Sự dung hợp yếu tố Đạo giáo trong đạo Cao Đài

Chia sẻ: An Thach Luu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết giới thiệu về đạo Cao Đài về sự hình thành, ra đời, cơ sở trần tục, bản chất, phân tích yếu tố của Đạo giáo được dung hợp trong đạo Cao Đài; sự tác động của bộ phận văn hóa tinh thần của các cơ tầng văn hóa bản địa rõ nét tạo nên sự tiến triển đặc biệt tôn giáo Cao Đài.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sự dung hợp yếu tố Đạo giáo trong đạo Cao Đài

SÛÅ DUNG HÚÅP YÏËU TÖË ÀAÅO GIAÁO TRONG ÀAÅO CAO ÀAÂI . Nguyïîn Thõ Thu Haâ* aåo Cao Àaâi ra àúâi àïm 24 thaáng 12 nùm giaáo hiïåp nguä chi, nghôa laâ thêu toám nùm ngaânh 1925 vúái töí chûác tiïìn thên laâ "Ngoåc hoaâng àaåo (Phêåt, Tiïn, Thaánh, Thêìn, Nhên), "truy tòm Thûúång àïë, viïët Cao Àaâi tiïn öng, àaåi böì nguyïn thuyã nhûäng àiïìu cao thêm tinh khiïët nhêët taát, giaáo àaåo Nam Phûúng"1. Sau khi àûúåc pheáp trêìn gian"3 thaânh möåt tön giaáo lúán chung cho cuãa Thöëng àöëc Nam Kò, ngaây 24 thaáng 12 nùm toaân thïë giúái, cho nïn goåi laâ Àaåi àaåo. 1926 àaåo mûúån chuâa Tûâ Lêm (tónh Têy Ninh) töí Tam kò úã àêy khöng phaãi laâ Bùæc, Trung, Nam chûác lïî khai àaåo. Öng Ngö Vùn Chiïu, viïn chûác Kò maâ laâ: lêìn thûá ba. "Kïí tûâ nhûát khñ Thaái cûåc phoâng Nhò phuã thöëng àöëc àûáng àêìu 12 quan laåi (trúâi) phên àõnh êm, dûúng, hoaá sanh, àïën Baân vaâ viïn chûác àoåc giêëy pheáp cuãa thöëng àöëc thuöåc Cöí khai thaánh giaáo daåy àaåo múã àúâi, múã mang àõa Nam Kò cho pheáp lêåp ra àaåo múái mang tïn sinh chuáng; tûâ êëy dêîn túái Thaái Thûúång àaåo töí, chñnh thûác laâ Cao Àaâi Àaåi Àaåo Tam Kò Phöí Àöå. Nhiïn Àùng Cöí phêåt truyïìn àaåo, hiïåp thaânh tam Trong baãn tuyïn ngön thaânh lêåp àaåo coá baâi thú giaáo goåi laâ nhûát kò phöí àöå, tñ höåi thûúång ngûún thêët ngön tûá tuyïåt mang tïn 12 ngûúâi àêìu tiïn lêåp khai àaåo; dêîn xuöëng nhaâ Chêu. Laäo Tûã laâ Thaái àaåo: Thûúång hoaá thên khai àaåo Tiïn, Thñch Ca truyïìn "Chiïu, Kò, Trung dêîn àöå Hoaâi sanh àaåo Phêåt, Khöíng Phu tûã vaâ Gia tö giaáo chuã khai Baân àaåo khai Sang Quyá Giaãng thaânh àaåo Thaánh sûãa àúâi, laâ nhõ kò phöí àöå, sûãu höåi Hêåu Àûác Tùæc Cû thiïn àõa caãnh trung ngûún. Nïn ngûún höåi naâo cuäng coá tam Hûúân Minh Mên àaáo thuã àaâi danh"2. giaáo daåy truyïìn, tuyâ theo nhên phêím maâ lêåp àaåo. Àaåo Cao Àaâi cho rùçng àaåo àaä qui tuå töíng Nay àaä àïën kò êm têån dûúng sanh, thiïn àõa tuêìn hoaâ nùm àaåo lúán cuãa thïë gian laâ: "Phêåt àaåo cuãa hoaân; nghôa laâ hung aác taân baåo àïën cuöëi cuâng Thñch Ca, Tiïn àaåo cuãa Laäo Tûã, Thaánh àaåo cuãa thò tûå nhiïn phaãi khúãi sûå laåi tûâ thiïån, nhên àûác. Giï su, Thêìn àaåo cuãa Khûúng Tûã Nha, Nhên Nïn trúâi hoùçng khai àaåi àaåo, maâ cuäng àaä tiïn tri àaåo cuãa Khöíng Tûã". Àaåo cho rùçng mònh hoaâ trong sêëm truyïìn rùçng maåt haån tam kò thiïn khai húåp tû tûúãng Àöng - Têy qua hònh thûác qui tam huyânh àaåo goåi laâ höåi dên, Trúâi múã àaåo, phöí àöå * HVCH chuyïn ngaânh Triïët hoåc (khoáa 2006 - 2009). 1. Hïå yá thûác Tû saãn vaâ sûå bêët lûåc cuãa noá trûúác caác nhiïåm vuå lõch sûã, T.2, tr.185, Nxb. TP. HCM, 1993. 2. Thaánh ngön hiïåp tuyïín, Baãn àiïån tûã. 3. Tòm hiïíu àaåo Cao Àaâi, Cú quan phöí thöng giaáo lñ Àaåi àaåo. 4. Hïå yá thûác Tû saãn vaâ sûå bêët lûåc cuãa noá trûúác caác nhiïåm vuå lõch sûã, T.2, tr. 188-189, Nxb. TP. HCM, 1993. 56♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
