V N D NG PH NG PHÁP D Y H C D ÁN VÀO D Y H C BÀI 5,Ậ Ụ ƯƠ Ạ Ọ Ự Ạ Ọ
MÔN GIÁO D C CÔNG DÂN L P 11 “CUNG C U TRONG S N XU T VÀỤ Ớ Ầ Ả Ấ
L U THÔNG HÀNG HOÁ” THEO H NG TR I NGHI M SÁNG T OƯ ƯỚ Ả Ệ Ạ
A. ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
1. Giáo d c ph thông ụ ổ Vi t Namệ nh ng năm g n đây ữ ầ đang trong ti n trình ếđiổ
m i m nh m , toàn di nớ ạ ẽ ệ theo h ngướ “chuy n m nh quá trình giáo d c t ch y uể ạ ụ ừ ủ ế
trang b ki n th c sang phát tri n toàn di n năng l c và ph m ch t ng i h c.ị ế ứ ể ệ ự ẩ ấ ườ ọ
H c đi đôi v i hành; lí lu n g n v i th c ti n; giáo d c nhà tr ng g n v i giáoọ ớ ậ ắ ớ ự ễ ụ ườ ắ ớ
d c gia đìnhụ và giáo d c xã h i”ụ ộ [8]
Th c t đó đòi h i m i ng i th y không ng ng h c h i, tìm tòi, đi m i vự ế ỏ ỗ ườ ầ ừ ọ ỏ ổ ớ ề
n i dung, hình th c và ph ng pháp d y h c đ nâng cao ch t l ng giáo d c, đápộ ứ ươ ạ ọ ể ấ ượ ụ
ng yêu c u ứ ầ phát tri n c a đt n c trong th i k h i nh p và đa giáo d c Vi tể ủ ấ ướ ờ ỳ ộ ậ ư ụ ệ
Nam ti m c n v i nh ng n n giáo d c tiên ti n trên th gi i.ệ ậ ớ ữ ề ụ ế ế ớ
Vi c đi m i Giáo d c ph thông hi n nay cũng t o ra nhi u c h i đ ệ ổ ớ ụ ổ ệ ạ ề ơ ộ ể giáo
viên nâng cao ch t l ng d y h c b môn, trong đó có môn ấ ượ ạ ọ ộ Giáo d c công dân ụ-
môn h c có vai trò đc bi t quan tr ng trong h th ng giáo d c nh ngọ ặ ệ ọ ệ ố ụ ư nhi u quanề
đi m còn cho đây là môn h c ph , ể ọ ụ khô khan, máy móc, giáo đi uề. Theo tôi m tộ
ph n ầlà do cách d y h c truy n th ng n ng v truy n th ki n th c m t chi u.ạ ọ ề ố ặ ề ề ụ ế ự ộ ề
Mu n nâng cao ch t l ng d y h c ố ấ ượ ạ ọ b môn, ộtr c h tướ ế ng iườ giáo viên ph iả
t o h ng thú, kh i g i ạ ứ ơ ợ đc ượ đam mê h c t p cho ọ ậ h c sinhọ m t cách t giác.Và vi cộ ự ệ
v n d ng ph ng pháp d y h c d án, t ch c ho t đng ậ ụ ươ ạ ọ ự ổ ứ ạ ộ tr i nghi m sáng t oả ệ ạ là
cách th c h u hi u đ “phá v ” không gian ch t h p c a l p h c, t o đi u ki n choứ ữ ệ ể ỡ ậ ẹ ủ ớ ọ ạ ề ệ
h c sinh ọth a s c h c t p t ỏ ứ ọ ậ ự chủ, sáng t o d i s đnh h ng và giúp đ c a ạ ướ ự ị ướ ỡ ủ giáo
viên.
