1. L i gi i thi u ờ ớ ệ
N c ta đang b c vào giai đo n công nghi p hóa, hi n đi hóa v i m c tiêu đnướ ướ ạ ệ ệ ạ ớ ụ ế
năm 2020 s t m t n c nông nghi p v c b n tr thành m t n c công nghi p, h iẽ ừ ộ ướ ệ ề ơ ả ở ộ ướ ệ ộ
nh p v i c ng đng qu c t . Nhân t quy t đnh c a công nghi p hóa – hi n đi hóa vàậ ớ ộ ồ ố ế ố ế ị ủ ệ ệ ạ
h i nh p qu c t là con ng i - phát tri n c v s l ng và ch t l ng trên c s m tộ ậ ố ế ườ ể ả ề ố ượ ấ ượ ơ ở ặ
b ng dân trí đc nâng cao. Đ làm đc đi u này c n đc b t đu t giáo d c. Giáoằ ượ ể ượ ề ầ ượ ắ ầ ừ ụ
d c và đào t o là m t lĩnh v c luôn đc Đng, nhà n c quan tâm, ho ch đnh chi nụ ạ ộ ự ượ ả ướ ạ ị ế
l c qu c gia. Đi h i đi bi u toàn qu c l n th X c a Đng (2001) xác đnh rõ: “Phátượ ố ạ ộ ạ ể ố ầ ứ ủ ả ị
tri n giáo d c đào t o chính là m t trong nh ng đng l c quan tr ng đ thúc đu sể ụ ạ ộ ữ ộ ự ọ ể ẩ ự
nghi p công nghi p hóa, hi n đi hóa, là đi u ki n quan tr ng đ phát huy ngu n nhân l cệ ệ ệ ạ ề ệ ọ ể ồ ự
con ng i – y u t c b n đ phát tri n xã h i, tăng tr ng kinh t nhanh chóng và b nườ ế ố ơ ả ể ể ộ ưở ế ề
v ng”. Tùy theo ch c năng, v trí và đc tr ng c a mình mà m i l p h c, c p h c, ngànhữ ứ ị ặ ư ủ ỗ ớ ọ ấ ọ
h c có nh ng đóng góp c th vào th c hi n nhi m v chung c a ngành giáo d c.ọ ữ ụ ể ự ệ ệ ụ ủ ụ
Do v y, m i môn h c cũng ph i đi m i toàn di n, góp ph n th c hi n chậ ỗ ọ ả ổ ớ ệ ầ ự ệ ủ
tr ng, đng l i phát tri n giáo d c c a Đng đ ra. M c tiêu giáo d c n c ta đã đcươ ườ ố ể ụ ủ ả ề ụ ụ ướ ượ
c th hóa trong đi u II Lu t giáo d c (năm 2005): “Đào t o con ng i Vi t Nam phátụ ể ề ậ ụ ạ ườ ệ
tri n toàn di n, có đo đc, có tri th c, s c kh e, th m mĩ và ngh nghi p, trung thành v iể ệ ạ ứ ứ ứ ỏ ẩ ề ệ ớ
lí t ng đc l p dân t c và ch nghĩa xã h i, hình thành và b i d ng nhân cách năng l cưở ộ ậ ộ ủ ộ ồ ưỡ ự
c a công dân đáp ng yêu c u c a s nghi p xây d ng và b o v t qu c”. Th c hi nủ ứ ầ ủ ự ệ ự ả ệ ổ ố ự ệ
m c tiêu đó, ngành giáo d c đó ph i h t s c quan tâm, chú ý đ không ng ng nâng caoụ ụ ả ế ứ ể ừ
ch t l ng giáo d c, nh m đào t o m t đi ngũ tri th c đông đo, đáp ng nh ng yêu c u,ấ ượ ụ ằ ạ ộ ộ ứ ả ứ ữ ầ
đòi h i c a xã h i.ỏ ủ ộ
Trong nh ng năm qua, đ đáp ng m c tiêu, nhi m v c a giáo d c, b môn l chữ ể ứ ụ ệ ụ ủ ụ ộ ị
s đã có nhi u đi m i. Cùng v i nh ng đi m i quan ni m, n i dung ch ng trình, n iử ề ổ ớ ớ ữ ổ ớ ệ ộ ươ ộ
dung sách giáo khoa thì ph ng pháp d y h c l ch s cũng c n đi m i. Đi m i ph ngươ ạ ọ ị ử ầ ổ ớ ổ ớ ươ
pháp d y h c có nhi u bi n pháp khác nhau, trong đó vi c v n d ng tài li u tham kh o vàạ ọ ề ệ ệ ậ ụ ệ ả