lêìn thûá ba, kïu laâ tam kò phöí àöå..."4. Phöí àöå laâ khöng quaá khoá hiïíu àöëi vúái phêìn lúán laâ nöng truyïìn baá sûå giaãi thoaát, coá giaãi thoaát röång raäi thò dên, noá laâ nhûäng yïëu töë àaä àûúåc thêm nhêåp vaâ con ngûúâi múái biïët bao dung vaâ yïu thûúng nhau. dung húåp trong nïìn vùn hoaá dên töåc, coá thûá àaä Àaåo Cao Àaâi ra àúâi xuêët phaát tûâ têìng lúáp trñ trúã thaânh giaá trõ, thaânh maáu thõt trong sinh hoaåt thûác, àiïìn chuã ngûúâi Viïåt àang laâm viïåc dûúái tinh thêìn cuãa nhên dên nhû tinh thêìn tûâ bi cuãa chïë àöå thûåc dên Phaáp. Àaåo Cao Àaâi àûúåc Phaáp Phêåt, tû tûúãng nhên aái cuãa Khöíng Tûã, tinh thêìn cöng nhêån. Tuy nhiïn, coá rêët nhiïìu nhêån àõnh thanh tônh vö vi cuãa Laäo giaáo. Àaåo Cao Àaâi nhû khaác nhau vïì sûå ra àúâi cuãa noá. Coá thïí xem xeát sûå gúåi laåi, khúi laåi caác nguöìn giaá trõ cuãa caác tön noá bõ taác àöång búãi caác yïëu töë sau àêy: giaáo trïn trong möåt hònh thûác múái "tam giaáo àöìng Thûá nhêët, vïì sinh hoaåt tinh thêìn, têm linh cuãa qui", àïí dïî daâng thu huát àûúåc tñn àöì, liïn kïët vuâng Nam Böå chuáng ta thêëy rùçng àoá laâ vuâng àêët àûúåc cöång àöìng. Cho nïn coá thïí thêëy rùçng vai múái, gùæn vúái quaá trònh khai hoang lêåp êëp, àaä tûâng troâ cuãa yïëu töë vùn hoaá dêîn àïën sûå xuêët hiïån cuãa xuêët hiïån caác àaåo Tûá ên hiïëu nghôa, Bûãu sún kò àaåo Cao Àaâi cuäng khöng keám phêìn quan troång. hûúng v.v.., sinh hoaåt tön giaáo trúã nïn khaá phöí Àaåo Cao Àaâi sûã duång, goáp nhùåt tû tûúãng cuãa biïën àöëi vúái àaåi böå phêån nhên dên Nam Böå. Àaåo caác àaåo khaác taåo nïn hoåc thuyïët cuãa mònh. Sûã Cao Àaâi ra àúâi kïë thûâa nhûäng yïëu töë cuãa tñn ngûúäng duång nhûäng quan àiïím cuãa Nho vaâ Laäo àïí noái vaâ àùåc àiïím cuãa caác tön giaáo nöåi sinh. lïn sûå biïën hoaá vaâ biïën sanh cuãa vuä truå, vaån vêåt Thûá hai, möåt nhu cêìu xuêët hiïån tön giaáo múái vaâ con ngûúâi nhû vö cûåc, thaái cûåc, êm dûúng, àaáp ûáng àûúåc nguyïån voång cuãa möåt böå phêån nguä haânh àïí diïîn taã quaá trònh hònh thaânh nïìn vuä têìng lúáp nhên dên àang bõ khuãng hoaãng, noá coá truå. Tûâ vö cûåc sinh ra thaái cûåc, phên biïåt êm cöåi nguöìn tûâ thûåc tiïîn vïì chñnh trõ vaâ xaä höåi luác dûúng, taåo thaânh baát quaái, taåo thaânh thiïn àõa vaâ bêëy giúâ. Thûåc dên Phaáp xêm lûúåc Viïåt Nam dêîn sau àoá laâ con ngûúâi. Kinh Àaåi thûâa chún giaáo àïën nhiïìu hïå quaã, triïìu àònh nhaâ Nguyïîn àêìu viïët: "Khöng gian êëy laâ vö cûåc, laåi coá möåt caái lñ haâng, mêu thuêîn xaä höåi caâng trúã nïn sêu sùæc thiïn nhiïn tuyïåt dõu, tuyïåt huyïìn, coân laåi coá giûäa