S d ng ử ụ niên bi u trong đi m i ki m tra đánh giá môn ể ổ ớ ể L ch s l p 12 tr ng THPT Ba Đìnhị ử ớ ở ườ
PH N I/ ĐT V N ĐẦ Ặ Ấ Ề
Ngh quy t H i ngh Trung ng 8 khóa XI v đi m i căn b n, toànị ế ộ ị ươ ề ổ ớ ả
di n giáo d c và đào t o nêu rõ: “ệ ụ ạ Đi m i căn b n hình th c và ph ng phápổ ớ ả ứ ươ
thi, ki m tra và đánh giá k t qu giáo d c, đào t o, b o đm trung th c,ể ế ả ụ ạ ả ả ự
khách quan. Vi c thi, ki m tra và đánh giá k t qu giáo d c, đào t o c n t ngệ ể ế ả ụ ạ ầ ừ
b c theo các tiêu chí tiên ti n đc xã h i và c ng đng giáo d c th gi iướ ế ượ ộ ộ ồ ụ ế ớ
tin c y và công nh n. Ph i h p s d ng k t qu đánh giá trong quá trình h cậ ậ ố ợ ử ụ ế ả ọ
v i đánh giá cu i k , cu i năm h c; đánh giá c a ng i d y v i t đánh giáớ ố ỳ ố ọ ủ ườ ạ ớ ự
c a ng i h c; đánh giá c a nhà tr ng v i đánh giá c a gia đình và c a xãủ ườ ọ ủ ườ ớ ủ ủ
h iộ”. Nh n th c đc t m quan tr ng c a vi c tăng c ng đi m i ki mậ ứ ượ ầ ọ ủ ệ ườ ổ ớ ể
tra đánh giá, thúc đy đi m i ph ng pháp d y h c, trong nh ng nămẩ ổ ớ ươ ạ ọ ữ
qua, B GD & ĐT đã t p trung ch đo đi m i các ho t đng này nh m t oộ ậ ỉ ạ ổ ớ ạ ộ ằ ạ
ra s chuy n bi n c b n v t ch c ho t đng d y h c, góp ph n nâng caoự ể ế ơ ả ề ổ ứ ạ ộ ạ ọ ầ
ch t l ng giáo d c trong các tr ng trung h c.ấ ượ ụ ườ ọ
Th c hi n ch tr ng chung c a B GD &ĐT và nh ng h ng d nự ệ ủ ươ ủ ộ ữ ướ ẫ
c a S GD &ĐT Thanh Hóa v đi m i ki m tra, đánh giá trong d y h c l chủ ở ề ổ ớ ể ạ ọ ị
s . Trong nh ng năm qua tr ng THPT Ba Đình tôi đã m nh d n áp d ngử ữ ở ườ ạ ạ ụ
các cách th c đi m i ki m tra, đánh giá đ nh m thúc đy ch t l ng d yứ ổ ớ ể ể ằ ẩ ấ ượ ạ
h c b môn. M t trong nh ng cách th c đó là chúng tôi s d ng ọ ộ ộ ữ ứ ử ụ Niên bi uể
l ch sị ử v i các s ki n có s n đ h c sinh t tra, dò tìm, t đó có rút ra nh ngớ ự ệ ẵ ể ọ ự ừ ữ
nh n xét, đánh giá v m t s ki n, hi n t ng l ch s , quy lu t l ch s , ho cậ ề ộ ự ệ ệ ượ ị ử ậ ị ử ặ
m t nhân v t l ch s ...ộ ậ ị ử
Qua quá trình s d ng ử ụ Niên bi u l ch s ,ể ị ử tôi đã đúc rút đc nh ng kinhượ ữ
nghi m khi áp d ng vào ki m tra, đánh giá cũng nh quá trình đi m iệ ụ ể ư ổ ớ
ph ng pháp d y h c. Trong khuôn kh sáng ki n kinh nghi m tôi xin nêu raươ ạ ọ ổ ế ệ
nh ng kinh nghi m đó, v i mong mu n đc trao đi nhi u h n n a v iữ ệ ớ ố ượ ổ ề ơ ữ ớ
đng nghi p và b n đc.ồ ệ ạ ọ
1
S d ng ử ụ niên bi u trong đi m i ki m tra đánh giá môn ể ổ ớ ể L ch s l p 12 tr ng THPT Ba Đìnhị ử ớ ở ườ
PH N II/ GI I QUY T V N ĐẦ Ả Ế Ấ Ề
1. Th c tr ng ki m tra, đánh giá trong d y h c l ch s l p 12 tr ngự ạ ể ạ ọ ị ử ớ ở ườ
THPT Ba Đình.