đ dùng tr c quan vào d y h c l ch s là m t trong nh ng bi n pháp quan tr ng. ồ ự ạ ọ ị ử ộ ữ ệ ọ
Tài li u tham kh o tiêu bi u nh t, g n gũi nh t trong d y h c l ch s là các vănệ ả ể ấ ầ ấ ạ ọ ị ử
ki n Đng. Văn ki n Đng th hi n nh ng quan đi m, t t ng, đng l i c a Đng nóiệ ả ệ ả ể ệ ữ ể ư ưở ườ ố ủ ả
chung và trong m i th i kì l ch s nói riêng. Nh ng quan đi m đó đc xu t phát t tìnhỗ ờ ị ử ữ ể ượ ấ ừ
hình th c t và nh m th c hi n nh ng y u c u b c thi t c a th c ti n đt ra. B n thânự ế ằ ự ệ ữ ế ầ ứ ế ủ ự ễ ặ ả
văn ki n Đng ch a đng y u t khoa h c, khách quan, ph n ánh nh ng ch tr ng,ệ ả ứ ự ế ố ọ ả ữ ủ ươ
đng l i c a Đng, đáp ng đc nguy n v ng chính đáng c a qu ng đi qu n chúng,ườ ố ủ ả ứ ượ ệ ọ ủ ả ạ ầ
t p h p s c m nh đoàn k t toàn dân, đa s nghi p cách m ng đi lên giành th ng l i. Tínhậ ợ ứ ạ ế ư ự ệ ạ ắ ợ
khách quan, khoa h c c a t li u l ch s nói chung, c a văn ki n Đng nói riêng là c sọ ủ ư ệ ị ử ủ ệ ả ơ ở
c a vi c nâng cao hi u qu d y h c l ch s tr ng THPT.ủ ệ ệ ả ạ ọ ị ử ở ườ
M t khác, b môn l ch s có nhi u đc tr ng riêng: mang tính quá kh , tính khôngặ ộ ị ử ề ặ ư ứ
l p l i… Quá trình nh n th c nói chung và nh n th c trong h c t p L ch s nói riêng l iặ ạ ậ ứ ậ ứ ọ ậ ị ử ạ
ph i tuân theo quy lu t: “T tr c quan sinh đng đn t duy trìu t ng và t t duy trìuả ậ ừ ự ộ ế ư ượ ừ ư
t ng đn th c ti n”. Vì v y, trong d y h c l ch s , nguyên t c tr c quan là c n thi t vàượ ế ự ễ ậ ạ ọ ị ử ắ ự ầ ế
s d ng đ dùng tr c quan cũng nh s d ng văn ki n Đng góp ph n khôi ph c l i b cử ụ ồ ự ư ử ụ ệ ả ầ ụ ạ ứ
tranh quá kh nh nó t ng di n ra.ứ ư ừ ễ
Văn ki n Đng th ng g n v i s ki n l ch s nh ng v trí, không gian c th ,ệ ả ườ ắ ớ ự ệ ị ử ở ữ ị ụ ể
v i các v lãnh đo Đng và nhà n c… Vì v y, s d ng văn ki n Đng k t h p v i đớ ị ạ ả ướ ậ ử ụ ệ ả ế ợ ớ ồ
dùng tr c quan giúp h c sinh c ng c , kh c sâu ki n th c, là ch d a hình thành kháiự ọ ủ ố ắ ế ứ ỗ ự
ni m, hi u sâu s c b n ch t c a s ki n l ch s .ệ ể ắ ả ấ ủ ự ệ ị ử
1
Chính vì nh ng lí do trên mà tôi ch n đ tài: ữ ọ ề “S d ng văn ki n Đng k t h p v iử ụ ệ ả ế ợ ớ
đ dùng tr c quan trong d y h c l ch s Vi t Nam giai đo n 1930 – 1945, l p 12 THPTồ ự ạ ọ ị ử ệ ạ ớ
(ch ng trình chu n)”ươ ẩ đ nghiên c u và ng d ng.ể ứ ứ ụ
2. Tên sáng ki n.ế
“S d ng văn ki n Đng k t h p v i đ dùng tr c quan trong d y h c l ch s Vi tử ụ ệ ả ế ợ ớ ồ ự ạ ọ ị ử ệ
Nam giai đo n 1930 – 1945, l p 12 THPT (ch ng trình chu n)” ạ ớ ươ ẩ
3. Tác gi sáng ki n.ả ế
- H và tên: Nguy n Quang Kêọ ễ
- Đa ch tác gi sáng ki n: Tr ng THPT Đng Đu (Trung Nguyên - Yên L c - ị ỉ ả ế ườ ồ ậ ạ
Vĩnh Phúc.