caác giai cêëp vaâ giai têìng trong xaä höåi, ngûúâi thïm möåt nguyïn khñ tûå nhiïn nûäa. Lñ vúái khñ nöng dên bõ bêìn cuâng hoaá, hïå thöëng an sinh xaä êëy laâ êm vúái dûúng trong buöíi höìng möng cuãa höåi khöng àaãm baão. Àöìng thúâi, khi thûåc dên thúâi àaåi. Lñ khñ êëy lêìn lêìn ngûng kïët vúái nhau Phaáp xêm lûúåc, caác cuöåc khaáng chiïën cuãa nhên maâ àöng tuå lêu àúâi nhiïìu kiïëp múái xuêët thaânh ra dên Nam Böå nöí ra àïìu lêìn lûúåt thêët baåi, duâ àoá laâ möåt khöëi àaåi linh quang rêët àêìy àuã caác sûå töët hònh thûác naâo (caác töí chûác khaáng chiïën dûúái hònh àeåp. ÊËy chñnh laâ ngöi chuáa tïí caâng khön vuä truå thûác tön giaáo hoùåc höåi kñn v.v..), dêîn àïën àaão biïën hoaá ra vêåy"5. löån têët caã nhûäng giaá trõ maâ ngûúâi dên tröng àúåi. Àaåo Cao Àaâi mûúån caác khaái niïåm cuä, löìng Khaát voång chaáy boãng vïì möåt xaä höåi yïn bònh, gheáp tû tûúãng saáng thïë luêån, têët caã vuä truå àaåi thõnh vûúång dûúâng nhû khöng thïí naâo thûåc hiïån caân khön, êm dûúng, thaái cûåc, vö cûåc àïìu do àûúåc hay coá àûúåc úã thïë giúái trêìn gian, ngûúâi ta àêëng saáng taåo taåo ra. laåi tòm àïën vúái caác sinh hoaåt tön giaáo. Àaåo Cao Vïì con ngûúâi, thûâa nhêån nhûäng quan àiïím Àaâi xuêët hiïån àaä àaáp ûáng nhu cêìu têm linh cuãa cuãa Phêåt giaáo vïì linh höìn, nghiïåp baáo, tuy nhiïn böå phêån nhên dên maâ chuã yïëu laâ nöng dên trong nhêën maånh àïën yïëu töë trûúâng töìn cuãa linh höìn. möåt xaä höåi àêìy khuãng hoaãng. Linh höìn àûúåc phoáng phaát tûâ Thûúång àïë sau khi Thûá ba, coá thïí thêëy rùçng mêu thuêîn vïì Kitö tu luyïån laåi trúã vïì vúái chñnh àaåi linh quang giaáo vúái tñn ngûúäng baãn àõa, vúái têåp tuåc thúâ cuáng (Thûúång àïë). Con ngûúâi àûúåc cêëu taåo tûâ thïí xaác, töí tiïn cuãa töåc ngûúâi Viïåt Nam cuäng laâ möåt trong thïí phaách vaâ linh höìn goåi laâ nhõ xaác thên. Thïí nhûäng yïëu töë laâm cho àaåo Cao Àaâi sau khi ra phaách kïët húåp giûäa höìn vaâ xaác, noá truyïìn yá chñ àúâi nhanh choáng àûúåc phöí biïën röång raäi vaâ söë cuãa linh höìn ra ngoaâi nhuåc thïí vaâ thöng àaåt tri lûúång tñn àöì trúã nïn àöng àaão. giaác cuãa nguä quan vaâo linh höìn. Khi nhuåc thïí bõ Thûá tû, coá thïí thêëy sûå xuêët hiïån cuãa tön giaáo hû hoaåi, thïí phaách trúã vïì hiïåp möåt vúái linh höìn Cao Àaâi khöng phaãi laâ caái gò hoaân toaân múái, àïí sûãa soaån ài tiïëp kiïëp khaác. 5. Tòm hiïíu tön giaáo Cao Àaâi, Cú quan phöí thöng giaáo lñ àaåi àaåo, tr.85. K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦57
Quan niïåm cuãa àaåo Cao Àaâi vïì nhên sinh khi phong traâo caách maång do Àaãng Cöång saãn cho rùçng con ngûúâi àûúåc thiïn phuá caái thiïn taánh àûáng ra töí chûác vaâ laänh àaåo àaä thu huát vaâ phaát àùåc biïåt trúâi ban cho tûâ luác múái àêìu thai, xuöëng huy àûúåc nhûäng tònh caãm àoá àïí chöëng ngoaåi thïë gian, cho nïn cêìn mûúån xaác phaâm maâ kinh xêm xêy dûång möåt xaä höåi möåt hoaâ bònh thõnh nghiïåm moåi leä cuãa coäi trêìn àïí trúã nïn uyïn baác. vûúång. Xem thïë gian nhû chöën