Ph ng pháp d y h c d án g n v i t ch c ho t đngươ ạ ọ ự ắ ớ ổ ứ ạ ộ tr i nghi m sáng t oả ệ ạ
h t s c phù h p v i ế ứ ợ ớ môn Giáo d c công dânụ, Đc bi t, bài 5, GDCD l p 11 “Cungặ ệ ớ
1
c u trong s n xu t và l u thông hàng hoá” là m t bài h c có nhi u n i dung th cầ ả ấ ư ộ ọ ề ộ ự
ti n, vi c t ch c d y h c d án theo h ng tr i nghi m sáng t o s góp ph nễ ệ ổ ứ ạ ọ ự ướ ả ệ ạ ẽ ầ
không nh t o h ng thú cho các em trong h c t p, có đi u ki n quan sát th tr ngỏ ạ ứ ọ ậ ề ệ ị ườ
liên h và gi i thích các ki n th c đã h c b ng th c ti n.ệ ả ế ứ ọ ằ ự ễ
V i mong mu nớ ố góp ph n đi m i và nâng cao hi u qu d y h c môn GDCDầ ổ ớ ệ ả ạ ọ
nh t là ph n Công dân v i kinh t , chúng tôi ch n đ tài: “V n d ng ph ngấ ầ ớ ế ọ ề ậ ụ ươ
pháp d y h c d án vào bài 5, GDCD l p 11, Cung C u trong s n xu t và l uạ ọ ự ớ ầ ả ấ ư
thông hàng hoá theo h ng tr i nghi m sáng t o” ướ ả ệ ạ đ nghiên c uể ứ , tìm hi uể và áp
d ng trong quá trình d y h c.ụ ạ ọ
2. Đ đt đc m c đích v a nêu, đ tài t p trung gi i quy t nh ng nhi m vể ạ ượ ụ ừ ề ậ ả ế ữ ệ ụ
sau:
- Khái quát m t s lí lu n c b n v v n d ng ph ng pháp d y h c d ánộ ố ậ ơ ả ề ậ ụ ươ ạ ọ ự
vào d y h c môn GDCD theo theo h ng tr i nghi m sáng t o. ạ ọ ướ ả ệ ạ
- Tìm hi u và đánh giá th c tr ng đi m i d y h c GDCD tr ng trung h cể ự ạ ổ ớ ạ ọ ở ườ ọ
ph thông hi n nay; kh o sát, tìm hi u nh n th c, thái đ và nhu c u c a giáo viên,ổ ệ ả ể ậ ứ ộ ầ ủ
h c sinh đi v i v n đ tác gi nghiên c u.ọ ố ớ ấ ề ả ứ
- L a ch n và thi t k , tri n khai trên th c t bài 5, GDCD l p 11 Cung c uự ọ ế ế ể ự ế ớ ầ
trong s n xu t và l u thông hàng hoá d i hình th c, ph ng pháp d y h c d ánả ấ ư ướ ứ ươ ạ ọ ự
g n v i ho t đng tr i nghi m sáng t o đ làm sáng t ph ng pháp, quy trìnhắ ớ ạ ộ ả ệ ạ ể ỏ ươ
th c hi n trên th c t , đm b o tuân th các nguyên t c th c hi n.ự ệ ự ế ả ả ủ ắ ự ệ
3. Đ tài t p trung vào nghiên c u vi c v n d ng ph ng pháp d y h c dề ậ ứ ệ ậ ụ ươ ạ ọ ự
án theo h ng tr i nghi m sáng t o vào quá trình d y h c bài 5, Cung c u trongướ ả ệ ạ ạ ọ ầ
s n xu t và l u thông hàng hoá. Trong quá trình th c nghi m, tác gi đ tài chả ấ ư ự ệ ả ề ủ
y u khai thác nh ng trung tâm th ng m i l n trên đa bàn thành ph Vinh nhế ữ ươ ạ ớ ị ố ư
Công ty sách thi t b tr ng h c , Siêu th Bic C, m t s ch , shop và c a hàng đế ị ườ ọ ị ộ ố ợ ử ể