- S đi n tho i: 0976.176.423 ố ệ ạ
- E_mail: nguyenquangke.c3dongdau@vinhphuc.edu.vn
4. Ch đu t t o ra sáng ki n.ủ ầ ư ạ ế
Nguy n Quang Kêễ
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n.ự ụ ế
- Lĩnh v c áp d ng sáng ki n: Ph ng pháp gi ng d y môn l ch s .ự ụ ế ươ ả ạ ị ử
- V n đ sáng ki n gi i quy t: S d ng văn ki n Đng k t h p v i đ dùng tr c ấ ề ế ả ế ử ụ ệ ả ế ợ ớ ồ ự
quan đ nâng cao hi u qu cho gi d y l ch s , ph n l ch s Vi t Nam 1930-1945.ể ệ ả ờ ạ ị ử ầ ị ử ệ
6. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đu ho c áp d ng th .ế ượ ụ ầ ầ ặ ụ ử
Sáng ki n đc áp d ng l n đu trong h c kì 1 năm h c 2019-2020 (t cu i tháng ế ượ ụ ầ ầ ọ ọ ừ ố
11-2019 đn đu tháng 12-2019)ế ầ
7. Mô t b n ch t c a sáng ki n.ả ả ấ ủ ế
7.1 C s lý lu n và th c ti n c a vi c s d ng văn ki n Đng k t h p v i đ dùng ơ ở ậ ự ễ ủ ệ ử ụ ệ ả ế ợ ớ ồ
tr c quan trong d y h c l ch s THPT.ự ạ ọ ị ử
7.1.1 C s lí lu nơ ở ậ
7.1.1.1 Văn ki n Đng trong d y h c l ch s tr ng THPT.ệ ả ạ ọ ị ử ở ườ
V khái ni m “văn ki n” t đi n Ti ng Vi t đã đnh nghĩa đó là nh ng văn b n cóề ệ ệ ừ ể ế ệ ị ữ ả
ý nghĩa quan tr ng v chính tr - xã h i. T đnh nghĩa này có th rút ra đnh nghĩa v vănọ ề ị ộ ừ ị ể ị ề
ki n Đng: Tài li u văn ki n Đng là nh ng tài li u thành văn (văn b n) c a Đng vệ ả ệ ệ ả ữ ệ ả ủ ả ề
nh ng s ki n có tác d ng l n đn quá trình phát tri n l ch s . Nh v y tài li u văn ki nữ ự ệ ụ ớ ế ể ị ử ư ậ ệ ệ
Đng là nh ng s ki n có th t g n li n v i quá trình l ch s khi Đng ra đi đó là nh ngả ữ ự ệ ậ ắ ề ớ ị ử ả ờ ữ
tài li u đáng tin c y nh t.ệ ậ ấ
Khi nói t i văn ki n Đng bao gi chúng ta cũng ph i kh ng đnh r ng đây là lo iớ ệ ả ờ ả ẳ ị ằ ạ
tài li u chính xác nh t và đáng tin c y nh t, nói nh v y không có nghĩa là không có c s .ệ ấ ậ ấ ư ậ ơ ở
L ch s dân t c ta t nh ng năm 30 tr l i đây là l ch s c a quá trình đu tranh c aị ử ộ ừ ữ ở ạ ị ử ủ ấ ủ
nhân dân ta d i s lãnh đo c a Đng. M i b c đi c a l ch s dân t c đu có s lãnhướ ự ạ ủ ả ỗ ướ ủ ị ử ộ ề ự
2
đo c a Đng, và t t c nh ng đng l i, ch tr ng, chính sách y đu đc th hi nạ ủ ả ấ ả ữ ườ ố ủ ươ ấ ề ượ ể ệ
d i d ng các văn ki n.ướ ạ ệ
Các tài li u văn ki n Đng th hi n rõ quan đi m đng l i c a Đng trong lãnhệ ệ ả ể ệ ể ườ ố ủ ả
đo, th hi n s v n d ng lý lu n ch nghĩa Mác – LêNin m t cách sáng t o vào th c ti nạ ể ệ ự ậ ụ ậ ủ ộ ạ ự ễ
đu tranh, soi sáng cho th c ti n đu tranh y. B i v y, trong b t k n i dung nào, vănấ ự ễ ấ ấ ở ậ ấ ỳ ộ
ki n cũng th hi n nh ng sâu s c nh ng quan đi m, đng l i c a Đng trong lãnh đo.ệ ể ệ ữ ắ ữ ể ườ ố ủ ả ạ
