T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2, sè 3/2004<br />
<br />
<br />
SO S¸NH HIÖU LùC CñA C¸C LO¹I PH¢N BãN: PH¢N KHO¸NG, PH¢N<br />
PHøC HîP, PH¢N SINH HäC §ÕN N¡NG SUÊT Cµ PH£ VèI KINH DOANH<br />
T¹I DAK LAK<br />
Comparative effects of mineral, compound and biological fertilizers on the yield of<br />
Robusta coffee in Daklak province<br />
NguyÔn V¨n Sanh1, Hoµng Minh TÊn2<br />
<br />
SUMMARY<br />
An experiment was conducted from April 2001 to November 2002 at a Robusta coffee farm<br />
in Buon Ma Thuot (Daklak province) to compare the effect of mineral, compound and<br />
biological fertilizers on the yield of coffee. Results indicated that the fertilizer type<br />
significantly affected the yield of coffee. Application of Conco compound fertilizer increased the<br />
yield by 19.58% in comparison with mineral fertilizer. §Çu tr©u (Buffalo head) compound<br />
fertilizer gave a yield 9% higher than mineral fertilizer. The biological fertilizer decreased the<br />
yield by 3.5% in comparison with the mineral fertilizer.<br />
Keywords: Fertilizers, Robusta coffee, yield, Daklak.<br />
<br />
<br />
1. §ÆT VÊN §Ò1 nghÞ sö dông ph−¬ng ph¸p chÈn ®o¸n dinh<br />
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc kinh doanh d−ìng qua l¸ (§oµn TriÖu Nh¹n, 1984, NguyÔn<br />
cµ phª bÞ thua lç nÆng do cµ phª sôt gi¸ liªn V¨n Sanh, 1997)…Trong thêi gian hiÖn nay,<br />
tôc. HiÖn t¹i, nhiÒu v−ên cµ phª bÞ xuèng cÇn nghiªn cøu xem víi nhiÒu lo¹i ph©n bãn<br />
cÊp nghiªm träng do ®Çu t− kÐm vµ kh«ng trªn thÞ tr−êng nh−: ph©n ®¬n, ph©n phøc hîp,<br />
c©n ®èi, nhiÒu v−ên cµ phª ®· bÞ xãa bá ®Ó ph©n sinh häc…th× lo¹i ph©n nµo võa b¶o ®¶m<br />
chuyÓn sang kinh doanh c©y trång kh¸c, n¨ng suÊt cµ phª cao mµ võa cã hiÖu qu¶ kinh tÕ<br />
c©y cµ phª kh«ng cßn gi÷ ®−îc m« h×nh lý ®Ó duy tr× m« h×nh cµ phª ®¹t n¨ng suÊt cao<br />
t−ëng ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao. Víi cµ phª, viÖc ®−îc n«ng d©n chÊp nhËn.<br />
thiÕu dinh d−ìng ®· lµm cho cµnh bÞ kh«<br />
2. NéI DUNG & PH¦¥NG PH¸P NGHI£N<br />
råi chÕt vµ vÜnh viÔn kh«ng ra l¹i cµnh kh¸c<br />
CøU<br />
®Ó thay thÕ, bé khung t¸n bÞ khuyÕt lµm<br />
2.1. Néi dung: Tõ thùc tr¹ng dinh d−ìng cña<br />
