A. PHÂN M ĐÂU Ơ
I. LÍ DO CH N Đ TÀI:Ọ Ề
B c vào th k XXI c loài ng i đang s n sàng cho m t t ng lai m i,ướ ế ỷ ả ườ ẵ ộ ươ ớ
m t n n văn minh tin h c, m t xã h i xây d ng trên n n t ng tri th c, quy nộ ề ọ ộ ộ ự ề ả ứ ề
l i thu c v trí tu . Nói t i t ng lai c a chúng ta không th không nói đnợ ộ ề ệ ớ ươ ủ ể ế
giáo d c vì đó là chìa khoá đ m c a ti n vào t ng lai.ụ ể ở ử ế ươ
Đt n c ta đã và đang b c vào th i k đi m i, ch t l ng giáo d c làấ ướ ướ ờ ỳ ổ ớ ấ ượ ụ
v n đ hàng đu trong n i dung công tác c a ngành giáo d c, là v n đ s ngấ ề ầ ộ ủ ụ ấ ề ố
còn c a m t đt n c, m t dân t c.ủ ộ ấ ướ ộ ộ
nhà tr ng Ti u h c, m i môn h c đu góp ph n vào vi c hình thành, vàoỞ ườ ể ọ ỗ ọ ề ầ ệ
vi c phát tri n nh ng c s ban đu r t quan tr ng c a nhân cách con ng iệ ể ữ ơ ở ầ ấ ọ ủ ườ
Vi t Nam.ệ
Trong các môn h c Ti u h c, môn Toán có v trí c c k quan tr ngọ ở ể ọ ị ự ỳ ọ vì
nh ng lí do sau:ữ
- Các ki n th c và kĩ năng c a môn Toán, có nhi u ng d ng trong đi s ngế ứ ủ ề ứ ụ ờ ố
sinh ho t c a m i ng i dân lao đng.ạ ủ ọ ườ ộ
- Môn Toán giúp h c sinh nh n bi t nh ng m i quan h v s l ng, hìnhọ ậ ế ữ ố ệ ề ố ượ
d ng không gian c a th gi i hi n th c. Nh đó mà h c sinh có ph ng phápạ ủ ế ớ ệ ự ờ ọ ươ
nh n th c m t s m t c a th gi i xung quanh và bi t cách ho t đng có hi uậ ứ ộ ố ặ ủ ế ớ ế ạ ộ ệ
qu trong đi s ng.ả ờ ố
- Môn Toán góp ph n quan tr ng trong vi c rèn luy n ph ng pháp t duy,ầ ọ ệ ệ ươ ư
ph ng pháp suy lu n, ph ng pháp gi i quy t v n đ góp ph n phát tri n tríươ ậ ươ ả ế ấ ề ầ ể
thông minh, đc l p, sáng t o, góp ph n vào vi c hình thành các ph m ch t c aộ ậ ạ ầ ệ ẩ ấ ủ
ng i lao đng m i.ườ ộ ớ
Vi c d y gi i toán Ti u h c là m t trong nh ng n i dung trong ch ngệ ạ ả ở ể ọ ộ ữ ộ ươ
trình môn Toán Ti u h c nh m giúp h c sinh ti p thu và v n d ng nh ngở ể ọ ằ ọ ế ậ ụ ữ
ki n th c v Toán, đc rèn luy n kĩ năng th c hành v i nh ng yêu c u đcế ứ ề ượ ệ ự ớ ữ ầ ượ
th hi n m t cách đa d ng phong phú. D y h c Toán giúp h c sinh có đi uể ệ ộ ạ ạ ọ ọ ề
ki n rèn luy n và phát tri n năng l c t duy và có đ t cách, ph m ch t c aệ ệ ể ự ư ủ ư ẩ ấ ủ
con ng i m i.ườ ớ
Trong th c t , ch t l ng c a b môn Toán nói chung và đc bi t môn Toánự ế ấ ượ ủ ộ ặ ệ
l p 3 nói riêng đã có nhi u k t qu kh quan song ch a th c s đáp ng đcớ ề ế ả ả ư ự ự ứ ượ
v i nhi m v và yêu c u môn h c đ ra. C th là ch t l ng môn Toán l p 3ớ ệ ụ ầ ọ ề ụ ể ấ ượ ớ
- tr ng Ti u h c ch a th c s t ng x ng v i v trí c a môn Toán l p 3 trongườ ể ọ ư ự ự ươ ứ ớ ị ủ ớ