V i vai trò to l n c a mình, văn ki n Đng đã giúp ích r t nhi u cho th h trớ ớ ủ ệ ả ấ ề ế ệ ẻ
hi u bi t v quá kh l ch s c a dân t c ta. Trong gi ng d y l ch s n i dung tài li u vănể ế ề ứ ị ử ủ ộ ả ạ ị ử ộ ệ
ki n c a Đng đu có tác d ng giáo d ng, giáo d c và phát tri n v i h c sinh.ệ ủ ả ề ụ ưỡ ụ ể ớ ọ
V n bi t r ng sách giáo khoa là tài li u h c t p c b n c a h c sinh song ch gi iẫ ế ằ ệ ọ ậ ơ ả ủ ọ ỉ ớ
h n trong m t s tràn nh t đnh, v i nh ng ki n th c xúc tích, ng n g n, đôi khi còn sạ ộ ố ấ ị ớ ữ ế ứ ắ ọ ơ
l c. H c sinh không ch xem nh v y là đ mà c n tìm hi u thêm m t s tài li u nh tượ ọ ỉ ư ậ ủ ầ ể ộ ố ệ ấ
đnh, ch không b đng nghe gi ng. Nh n th c c a h c sinh là m t quá trình bi n ch ng,ị ứ ị ộ ả ậ ứ ủ ọ ộ ệ ứ
t cái đn gi n đn cái ph c t p, t cái c th đn khái quát. Trong l ch s , các em c nừ ơ ả ế ứ ạ ừ ụ ể ế ị ử ầ
nh n th c “t tr c quan sinh đng đn trìu t ng”. H c sinh s không th hi u đc quáậ ứ ừ ự ộ ế ượ ọ ẽ ể ể ượ
kh chân th t và s ng đng m t cách sâu s c n u giáo viên không giúp các em có đcứ ậ ố ộ ộ ắ ế ượ
m t bi u t ng đúng đn. Nh ng ki n th c sách giáo khoa không đ đ t o bi u t ng,ộ ể ượ ắ ữ ế ứ ủ ể ạ ể ượ
mà ch có tài li u tham kh o. Qua đó giáo viên gi i thi u cho các em ho c h ng d n choỉ ệ ả ớ ệ ặ ướ ẫ
các em t hình thành bi u t ng l ch s thông qua bài t ng thu t, miêu t … Nh v yự ể ượ ị ử ườ ậ ả ư ậ
m i kh c sâu các s ki n l ch s cho các em. ớ ắ ự ệ ị ử
Vi c s d ng tài li u l ch s có tác d ng l n trong vi c kích thích các ho t đngệ ử ụ ệ ị ử ụ ớ ệ ạ ộ
nh n th c đc l p c a h c sinh. Làm cho h c sinh say mê môn l ch s , ngoài ra nó còn gópậ ứ ộ ậ ủ ọ ọ ị ử
ph n nâng cao trình đ văn hóa nói chung c a h c sinh, do tính phong phú c a ngu n tàiầ ộ ủ ọ ủ ồ
li u cung c p. Và thông qua các tài li u đó h c sinh m r ng t m hi u bi t c a mình h n,ệ ấ ệ ọ ở ộ ầ ể ế ủ ơ
h c sinh hi u đc v trí đa lí, văn h c và bi t các thành t u văn hóa nói riêng c a cácọ ể ượ ị ị ọ ế ự ủ
n c… Đ làm đc đi u đó là c m t quá trình tìm tòi ham hi u c a giáo viên đ t đóướ ể ượ ề ả ộ ể ủ ể ừ
giáo viên ch n l c các tài li u h p lí vào đ h c sinh ti p thu tránh tình tr ng “ôm đm”ọ ọ ệ ợ ể ọ ế ạ ồ
ki n th c.ế ứ
V i tính đa d ng phong phú c a b môn, các quá trình l ch s tr ng ph thôngớ ạ ủ ộ ị ử ở ườ ổ
có kh năng giáo d c nhi u m t cho h c sinh, giáo d c ni m tin v ng ch c vào lí t ngả ụ ề ặ ọ ụ ề ữ ắ ưở
cách m ng trên c s nh n th c đúng s phát tri n khách quan, h p v i quy lu t c a xãạ ơ ở ậ ứ ự ể ợ ớ ậ ủ