hoåc àûúâng, laâ trûúâng thi Nhû vêåy, coá thïí noái möåt caách khaái quaát sûå cöng quaã, muöën àïën àûúåc cûåc laåc thò phaãi àûúåc dung húåp cuãa caác yïëu töë vùn phûúng Àöng vaâ thûã thaách núi trêìn gian maâ thöi. Quan niïåm cuãa caác cú têìng vùn hoaá baãn àõa nhû möåt cú súã triïët àaåo Cao Àaâi vïì nghôa vuå laâm ngûúâi àoá laâ nghôa lñ cuãa àaåo Cao Àaâi. Phêìn nöåi dung sau chuáng töi vuå ñch nûúác lúåi dên, hoaân thiïån con ngûúâi, gieo phên tñch sêu hún sûå dung húåp cuãa yïëu töë Àaåo tû tûúãng yïu thûúng hoaâ húåp, àaåi àöìng trong giaáo trong àaåo Cao Àaâi cuöåc söëng cuãa thïë giúái hiïån taåi, dêîn àûúâng tu Àaåo Laäo laâ möåt trong ba tön giaáo du nhêåp giaãi thoaát cho têm linh tiïën hoaá. vaâo Viïåt Nam cuâng vúái sûå àö höå cuãa ngûúâi Trung Àaåo Cao Àaâi quan niïåm möåt xaä höåi loaâi ngûúâi Hoa vaâ àaä coá thúâi kò rêët thõnh haânh. lñ tûúãng laâ xaä höåi thaánh àûác bao göìm àúâi söëng Cho àïën ngaây nay aãnh hûúãng cuãa Laäo giaáo an laåc, xêy dûång trïn tinh thêìn nhên baãn vaâ coá taåi Viïåt Nam vêîn coân nhiïìu, nhûäng biïën thïí cuãa hiïåu nùng tiïën böå: "Giaáo lñ Cao Àaâi khöng xa noá trong quêìn chuáng nhên dên vúái nhûäng núi thûåc tïë àúâi söëng con ngûúâi… Sûå múã àaåo cuãa thúâ phûúång cuãa caác thêìy phuâ thuyã… Ngoaâi ra, Thûúång àïë laâ muöën cho têët caã nhên sanh, dêìu taác àöång cuãa Àaåo giaáo hay Laäo giaáo thêm nhêåp trong thúâi kò traã quaã cuä, khöng gêy nghiïåp múái, vaâo caác tñn ngûúäng baãn àõa laâ khaá phöí biïën maâ moåi chöî àïìu hûúáng thiïån, ùn úã àöëi xûã vúái nhau trûúâng húåp àaåo Cao Àaâi laâ möåt àiïín hònh. cho phaãi tònh phaãi nghôa, phaãi àûác, phaãi nhên, Laäo giaáo coân goåi laâ Àaåo giaáo vaâ ngûúâi saáng àïí trong coäi àúâi naây coá möåt xaä höåi àaåi àöìng àaåi lêåp ra noá theo Àaåo Laäo àoá laâ Laäo Tûã. Tû tûúãng àûác. Àoá laâ muåc àñch cuãa Thûúång àïë muöën cho cuãa Laäo Tûã têåp trung trong böå Àaåo Àûác kinh loaâi ngûúâi hiïíu têån yá vaâ haânh têån sûå, chúá giaáo lñ khoaãng hún 5.000 tûâ, chuã yá theo caách tûå nhiïn Cao Àaâi khöng nhêët thiïët chó baão ngûúâi àúâi ài thanh tônh, àoâi hoãi con ngûúâi phaãi tuên thuã qui tòm haånh phuác trong coäi hû vö, vônh cûäu, chöën luêåt cuãa tûå nhiïn, söëng vö vi khöng cêìn phaãi lo niïët baân, cûåc laåc, trong khi thên sanh coân ngheâo lùæng nghô ngúåi, múái hûúãng àûúåc sûå khoaái laåc àoái, bïånh têåt, mêët maát, tiïìu tuåy, chia reä, ngûúâi tiïu diïu. boác löåt ngûúâi trong caãnh maånh àûúåc yïëu thua, Sau Laäo Tûã, Liïåt Tûã vaâ Trang Tûã àaä phaát bêët cöng xaä höåi. Nïëu phêìn thên sanh hiïån hûäu triïín tû tûúãng cuãa Laäo Tûã diïîn giaãi tön chó vö vi nhû thïë, chùæc gò phêìn têm linh àûúåc mêîn tuïå vaâ chöëng laåi caác hoåc thuyïët khaác. siïu thoaát àêu"6. Laäo Tûã, àuáng ra laâ möåt triïët gia hún laâ möåt Nhû vêåy trong triïët lñ àaåo Cao Àaâi, úã phûúng giaáo chuã, vaâ tön chó cuãa öng laâ möåt hoåc thuyïët diïån hònh nhi thûúång, tuy khöng sêu sùæc nhûng hún laâ möåt giaáo àiïìu. Tuy nhiïn úã Trung Quöëc