1
MỤC LỤC
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 4
1. Lí do chọn đề tài 4
2. Tính mới, đóng góp của đề tài 5
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 6
PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 7
I. CƠ SỞ NGHIÊN CỨU 7
1. Cơ sở lí luận 7
1.1 STEM là gì? 7
1.2. Phương pháp dạy và học STEM 7
1. 3. Bốn trụ cột STEM được sử dụng trong đề tài. 9
1.4. Dạy học dự án là gì? Quy trình dạy học dự án? 10
2. Cơ sở thực tiễn 12
2.1. Thực trạng dạy học môn công nghệ trong trường THPT Nguyễn Duy Trinh 12
2.2 Đặc điểm, vị trí của bài thực hành “Sản xuất thuốc trừ sâu sinh học” trong
chương trình Công nghệ 10 năm nay. 13
2.3. Mục đích, ý nghĩa của dự án 13
2.4. Ý tưởng dự án 14
II. NỘI DUNG DỰ ÁN 14
1. Bộ câu hỏi dự án 14
2. Xây dựng kế hoạch dạy học dự án 15
2.1. Đối tượng của dự án 15
2.2. Mục tiêu 15
2.3. Chuẩn bị điều kiện thực hiện dự án 16
2.4. Tiến trình dạy học dự án 16
3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm 26
3.1. Thời gian và đối tượng thực nghiệm 26
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm 26
4. Tiến hành thực nghiệm 26
5. Kết quả thực nghiệm 27
6. Khả năng ứng dụng của sáng kiến 42
7. Lợi ích thiết thực của sáng kiến 42
8. Kết quả 44
PHẦN 3. KẾT LUẬN 45
1. Nhận định chung 45
2. Những điều kiện áp dụng, sử dụng dự án 45
3. Đề xuất 45
2
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
- THPT: Trung học phổ thông
- GV: Giáo viên
- HS: Học sinh
- STEM: Science Technology Engineering Maths
- NLGQVĐ: Năng lực giải quyết vấn đề
- PPCT: Phân phối chương trình
- BGDĐT : Bộ giáo dục đào tạo
- GDTrH : Giáo dục trung học
- GD&ĐT: Giáo dục và đào tạo
3
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Công văn số 3089/BGDĐT-GDTrH của Bộ GD&ĐT về việc triển khai thực
hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học phổ thông đã cho thấy được vai trò
của giáo dục Stem trong chương trình giáo dục phổ thông mới. Giáo dục STEM
đồng thời thay đổi phương thức học tập là học qua làm, học qua nghiên cứu, giúp
học sinh tìm tòi khám phá tri thức, từ đó hình thành phẩm chất năng lực. Chương
trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới có mục đích cốt lõi cũng là hình thành phẩm
chất năng lực thông qua việc học sinh đổi mới cách học, cách nghĩ. Do đó, giáo
dục STEM cần được tiếp tục đẩy mạnh trong các nhà trường. Đây thực sự là một
phương pháp giáo dục hiện đại (Bộ giáo dục và đào tạo, 2020).
Đồng thời, chỉ thị 16/CT-TTg ngày 4/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ
đã nêu: “Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với xu hướng phát triển dựa trên
nền tảng tích hợp cao độ của hệ thống nối số Hóa - Vật lí - Sinh học với sự đột phá
Interrnet vạn vật và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản nền sản xuất của
thế giới”. Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ nhiều
giải pháp nhằm tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần
thứ 4 (còn gọi là cách mạng công nghiệp 4.0). Theo đó, phải thay đổi mạnh mẽ các
chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân
lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới. Bộ GD&ĐT cần tập
trung vào thúc đẩy giáo dục STEM bên cạnh ngoại ngữ, tin học trong chương trình
giáo dục phổ thông (CT GDPT) (Trần Thái Toàn, 2020). Chính vì vậy, dạy học đổi
mới theo giáo dục STEM là hướng đi đúng đắn và cần thiết ở tất cả các trường phổ
thông hiện nay.
Đặc biệt đối với chương trình Công nghệ, là một môn khoa học tự nhiên làm
nền tảng cho các ngành khoa học kĩ thuật thì việc định hướng cho học sinh nghiên
cứu để nắm bắt các kiến thức kĩ năng để giải quyết các tình huống trong thực tiễn.
Cũng như bồi dưỡng tình yêu khoa học, yêu sự sáng tạo chú trọng thực hành ngày
càng quan trọng trong xã hội hiện đại. Đặc biệt, đối với chương trình giáo dục phổ
4
thông mới, Công nghệ là môn học bắt buộc trong giai đoạn giáo dục cơ bản, là
môn học lựa chọn thuộc nhóm Công nghệ và Nghệ thuật trong giai đoạn giáo dục
định hướng nghề nghiệp. Mục tiêu xây dựng chương trình giáo dục Công nghệ là
theo định hướng STEM (Bộ giáo dục và đào tạo, 2020). Thế nên, ngay từ bây giờ,
việc vận dụng giáo dục STEM vào chương trình công nghệ là những bước đi nền
tảng quan trọng chuẩn bị cho chương trình công nghệ mới.
Trong trường phổ thông hiện nay, việc dạy học các môn khoa học thường
mang nặng lí thuyết, ít chú trọng thực hành. Hoặc có thực hành nhưng ít gắn với
thực tiễn. Dẫn đến học sinh thường chán học hoặc học chỉ vì thi đỗ vì điểm cao,
trong khi niềm đam mê học thực sự bị bào mòn mà lí do chính là vì các em không
biết học để làm gì, học có liên quan gì cho cuộc sống sau này. Điều này khiến tôi
trăn trở rất lâu, luôn đặt cho mình câu hỏi rằng cũng với bài học đó làm sao để các
em có nhu cầu thực sự để tìm hiểu và yêu thích nó, và làm sao để gắn bài học với
thực tiễn, làm sao để các học trò của mình đang dạy sau này sẽ tạo ra những sản
phẩm mới có giá trị trong thực tiễn.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã tiến hành nghiên cứu và triển khai đề
tài “Dạy học theo định hướng mới gắn với giáo dục STEM trong chương trình
Công nghệ 10 THPT”.
2. Tính mới, đóng góp của đề tài
- Phát triển các năng lực đặc thù của các môn học Khoa học (vật lí, hóa học,
sinh học), Công nghệ và Toán học để giải quyết các vấn đề thực tiễn.
- Bên cạnh những hiểu biết về các lĩnh vực khoa học công nghệ, kĩ thuật, toán
học, học sinh sẽ được phát triển tư duy phê phán, kĩ năng hợp tác để thành công.
- Với việc tổ chức dạy học theo định hướng STEM còn tạo điều kiện cho học
sinh được tham gia đánh giá lẫn nhau, phát triển kĩ năng đánh giá và tự đánh giá.
- Sáng kiến đã xây dựng thành công quy trình sản xuất thuốc trừ sâu sinh học
từ thảo mộc làm tài liệu giảng dạy dự án. Đồng thời, có thể làm tư liệu giúp người
dân vận dụng để tự sản xuất thuốc trừ sâu sinh học từ thực vật tại nhà góp phần hạn
5