h i loài ng i. Giáo viên còn giáo d c cho h c sinh truy n th ng t t đp c a nhân dânộ ườ ụ ọ ề ố ố ẹ ủ
Vi t Nam trong quá trình d ng n c và gi n c. Giáo d c nh ng ph m ch t đo đc c aệ ự ướ ữ ướ ụ ữ ẩ ấ ạ ứ ủ
giai c p công nhân và nhân dân lao đng. V i nh ng hình nh s ng đng và bi u t ngấ ộ ớ ữ ả ố ộ ể ượ
sâu s c, có tác d ng kh i d y trong các em nh ng c m xúc lành m nh.ắ ụ ơ ậ ữ ả ạ
Tài li u l ch s cung c p cho h c sinh nh ng thông tin chính xác, c th v s ki nệ ị ử ấ ọ ữ ụ ể ề ự ệ
– hi n t ng l ch s , nó nh m t b ng ch ng xác th c, tác đng vào b n thân các em m tệ ượ ị ử ư ộ ằ ứ ự ộ ả ộ
cách t nhiên, t o ra nh ng rung c m và đng c bên trong ch không nh nh ng bi nự ạ ữ ả ộ ơ ứ ư ữ ệ
pháp c ng ch , tác đng t bên ngoài.ưỡ ế ộ ừ
Vi c gi i thi u tà li u này giúp h c sinh hi u đc s hi sinh và lòng anh dũng kiênệ ớ ệ ệ ọ ể ượ ự
c ng c a cha ông ta đã quy t tâm ch ng l i âm m u c p n c c a b n đ qu c. T đóườ ủ ế ố ạ ư ướ ướ ủ ọ ế ố ừ
giáo d c cho các em bi t quý tr ng và b o v nh ng thành qu mà dân t c ta đã giànhụ ế ọ ả ệ ữ ả ộ
đc trong chi n tranh tàn kh c.ượ ế ố
Trong khi s d ng tài li u l ch s đ gi ng d y, giáo viên không nh t thi t ph iử ụ ệ ị ử ể ả ạ ấ ế ả
trình bày hay thông báo nh ng tài li u tr c h c sinh mà có th h ng d n các em t tìmữ ệ ướ ọ ể ướ ẫ ự
ki m thông tin t các ngu n tài li u. Di u đó không nh ng có ý nghĩa giáo d c mà còn rènế ừ ồ ệ ề ữ ụ
luy n tr c ti p cho h c sinh tinh th n ch u khó, tính t giác và sáng t o trong lao đng.ệ ự ế ọ ầ ị ự ạ ộ
3
B ng cách này h c sinh kh c ph c đc thói quen l i, th đng, mà còn ti p thu m t bàiằ ọ ắ ụ ượ ỷ ạ ụ ộ ế ộ
gi ng m t cách sâu s c h n, rèn luy n thói quen làm vi c đc l p v i tài li u… H n n aả ộ ắ ơ ệ ệ ộ ậ ớ ệ ơ ữ
nó còn giúp h c sinh đào sâu suy nghĩ, tìm tòi và chính đi u đó s m r ng t m hi u bi tọ ề ẽ ở ộ ầ ể ế
c a h c sinh.ủ ọ
Ph i nói r ng tài li u l ch s ngoài vi c phát tri n năng l c nh n th c, rèn luy nả ằ ệ ị ử ệ ể ự ậ ứ ệ
năng l c th c hành cho h c sinh nh quan sát tài li u , t ng t ng, t duy, phân tích, soự ự ọ ư ệ ưở ượ ư
sánh, t ng h p… Giáo viên h ng d n h c sinh ph ng pháp ti p c n tài li u r i ti nổ ợ ướ ẫ ọ ươ ế ậ ệ ồ ế
hành thao tác phân tích, so sánh, t ng h p, khái quát và rút ra k t lu n c n thi t, nh ng kinhổ ợ ế ậ ầ ế ữ
nghi m, bài h c cho cu c s ng.ệ ọ ộ ố
H n n a vi c s d ng tài li u l ch s là y u t kích thích s phát tri n các thànhơ ữ ệ ử ụ ệ ị ử ế ố ự ể
ph n nhân cách c a h c sinh. V i nh ng đc tr ng riêng c a nó sinh đng, h p d n, phongầ ủ ọ ớ ữ ặ ư ủ ộ ấ ẫ
