9
XÂY D NG VÀ S D NG S Đ TRONG D Y-H C Đ AỰ Ử Ụ Ơ Ồ Ạ Ọ Ị
LÍ 1
XÂY D NG VÀ S D NG S ĐỰ Ử Ụ Ơ Ồ
TRONG D Y-H C Đ A LÍẠ Ọ Ị
PH N I - M Đ UẦ Ở Ầ
1/ Tính c p thi t c a đ tài:ấ ế ủ ề
T th c ti n c a vi c đ i m i CT-SGK Đ a lí 10, 11 và th c ti n c a vi c gi ng d y môn đ a líừ ự ễ ủ ệ ổ ớ ị ự ễ ủ ệ ả ạ ị
10,11 tr ng THPT g n 2 năm v a qua; đó chính là lí do khi n tôi ch n đ tài này.ở ườ ầ ừ ế ọ ề
2/ Tình hình nghiên c u:ứ
-Trong gi ng d y đ a lí PTTH có 4 lo i s đ đ c dùng:ả ạ ị ạ ơ ồ ượ
+ S đ c u trúc.ơ ồ ấ
+ S đ quá trình.ơ ồ
+ S đ đ a đ h c.ơ ồ ị ồ ọ
+ S đ logic.ơ ồ
-Tuy nhiên giáo viên th ng r t ít khi s d ng chính vì v y mà kh năng đ t hi u qu cao trong 1ườ ấ ử ụ ậ ả ạ ệ ả
ti t gi ng d y là r t th p.ế ả ạ ấ ấ
-Vi c nghiên c u và th nghi m đ đi đ n ng d ng cho t t c giáo viên đ a lí có ý nghĩa lí lu n vàệ ứ ử ệ ể ế ứ ụ ấ ả ị ậ
th c ti n r t l n.ự ễ ấ ớ
3/ M c đích, đ i t ng và nhi m v nghiên c u, ph m vi&giá tr s d ng c a đụ ố ượ ệ ụ ứ ạ ị ử ụ ủ ề
tài:
a, M c đích, đ i t ng:ụ ố ượ
*M c đích:ụ
-Góp ph n nâng cao kh năng xây d ng và s d ng s đ cho giáo viên.ầ ả ự ử ụ ơ ồ
-Giúp h c sinh có kh năng nh n th c ki n th c và t hoàn thi n ki n th c.ọ ả ậ ứ ế ứ ự ệ ế ứ
* Đ i t ng: giáo viên và h c sinh trong gi ng d y và h c t p môn đ a lí.ố ượ ọ ả ạ ọ ậ ị
b, Nhi m v : ệ ụ
-Nghiên c u ph ng pháp xây d ng và s d ng s đ trong d y h c đ a lí nói chung và đ a lí 11 nóiứ ươ ự ử ụ ơ ồ ạ ọ ị ị
riêng.