trong quan niïåm vïì nhên sinh vêîn coá nhûäng tû thúâi Nguåy - Têën, tû tûúãng cuãa Laäo Tûã àaä bõ huyïìn tûúãng coá giaá trõ, muöën giaãi thoaát têm linh thò hoåc Nguåy - Têën laâm biïën àöíi, mang maâu sùæc phaãi xêy dûång möåt xaä höåi thaánh àûác, laâm têët caã cuãa möåt tön giaáo. Ngûúâi ta tön suâng Laäo Tûã laâ àïí coá thïí xêy dûång àûúåc xaä höåi nhû vêåy coá leä laâ Thaái thûúång laäo quên. Àaåo Laäo phaát triïín lan möåt trong nhûäng nöåi dung maâ theo chuáng töi laâ röång úã Trung Quöëc vaâ cuäng àûúåc truyïìn baá sang quyá giaá, búãi noá kñch thñch tinh thêìn húåp taác, tinh Viïåt Nam. thêìn àêëu tranh chöëng laåi caái aác, chöëng laåi nhûäng Dûúái thúâi cuãa vua Àinh Tiïn Hoaâng, àaåo Laäo bêët cöng do xaä höåi gêy ra. Chuáng ta cuäng khöng baânh trûúáng maånh meä, nhaâ vua àaä phong cho laå gò phêìn àöng tñn àöì cuãa àaåo Cao Àaâi laâ ngûúâi Trûúng Mani laâm Tùng Luåc àaåo sô. Àúâi nhaâ lyá yïu nûúác, tham gia khaáng chiïën chöëng thûåc dên àaåo Laäo cuäng àûúåc duy trò cuâng vúái àaåo Phêåt vaâ vaâ àïë quöëc khi hoå gùåp phaãi nhûäng àiïìu kiïån múái, àaåo Nho. Vua Lyá Anh Tön duâng caã tam giaáo 6. Tòm hiïíu tön giaáo Cao Àaâi. 58♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
laâm àïì thi trong khoa cûã. Cho àïën àúâi nhaâ Lï ngûúâi bònh dên Viïåt Nam hïët sûác maånh meä. àaåo Laäo vêîn khöng suy tuy rùçng khöng thõnh Trúã laåi vúái àaåo Cao Àaâi, ngay trong khi lêåp haânh nhû àaåo Nho vaâ àaåo Phêåt. Vua Lï Thêìn giaáo vïì hònh thûác gêìn nhû trûúâng húåp phuå tiïn. Tön àaä cho pheáp Trêìn Löå lêåp ra nöåi àaåo traâng. Àaåo Cao Àaâi duâng nhûäng àûáa treã goåi laâ àöìng tûã Tûâ àoá, àaåo Laäo vïì sau vêîn töìn taåi nhûng ñt phöí phoâ cú, ngöìi lùæc lû nûãa mï nûãa nguã, cêìm möåt biïën röång raäi. Tuy nhiïn khi truyïìn baá sang Viïåt caânh tre, trïn àêìu caânh buöåc möåt quaã bêìu, lùæc lû Nam, àaåo Laäo àaä àûúåc tiïëp nhêån trïn hai phûúng caânh treã gùæn vúái hònh àêìu röìng, àêìu lên hoùåc diïån khaác nhau. Phêìn lúán têìng lúáp trñ thûác hiïíu àêìu chim, khuác tre tûúång trûng cho buát tiïn. Khi àûúåc tinh thêìn vö vi thanh tônh, nhûäng nguyïn lñ buát tiïn vung lïn muáa ra chûä goåi laâ cêìu cú giaáng cuãa àaåo. Böå phêån thûá hai àoá laâ nhûäng ngûúâi bònh buát. Lùæp raáp caác chûä laåi thaânh nhûäng baâi thaánh dên tin vaâo nhûäng chuyïån thêìn tiïn huyïìn aão, ngön cuãa thûúång àïë Cao Àaâi giaãng daåy. Khi lêåp gùæn vúái Àaåo giaáo phuâ thuyã vaâ caác ma thuêåt trûâ àaân cêìu cú, caác àöìng tûã phaãi ùn chay mûúâi ngaây taâ trõ bïånh v.v.. Nhûäng hònh thûác biïën thïí cuãa hoùåc nûãa thaáng röìi múái àûúåc cêìu cú. Khi cú àaåo Laäo tûúng àöëi nhiïìu nhû phuâ thuyã, àöìng rung lïn, ngûúâi xûúáng cú nhòn lïn cêy buát tiïn cöët, ngöìi àöìng hêìu boáng, goåi höìn, phuå tiïn… maâ àoåc to lïn tûâng chûä viïët lïn khöng trung, Theo Phan Kïë Bñnh thò phuâ thuyã coá pheáp möåt ngûúâi ngöìi dûúái soaån laåi, röìi cheáp lïn giêëy luyïån êm binh, thûúâng àïm khuya àïën núi tha höìng àiïìu thaânh lúâi giaáo huêën