Xu t phát t th c t d y h c và ki m tra môn l ch s tr ng THPTấ ừ ự ế ạ ọ ể ị ử ở ườ
Ba Đình, tôi nh n th y trong các ti t ki m tra đnh k , m c dù tôi quy đnhậ ấ ế ể ị ỳ ặ ị
h c sinh không đc s d ng tài li u trong khi làm bài. Nh ng s h c sinh viọ ượ ử ụ ệ ư ố ọ
ph m r t nhi u. Bên c nh đó, tôi ti n hành đi u tra 526 h c sinh l p 12 ạ ấ ề ạ ế ề ọ ớ ở
tr ng THPT Ba Đình, có t i 90% h c sinh tr l i vi c các em ng i h c mônườ ớ ọ ả ờ ệ ạ ọ
l ch s là do môn l ch s khó h c, khó nh và nhi u s li u, ngày tháng, thi cị ử ị ử ọ ớ ề ố ệ ử
n ng n . Đc bi t vi c h c sinh l a ch n môn l ch s đ thi THPT Qu c giaặ ề ặ ệ ệ ọ ự ọ ị ử ể ố
là r t ít: 19/526 h c sinh (chi m 3%).ấ ọ ế
Tình tr ng đó, xu t phát t nh ng nguyên nhân sau: ạ ấ ừ ữ
Tr c h t, t ho t đng đi m i ph ng pháp d y h c l ch s ướ ế ừ ạ ộ ổ ớ ươ ạ ọ ị ử ở
tr ng trung h c ph thông ch a mang l i hi u qu cao. Truy n th tri th cườ ọ ổ ư ạ ệ ả ề ụ ứ
m t chi u v n là ph ng pháp d y h c ch đo c a nhi u giáo viên. S giáoộ ề ẫ ươ ạ ọ ủ ạ ủ ề ố
viên th ng xuyên ch đng, sáng t o trong vi c ph i h p các ph ng phápườ ủ ộ ạ ệ ố ợ ươ
d y h c cũng nh s d ng các ph ng pháp d y h c phát huy tính tích c c,ạ ọ ư ử ụ ươ ạ ọ ự
t l c và sáng t o c a h c sinh còn ch a nhi u. D y h c v n n ng v truy nự ự ạ ủ ọ ư ề ạ ọ ẫ ặ ề ề
th ki n th c lí thuy t, s li u, s ki n, giáo viên ch a có cách truy n thụ ế ứ ế ố ệ ự ệ ư ề ụ
ki n th c sinh đng, th ng là yêu c u h c sinh ghi nh các con s khô khan,ế ứ ộ ườ ầ ọ ớ ố
mà ch a bi t làm cho h c sinh th y đc m i quan h logic c a các con s ,ư ế ọ ấ ượ ố ệ ủ ố
các s ki n l ch s trong m t không gian, th i gian l ch s nh t đnh.ự ệ ị ử ộ ờ ị ử ấ ị
Vi c rèn luy n k năng s ng, k năng gi i quy t các tình hu ng th cệ ệ ỹ ố ỹ ả ế ố ự
ti n cho h c sinh thông qua kh năng v n d ng tri th c t ng h p ch a th cễ ọ ả ậ ụ ứ ổ ợ ư ự
s đc quan tâm. ự ượ
Ho t đng ki m tra, đánh giá ch a b o đm yêu c u khách quan, chínhạ ộ ể ư ả ả ầ
xác, công b ng, vi c ki m tra ch y u chú ý đn yêu c u tái hi n ki n th c,ằ ệ ể ủ ế ế ầ ệ ế ứ
ghi nh do đó h c sinh nhàm chán, ng i h c. ớ ọ ạ ọ
2
S d ng ử ụ niên bi u trong đi m i ki m tra đánh giá môn ể ổ ớ ể L ch s l p 12 tr ng THPT Ba Đìnhị ử ớ ở ườ