ch ng trình h c. Đc bi t là k năng gi i toán c a h c sinh l p 3 chính là v nươ ọ ặ ệ ỹ ả ủ ọ ớ ấ
đ c n quan tâm. Tr c th c t nh v y tôi luôn suy nghĩ: Làm th nào đề ầ ướ ự ế ư ậ ế ể
giúp h c sinh n m v ng ki n th c và v n d ng vào trong gi i toán, góp ph nọ ắ ữ ế ứ ậ ụ ả ầ
nâng cao ch t l ng h c môn Toán c a h c sinh l p 3, giúp các em có k năngấ ượ ọ ủ ọ ớ ỹ
gi i toán v i tinh th n t giác và h ng thú h c t p.ả ớ ầ ự ứ ọ ậ
Trang 1
Gi i toán có l i văn th c ch t là nh ng bài toán th c t , n i dung bài toánả ờ ự ấ ữ ự ế ộ
đc thông qua nh ng câu văn nói v nh ng quan h , t ng quan và phượ ữ ề ữ ệ ươ ụ
thu c, có liên quan t i cu c s ng th ng x y ra hàng ngày. Cái khó c a bàiộ ớ ộ ố ườ ả ủ
toán có l i văn chính là ch làm th nào đ l c b đc nh ng y u t l iờ ở ỗ ế ể ượ ỏ ượ ữ ế ố ờ
văn đã che đy b n ch t toán h c c a bài toán. Hay nói m t cách khác là làmậ ả ấ ọ ủ ộ
sao ph i ch ra đc các m i quan h gi a các y u t toán h c ch a đng trongả ỉ ượ ố ệ ữ ế ố ọ ứ ự
bài toán và tìm đc nh ng l i gi i phép tính thích h p đ t đó tìm đc đápượ ữ ờ ả ợ ể ừ ượ
s c a bài toán.ố ủ
Là m t giáo viênộ tr c ti p ch nhi m và gi ng d y kh i l p 3, qua kinhự ế ủ ệ ả ạ ở ố ớ
nghi m c a b n thân và h c h i, trao đi kinh nghi m cùng đng nghi p, tôiệ ủ ả ọ ỏ ổ ệ ồ ệ
đã rút ra đc: ượ “M t vài bi n pháp giúp h c sinh gi i t t bài toán có l i vănộ ệ ọ ả ố ờ
l p 3”ớ đ góp ph n nâng cao ch t l ng d y và h c c a nhà tr ng nói chungể ầ ấ ượ ạ ọ ủ ườ
và đi v i h c sinh l p 3 nói riêng.ố ớ ọ ớ
Trong quá trình nghiên c u s không tránh kh i thi u sót, tôi r t mong đcứ ẽ ỏ ế ấ ượ
s góp ý, nh n xét c a H i đng khoa h c, c a các đng nghi p.ự ậ ủ ộ ồ ọ ủ ồ ệ
II. ĐI M M I C A Đ TÀI:Ể Ớ Ủ Ề
Nghiên c u va đa ra cac biên phap cu thê, thiêt th c nhăm giup cho h c ư ư * * + ư* ọ
sinh gi i t t bài toán có l i văn l p 3 tr ng Tiêu hoc.ả ố ờ ớ ở ươ + *
III. PH M VI ÁP D NG C A Đ TÀI:Ạ Ụ Ủ Ề
Ph m vi áp d ng c a đ tài là nh ng bi n pháp giúp h c sinh gi i t t bàiạ ụ ủ ề ữ ệ ọ ả ố
toán có l i văn l p 3 ti u h c.ờ ớ ở ể ọ
Trang 2
B. PHÂN NÔI DUNG
I. TH C TR NG VI C D Y VÀ H C GI I TOÁN CÓ L I VĂN Ự Ạ Ệ Ạ Ọ Ả Ờ Ở
TR NG TI U H C.ƯỜ Ể Ọ
1. Th c tr ng chung c a nhà tr ng:ự ạ ủ ườ
* Thu n l i:ậ ợ
- Nhà tr ng đc s quan tâm c a chính quy n đa ph ng, c a h i phườ ượ ự ủ ề ị ươ ủ ộ ụ
huynh h c sinh.ọ
- Ban giám hi u nhà tr ng nhi t tình, sáng t o luôn ch đo sát sao vi c d yệ ườ ệ ạ ỉ ạ ệ ạ