hoùåc truyïìn daåy ma, möå àõa, àöët hûúng khêën khûáa luyïån phuâ, cuãa àûác Cao Àaâi tiïn öng Ngoåc hoaâng Thûúång luyïån pheáp, cêìu cho caác êm höìn phaãi theo hiïåu àïë. Trong mêëy chuåc nùm àêìu, pheáp cêìu tiïn giaáng lïånh cuãa mònh; àöìng cöët laâ nhuäng ngûúâi coá cùn buát àûúåc coi laâ àiïìu thiïng liïng thêìn bñ huyïìn thúâ caác chû võ nhû Liïîu Haånh cöng chuáa, Cûãu diïåu nhêët, nhû laâ linh höìn cuãa àaåo. Khi cêìn ban Thiïn Huyïìn Nûä…; ngöìi àöìng hêìu boáng laâ böë möåt àiïìu gò maâ khöng cho pheáp ngùn caãn thò nhûäng ngûúâi àûúåc coi laâ coá cùn thúâ caác võ tiïn ngûúâi ta laâm pheáp "cêìu tiïn giaáng buát", maâ chó àûúåc caác võ àoá nhêåp vaâo trong xaác vaâ phaán baão coá trong haâng chûác sùæc cuãa Hiïåp thiïn àaâi múái àïí chûäa bïånh, àïí truyïìn thaánh yá hoùåc noái vïì gia àûúåc cêìu tiïn, coân moåi haâng chûác sùæc khaác cuâng sûå cuãa nhûäng ngûúâi cêìu xin v.v.. Möåt hònh thûác caác haång tñn àöì àïìu bõ cêëm kõ, kïí caã cêëm àûáng àùåc biïåt hún àoá laâ phuå tiïn. Phuå tiïn laâ múâi boáng gêìn vò ngûúâi trêìn àûáng gêìn caác tiïn seä khöng möåt võ tiïn nhêåp vaâo cöët ngûúâi trêìn thay vò múâi thoaãi maái àûúåc maâ ban chûä. êm höìn ngûúâi chïët. Muöën phuå tiïn phaãi tòm núi Trong quyïín Àaåi Thûâa chún giaáo cuãa àaåo chuâa chiïìn thanh vùæng. Ngûúâi naâo coá viïåc cêìu Cao Àaâi, caác hònh thûác tiïn giaáng buát cuäng khöng khêín phaãi tùæm rûãa saåch seä, ùn chay möåt ngaây röìi khaác mêëy vúái nhûäng trûúâng húåp àaä nïu úã phêìn mua vaâng, hûúng, trêìu, rûúåu baây lïn möåt hûúng trïn, caác tiïn giaáng xuöëng cuäng thûúâng. nïu tïn aán, àöët àeân, àöët hûúng baái lïî röìi múái phuå tiïn. mònh röìi sau múái truyïìn phaán nhûäng àiïìu khaác. Caách thûác phuå tiïn laâ ngûúâi ngöìi àöìng lêëy khùn Tûâ nhûäng sûå so saánh trïn àêy, theo töi àaåo che mùåt, tay cêìm buát bùçng caânh àaâo, ngoån caânh Cao Àaâi vïì hònh thûác àaä úã mûúån úã Àaåo giaáo àaâo chêëm xuöëng mêm gaåo. Nhûäng ngûúâi khaác hònh thûác phuå àöìng, cêìu tiïn ngaây trong giai àoåc vùn sai àïí cêìu tiïn lïn. Khi tiïn giaáng, ngûúâi àoaån àêìu tiïn cuãa thaânh lêåp àaåo. Cuäng coá nhûäng ngöìi àöìng bùæt àêìu viïët trïn mêm gaåo, ngûúâi hêìu hoåc giaã cho rùçng àaåo Cao Àaâi chõu aãnh hûúãng buát phaãi tröng theo chûä viïët trïn mêm gaåo cheáp cuãa thöng linh hoåc phûúng Têy. Tuy nhiïn theo ra möåt túâ giêëy. Ngûúâi hêìu buát viïët xong àoåc laåi chuáng töi, khöng maånh meä, khöng mang dêëu êën cho tiïn nghe, luác àoá tiïn muöën truyïìn phaán gò sêu àêåm nhûng hònh thûác cuãa Laäo giaáo àaä àûúåc seä viïët tiïëp trïn mêm gaåo àïí ngûúâi hêìu buát cheáp thêm nhêåp trong nïìn vùn hoaá Viïåt Nam. laåi. Thú tiïn laâm rêët nhanh nhû kiïíu ûáng khêíu Ngoaâi hònh thûác nïu trïn trong nhûäng nöåi hoùåc ûáng buát. Luác múái giaáng baâi àêìu tiïn bao dung cuãa triïët lñ àaåo Cao Àaâi coân chõu aãnh hûúãng giúâ cuäng àïí xûng danh cho moåi ngûúâi biït nhû tû tûúãng cuãa Laäo Tûã vïì nhûäng quan àiïím àïí Lï Sún Thaánh Mêîu, Lyá Thaái Baåch... "taåo Phêåt taác tiïn" cuãa Laäo giaáo. Trong tû tûúãng Nhû vêåy, Àaåo giaáo àaä du nhêåp vaâo Viïåt Nam cuãa Laäo Tûã thò àaåo giöëng nhû möåt nguyïn lñ hïët àaä coá möåt bïì daây lõch sûã khaá lêu, thêm nhêåp vúái sûác nhiïåm maâu, höîn àöån maâ thaânh, coá trûúác trúâi caác hònh thûác baãn àõa ùn sêu vaâo têm thûác cuãa àêët, noá laâ ngöi möåt. Tûâ möåt sinh ra hai, hai sinh K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦59