-Đ a ra nh ng nguyên t c chung trong xây d ng và s d ng s đ .ư ữ ắ ự ử ụ ơ ồ
c, Ph m vi:ạ
-Áp d ng cho nhi u bài h c đ a lí 10, 11 ch ng trình-Sách giáo khoa phân ban.ụ ề ọ ị ươ
-Gi i h n trong vi c t o kĩ năng xây d ng và s d ng s đ cho giáo viên.ớ ạ ệ ạ ự ử ụ ơ ồ
d, Giá tr s d ng:ị ử ụ
-Đ tài có th ng d ng làm tài li u tham kh o cho giáo viên đ th c hi n ph ng pháp s đ trongề ể ứ ụ ệ ả ể ự ệ ươ ơ ồ
gi ng d y môn đ a lí.ả ạ ị
-Có th dùng cho h c sinh nghiên c u đ hình thành kĩ năng, ph ng pháp h c t p t t h n thông quaể ọ ứ ể ươ ọ ậ ố ơ
s đ .ơ ồ
4/ Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
-Thông qua kinh nghi m gi ng d y môn đ a lí c p THPT trong nhi u năm và kinh nghi m qua g n 2ệ ả ạ ị ấ ề ệ ầ
năm th c hi n đ i m i CT-SGK l p 10, 11 v a qua.ự ệ ổ ớ ớ ừ
- Ph ng pháp th nghi mươ ử ệ
- Các ph ng pháp khác có liên quan.ươ
BÙI VĂN TI NẾ | TR NG THPT BUÔN MA THU TƯỜ Ộ
9
XÂY D NG VÀ S D NG S Đ TRONG D Y-H C Đ AỰ Ử Ụ Ơ Ồ Ạ Ọ Ị
LÍ 2
PH N II-N I DUNG VÀ K T Q A NGHIÊN C UẦ Ộ Ế Ủ Ứ
A/ C s c a vi c l a ch n sáng ki nơ ở ủ ệ ự ọ ế
-C u trúc ch ng trình và sách giáo khoa đ a lí 10, 11 có s d ng s đ ( còn ít )ấ ươ ị ử ụ ơ ồ
-Trong quá trình gi ng d y nhi u giáo viên r t ng i s d ng s đ ( có th do nh n th c v ph ngả ạ ề ấ ạ ử ụ ơ ồ ể ậ ứ ề ươ
pháp này, do s thi u th i gian lên l p , t n kém…)ợ ế ờ ớ ố
B/ N i dung đ tài:ộ ề
1/ Các lo i s đ :ạ ơ ồ
*S đ c u trúc:ơ ồ ấ là lo i s đ th hi n các thành ph n, y u t trong m t ch nh th và m i quan hạ ơ ồ ể ệ ầ ế ố ộ ỉ ể ố ệ
gi a chúng.ữ
( S Đ C C U NGÀNH CÔNG NGHI P VI T NAM )Ơ Ồ Ơ Ấ Ệ Ở Ệ
*S đ quá trình:ơ ồ là lo i s đ th hi n v trí các thành ph n, các y u t và m i quan h c a chúngạ ơ ồ ể ệ ị ầ ế ố ố ệ ủ
trong quá trình v n đ ng.ậ ộ
( S Đ S V N Đ NG C A TRÁI Đ T QUANH M T TR I VÀ CÁC MÙA B C BÁN C U )Ơ Ồ Ự Ậ Ộ Ủ Ấ Ặ Ờ Ở Ắ Ầ
BÙI VĂN TI NẾ | TR NG THPT BUÔN MA THU TƯỜ Ộ
9
XÂY D NG VÀ S D NG S Đ TRONG D Y-H C Đ AỰ Ử Ụ Ơ Ồ Ạ Ọ Ị
LÍ 3
*S đ đ a đ h c:ơ ồ ị ồ ọ là lo i s đ bi u hi n m i quan h v m t không gian c a các s v t-hi nạ ơ ồ ể ệ ố ệ ề ặ ủ ự ậ ệ
t ng đ a lí trên l c đ , b n đ .ượ ị ượ ồ ả ồ
( S Đ V TRÍ CÁC KH I KHÍ B C M )Ơ Ồ Ị Ố Ở Ắ Ỹ