Khâu biên so n đ ki m tra ch a đc giáo viên v n d ng đúng quyạ ề ể ư ượ ậ ụ
trình, còn n ng v ki n th c hàn lâm, sách v , áp đt tính ch quan c aặ ề ế ứ ở ặ ủ ủ
ng i d y. Ho t đng ki m tra đánh giá ngay trong quá trình t ch c ho tườ ạ ạ ộ ể ổ ứ ạ
đng d y h c trên l p ch a đc quan tâm th c hi n m t cách khoa h c vàộ ạ ọ ớ ư ượ ự ệ ộ ọ
hi u qu . ệ ả
T nh ng h n ch đó d n đn tâm lý h c sinh, ph huynh r t “s ” mônừ ữ ạ ế ẫ ế ọ ụ ấ ợ
l ch s , do đó c m tình v b môn b suy gi m theo, v th môn l ch s cácị ử ả ề ộ ị ả ị ế ị ử ở
nhà tr ng không đc chú tr ng. ườ ượ ọ
2. Cách th c c i ti n b ng vi c s d ng ứ ả ế ằ ệ ử ụ Niên bi u ểtrong đi m i ki mổớể
tra, đánh giá môn l ch s . ị ử
2.1. Thay đi t duy, nh n th c c a giáo viên v đi m i ki m tra, đánhổ ư ậ ứ ủ ề ổ ớ ể
giá môn l ch s .ị ử
Tr c yêu c u đi m i căn b n, toàn di n giáo d c Vi t Nam hi n nayướ ầ ổ ớ ả ệ ụ ệ ệ
“đi m i ki m tra, đánh giá đc xác đnh là khâu đt phá trong đi m i giáoổ ớ ể ượ ị ộ ổ ớ
d cụ”. Đi v i môn l ch s giáo viên ph i n m v ng quan đi m vi c ki m tra,ố ớ ị ử ả ắ ữ ể ệ ể
đánh giá h c sinh đ đm b o các m c đ: nh n bi t, thông hi u, v n d ngọ ể ả ả ứ ộ ậ ế ể ậ ụ
th p, v n d ng cao. Do đó, đòi h i giáo viên đu t biên so n đ ki m traấ ậ ụ ỏ ầ ư ạ ề ể
ph i chú ý đn t l % các m c đ trong đ ra, (VD: 30% nh n bi t, 30%ả ế ỉ ệ ứ ộ ề ậ ế
thông hi u, 20% v n d ng th p, 20% v n d ng cao). Trong đó, c n chú tr ngể ậ ụ ấ ậ ụ ầ ọ
ki m tra, đánh giá năng l c c a h c sinh, ki m tra xem các em đã đt đc kĩể ự ủ ọ ể ạ ượ
năng gì trong quá trình h c t p cũng nh năng l c ng d ng nh ng ki n th cọ ậ ư ự ứ ụ ữ ế ứ
đã h c vào th c ti n cu c s ng ra sao. T o đi u ki n đ h c sinh đc bày tọ ự ễ ộ ố ạ ề ệ ể ọ ượ ỏ
quan đi m, nh n th c, thái đ, tình c m c a b n thân tr c nh ng s ki n,ể ậ ứ ộ ả ủ ả ướ ữ ự ệ
hi n t ng, nhân v t l ch s ...Bên c nh đó, đa ra các gi i pháp đ gi i quy tệ ượ ậ ị ử ạ ư ả ể ả ế
nh ng v n đ c a th c ti n xã h i và cu c s ng hàng ngày.ữ ấ ề ủ ự ễ ộ ộ ố
M t khác, m t trong nh ng yêu c u đi m i ki m tra, đánh giá môn l chặ ộ ữ ầ ổ ớ ể ị
s đang đc quan tâm đó là thay đi d n cách th c ki m tra theo h ngử ượ ổ ầ ứ ể ướ
“đóng”, áp đt m t chi u (ch quan tâm đn ki n th c trong sách giáo khoa,ặ ộ ề ỉ ế ế ứ