gi¶m n¨ng suÊt cµ phª. VËy nÕu khi cµ phª<br />
v−ên cµ phª th«ng qua chÈn ®o¸n ®Ó x©y dùng<br />
®−îc gi¸, lµm thÕ nµo cã thÓ t¹o ra n¨ng<br />
c«ng thøc ph©n bãn theo tõng lo¹i ph©n: ph©n<br />
suÊt cao trªn bé khung t¸n bÞ khuyÕt ? §·<br />
®¬n (ph©n urª, ph©n l©n, ph©n kali), ph©n phøc<br />
cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ hiÖu<br />
hîp (ph©n §Çu tr©u, ph©n Con cß), ph©n sinh<br />
qu¶ cña ph©n kho¸ng cho cµ phª ë §¨k L¨k<br />
häc (Agrostim). Theo dâi hiÖu lùc cña tõng<br />
(Tr−¬ng Hång, 1999; Vò Cao Th¸i,<br />
c«ng thøc ph©n bãn ®Õn n¨ng suÊt thÝ nghiÖm;<br />
2000…) vµ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ph©n<br />
tõ ®ã x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n bãn cho n¨ng<br />
bãn ®èi víi cµ phª, mét sè t¸c gi¶ ®Ò<br />
suÊt cao vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ.<br />
2.2. Ph−¬ng ph¸p: ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh<br />
1<br />
NCS Khoa N«ng häc, Tr−êng §HNNI tõ th¸ng 4/ 2001 ®Õn th¸ng 11/ 2002 t¹i v−ên cµ<br />
2<br />
Khoa N«ng häc, Tr−êng §HNNI<br />
<br />
181<br />
So s¸nh hiÖu lùc c¸c lo¹i ph©n bãn...<br />
<br />
<br />
phª vèi 10 n¨m tuæi ph−êng Eatam, Bu«n C©y hót dinh d−ìng chñ yÕu tõ ®Êt nªn mäi<br />
Ma Thuét, D¨k L¨k. ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ qu¸ tr×nh x¶y ra trong ®Êt ®Òu ¶nh h−ëng ®Õn sù<br />
theo kiÓu 1 hµng ngÉu nhiªn gåm 4 c«ng tÝch lòy dinh d−ìng trªn c©y. VËy c¬ së m«i<br />
thøc, 3 lÇn lÆp l¹i, 12 « c¬ së. Mçi « c¬ së tr−êng ®Êt ®−îc biÓu hiÖn nh− thÕ nµo tr−íc khi<br />
gåm 12 c©y, gi÷a c¸c « c¬ së vµ lÇn lÆp l¹i thÝ nghiÖm.<br />
®Òu cã 1 hµng c©y kh«ng thÝ nghiÖm. Sè liÖu cña b¶ng 1 cho thÊy hÇu hÕt c¸c chØ<br />
C«ng thøc 1 (ph©n ®¬n): 7 kg urª + 12 kg tiªu trong ®Êt ®Òu ®¹t yªu cÇu dinh d−ìng cña<br />
l©n V¨n §iÓn + 6 kg KCl (§/C) c©y cµ phª. Song hµm l−îng kali tån t¹i ë møc<br />
C«ng thøc 2 (ph©n phøc hîp): 22 kg ph©n t−¬ng ®èi thÊp c¶ tæng sè lÉn dÔ tiªu. Cµ phª<br />
§Çu tr©u (16-8-16-S ) thuéc nhãm c©y yªu cÇu kali t−¬ng ®èi cao. Do<br />
C«ng thøc 3 (ph©n phøc hîp): 22 kg ph©n vËy, trong kü thuËt bãn ph©n cho cµ phª chóng<br />
Con cß (14-7-14-9,6S-5,3CaO-2,5MgO) ta cÇn l−u ý ®Õn ph©n kali.<br />