*S đ logic:ơ ồ là lo i s đ bi u hi n m i quan h v n i dung bên trong c a các s v t-hi n t ngạ ơ ồ ể ệ ố ệ ề ộ ủ ự ậ ệ ượ
đ a lí.ị
( S Đ Ô NHI M KHÔNG KHÍ )Ơ Ồ Ễ
2/ Yêu c u c a vi c xây d ng s đ :ầ ủ ệ ự ơ ồ
*Tính khoa h c:ọ n i dung s đ ph i bám sát n i dung c a bài h c, các m i quan h ph i là b nộ ơ ồ ả ộ ủ ọ ố ệ ả ả
ch t, khách quan ch không ph i do ng i xây d ng s p đ t.ấ ứ ả ườ ự ắ ặ
*Tính s ph m, t t ng:ư ạ ư ưở s đ ph i có tính khái quát hóa cao, qua s đ h c sinh có th nh nơ ồ ả ơ ồ ọ ể ậ
th y ngay các m i quan h khách quan, bi n ch ng.ấ ố ệ ệ ứ
*Tính mĩ thu t:ậ b c c c a s đ ph i h p lí, cân đ i, n i b t tr ng tâm và các nhóm ki n th c.ố ụ ủ ơ ồ ả ợ ố ổ ậ ọ ế ứ
BÙI VĂN TI NẾ | TR NG THPT BUÔN MA THU TƯỜ Ộ
9
XÂY D NG VÀ S D NG S Đ TRONG D Y-H C Đ AỰ Ử Ụ Ơ Ồ Ạ Ọ Ị
LÍ 4
3/ Các b c xây d ng:ướ ự
*Các s đ đã có sách giáo khoa, sách giáo viên đ a lí 10, 11 nh ng ch y u-ph n l n là do giáoơ ồ ở ị ư ủ ế ầ ớ
viên t xây d ng t n i dung bài h c, phù h p v i ý t ng s d ng ph ng pháp, ph ng ti n d yự ự ừ ộ ọ ợ ớ ưở ử ụ ươ ươ ệ ạ
h c khác nhau. ọ
*Thông th ng c u t o m t s đ có các đ nh và các c nh (đ nh có th là 1 khái ni m, 1 thu t ng , 1ườ ấ ạ ộ ơ ồ ỉ ạ ỉ ể ệ ậ ữ
đ a danh trên l c đ , b n đ ; c nh là các đ ng, đo n th ng ( có h ng ho c vô h ng )n i cácị ượ ồ ả ồ ạ ườ ạ ẳ ướ ặ ướ ố
đ nh ho c bi u hi n t ng tr ng hình dáng c a s v t-hi n t ng đ a lí.ỉ ặ ể ệ ượ ư ủ ự ậ ệ ượ ị
*CÁC B C XÂY D NG 1 S ĐƯỚ Ự Ơ Ồ
-B C 1ƯỚ : T ch c các đ nh c a s đ ( ch n ki n th c c b n, v a đ , mã hoá m t cách ng n g n,ổ ứ ỉ ủ ơ ồ ọ ế ứ ơ ả ừ ủ ộ ắ ọ
cô đ ng, súc tích, b trí các đ nh trên m t m t ph ng ).ọ ố ỉ ộ ặ ẳ
-B C 2:ƯỚ Thi t l p các c nh ( các c nh n i nh ng n i dung các đ nh có liên quan )ế ậ ạ ạ ố ữ ộ ở ỉ
-B C 3:ƯỚ Hoàn thi n ( ki m tra l i t tệ ể ạ ấ
c đ đi u ch nh s đ phù h p v i n i dung d y h c và logic n i dung, đ m b o tính th m mĩ vàả ể ề ỉ ơ ồ ợ ớ ộ ạ ọ ộ ả ả ẩ
d hi u ).ể ể
4/ Cách xây d ng m t s đ :ự ộ ơ ồ
-Giáo viên nghiên c u n i dung ch ng trình gi ng d y, l a ch n ra nh ng bài, nh ng ph n có khứ ộ ươ ả ạ ự ọ ữ ữ ầ ả
năng áp d ng ph ng pháp s đ có hi u qu nh t. Ti p theo giáo viên phân tích n i dung bài d y,ụ ươ ơ ồ ệ ả ấ ế ộ ạ