h c c a giáo viên và h c sinh.ọ ủ ọ
- Đi ngũ giáo viên trong tr ng luôn nhi t tình gi ng d y, yêu ngh m n tr .ộ ườ ệ ả ạ ề ế ẻ
- V h c sinh: nhìn chung các em đu ngoan, có ý th c v n lên trong h c t p.ề ọ ề ứ ươ ọ ậ
* Khó khăn:
- Nhi u ph huynh h c sinh không có ngh nghi p kinh t n đnh, đi s ngề ụ ọ ề ệ ế ổ ị ờ ố
kinh t còn nhi u khó khăn. Chính đi u đó đã nh h ng không nh đn vi cế ề ề ả ưở ỏ ế ệ
h c t p cũng nh ch t l ng h c t p c a các em.ọ ậ ư ấ ượ ọ ậ ủ
- Nhi u gia đình đi làm ăn xa, g i con cho ông bà chăm sóc do ông bà đã già y uề ử ế
nên không quán xuy n đc vi c h c hành c a các cháu.ế ượ ệ ọ ủ
- Do tâm lý chung c a h c sinh Ti u h c còn ham ch i nên n u không có sủ ọ ể ọ ơ ế ự
quan tâm c a gia đình, nhà tr ng vi c h c hành c a các em thì khó có hi uủ ườ ệ ọ ủ ệ
qu cao.ả
- V đi ngũ giáo viên: Nhà tr ng có đi ngũ giáo viên nhi t tình gi ng d yề ộ ườ ộ ệ ả ạ
song còn g p nhi u khó khăn do trình đ giáo viên còn ch a đng đu.ặ ề ộ ư ồ ề
2. Th c tr ng c a l p:ự ạ ủ ớ
Năm h c năm h c 2019-2020, tôi đc phân công ch nhi m gi ng d y l pọ ọ ượ ủ ệ ả ạ ớ
3. 100% h c sinh đu đi h c đúng đ tu i, có s c kho t t, các em đu có nọ ề ọ ộ ổ ứ ẻ ố ề ề
n p, ý th c h c t p. Các em bi t vâng l i kính tr ng th y cô giáo, yêu laoế ứ ọ ậ ế ờ ọ ầ
đng, tham gia đy đ các ho t đng ngoài gi lên l p và các phong trào thiộ ầ ủ ạ ộ ờ ớ
Trang 3
đua. Các em đu là nh ng h c sinh đc ti p c n v i ch ng trình Ti u h cề ữ ọ ượ ế ậ ớ ươ ể ọ
m i nên có nhi u thu n l i cho giáo viên trong quá trình gi ng d y.ớ ề ậ ợ ả ạ
Tuy nhiên, qua th c t gi ng d y và th o lu n cùng đng nghi p, tôi nh nự ế ả ạ ả ậ ồ ệ ậ
th y:ấ
+ Vi c tóm t t, tìm hi u đ đang còn nhi u khó khăn đi v i m t s h cệ ắ ể ề ề ố ớ ộ ố ọ
sinh trung bình và y u c a l p 3. Vì kĩ năng đc thành th o c a các em ch aế ủ ớ ọ ạ ủ ư
cao, nên các em đc đc đ toán và hi u đ còn th đng, ch m ch p…ọ ượ ề ể ề ụ ộ ậ ạ
+ Th c t trong m t ti t d y 40 phút, th i gian d y ki n th c m i m t nhi uự ế ộ ế ạ ờ ạ ế ứ ớ ấ ề
– ph n bài t p h u h t là cu i bài nên th i gian đ luy n nêu đ, nêu câu trầ ậ ầ ế ở ố ờ ể ệ ề ả
l i không đc nhi u mà h c sinh ch thành th o vi c đc đ toán.ờ ượ ề ọ ỉ ạ ệ ọ ề
+ Tuy môn Toán đt g n 100% t trung bình tr lên, song s đi m gi i ch aạ ầ ừ ở ố ể ỏ ư
nhi u, đi m đt yêu c u ch y u ph n gi i toán đn, h c sinh m c l i nhi uề ể ạ ầ ủ ế ở ầ ả ơ ọ ắ ỗ ề
ph n gi i toán trong luy n t p và ki m tra, t đó nh h ng đn ch t l ngở ầ ả ệ ậ ể ừ ả ưở ế ấ ượ
môn Toán.
