ý nghĩa để bảo vệ nguồn tài nguyên thiên đất, bảo vệ
môi trường. Từ đó học sinh có thể rút ra những bài học cho bản thân trong việc bảo
vệ nguồn tài nguyên đất, bảo vệ môi trường. Góp phần hình thành và phát triển
nhân cách của học sinh, sống có trách nhiệm với bản thân, cộng đồng, đất nước.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Một số bài học trong chương I - Công nghệ 10:
Bài 7: Một số tính chất của đất trồng.
Bài 8: Thực hành xác định độ chua của đất.
Bài 9: Biện pháp cải tạo sử dụng đất xám bạc màu, đất xói mòn mạnh trơ sỏi
đá.
Bài 11: Thực hành : Quan sát phẫu diện đất.
4. Điểm mới của đề tài.
- Hình thành phương pháp học tập chủ động sáng tạo, phương pháp tự học, tự
nghiên cứu, vừa học vừa áp dụng vào thực tiễn cuộc sống.
- Học sinh được tham gia vào các hoạt động tìm hiểu các loại đất tại địa bàn
thị xã Cửa Lò và một số vùng Nghi Lộc.
- Giúp học sinh tìm hiểu một số nguyên nhân gây ô nhiễm đất, xói mòn đất,
bạc màu đất.... và đề xuất một số biện pháp cải tạo, xây dựng mô hình thử nghiệm.
- Hình thành lòng yêu quê hương đất nước, bảo vệ nguồn tài nguyên đất và
bảo vệ môi trường.
3
5. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
- Phương pháp điều tra hứng thú học tập của học sinh đối môn Công nghệ 10.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học.
4
PHẦN II: NỘI DUNG
1. Cơ sở khoa học
1.1. Cơ sở lí luận
Khái niệm cơ bản về dạy học chủ đề
Theo tác giả Lê Đình Trung và Phan Thị Thanh Hội: Dạy học theo chủ đề -
chuyên đề là hình thức dạy học dựa vào việc thiết kế các chủ đề để dạy học và tổ
chức dạy học chủ đề đó. Giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học tích cực,
không chỉ truyền thụ kiến thức mà tập trung vào việc hướng dẫn học sinh tự lực
tìm kiếm thông tin, sử dụng kiến thức giải quyết nhiệm vụ học tập.
Chủ đề dạy học có thể xem như một nội dung học tập/đơn vị kiến thức tương
đối trọn vẹn nhằm trang bị cho học sinh một số kiến thức, kĩ năng, năng lực nhất
định trong quá trình học tập. Dạy học theo chủ đề tăng cường sự tích hợp kiến
thức, làm cho kiến thức có mối liên hệ mạng lưới đa chiều, tích hợp vào nội dung
kiến thức các ứng dụng kĩ thuật và thực tiễn đời sống làm cho nội dung học có ý
nghĩa hơn, hấp dẫn người học, rèn luyện đồng thời được cả năng lực chung và
năng lực chuyên biệt.
Như vậy, về bản chất thì dạy học theo chủ đề là hình thức tìm tòi những khái
niệm , đơn vị kiến thức, nội dung bài học, ý tưởng, … có sự giao thoa, tương đồng
lẫn nhau, dựa trên cơ sở các mối liên hệ về lý luận và thực tiễn được đề cập đến
trong các môn học (chủ đề tích hợp liên môn), hoặc hợp phần của một môn học
(chủ đề đơn môn). Đây là con đường tích hợp những nội dung từ một số đơn vị,
bài học, môn học có liên hệ với nhau làm thành nội dung học tập trong một chủ
đề, làm cho nội dung chủ đề học tập trở nên ý nghĩa hơn, thực tế hơn, qua đó học
sinh có thể tự hoạt động học tập nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng vào
thực tiễn.
Những nét đặc trưng của dạy học theo chủ đề
- Dạy học theo chủ đề mang tính tích hợp: nội dung của chủ đề dạy học được
tích hợp những nội dung từ một số đơn vị kiến thức, bài học, môn học khác nhau
(tích hợp liên môn) hay trong cùng môn học (chủ đề đơn môn) có liên hệ với nhau
làm thành nội dung học tập trong một chủ đề. Dạy học theo chủ đề còn tích hợp
các vấn đề trong đời sống xã hội và các kĩ năng thực hành trong thực tiễn.
5