C«ng thøc 4 (ph©n sinh häc): 90 g<br />
3.2. Tr¹ng th¸i dinh d−ìng kho¸ng trªn l¸<br />
Agrostim + 90 lÝt n−íc<br />
cña c©y cµ phª tr−íc thÝ nghiÖm<br />
C¸c chØ tiªu ph©n tÝch ®Êt, l¸ vµ c¸c chØ<br />
MÆc dï dinh d−ìng trong ®Êt tr−íc thÝ<br />
tiªu n«ng sinh häc cña thÝ nghiÖm ®−îc x¸c<br />
nghiÖm t−¬ng ®èi cao nh−ng kh¶ n¨ng tÝch lòy<br />
®Þnh theo c¸c ph−¬ng ph¸p hiÖn hµnh.<br />
cña c¸c nguyªn tè kho¸ng trªn l¸ cho thÊy ®¹m<br />
3. KÕT QU¶ nghiªn cøu vµ TH¶O ch−a ®¹t ng−ìng dinh d−ìng tèi thÝch; kali ë<br />
LUËN møc thÊp vµ mét lÇn n÷a cho thÊy kali lµ yÕu tè<br />
3.1. Tr¹ng th¸i dinh d−ìng kho¸ng cña h¹n chÕ n¨ng suÊt cµ phª D¨k L¨k. NhiÒu<br />
®Êt tr−íc thÝ nghiÖm nghiªn cøu ®· kÕt luËn hµm l−îng kali trong l¸<br />
<br />
B¶ng 1. TÝnh chÊt hãa häc ®Êt tr−íc thÝ nghiÖm<br />
pHKCl 5,58<br />
Mïn % 3,72<br />
N% 0,18<br />
P2O5 % 0,42<br />
K2O % 0,06<br />
P2O5 dÔ tiªu ( mg/100 g ®Êt ) 12,60<br />
K2O dÔ tiªut ( mg/ 100 g ®Êt ) 10,76<br />
Ca++ (l®l/ 100 g ®Êt ) 1,80<br />
++<br />
Mg (l®l/ 100g ®Êt ) 2,85<br />
Ghi chó: l®l: lÝt ®−¬ng l−îng<br />
<br />
B¶ng 2. Hµm l−îng dinh d−ìng kho¸ng trªn l¸<br />
cña c©y cµ phª tr−íc thÝ nghiÖm (% chÊt kh«)<br />
N 2,80<br />
P 0,11<br />
K 1,54<br />
Ca 0,44<br />
Mg 0,60<br />
<br />
<br />
182<br />
NguyÔn V¨n Sanh, Hoµng Minh TÊn<br />
<br />
B¶ng 3. T−¬ng quan dinh d−ìng gi÷a ®Êt vµ l¸ tr−íc thÝ nghiÖm<br />
§Êt l¸ r<br />
N% N% 0,53<br />
P2O5% P% 0,66<br />
P2O5 dÔ tiªu (mg/100g®Êt) P% 0,84<br />
K2O dÔ tiªut (mg/100g®Êt) K% 0,87<br />
Ca++ ( l®l/100g®Êt ) Ca% 0,79<br />
Mg++ ( l®l/100g®Êt) Mg% 0,79<br />
<br />
1,5 % lµ giíi h¹n d−íi cña kali ®Ó cµ phª Sè liÖu b¶ng 4 cho thÊy víi c¸c nguån ph©n<br />
®¹t n¨ng suÊt cao (§oµn TriÖu Nh¹n, 1984; bãn kh¸c nhau th× sù tÝch lòy cña c¸c nguyªn tè<br />
NguyÔn V¨n sanh, 1997). kho¸ng trªn l¸ kh«ng ®ång nhÊt. Bãn ph©n sinh<br />
3.3. T−¬ng quan dinh d−ìng gi÷a ®Êt vµ häc tuy cã t¸c ®éng liªn tôc vµ l©u dµi, song c¸c<br />
l¸ tr−íc thÝ nghiÖm nguyªn tè dinh d−ìng tÝch lòy trong l¸ kh«ng<br />
C¸c hÖ sè t−¬ng quan gi÷a ®Êt vµ l¸ c©n ®èi. Bãn ph©n ®¬n lµm cho sù tÝch luü dinh<br />
trong b¶ng 3 cho thÊy sù t−¬ng quan gi÷a d−ìng c©n ®èi h¬n, nh−ng hµm l−îng kali vÉn<br />