phú và có s chú ý, s t o ra rung c m trong b n thân các em và t o ra nh ng xúc c m l chự ẽ ạ ả ả ạ ữ ả ị
s . Đây là đi u ki n c b n đ giáo d c h c sinh qua d y h c l ch s . ử ề ệ ơ ả ể ụ ọ ạ ọ ị ử
Ngoài ra, giáo viên h ng d n cho h c sinh đc l p t duy trên c s t h c, trìnhướ ẫ ọ ộ ậ ư ơ ở ự ọ
bày các ch đ có liên quan t i s ki n c b n, làm đ dùng tr c quan, s u t m tài li u đaủ ề ớ ự ệ ơ ả ồ ự ư ầ ệ ị
ph ng hay b o tàng, th vi n, rèn luy n cho h c sinh tác phong nghiên c u khoa h c,ươ ả ư ệ ệ ọ ứ ọ
bi t s d ng tài li u l ch s nói riêng và tài li u môn h c nói chung h p lý và có s c lôiế ử ụ ệ ị ử ệ ọ ợ ứ
cu n. H c sinh ph i t nh n th c v l ch s quá kh sâu s c hi n t i, xác đnh tráchố ọ ả ự ậ ứ ề ị ử ứ ắ ệ ạ ị
nhi m c a mình trong s nghi p xây d ng và b o v T qu c XHCN c a chúng ta.ệ ủ ự ệ ự ả ệ ổ ố ủ
Tài li u văn ki n Đng có vai trò, ý nghĩa r t quan tr ng trong vi c phát tri n toànệ ệ ả ấ ọ ệ ể
di n h c sinh. Nó không ch giúp h c sinh lĩnh h i các tri th c l ch s mà quan tr ng h n làệ ọ ỉ ọ ộ ứ ị ử ọ ơ
n m v ng các quy lu t phát tri n c a ti n trình l ch s trong m i quan h bi n ch ng. Vănắ ữ ậ ể ủ ế ị ử ố ệ ệ ứ
ki n Đng làm cho h c sinh d hi u, hi u sâu s c và làm cho các em d nh và ghi nhệ ả ọ ễ ể ể ắ ể ớ ớ
m t cách v ng b n, n m đc b n ch t, s ki n – hi n t ng và quá kh l ch s . Nó gópộ ữ ề ắ ượ ả ấ ự ệ ệ ượ ứ ị ử
ph n cho h c sinh phát tri n toàn di n, làm cho bài h c l ch s có hi u qu cao h n. Đầ ọ ể ệ ọ ị ử ể ả ơ ể
đt đc ch t l ng nh v y chúng ta ph i s d ng nhi u ph ng pháp, bi n pháp vàạ ượ ấ ượ ư ậ ả ử ụ ề ươ ệ
nh ng ph ng ti n d y h c.ữ ươ ệ ạ ọ
7.1.1.2 Đ dùng tr c quan trong d y h c l ch s tr ng THPT.ồ ự ạ ọ ị ử ở ườ
Đ dùng tr c quan gi vai trò quan tr ng trong d y h c L ch s . Do đc đi m c aồ ự ữ ọ ạ ọ ị ử ặ ể ủ
b môn l ch s là không l p l i nên chúng ta không th tr c ti p quan sát, không th ti nộ ị ử ặ ạ ể ự ế ể ế
hành thí nghi m cho h c sinh. Quá trình h c t p c a h c sinh là quá trình ph i đi t sệ ọ ọ ậ ủ ọ ả ừ ự
ki n c th đn t duy trìu t ng. Có nghĩa là ho t đng nh n th c g m nhi u quá trình ệ ụ ể ế ư ượ ạ ộ ậ ứ ồ ề ở
nh ng m c đ ph n ánh khác nhau: c m giác, tri giác, t duy, trìu t ng. Nó ph i tr i quaữ ứ ộ ả ả ư ượ ả ả
hai giai đo n nh n th c c m tính và lí tính. Đ quá trình h c t p l ch s đt k t qu t tạ ậ ứ ả ể ọ ậ ị ử ạ ế ả ố
ph i t o bi u t ng cho h c sinh, thông qua bi u t ng đ hình thành khái ni m l ch s ,ả ạ ể ượ ọ ể ượ ể ệ ị ử
n m đc quy lu t, b n ch t và các m i liên h s ki n, hi n t ng l ch s . Vì v y đắ ượ ậ ả ấ ố ệ ự ệ ệ ượ ị ử ậ ồ