h ng d n h c sinh th c hi n d án h c t p nh m thu n l i cho vi c tri n khaiướ ẫ ọ ự ệ ự ọ ậ ằ ậ ợ ệ ể
đ tài trên th c t .ề ự ế
2
4. Đ tài s d ng nh ng ph ng pháp nghiên c u ch y u g m: ề ử ụ ữ ươ ứ ủ ế ồ
- Nghiên c u lí lu n thông qua các ngu n t li u khoa h c.ứ ậ ồ ư ệ ọ
- Kh o sát, đi u tra, thu th p thông tin; v n d ng ph ng pháp toán h cả ề ậ ậ ụ ươ ọ
th ng kê đ x lí thông tin; phân tích, t ng h p, so sánh, đánh giá…ố ể ử ổ ợ
- Th c nghi m s ph m.ự ệ ư ạ
B.N I DUNGỘ
I. C S LÍ LU N VÀ TH C TI NƠ Ở Ậ Ự Ễ
1. C s lí lu nơ ở ậ
1.1. Quan ni m v d y h c d ánệ ề ạ ọ ự
D y h c d ánạ ọ ự là hình th c d y h c (ph ng pháp d y h c theo nghĩa r ng)ứ ạ ọ ươ ạ ọ ộ
mà trong đó, HS th c hi n m t nhi m v h c t p ph c h p, có s k t h p gi a lýự ệ ộ ệ ụ ọ ậ ứ ợ ự ế ợ ữ
thuy t và th c hành, th c ti n. HS th c hi n nhi m v v i tính t l c cao trongế ự ự ễ ự ệ ệ ụ ớ ự ự
toàn b quá trình h c t p . B n ch t c a d y h c d án là ng i h c lĩnh h i ki nộ ọ ậ ả ấ ủ ạ ọ ự ườ ọ ộ ế
th c và k năng thông qua vi c gi i quy t m t bài t p tình hu ng g n v i th cứ ỹ ệ ả ế ộ ậ ố ắ ớ ự
ti n (bài t p d án). K t thúc d án, ng i h c ph i t o ra s n ph m g n v i th cễ ậ ự ế ự ườ ọ ả ạ ả ẩ ắ ớ ự
ti n c th .ễ ụ ể
D y h c d ánạ ọ ự có ý nghĩa quan tr ng đi v i GV và HS. Đi v i GV, ọ ố ớ ố ớ d yạ
h c d ánọ ự t o đi u ki n ạ ề ệ đ GV nâng cao năng l c ngh nghi p, tăng c ng s ph iể ự ề ệ ườ ự ố
h p gi a các l c l ng giáo d c, phát tri n m i quan h g n gũi, h p tác hi u quợ ữ ự ượ ụ ể ố ệ ầ ợ ệ ả
gi a GV và HS, t đó nâng cao ch t l ng d y h cữ ừ ấ ượ ạ ọ . Đi v i HS, ố ớ d y h c d ánạ ọ ự là
c h i cho các em phát tri n các k năng t duy b c cao nh xác đnh, gi i quy tơ ộ ể ỹ ư ậ ư ị ả ế
v n đ, phát tri n năng l c h p tác, t h c, giao ti p…; thúc đy HS h ng thú, sayấ ề ể ự ợ ự ọ ế ẩ ứ
mê h c t p; ọ ậ b c đu hình thành k năng nghiên c u khoa h c; ướ ầ ỹ ứ ọ rèn luy n b n lĩnh,ệ ả
s ựt tin, kh năng t ch c a HS trong h c t p và trong cu c s ng. ự ả ự ủ ủ ọ ậ ộ ố
3
D y h c d ánạ ọ ự là ph ng pháp, hình th c t ch c d y h c quan tr ng vàươ ứ ổ ứ ạ ọ ọ
hi u qu trong giáo d c đnh h ng phát tri n năng l c hi n nayệ ả ụ ị ướ ể ự ệ , phù h p v iợ ớ
nhi u d ng bài h c và ho t đng h c t p khác nhau, đc bi t là ho t đng TNST.ề ạ ọ ạ ộ ọ ậ ặ ệ ạ ộ
1.2. Quan ni m v giáo d c qua ho t đng tr i nghi m sáng t o (TNST)ệ ề ụ ạ ộ ả ệ ạ