l©n dÔ tiªu, kali dÔ tiªu, can xi vµ manhª cßn thÊp so víi nhu cÇu cµ phª ®¹t n¨ng suÊt<br />
trong ®Êt lµ t−¬ng quan chÆt víi kh¶ n¨ng cao. ViÖc bãn ph©n §Çu tr©u g©y ra sù thiÕu<br />
tÝch lòy dinh d−ìng trªn l¸ (r > 0,8). Kali ®¹m vµo giai ®o¹n nµy. Ph©n Con cß víi kh¶<br />
vÉn lµ yÕu tè næi tréi lªn hµng ®Çu cña c¸c n¨ng phèi trén 6 nguyªn tè cïng trong mét s¶n<br />
quan hÖ nµy. phÈm ®· lµm cho sù tÝch luü dinh d−ìng v−ît<br />
3.4. Hµm l−îng c¸c nguyªn tè dinh d−ìng tréi vµ c©n ®èi h¬n c¸c c«ng thøc kh¸c sau bãn<br />
trong l¸ sau khi bãn ph©n ®ît cuèi ph©n. §©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó t¹o ra n¨ng suÊt cao<br />
cho c©y cµ phª .<br />
<br />
B¶ng 4. Tr¹ng th¸i dinh d−ìng trong l¸ sau bãn ph©n ®ît cuèi (% chÊt kh«)<br />
ChØ tiªu<br />
N P K Ca Mg<br />
C«ng thøc<br />
Ph©n ®¬n 2,84 0,11 1,90 0,35 0,25<br />
Ph©n §Çu tr©u 2,45 0,12 2,04 0,35 0,20<br />
Ph©n Con cß 2,80 0,12 2,15 0,48 0,19<br />
Ph©n sinh häc 2,40 0,09 2,00 0,30 0,15<br />
<br />
B¶ng 5. TÝnh chÊt hãa häc ®Êt sau thÝ nghiÖm<br />
C«ng thøc ph©n ®¬n ph©n §Çu tr©u ph©n Con cß ph©n sinh häc<br />
ChØ tiªu<br />
pHkcl 4,51 4,81 4,76 4,65<br />
Mïn % 3,70 3,97 3,70 3,16<br />
N% 0,12 0,17 0,14 0,09<br />
P2O5 % 0,28 0,30 0,37 0,28<br />
K2O % 0,08 0,08 0,09 0,07<br />
P2O5 dt ( mg/100 g ®Êt) 22,40 13,50 19,00 20,60<br />
K2O dt ( mg/ 100 g ®Êt) 10,89 10,23 13,69 10,73<br />
Ca++ ( l®l/ 100 g ®Êt ) 2,75 10,23 2,75 3,18<br />
Mg++ ( l®l/ 100g ®Êt ) 1,49 2,12 2,76 3,18<br />
<br />
183<br />
So s¸nh hiÖu lùc c¸c lo¹i ph©n bãn...<br />
<br />
B¶ng 6. N¨ng suÊt thÝ nghiÖm (kg qu¶ t−¬i/ c«ng thøc)<br />
Ph©n ®¬n Ph©n §Çu tr©u Ph©n Con cß Ph©n sinh häc<br />
143 156 171 138<br />
CV% 9,00<br />
<br />
<br />
3.5. §Æc tÝnh hãa häc ®Êt sau thÝ nghiÖm<br />
NÕu nh− sau thÝ nghiÖm mµ dinh d−ìng 4. KÕT LUËN<br />
trong ®Êt bÞ tiªu hao nhiÒu th× mïa vô sau Tr¹ng th¸i dinh d−ìng trong ®Êt vµ l¸ tr−íc<br />
khã cã thÓ ®¹t ®−îc n¨ng suÊt cao. Sè liÖu thÝ nghiÖm nh×n chung thÝch hîp theo yªu cÇu<br />
trong b¶ng 5 cho phÐp nhËn ®Þnh r»ng cña c©y cµ phª. Song hµm l−îng kali trong ®Êt ë<br />
nh÷ng c«ng thøc ph©n bãn ®ang ®−îc ¸p møc thÊp c¶ l−îng tæng sè lÉn dÔ tiªu. C©y cµ<br />
dông trong thÝ nghiÖm ch−a thËt hoµn h¶o phª sau khi bãn ph©n cã biÓu hiÖn thiÕu ®¹m vµ<br />