ba, ba sinh vaån vêåt. Tûâ höîn àöån vaån vêåt múái hiïåp möåt cuâng vúái thûúång àïë. Muöën tu luyïån thò àûúåc sinh thaânh vaâ cuöëi cuâng quay trúã vïì vúái con ngûúâi phaãi tñch àûúåc tinh, dûúäng àûúåc khñ, àaåo. Tuy nhiïn, nhûäng quan àiïím cuãa Laäo Tûã töìn àûúåc thêìn, laâm cho ba thûá àoá húåp nhêët vúái trong Àaåo Àûác kinh hêìu nhû thiïëu vùæng àêëng nhau laâm möåt vaâ hoaâ àöìng vúái hû khöng laâm saáng taåo, Laäo Tûã chó noái àïën qui luêåt cuãa tûå nhiïn cho nguyïn dûúng àûúåc thuêìn nhêët, taåo thaânh tûå àöång tûå haânh, tuên theo caác qui luêåt quên bònh thaánh thai Phêåt tûã hay coân goåi laâ kim thên Phêåt vaâ phaãn phuåc maâ thöi. Trong àaåo Cao Àaâi cuäng tûã. Àûúåc nhû vêåy thò linh höìn trúã nïn trûúãng noái àïën ngöi möåt, thaái cûåc, cuäng noái àïën caái goåi cûãu, bêët diïåt, bêët sanh, con ngûúâi luác àoá möåt àaåt laâ möåt sinh ra hai, hai sinh ra ba, ba sinh ra vaån thaânh Thaánh, Tiïn hay Phêåt maâ húåp cuâng vúái vêåt, nhûng àaä löìng gheáp trong àoá cho thaái cûåc thûúång àïë. nhû möåt àaåi linh quang toaân tri toaân nùng. Àaåi Nhûäng nöåi dung tu luyïån nhû vêåy cuäng àaä Thûâa Chún giaáo viïët: "Lñ khñ êëy lêìn lêìn ngûng àûúåc mö taã trong Àaåo giaáo thêìn tiïn vïì viïåc hö kïët nhau maâ àöng tuå lêu àúâi nhiïìu kiïëp múái xuêët hêëp tinh thêìn, luyïån tinh luyïån khñ, luyïån thêìn thaânh ra möåt khöëi àaåi linh quang rêët àêìy àuã caác khaá phöí biïën trong kinh àiïín cuãa Àaåo giaáo. sûå töët àeåp. ÊËy chñnh laâ ngöi chuáa tïí caâng khön Qua sûå phên tñch trïn àêy, chuáng ta thêëy rùçng vuä truå biïën hoaá ra vêåy"7. "Vuä truå tûâ àêy múái bùæt yïëu töë Àaåo giaáo hay aãnh hûúãng cuãa Àaåo giaáo trong àêìu coá ngöi thaái cûåc troån laânh troån töët, toaân tri, àaåo Cao Àaâi laâ hïët sûác sêu sùæc. Mùåc duâ trong Cao toaân nùng, thiïn biïën vaån hoaá, vö cuâng vö têån, Àaâi khöng phaãi moåi yïëu töë cuãa Àaåo giaáo àïìu sao nùæm troån quyïìn haânh, thöëng chûúãng caã caân khön cheáp möåt caách nguyïn xi, nhûng vïì cú baãn, tûâ vuä truå vaâ lêëy cú thïí êm dûúng maâ phên thanh hònh thûác àïën nöåi dung àaåo Cao Àaâi àaä vay mûúån biïån trûúåc, laâm maáy àöång tõnh àïí gom tuå caái khñ caác yïëu töë trong Àaåo giaáo khaá nhiïìu. Àaåo Cao hû vö àùång hoaá sanh muön loaåi vaån vêåt"8. Àaâi àaä dung húåp nhûäng tû tûúãng vïì nguyïn tùæc Nhû vêåy, àaåo úã Laäo Tûã laâ àaåo cuãa tûå nhiïn coá thïí noái laâ khöng thïí dung húåp àûúåc. nhûng àïën cao àaâi àaä mang maâu sùæc thêìn bñ, Tuy nhiïn, àiïìu chuáng töi muöën noái úã àêy laâ saáng taåo ra möåt Thûúång àïë àêìy quyïìn nùng. qua