3. Nguyên nhân:
Qua th c t kh o sát tôi nh n th y:ự ế ả ậ ấ
- Nhi u h c sinh ch a nghiên c u kĩ đ toán, nhi u h c sinh v n ti ng Vi tề ọ ư ứ ề ề ọ ố ế ệ
còn h n ch , nên vi c xác l p m i quan h gi a các d ki n c a bài toán cònạ ế ệ ậ ố ệ ữ ữ ệ ủ
g p nhi u khó khăn.ặ ề
- M t s h c sinh ch a n m ch c h th ng các bài toán đn đã đc h c, d nộ ố ọ ư ắ ắ ệ ố ơ ượ ọ ẫ
đn còn lúng túng trong vi c phát hi n m i quan h logic gi a các bài toán này.ế ệ ệ ố ệ ữ
- H c sinh còn thi u t tin trong vi c tìm cách gi i, còn b h n ch trong vi cọ ế ự ệ ả ị ạ ế ệ
l a ch n các phép gi i.ự ọ ả
- Các em ch a chú ý đn khâu ki m tra, th ng coi r ng bài toán đã gi i xongư ế ể ườ ằ ả
khi tính ra đáp s c a bài.ố ủ
- Trong quá trình gi ng d y môn toán, giáo viên còn coi nh m t s b c trongả ạ ẹ ộ ố ướ
quá trình gi i toán nh : Tìm hi u đ toán, ki m tra cách gi i toán, nên nhi uả ư ể ề ể ả ề
h c sinh m c nh ng l i không đáng có. Giáo viên ch a quan tâm đn vi c rènọ ắ ữ ỗ ư ế ệ
kĩ năng gi i toán cho h c sinh.ả ọ
Đây là nh ng nguyên nhân c b n nh h ng tr c ti p đn ch t l ng gi iữ ơ ả ả ưở ự ế ế ấ ượ ả
toán c a h c sinh. Kh c ph c đc nh ng nguyên nhân trên có ý nghĩa h t s củ ọ ắ ụ ượ ữ ế ứ
quan tr ng trong vi c nâng cao ch t l ng giáo d c Ti u h c, nh m th c hi nọ ệ ấ ượ ụ ể ọ ằ ự ệ
m c tiêu đào t o con ng i m i, năng đng, t ch , sáng t o.ụ ạ ườ ớ ộ ự ủ ạ
T th c tr ng trên, đ công vi c đt hi u qu t t h n, giúp các em h c sinh cóừ ự ạ ể ệ ạ ệ ả ố ơ ọ
h ng thú trong h c t p, nâng cao ch t l ng giáo d c trong nhà tr ng, tôi đãứ ọ ậ ấ ượ ụ ườ
m nh d n c i ti n n i dung, ph ng pháp trong gi ng d y nh sau:ạ ạ ả ế ộ ươ ả ạ ư
II. M T S BI N PHÁP GIÚP H C SINH H C T T D NG BÀIỘ Ố Ệ Ọ Ọ Ố Ạ
GI I TOÁN CÓ L I VĂN L P 3:Ả Ờ Ở Ớ
Trang 4
1. Trao đi v i ph huynh – Th ng nh t bi n pháp giáo d c.ổ ớ ụ ố ấ ệ ụ
1.1. M c tiêu.ụ
Chúng ta đu bi t h c sinh Ti u h c nói chung và h c sinh l p 3 nói riêngề ế ọ ể ọ ọ ớ
đn tr ng còn ph thu c nhi u vào s quan tâm, nh c nh c a cha m vàế ườ ụ ộ ề ự ắ ở ủ ẹ
th y cô. Ph n nhi u các em ch a ch đng trong vi c h c t p. Chính vì v yầ ầ ề ư ủ ộ ệ ọ ậ ậ
giáo d c ý th c tích c c h c t p cho các em là m t y u t không kém ph nụ ứ ự ọ ậ ộ ế ố ầ
quan tr ng giúp các em h c t t h n.ọ ọ ố ơ
1.2. Cách ti n hành.ế
Trong m t l p h c, l c h c c a các em không đng đu, ý th c h c c aộ ớ ọ ự ọ ủ ồ ề ứ ọ ủ
nhi u em ch a cao. Đ th c hi n t t cu c v n đng “Hai không” c a ngànhề ư ể ự ệ ố ộ ậ ộ ủ
giáo d c và giúp cho ph huynh có bi n pháp phù h p trong vi c giáo d c conụ ụ ệ ợ ệ ụ
cái, tôi đã m nh d n trao đi v i ph huynh h c sinh v ch tiêu ph n đu c aạ ạ ổ ớ ụ ọ ề ỉ ấ ấ ủ
l p và nh ng yêu c u c n thi t giúp các em h c t p nh : Mua s m đy đớ ữ ầ ầ ế ọ ậ ư ắ ầ ủ
sách v , đ dùng – cách h ng d n các em t h c nhà, đc bi t nh t là điở ồ ướ ẫ ự ọ ở ặ ệ ấ ố
v i các ông b vào bu i t i c g ng b t đi m t chút th i gian chuy n trò v iớ ố ổ ố ố ắ ớ ộ ờ ệ ớ
b n bè, t t (v n nh đài, ti vi) dành th i gian nh c nh , quan tâm cho các emạ ắ ặ ỏ ờ ắ ở
h c t p… R t m ng là đa s ph huynh đu nhi t li t hoan nghênh bi n phápọ ậ ấ ừ ố ụ ề ệ ệ ệ
trên vì lâu nay các ph huynh còn đang v ng m c nhi u v cách d y h c choụ ướ ắ ề ề ạ ọ
các em. Riêng trong ph n bài t p c a sách Toán, tôi h ng d n ph huynh cáchầ ậ ủ ướ ẫ ụ
d y các em luy n nêu mi ng các đ toán, luy n nói và tr l i nhi u…ạ ệ ệ ề ệ ả ờ ề
Tuy nhiên, cu c h p ph huynh l n này v n còn m t s gia đình v ng m tộ ọ ụ ầ ẫ ộ ố ắ ặ
do có vi c đt xu t, do ch a th y h t đc t m quan tr ng c a vi c h c và doệ ộ ấ ư ấ ế ượ ầ ọ ủ ệ ọ
đi u ki n gia đình còn nhi u khó khăn nên phó m c vi c h c c a con cái choề ệ ề ặ ệ ọ ủ
giáo viên, cho nhà tr ng. Đi v i nh ng ph huynh v ng m t này, tôi tìm cáchườ ố ớ ữ ụ ắ ặ
g p g , trao đi t i nhà. Trong s đó có gia đình trao đi h lung túng khôngặ ỡ ổ ạ ố ổ ọ
bi t cách d y con nh th nào n a mà ch bi t nh c nh con: “H c bài đi” r iế ạ ư ế ữ ỉ ế ắ ở ọ ồ
con h c gì, làm gì bàn h c b m cũng không hay. Đi v i nh ng em này, tôiọ ở ọ ố ẹ ố ớ ữ
ph i h ng d n nhi u h n l p đ v nhà các em t h c.ả ướ ẫ ề ơ ở ớ ể ề ự ọ
2. Giúp HS phân bi t rõ các d ng toán và chu n b cho vi c gi i toán.ệ ạ ẩ ị ệ ả
2.1. M c tiêu.ụ
Hai lo i toán l p 3 nói riêng và Ti u h c nói chung là: Toán đn và toánạ ở ớ ở ể ọ ơ
h p. M i lo i toán này có vai trò quan tr ng c a nó. Vi c gi i các bài toán h pợ ỗ ạ ọ ủ ệ ả ợ
th c ch t là gi i m t h th ng các bài toán đn. Có kĩ năng gi i các bài toánự ấ ả ộ ệ ố ơ ả
đn, h c sinh m i có c s gi i các bài toán h p. Do đó giáo viên c n giúp h cơ ọ ớ ơ ở ả ợ ầ ọ
sinh hi u rõ b n ch t bài toán đn đ v n d ng gi i các bài toán ph c t p sauể ả ấ ơ ể ậ ụ ả ứ ạ
này.
2.2. Cách ti n hành.ế
l p 3, cùng v i vi c h c phép nhân, chia, h c sinh s gi i các bài toánỞ ớ ớ ệ ọ ọ ẽ ả
đn dùng phép nhân ho c chia. Trong các đu bài toán b ng l i văn, h c sinhơ ặ ầ ằ ờ ọ
Trang 5