tìm ra nh ng khái ni m c b n, khái ni m g c c n truy n đ t, hình thành.ữ ệ ơ ả ệ ố ầ ề ạ
-Trong d y h c đ a lí ta có th xây d ng các ki u s đ sau:ạ ọ ị ể ự ể ơ ồ
+S đ dùng đ ch ng minh hay gi i thích dùng đ ph n ánh n i dung bài gi ng m t cáchơ ồ ể ứ ả ể ả ộ ả ộ
tr c quan, d khái quát, d ti p thu.ự ể ể ế
+S đ t ng h p dùng đ ôn t p, t ng k t hay h th ng 1 ch ng, 1 ph n ki n th c.ơ ồ ổ ợ ể ậ ổ ế ệ ố ươ ầ ế ứ
+S đ ki m tra đ đánh giá năng l c ti p thu, hi u bi t c a h c sinh đ ng th i giúp giáoơ ồ ể ể ự ế ể ế ủ ọ ồ ờ
viên k p th i đi u ch nh n i dung truy n đ t.ị ờ ề ỉ ộ ề ạ
5/ Cách s d ng s đ :ử ụ ơ ồ
-Giáo viên d a vào chính s đ đ so n ra các tình hu ng d y h c cũng nh các thao tác, ph ngự ơ ồ ể ạ ố ạ ọ ư ươ
pháp d y; lúc này s đ chính là m c đích-ph ng ti n truy n đ t c a giáo viên và lĩnh h i ki nạ ơ ồ ụ ươ ệ ề ạ ủ ộ ế
th c c a h c sinh.ứ ủ ọ
-Trong khi s d ng giáo viên ph i hình thành rõ m ch chính, m ch nhánh c a s đ , m i quan hử ụ ả ạ ạ ủ ơ ồ ố ệ
nhân q a, m i quan h tác đ ng ho c s liên k t các đ n v ki n th c trên s đ .ủ ố ệ ộ ặ ự ế ơ ị ế ứ ơ ồ
* CÁC VÍ D MINH H AỤ Ọ
VÍ D 1: S d ng s đ trong vi c ki m tra ki n th c cũ c a h c sinh vào đ u gi h cỤ ử ụ ơ ồ ệ ể ế ứ ủ ọ ầ ờ ọ
-Đ ki m tra ki n th c “Bài 9-Nh t B n-Ti t 2-Kinh t ” c a h c sinh, giáo viên s d ng s đ vàể ể ế ứ ậ ả ế ế ủ ọ ử ụ ơ ồ
kèm theo câu h i: Hãy đi n vào s đ sau, s n ph m c a các ngành công nghi p Nh t B n?ỏ ề ơ ồ ả ẩ ủ ệ ậ ả
BÙI VĂN TI NẾ | TR NG THPT BUÔN MA THU TƯỜ Ộ
9
XÂY D NG VÀ S D NG S Đ TRONG D Y-H C Đ AỰ Ử Ụ Ơ Ồ Ạ Ọ Ị
LÍ 5
-S đ :ơ ồ
VÍ D 2: S d ng s đ trong vi c đ nh h ng nh n th c c a h c sinh-dùng vào lúc m đ uỤ ử ụ ơ ồ ệ ị ướ ậ ứ ủ ọ ở ầ
bài h c:ọ
-Đ cho h c sinh n m b t và hi u đ c c u trúc n i dung c a các ngành kinh t Trung Qu c “Bàiể ọ ắ ắ ể ượ ấ ộ ủ ế ố
10-Trung Qu c-Ti t 2-Kinh t ”ố ế ế
-S đ :ơ ồ
VÍ D 3: S dung s đ trong vi c gi ng bài m iỤ ử ơ ồ ệ ả ớ
-Trên c s s đ -Phân b dân c Trung Qu c, giáo viên yêu c u h c sinh phân tích, k t h p v iơ ở ơ ồ ố ư ố ầ ọ ế ợ ớ
hình 10.4-Phân b dân c Trung Qu c-> Trình bày s phân b dân c chênh l ch gi a các vùng, gi aố ư ố ự ố ư ệ ữ ữ
thành th và nông thôn Trung Qu c?ị ở ố
BÙI VĂN TI NẾ | TR NG THPT BUÔN MA THU TƯỜ Ộ