dùng tr c quan có u th trong d y h c l ch s , giúp các em nh n th c đc l ch s m tự ư ế ạ ọ ị ử ậ ứ ượ ị ử ộ
cách đy đ nh t, làm cho các em nh đang đc tr c ti p ch ng ki n s ki n.ầ ủ ấ ư ượ ự ế ứ ế ự ệ
Trong d y h c ph thông, đ dùng tr c quan không ph i đ minh h a. B n thân nóạ ọ ổ ồ ự ả ể ọ ả
ch a đng ngu n ki n th c, là ngu n tài li u phong phú cho vi c nh n th c l ch s , gópứ ự ồ ế ứ ồ ệ ệ ậ ứ ị ử
ph n khôi ph c quá kh m t cách sinh đng, chân th c, giúp cho quá trình nh n th c đcầ ụ ứ ộ ộ ự ậ ứ ượ
hoàn thi n h n.ệ ơ
Nguyên t c tr c quan là nguyên t c c b n c a lí lu n d y h c. Đ dùng tr c quanắ ự ắ ơ ả ủ ậ ạ ọ ồ ự
hoàn toàn không ph i đa vào đ tăng “màu s c” c a bài gi ng mà thông qua đó giúp h cả ư ể ắ ủ ả ọ
sinh nh kĩ, hi u sâu nh ng hình nh, nh ng ki n th c l ch s . Nh ng hình nh đc l uớ ể ữ ả ữ ế ứ ị ử ữ ả ượ ư
4
gi l i l i đc bi t v ng ch c trong trí nh là nh ng hình nh thu nh n đc b ng tr cữ ạ ạ ặ ệ ữ ắ ớ ữ ả ậ ượ ằ ự
quan
Đ dùng tr c quan còn phát tri n kh năng quan sát, trí t ng t ng t duy và ngônồ ự ể ả ưở ượ ư
ng c a h c sinh. Nhìn vào đ dùng tr c quan nào h c sinh cũng thích nh n xét, phán đoán,ữ ủ ọ ồ ự ọ ậ
hình dung quá kh đc ph n ánh, minh h c nh th nào. H c sinh suy nghĩ và tìm cáchứ ượ ả ọ ư ế ọ
di n đt b ng l i nói chính xác, có hình nh rõ ràng, c th v b c tranh xã h i đã qua.ễ ạ ằ ờ ả ụ ể ề ứ ộ
Nh v y, đ dùng tr c quan s giúp t o bi u t ng là đi u ki n đ “bi t” l ch sư ậ ồ ự ẽ ạ ể ượ ề ệ ể ế ị ử
trên c s khôi ph c l i quá kh nh nó t ng t n t i, là c s đ hình thành khái ni m.ơ ở ụ ạ ứ ư ừ ồ ạ ơ ở ể ệ
Đm b o đc quá trình gi ng d y nh th m i đa đc h c sinh t bi t đn hi u l chả ả ượ ả ạ ư ế ớ ư ượ ọ ừ ế ế ể ị
s . Đ dùng tr c quan kh ng đnh m t đi u, đó chính là m t trong ngu n tri th c nh nử ồ ự ẳ ị ộ ề ộ ồ ứ ậ
th c l ch s . Do đó, đ dùng tr c quan có ý nghĩa r t l n trong giáo d c t t ng, c m xúcứ ị ử ồ ự ấ ớ ụ ư ưở ả
th m mĩ gây h ng thú cho h c sinh và là chi c c u n i quá kh và hi n t i.ẩ ứ ọ ế ầ ố ứ ệ ạ
Do đc tr ng c a b môn l ch s nên vi c t o bi u t ng cho h c sinh trong quáặ ư ủ ộ ị ử ệ ạ ể ượ ọ
trình d y h c là vô cùng quan tr ng. Đ t o bi u t ng cho h c sinh có r t nhi u ph ngạ ọ ọ ể ạ ể ượ ọ ấ ề ươ
th c. Có th dùng ph ng pháp miêu t , t ng thu t v i ngôn ng trong sáng, g i c m,ứ ể ươ ả ườ ậ ớ ữ ợ ả
giàu hình nh, giáo viên s d n d t h c sinh tr v v i quá kh c a l ch s , t o bi uả ẽ ẫ ắ ọ ở ề ớ ứ ủ ị ử ạ ể