sûå phên tñch nhûäng yïëu töë cuãa Àaåo giaáo àûúåc Thêåm chñ trong con ngûúâi, linh höìn cuãa noá cuâng dung húåp trong àaåo Cao Àaâi ta coá thïí thêëy àûúåc àûúåc Thûúång àïë phoáng phaát nhû möåt tiïíu linh phêìn naâo nguöìn göëc, cú súã trêìn tuåc cuãa sûå ra àúâi quang sau khi nhêåp vaâo xaác thên thò phaãi tu luyïån cuãa tön giaáo Cao Àaâi. Tön giaáo noái chuáng vaâ àïí trúã vïì vúái àaåi linh quang hteo qui luêåt "vaån àaåo Cao Àaâi noái riïng khöng phaãi laâ möåt pheáp thuâ qui nhûát böín". maâu thiïng liïng, laâ sûå saáng lêåp cuãa Thûúång àïë Àaåo cuãa Laäo Tûã cuäng noái àïën caái trúã vïì "phaãn maâ laâ möåt hiïån tûúång xaä höåi, chõu sûå taác àöång giaã àaåo chi àöång", àaåo sinh ra vaâ moåi vêåt quay cuãa caác àiïìu kiïån kinh tïë, xaä höåi, chñnh trõ, möi trúã vïì vúái àaåo khöng coá sûå chi phöëi naâo cuãa yá trûúâng lõch sûã vaâ vùn hoaá. Sûå taác àöång cuãa böå chñ saáng taåo, Laäo Tûã noái: "khöng vò keã reát maâ phêån vùn hoaá tinh thêìn, cuãa caác cú têìng vùn hoaá deåp boã muâa àöng"9. ÚÃ Cao Àaâi, haânh trònh quay baãn àõa laâ hïët sûác roä neát taåo nïn sûå tiïën triïín àùåc trúã vïì laâ haânh trònh con ngûúâi phaãi tu luyïån, àïí biïåt trong tön giaáo Cao Àaâi. TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO 1. Cú quan Phöí thöng Giaáo lñ Àaåi Àaåo, 1994, Tòm hiïíu tön giaáo Cao Àaâi. 2. Àaåi thûâa chún giaáo, www.kdsjflsa.com. 3. Àùång Nghiïm Vaån, 2003, Lñ luêån vïì tön giaáo vaâ tònh hònh tön giaáo úã Viïåt Nam, Nxb. Chñnh trõ Quöëc gia, Haâ Nöåi. 4. Àöî Trinh Huïå, 2006, Vùn hoaá, tön giaáo, tñn ngûúäng Viïåt Nam dûúái nhaän quan hoåc giaã L. Cadiere, Nxb. Thuêån Hoaá, Huïë. 5. Thaánh ngön hiïåp tuyïín, www.kdsjflsa.com. 7. Tòm hiïíu tön giaáo Cao Àaâi, tr.86. 8. Àaåi Thûâa Chún giaáo, tr.176. 9. Àaåo Àûác Kinh. 60♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N
6. Thu Giang, Nguyïîn Duy Cêìn, 1992, Laäo Tûã Àaåo àûác kinh, Nxb. Vùn hoåc. 7. Trêìn Vùn Giaâu, 1993, Hïå yá thûác tû saãn vaâ sûå bêët lûåc cuãa noá trûúác nhiïåm vuå lõch sûã, T.2, Nxb. TP. HCM. 8. Vö Danh, 1963, Àaåo Cao Àaâi vúái vùn hoaá Viïåt Nam, Saâi Goân, Haânh Àaåo, Söë 6. SUMMARY: THE COMBINATION OF RELIGIOUS ELEMENTS IN CAODAISM . B.A. Nguyïîn Thõ Thu Haâ Caodaism was formed and quickly developed in the 1920s, which was a period of great changes. Caodaism has been affected by politics, economy, society and culture as well during the process of development. Analyzing these factors is scientists' concern. Native culture and a combination of traditional religious elements impact on the emergence of religions in the South of Vietnam in general, and Caodaism in particular. The origin of Caodaism was revealed somewhat through analyzing the combination of religious elements. Religions in general and Caodaism in particular are not miracles or created by God, but they are social phenomena affected by economic, social, political conditions, historical environment and culture. K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦61