1
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
2
ĐĂT VẤN ĐỀ
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Tiếng Việt là một môn học chiếm nhiều thời gian trong chương trình học của
bậc Tiểu học nói chung và lớp 1 nói riêng, coi trọng đồng thời cả 4 kỹ năng: nghe,
đọc, nói, viết trong dạy học Tiếng Việt. Con người Việt Nam sử dụng tiếng Việt là
công cụ giao tiếp chính. Học tốt môn Tiếng Việt thì đó sẽ là phương tiện giúp các
em học tốt các môn học khác. Học xong chương trình lớp 1 các em phải đọc thông
viết thạo. Song thực tế hiện nay còn có một bộ phận học sinh Tiểu học nói chung và
học sinh lớp 1 nói riêng còn mắc rất nhiều lỗi khi phát âm. Vậy nguyên nhân nào dẫn
đến tình trạng học sinh phát âm sai và làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Đó
là những câu hỏi thiết thực cần sớm có lời giải đáp, và cũng là mối quan tâm của các
nhà làm công tác giáo dục và những ai tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.
II/ CƠ SỞ LÝ LUẬN.
Trong các nhà trường công việc giảng dạy và công việc giáo dục phần lớn dựa
vào sách. Sách là người thày thứ hai đối với học sinh. Thông qua việc đọc sách HS
mở rộng tầm hiểu biết về thiên nhiên, xã hội, cuộc sống, con người văn hoá, phong
tục tập quán … Đọc các tác phẩm văn học HS được bồi dưỡng về vốn hiểu biết, năng
lực thẩm mỹ, trau rồi kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, sử dụng tiếng mẹ đẻ…Vì vậy việc
đọc đối với HS mang ý nghĩa giáo dục rất lớn, nó không thể thiếu với các hoạt động
trong nhà trường.
1. Xuất phát từ vị trí của môn Tiếng Việt trong nhà trường tiểu học và
thông qua việc dạy HS đọc, phát âm môn Tiếng Việt.
Nó còn là con đường để dẫn chúng ta vào thế giới bao la vô tận của tri thức
khoa học và của con người. Nếu không am hiểu và vận dụng đúng thì HS sẽ không
3
bao giờ nhìn thấy ánh sáng hào quang của thế giới tri thức đó. Đọc và phát âm chuẩn
giúp các em không hiểu sai, không hiểu lệch lạc vấn đề.
Cho nên việc phát âm của HS Tiểu học thực sự quan trọng, nhất là đối với HS
lớp 1.
2. Xuất phát từ tầm quan trọng của kỹ năng nghe, nói, đọc, viết của HS
Tiểu học.
Mặc dù mới bước chân vào nhà trường Tiểu học nhưng các em đã phải lĩnh
hội rất nhiều tri thức, nhất là nghe đọc để viết, mà bậc Tiểu hoc nói chung và lớp 1
nói riêng là một nền tảng để sau này các em tiếp bước trên con đường tri thức. Trong
nhà trường , giáo viên đánh giá kết quả học tập của HS cũng phải thông qua năng lực
nói, đọc, phát âm. Hoạt động nghe, nói , đọc ,viết không thể thiếu được trong nhà
trường tiểu học, khôngthể thiếu được trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Nếu
học sinh chỉ biết đọc, không biết viết hay chỉ biết viết không biết đọc thì hoạt động
giao tiếp gặp nhiều khó khăn. Bởi vậy nên việc đọc đúng và phát âm chuẩn dẫn đến
nghe hiểu và viết được ở Tiểu học là hết sức quan trọng, nhất là quá trình đọc đúng
và phát âm chuẩn của giáo viên cũng có rất nhiều ảnh hưởng đến các em vì cô là tấm
gương để HS soi mình vào đó.
Mặt khác, người nói và người viết có diễn đạt được đúng ý mình hay không;
người nghe, người đọc có hiểu được chính xác, đầy đủ nội dung cần thông báo hay
không là phụ thuộc vào mức độ thuần thục của 4 hoạt động: nghe, nói, đọc, viết. Vì
vậy mà giao tiếp người nói phát âm sai nhiều sẽ làm cho người nghe giảm sự chú ý,
hiệu quả của giao tiếp sẽ kém. Đối với giờ học tiếng Việt đặc biệt là giờ học vầnvà
tập đọc nếu HS phát âm sai nhiều sẽ dẫn đến chất lượng giờ học không đạt yêu cầu.