t ng rõ ràng, c th , có hình nh, tăng thêm tính sinh đng, g i c m c a bài gi ng và gâyượ ụ ể ả ộ ợ ả ủ ả
h ng thú cho vi c h c t p c a h c sinh. T o bi u t ng còn đc hình thành t ph ngứ ệ ọ ậ ủ ọ ạ ể ượ ượ ừ ươ
pháp tr c quan hay ho t đng th c ti n cu c s ng. Dù b ng ph ng th c nào thì đ dùngự ạ ộ ự ễ ộ ố ằ ươ ứ ồ
tr c quan v n có v trí quan tr ng trong vi c khôi ph c và tái hi n quá kh l ch s . Đự ẫ ị ọ ệ ụ ệ ứ ị ử ồ
dùng tr c quan giúp h c sinh ti p thu ki n th c nhanh, b n v ng, tránh tình tr ng hi n điự ọ ế ế ứ ề ữ ạ ệ ạ
hóa l ch s .ị ử
Qua m i ph ng ti n đ dùng tr c quan, h c sinh h c h i đc nhi u h n, mỗ ươ ệ ồ ự ọ ọ ỏ ượ ề ơ ở
mang đc nhi u ki n th c v i nhi u ý nghĩa th c ti n. Đ dùng tr c quan s thu hút chúượ ề ế ứ ớ ề ự ễ ồ ự ẽ
ý c a h c sinh, phù h p v i nhu c u ham h c h i, khám phá, không th a mãn v i nh ng gìủ ọ ợ ớ ầ ọ ỏ ỏ ớ ữ
đã có. V i đ dùng tr c quan nh ng hình nh đc quan sát kĩ s đc bi t v ng ch c vàớ ồ ự ữ ả ượ ẽ ặ ệ ữ ắ
chúng ta có th hi u b n ch t, t t ng c a nó khi nó đc kh c sâu vào trí nh có sể ể ả ấ ư ưở ủ ượ ắ ớ ự
tham gia c a ho t đng trìu t ng.ủ ạ ộ ượ
N u bi t cách s d ng đ dùng tr c quan, quá trình nh n th c tích c c s di n raế ế ử ụ ồ ự ậ ứ ự ẽ ễ
và vì th giáo d c s đt k t qu t t. Đ dùng tr c quan s b i d ng t t ng tình c mế ụ ẽ ạ ế ả ố ồ ự ẽ ồ ưỡ ư ưở ẩ
cho h c sinh. Qua đ dùng tr c quan các em s có c m xúc th m mĩ, tr c tiên s đcọ ồ ự ẽ ả ẩ ướ ẽ ượ
th hi n nh ng nét b ngoài đp hay x u, bé nh hay hoành tráng, sau đó là c m xúc sể ệ ở ữ ề ẹ ấ ỏ ả ẽ
bi u hi n n i dung đ dùng tr c quan.ể ệ ở ộ ồ ự
V i đ dùng tr c quan các em s hi u rõ n i dung c a l ch s . Chính đi u đó có tácớ ồ ự ẽ ể ộ ủ ị ử ề
d ng truy n c m m nh m và sâu s c, nó hình thành nh ng ph m ch t đo đc c n thi tụ ề ả ạ ẽ ắ ữ ẩ ấ ạ ứ ầ ế
cho m i con ng i, tinh th n yêu lao đng, bi t trân tr ng giá tr ng i lao đng, đng tìnhỗ ườ ầ ộ ế ọ ị ườ ộ ồ
v i cu c chi n tranh chính nghĩa, có thái đ đúng đn v i k thù xâm l c làm n y n tinhớ ộ ế ộ ắ ớ ẻ ượ ả ở
th n yêu n c, đoàn k t dân t c ph n đu h c t p và xây d ng quê h ng đt n c.ầ ướ ế ộ ấ ấ ọ ậ ự ươ ấ ướ
S d ng đ dùng tr c quan trong d y h c l ch s s phát tri n t duy cho h c sinh.ử ụ ồ ự ạ ọ ị ử ẽ ể ư ọ
Rèn luy n h c t p thông qua s d ng đ dùng tr c quan s giúp h c sinh bi t phân tích,ệ ọ ậ ử ụ ồ ự ẽ ọ ế
nh n xét, phán đoán và s giúp h c sinh luy n t p kh năng di n đt. T đó khi quan sátậ ẽ ọ ệ ậ ả ễ ạ ừ
m t v t th nào đó, các em s có cái nhìn nh y bén, hình thành trong đu các em nh ng câuộ ậ ể ẽ ạ ầ ữ
h i c n gi i đáp.ỏ ầ ả
5