đòi h i h c sinh n m v ng ki n th c sách v ) nh tr c đây sang cách th cỏ ọ ắ ữ ế ứ ở ư ướ ứ
ra đ ki m tra, đánh giá theo h ng “m ” (chú ý nhi u h n đn ki m tra,ề ể ướ ở ề ơ ế ể
đánh giá năng l c c a h c sinh). ự ủ ọ
3
S d ng ử ụ niên bi u trong đi m i ki m tra đánh giá môn ể ổ ớ ể L ch s l p 12 tr ng THPT Ba Đìnhị ử ớ ở ườ
2. 2. Các b c ti n hành.ướ ế
B c 1: L p ướ ậ Niên bi u l ch sể ị ử
Tôi l a ch n các s ki n chính, tiêu bi u, c b n trong SGK đ ti nự ọ ự ệ ể ơ ả ể ế
hành l p m t ậ ộ Niên bi u l ch sể ị ử v các s ki n t ng ng v i các m c th iề ự ệ ươ ứ ớ ố ờ
gian (ph l c kèm theoụ ụ ).
Sau đó, đu năm h c tôi poto cho m i h c sinh m t b n và coi đây làầ ọ ỗ ọ ộ ả
m t trong nh ng tài li u h c t p, cho phép các em s d ng trong ki m tra,ộ ữ ệ ọ ậ ử ụ ể
đánh giá nh t p ư ậ Atlat c a môn Đa lý ho c ủ ị ặ B ng tu n hoàn các nguyên tả ầ ố
c a môn Hóa h c. ủ ọ
Khi h c sinh có đc ọ ượ Niên bi u l ch sể ị ử trong tay các em không còn lo
s ph i h c thu c, ghi nh các s ki n, ngày tháng n a. Nhi m v này đã cóợ ả ọ ộ ớ ự ệ ữ ệ ụ
trong Niên bi u l ch sể ị ử, khi c n đn các s ki n, ngày tháng các em có thầ ế ự ệ ể
đem ra tra c u. Nh v y, đây chúng tôi đã gi i quy t đc m t v n đ thenứ ư ậ ở ả ế ượ ộ ấ ề
ch t mà h c sinh “ng i” h c môn l ch s .ố ọ ạ ọ ị ử
B c 2: T ch c ra đ ki m tra, đánh giá d a trên ướ ổ ứ ề ể ự Niên bi u l ch sể ị ử
V nguyên t cề ắ : M c dù h c sinh đã có b ng ặ ọ ả Niên bi u l ch sể ị ử trong
tay, nh ng giáo viên ph i gi v ng nguyên t c khi biên so n câu h i đm b oư ả ữ ữ ắ ạ ỏ ả ả
các m c đ: nh n bi t, thông hi u, v n d ng th p, v n d ng cao. Tuy nhiên,ứ ộ ậ ế ể ậ ụ ấ ậ ụ
tr t t các m c đ trong câu h i có th không tuân th theo quy lu t nào.ậ ự ứ ộ ỏ ể ủ ậ
Đng th i ph i t ng ng v i t l đi m các m c đ, trên c s đó xâyồ ờ ả ươ ứ ớ ỉ ệ ể ở ứ ộ ơ ở
d ng ma tr n phù h p. ự ậ ợ
V kĩ thu t ra đề ậ ề: Có th m i câu h i là m t m c đ yêu c u ki nể ở ỗ ỏ ộ ứ ộ ầ ế
th c. Nh ng cũng có th trong m t câu có nhi u yêu c u m c đ ki n th cứ ư ể ộ ề ầ ứ ộ ế ứ
khác nhau. Vi c s d ng ệ ử ụ Niên bi u l ch sể ị ử ph i có hi u qu , tránh vi c traả ệ ả ệ
c u s ki n, ngày tháng nhàm chán, khô khan. Mà t nh ng s ki n, ngàyứ ự ệ ừ ữ ự ệ
tháng đó, giáo viên ph i yêu c u h c sinh tìm th y đc m i quan h , tínhả ầ ọ ấ ượ ố ệ