mÆc dï c«ng thøc ph©n ®¬n lµ c«ng thøc kali trong l¸. V× vËy l−îng ph©n ®ang sö dông<br />
bãn theo quy tr×nh v× sau thÝ nghiÖm, hµm cho thÝ nghiÖm lµ ch−a thËt c©n ®èi.<br />
l−îng ®¹m vµ kali trong ®Êt cßn thÊp c¶ Sau khi bãn c¸c lo¹i ph©n ®¬n, ph©n phøc<br />
trong ®Êt vµ l¸. C«ng thøc ph©n §Çu tr©u cã hîp, ph©n sinh häc th× hiÖu lùc cña ph©n phøc hîp<br />
phÇn c©n ®èi h¬n nh−ng hµm l−îng ®¹m (ph©n Con cß) tá ra −u thÕ v−ît tréi h¬n so víi c¸c<br />
trong ®Êt thÊp. C«ng thøc ph©n sinh häc lo¹i ph©n kh¸c. So víi ph©n ®¬n, ph©n Con cß lµm<br />
kh«ng ®¹t møc c©n ®èi dinh d−ìng c¶ trong t¨ng n¨ng suÊt cµ phª 19,58 %; Ph©n §Çu tr©u<br />
®Êt lÉn trong l¸. Víi ph©n Con cß, l−îng còng t¨ng 9 %; Ph©n sinh häc Agrostim lµm gi¶m<br />
dinh d−ìng trong ®Êt vµ l¸ t−¬ng ®èi phï n¨ng suÊt 3,5 % so víi ph©n ®¬n.<br />
hîp, song cÇn bæ sung thªm ®¹m.<br />
Tµi liÖu tham kh¶o<br />
3.6. §¸nh gi¸ n¨ng suÊt thÝ nghiÖm<br />
Tr−¬ng Hång (1999). Nghiªn cøu x¸c ®Þnh tæ hîp<br />
N¨ng suÊt lµ kÕt qu¶ cuèi cïng ®Ó<br />
NPK cho cµ phª vèi kinh doanh trªn ®Êt n©u ®á<br />
kh¼ng ®Þnh hiÖu lùc cña tõng lo¹i ph©n. Qua<br />
Basalt ë Dak Lak vµ ®Êt x¸m gneiss ë Kontum,<br />
3 lÇn lÆp l¹i thÝ nghiÖm, kÕt qu¶ ë b¶ng 6<br />
LuËn ¸n TiÕn sü khoa häc n«ng nghiÖp.<br />
cho thÊy n¨ng suÊt cña « bãn ph©n sinh häc<br />
§oµn TriÖu Nh¹n (1984). Nghiªn cøu chÈn ®o¸n<br />
®¹t thÊp nhÊt (138 kg qu¶ t−¬i/ c«ng thøc);<br />
dinh d−ìng trªn l¸ cµ phª vèi T©y Nguyªn. T¹p<br />
Trong khi ®ã, n¨ng suÊt cña « bãn ph©n con<br />
chÝ khoa häc n«ng nghiÖp, Sè 3/ 1984, Tr. 21-25.<br />
cß ®¹t 171 kg qu¶ t−¬i/ c«ng thøc . NÕu nh−<br />
NguyÔn V¨n Sanh (1997). ChÈn ®o¸n vµ x©y dùng<br />
tÝnh to¸n cho diÖn tÝch 1 ha th× sù chªnh<br />
c«ng thøc ph©n bãn hîp lý cho cµ phª vèi kinh<br />
lÖch nµy cã thÓ lªn 3150 kg qu¶ t−¬i/ ha (P<br />
doanh t¹i Dak Lak, LuËn ¸n th¹c sü khoa häc<br />
< 0,01), C¸c c«ng thøc cßn l¹i (nh− víi<br />
n«ng nghiÖp.<br />
ph©n ®¬n vµ ph©n ®¬n tr©u) còng cã sù kh¸c<br />
Vò cao Th¸i (2000). Kü thuËt bãn ph©n cho c©y cµ<br />
biÖt râ rÖt (P < 0,05) .<br />
phª, Nxb N«ng nghiÖp.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
184<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