Bởi vậy nhiệm vụ của người GV Tiểu học là phải cung cấp cho HS các quy tắc và
4
rèn luyện để các em có kỹ năng nói và thói quen phát âm đúng. Đối với HS Tiểu học
các em có phát âm chuẩn thì mới nói đúng, mới hay khi viết, mới chuẩn chính tả và
mới có thể tiến tới đọc diễn cảm.
III/ CƠ SỞ THỰC TIỄN.
Trong xã hội hiện đại như ngày nay, khi mà nền kinh tế, khoa học kỹ thuật và
nền giáo dục nước nhà phát triển như vũ bão, tiến tới hội nhập với thế giới con người
phải giao tiếp nhiều, giao tiếp rộng thì việc phát âm chuẩn lại càng trtở nên bức thiết.
Một người phát âm chuẩn, đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm cũng chính là biểu hiện
của con người có ý thức, có hiểu biết, có văn hoá.
Thực tế hiện nay trong giao tiếp xã hội hay ở chính trong các hội nghị; các
buổi thuyết trình của các nhà chính trị khi mà các đại biểu phát biểu ý kiến chúng ta
nghe thấy rất buồn cười vì những phát âm sai:
Ví dụ:
- Đã đến giờ nàm (làm) việc.
- Tôi xin lói (nói) với các đồng chí
Hay có HS lên tới trung học rồi còn nói:
- Xin phép cô cho em đi mua vợ. (vở)
- ………
Đây là kết quả của giảng dạy và giáo dục trong nhà trường Tiểu học.
Ngay tại thời điểm hiện nay trên địa bàn huyện Lý Nhân và ở trường tôi hiện
nay thì tình trạng phát âm sai còn phổ biến. Do ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương
HS ở đây phần lớn sai ở các âm phụ âm đầu l/n; d/r/gi; s/x; ch/ tr. Ngoài ra các em
còn phát âm sai, lẫn lộn giữa các thanh hỏi - nặng, ngã - hỏi, ngã - nặng ; các vần
ưu – iu, ươu – iêu,…
5
Yêu cầu tối thiểu của 1 HS đã hoàn thành bậc Tiểu học là phải đọc thông viết
thạo. Nhưng đọc thông viết thạo không có nghĩa là chỉ cần đọc được, viết được mà
phải đạt được những yêu cầu tối thiểu của Tiếng Việt đó là:
- Phát âm chuẩn
- Không nói ngọng hay đọc sai, lẫn phụ âm đầu. Nếu HS đã đạt được những
yêu cầu trên thì hoạt động viết của các em rất dễ dàng. Có đọc đúng thì mới viết
đúng. Có phát âm chuẩn thì người nghe mới hiểu mình nói gì và không gây cười ở
những cuộc họp hay những lúc cần nghiêm túc. Vì vậy đọc đúng và phát âm chuẩn ở
bậc Tiểu học nhất là lớp 1 là một điều quan trọng bậc nhất khi các em đến trường.
Một người đọc đúng, đọc hay dễ thu hút, lôi cuốn người nghe, làm cho họ chú
ý hơn đến điều mà mình đang đọc, tránh tình trạng tâm lý tẻ nhat . Một người đọc
không đúng, phát âm không chuẩn sẽ không thu hút được người nghe mà nhiều khi
gây sự khó chịu, nực cười cho mọi người.
Qua quá trình giảng dạy trong trường Tiểu học, tôi đã hiểu được phần nào
thực tế giảng dạy ở nhà trường. Nhiều khi giáo viên dạy các em đọc trong các giờ
học vần, tập đọc, có em còn đọc sai, đọc chưa chuẩn, GV vẫn phải tiếp tục giảng bài
mới không sửa sai cho các em để cho kịp thời gian của tiết học. Thực tế với khả năng
của HS lớp 1, nhiều em thông minh, nhanh hiểu, tiếp thu bài tốt nhưng vẫn còn một
số em học kém, tiếp thu chậm. Các em lại học ở lớp 1 nên việc giảng dạy của giáo
viên cũng gặp ít nhiều khó khăn. Bởi vì nếu cứ giành nhiều thời gian cho các em học
kém thì các em khá sẽ cảm thấy nhàm chán…Vì vậy trong một lớp không thể có tất
cả các em đều học tốt, phát âm chuẩn được. Điều này đã làm cho tôi suy nghĩ rất
nhiều là làm sao để giảm tỷ lệ HS đọc sai, phát âm không chuẩn tới mức độ tối thiểu.
