CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG HÌNH ẢNH ĐỘNG VÀO
GIẢNG DẠY PHẦN NGUYÊN LÍ LÀM
VIỆC CỦA MỘT SỐ HỆ THỐNG
TRONG PHẦN ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG,
MÔN CÔNG NGHỆ 11
I. SƠ YẾU LÍ LỊCH:
Họ và tên: Phan Thị Vân Anh.
Ngày tháng năm sinh: 20/01/1982.
Năm vào ngành: 2006.
Chức vụ: Giáo viên.
Đơn vị công tác: Trường THPT Ba Vì - Ba Vì - Hà Nội.
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm kỹ thuật Hưng Yên khoa KTCN.
Hệ đào tạo: Tại chức.
Bộ môn giảng dạy: Công nghệ.
Ngoại ngữ: Anh văn.
Trình độ chính trị: Sơ cấp.
II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI:
1. Tên đề tài:
“SỬ DỤNG HÌNH ẢNH ĐỘNG VÀO GIẢNG DẠY PHẦN NGUYÊN LÍ
LÀM VIỆC CỦA MỘT SỐ HỆ THỐNG TRONG PHẦN ĐỘNG CƠ ĐỐT
TRONG”
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LỜI NÓI ĐẦU.
Trên con đường hội nhập và phát triển cùng thế giới, đất nước ta đã và
đang từng bước đổi mới, áp dụng khoa học - kỹ thuật - công nghệ hiện đại vào
trong mọi lĩnh vực của đời sống và sản xuất để thực hiện công cuộc “ công
nghiệp hoá, hiện đại hoá” đất nước. Do đó việc đào tạo ra nguồn nhân lực có tri
thức và đạo đức đang là mục tiêu lớn của ngành giáo dục nước ta hiện nay.
Cùng với mục tiêu chung của ngành giáo dục, mục tiêu của giáo dục cấp
THPT đó là: “Giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và
sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, chuẩn bị
cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động.
Luật giáo dục đã quy định : “ Giáo dục THPT nhằm giúp học sinh cũng cố và
phát triển những kết quả của giáo dục THCS, hoàn thiện học vấn phổ thông có
những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng nghiệp, có điều kiện lựa chọn
hướng phát triển và phát huy năng lực cá nhân, tiếp tục học Đại học, Cao đẳng,
Trung học chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động”. Môn Công
nghệ 11 được Bộ giáo dục và Đào tạo biên soạn trên tinh thần đổi mới, đảm bảo
tính phổ thông, cơ bản, hiện đại và phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Nó cùng với
các môn học khác trong nhà trường phổ thông góp phần quan trọng vào việc tạo
nền tảng ban đầu để đào tạo con người phát triển toàn diện.
Thực tế như chúng ta đã thấy, động cơ đốt trong có vai trò rất quan trọng và
được sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực như : Nông nghiệp, công nghiệp,
ngư nghiệp, giao thông vận tải, quân sự... Do đó đối với người học sinh phổ
thông dù sau này có lựa chọn nghề nghiệp gắn bó với động cơ đốt trong hay
không thì những hiểu biết về động cơ đốt trong nói chung cũng như nguyên lí
làm việc của các hệ thống trong động cơ đốt trong vẫn luôn gắn liền với đời sống
thực tiễn của họ. Chính vì vậy để có thể hiểu và ghi nhớ sâu sắc hơn về nguyên lí
làm việc của
1. Đại đa số học sinh của Trường THPT Ba Vì là con em dân tộc miền núi, trình
độ nhận thức của các em không đồng đều. Địa bàn khu vực còn non kém về nền
công nghiệp. Tình trạng ngại học, coi nhẹ môn học do đây không phải là môn thi
tốt nghiệp và thi vào Đại học, Cao đẳng ...Nên đã dẫn đến một thực tế đáng buồn
là kết quả, hiệu quả của giờ học chưa cao, chưa đạt được mục đích, yêu cầu đặt
ra.
2. Kiến thức về nguyên lí làm việc của các hệ thống trong động cơ đốt trong là
nội dung mang tính trừu tượng, học sinh không thể trực tiếp quan sát, tri giác
được. Để tiếp thu được nội dung này học sinh phải hình dung, tưởng tượng, phải
thực hiện các thao tác tư duy dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Do đó đã gây ra
nhiều khó khăn cho học sinh trong việc tiếp nhận cũng như khắc sâu kiến thức
của bài học, dẫn đến sự say mê, yêu thích môn học của học sinh không nhiều,
chất lượng và hiệu quả của giờ học chưa cao.