Ho t đng hoc t p TNST đc hi u là ạ ộ ậ ượ ể “ho t đng giáo d c,ạ ộ ụ trong đó, t ngừ
cá nhân HS đc tr c ti p ho t đng th c ti n trong môi tr ng nhà tr ng cũngượ ự ế ạ ộ ự ễ ườ ườ
nh môi tr ng gia đình và xã h i d i s h ng d n và t ch c c a nhà giáoư ườ ộ ướ ự ướ ẫ ổ ứ ủ
d c, qua đó phát tri n tình c m, đo đc, ph m ch t nhân cách, các năng l c…,ụ ể ả ạ ứ ẩ ấ ự
t đó tích lu kinh nghi m riêng cũng nh phát huy ti m năng năng sáng t o c aừ ỹ ệ ư ề ạ ủ
cá nhân mình” [5, 8].
Nh v y, b n ch t c a ho t đng TNST là tăng c ng các ho t đng th cư ậ ả ấ ủ ạ ộ ườ ạ ộ ự
ti n trong quá trình d y h c, g n lí thuy t v i th c hành, nhà tr ng v i xã h iễ ạ ọ ắ ế ớ ự ườ ớ ộ
nh m ằkích thích tính ch đng, linh ho t, sáng t o, góp ph n hình thành và phátủ ộ ạ ạ ầ
tri n năng l c, nhân cách cho HS. H c t p TNST nh n m nh đn s tr i nghi m,ể ự ọ ậ ấ ạ ế ự ả ệ
thúc đy năng l c sáng t o c a ng i h c. Trong đó “tr i nghi m” là ph ng th cẩ ự ạ ủ ườ ọ ả ệ ươ ứ
giáo d c và “sáng t o” là m c tiêu giáo d c.ụ ạ ụ ụ
Trong Ch ng trình giáo d c ph thông t tr c đn nay, ngoài ho t đngươ ụ ổ ừ ướ ế ạ ộ
d y h c trên l p còn có ho t đng ngo i khóa trong và ngoài nhà tr ng. Tuyạ ọ ớ ạ ộ ạ ườ
nhiên, ho t đng ngo i khóa truy n th ng ch yạ ộ ạ ề ố ủ ếu t p trung vào y u t “tr iậ ế ố ả
nghi m” mà ch a có nh ng ph ng pháp, cách th c đ đt m c tiêu “sáng t o” tệ ư ữ ươ ứ ể ạ ụ ạ ừ
ho t đng th c ti n c a HS. Do đó, d y h c d án chính là cách th c đ ho tạ ộ ự ễ ủ ạ ọ ự ứ ể ạ
đng TNST đt đc m c tiêu giáo d c; còn ộ ạ ượ ụ ụ TNST là đi u ki n t i u đ phátề ệ ố ư ể
huy hi u qu c a vi c ệ ả ủ ệ d y h c d án.ạ ọ ự
1.3. Ý nghĩa c a vi c v n d ng ph ng pháp d y h c d án vào bài 5 GDCDủ ệ ậ ụ ươ ạ ọ ự
11: “Cung c u trong s n xu t và l u thông hàng hoá”ầ ả ấ ư
4
Hi u qu giáo d c c a bài h c kinh t ệ ả ụ ủ ọ ế càng nâng cao khi đc t ch c, ti nượ ổ ứ ế
hành b ng nh ng hình th c và bi n phápằ ữ ứ ệ tích c c nh m phát huy năng l c c a HSự ằ ự ủ
qua nh ng ho t đng h c t p đữ ạ ộ ọ ậ a d ng vàạ g n v i th c ti n. Trong đó, ắ ớ ự ễ vi c v nệ ậ
d ng ph ng pháp ụ ươ d y h c d án ạ ọ ự vào d y h c ạ ọ n u đc th c hi n m t cách khoaế ượ ự ệ ộ
h c, h p lý s mang l i nhi u ý nghĩa:ọ ợ ẽ ạ ề
- Có tác d ng to l n trong vi c trang b ki n th cụ ớ ệ ị ế ứ ; giáo d c t t ng, tình c mụ ư ưở ả
và rèn luy n kĩ năngệ cho HS.