logic, ho c liên quan đn nhân v t l ch s , hi n t ng l ch s , s phát tri nặ ế ậ ị ử ệ ượ ị ử ự ể
c a l ch s , đ kích thích t duy phân tích, so sánh, khám phá và kh năng v nủ ị ử ể ư ả ậ
d ng c a các em...ụ ủ
V ti n hành ki m traề ế ể : H c sinh đc phép s d ng ọ ượ ử ụ Niên bi u l chể ị
sử trong quá trình làm bài. Chúng ta c n l u ý cho h c sinh là: b ng ầ ư ọ ả Niên bi uể
4
S d ng ử ụ niên bi u trong đi m i ki m tra đánh giá môn ể ổ ớ ể L ch s l p 12 tr ng THPT Ba Đìnhị ử ớ ở ườ
l ch sị ử do giáo viên cung c p đu năm, không có s s a ch a, t y xóa, ho cấ ầ ự ử ữ ẩ ặ
đi n thêm, vi t thêm các ký hi u, ký t khác.ề ế ệ ự
3. M t s d ng câu h i khai thác ộ ố ạ ỏ Niên bi u l ch s ể ị ử trong ki m tra, đánhể
giá.
3.1. D ng câu h i đi n s ki n t ng ng v i các m c th i gian:ạ ỏ ề ự ệ ươ ứ ớ ố ờ
- Đây là d ng câu h i: ạ ỏ
+V 1: Yêu c u h c sinh tìm trong ế ầ ọ Niên bi u l ch sể ị ử s ki n t ng ng v iự ệ ươ ứ ớ
các m c th i gian.ố ờ
+V 2: Yêu c u h c sinh tìm ra quy lu t, hi n t ng, nhân v t l ch s ... g nế ầ ọ ậ ệ ượ ậ ị ử ắ
li n v i các s ki n đó.ề ớ ự ệ
+V 3: Yêu c u h c sinh v n d ng.ế ầ ọ ậ ụ
- Ví d : ụV L ch s Vi t Namề ị ử ệ
a. Hoàn thành s ki n t ng ng v i các m c th i gian sau: ự ệ ươ ứ ớ ố ờ
Th i gianờS ki nự ệ
Tháng 6/1925
T ngày 6/1 đn 8/2/1930ừ ế
T ngày 10 đn 19/5/1941ừ ế
b. Nh ng s ki n l ch s trên có liên quan tr c ti p đn nhân v t l ch s nào?ữ ự ệ ị ử ự ế ế ậ ị ử
Hi n nay các tr ng THPT có nh ng phong trào thi đua gì liên quan đnệ ở ườ ữ ế
nhân v t l ch s đó? V i trách nhi m c a m t h c sinh, b n thân em đã cóậ ị ử ớ ệ ủ ộ ọ ả
nh ng hành đng gì đ h ng ng phong trào thi đua đó?ữ ộ ể ưở ứ
3.2. D ng câu h i đi n các m c th i gian t ng ng v i s ki n ạ ỏ ề ố ờ ươ ứ ớ ự ệ
- Đây là d ng câu h iạ ỏ :
+V 1: Yêu c u h c sinh tìm trong ế ầ ọ Niên bi u l ch sể ị ử các m c th i gian t ngố ờ ươ
ng v i s ki n.ứ ớ ự ệ
+V 2: Yêu c u h c sinh tìm ra m i quan h logic gi a các s ki n đó.ế ầ ọ ố ệ ữ ự ệ
+V 3: Yêu c u h c sinh thông hi u m t s ki n tiêu bi u.ế ầ ọ ể ộ ự ệ ể
- Ví d : ụCho b ng th ng kê sau:ả ố
Th i gianờS ki nự ệ
Nh t đu hàng Đng minhậ ầ ồ
H i ngh toàn qu c c a Đng ộ ị ố ủ ả
Đi h i qu c dân Tân Tràoạ ộ ố
5