3.Trong khi đó xu hướng lựa chọn nghề nghiệp, sức thuyết phục của chương
trình còn ở mức độ chưa cao và tâm lí coi nhẹ môn học của học sinh..... và còn
rất nhiều lí do khác nữa được đưa ra để biện minh cho thực tế là chất lượng và
hiệu quả của giờ học chưa cao. Song tôi thiết nghĩ mấu chốt của vấn đề là ở chỗ
bản thân người giáo viên Công nghệ cũng đang dạt theo sự ngại học của học sinh,
chưa tích cực tìm giải pháp nâng cao chất lượng giờ học, quá nặng nề đến việc
trang bị kiến thức mà không thấy kiến thức ấy phải được tổ chức như thế nào để
giúp học sinh tiếp nhận một cách dễ dàng và hứng thú. Hoà nhập với việc đổi
mới chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học hiện nay, rút kinh
nghiệm giảng dạy từ đồng nghiệp và bằng thực tế giảng dạy của bản thân, tôi
mạnh dạn giới thiệu sáng kiến kinh nghiệm : “ Sử dụng hình ảnh động vào
giảng dạy phần nguyên lí làm việc của một số hệ thống trong phần động cơ
đốt trong, môn Công nghệ 11”.
Để thực hiện tốt giờ dạy theo tinh thần đổi mới, phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo và hứng thú của học sinh. Bản thân tôi đã không ngừng đổi mới về
tư duy, nhận thức từ khâu soạn giáo án (Thiết kế bài học) cho đến cách sử dụng
thiết bị dạy học, lập phiếu điều tra để nắm bắt tình hình học tập của học sinh, từ
đó điều chỉnh cho phù hợp với thực tế nhà trường và đối tượng học sinh.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. PHƯƠNG PHÁP DẠY PHẦN NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA MỘT SỐ
HỆ THỐNG TRONG ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG HIỆN NAY
Phương pháp dạy phần nguyên lí làm việc của một số hệ thống trong động cơ
đốt trong đang được sử dụng phổ biến hiện nay đó là: Giáo viên hướng dẫn học
sinh làm việc bằng cách thông qua một số câu hỏi gợi mở, học sinh nghiên cứu
sách giáo khoa, quan sát sơ đồ cấu tạo rồi tiến hành tư duy, hình dung, tưởng
tượng và rút ra nguyên lí làm việc của hệ thống. Sau đó giáo viên tóm tắt và kết
luận lại cho học sinh về nguyên lí làm việc của hệ thống dưới dạng lí thuyết.
Với cách thực hiện như trên đã đem lại kết quả đáng kể, nhưng vẫn còn nhiều
hạn chế. Qua đó nó thể hiện được phong cách, phương pháp và khả năng truyền
đạt kiến thức của người giáo viên. Tuy nhiên với cách thực hiện như vậy cũng
gây không ít khó khăn cho cả giáo viên lẫn học sinh trong quá trình dạy và học.
Sau khi nghiên cứu kiến thức về nguyên lí làm việc của các hệ thống trong động
cơ đốt trong là những lí thuyết trừu tượng. Do đó học sinh rất khó khăn trong quá
trình tiếp nhận cũng như khắc sâu kiến thức.
II. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG HÌNH ẢNH ĐỘNG VÀO GIẢNG DẠY
PHẦN NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA MỘT SỐ HỆ THỐNG TRONG
PHẦN ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG
Bản chất của quá trình dạy học là quá trình tổ chức hoạt động nhận thức cho
học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên nhằm đạt mục đích dạy học: “Từ trực
quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn, đó là
con đường biện chứng của sự nhận thức chân lí, nhận thức thực tại khách quan”.
Nguyên lí làm việc của một số hệ thống trong động cơ đốt trong là những kiến
thức lí thuyết, chúng thường mờ nhạt, trừu tượng, chưa tác động mạnh vào các
giác quan. Do đó kí ức khó ghi nhận và tái hiện lại khi cần thiết. Vì vậy cần phải
cụ thể hoá, vật chất hoá, làm cho lí thuyết được cụ thể hơn, sâu sắc hơn và có tính
thuyết phục hơn. Từ đó học sinh có thể dễ dàng tiếp nhận kiến thức và khắc sâu
vấn đề lí thuyết vừa nghiên cứu.
Ở đây, tôi không có tham vọng đưa ra một cách dạy mới thay thế cách dạy
phong phú đa dạng mà lâu nay giáo viên vẫn thường sử dụng và còn tiếp tục
được sử dụng. Tôi chỉ xin giới thiệu một cách dạy kết hợp giữa phương pháp
truyền thống với những yêu cầu mới. Đó là: Sử dụng hình ảnh giảng phần
nguyên lí làm việc của một số hệ thống trong động cơ đốt trong.
* Cách thức tiến hành:
Khi nghiên cứu, tìm hiểu về nguyên lí làm việc của một số hệ thống trong
động cơ đốt trong. Giáo viên yêu cầu học sinh nghiên cứu sách giáo khoa, quan
sát sơ đồ cấu tạo của hệ thống. Thông qua một số câu hỏi gợi mở, giáo viên