Thông qua ho t đng th c ti n, HS s n m v ng và kh c sâu nh ng ki nạ ộ ự ễ ẽ ắ ữ ắ ữ ế
th c đc lĩnh h i tr c ti p và ch đngứ ượ ộ ự ế ủ ộ ; HS còn đc trau d i nh ng ph m ch tượ ồ ữ ẩ ấ
t t đp: ố ẹ tinh th n t p th , ý thầ ậ ể ức trách nhi m, ệtính k lu tỷ ậ , tác phong làm vi cệ
chuyên nghi pệ và tinh th n ầh p tác, c ng s ...ợ ộ ự Thông qua các ho t đng h c t pạ ộ ọ ậ
phong phú g n v i th c ti n, HS đc rèn luy n nhi u kĩ năng nh : thu th p và xắ ớ ự ễ ượ ệ ề ư ậ ử
lý thông tin qua các lo i tài li u và tr i nghi m tr c ti p; phát hi n và gi i quy tạ ệ ả ệ ự ế ệ ả ế
v n đ; đi u tra, kh o sát, ph ng v n; xây d ng m i liên h gi a các s ki n, hi nấ ề ề ả ỏ ấ ự ố ệ ữ ự ệ ệ
t ng, v n đ l ch s ; làm vi c nhóm…ượ ấ ề ị ử ệ
- Tăng tính h p d n trong h c t p, t o h ng thú và pấ ẫ ọ ậ ạ ứ hát huy m nh m tínhạ ẽ
tích c c, ch đng, t duy đc l p sáng t o c a HS.ự ủ ộ ư ộ ậ ạ ủ
- Góp ph n hình thành và phát tri n năng l c HS m t cách toàn di n.ầ ể ự ộ ệ
- T o đi u ki n k t n i các ki n th c khoa h c liên môn, xuyên môn, liênạ ề ệ ế ố ế ứ ọ
ngành.
- Có hình th c và cách th c t ch c ho t đng đa d ng, có tính m v khôngứ ứ ổ ứ ạ ộ ạ ở ề
gian, tăng c ng gườ n k t gi a các l c l ng giáo d c trong và ngoài nhà tr ng. ắ ế ữ ự ư ụ ườ
2. C s th c ti nơ ở ự ễ
2.1. Th c tr ng d y h c Giáo d c công dân tr ng ph thôngự ạ ạ ọ ụ ở ườ ổ
Ngh quy t s 29 - NQ/TW ngày 4/11/2013 H i ngh TW 8 khóa XI v điị ế ố ộ ị ề ổ
m i căn b n và toàn di n giáo d c kh ng đnh: ớ ả ệ ụ ẳ ị “Ti p t c đi m i m nh mế ụ ổ ớ ạ ẽ
ph ng pháp d y và h c theo h ng hi n đi, phát huy tính tích c c, ch đng,ươ ạ ọ ướ ệ ạ ự ủ ộ
sáng t o và v n d ng ki n th c, kĩ năng c a ng i h c; Kh c ph c l i truy n thạ ậ ụ ế ứ ủ ườ ọ ắ ụ ố ề ụ
5
