1
M ĐUỞ Ầ
1. Tính c p thi t c a đ tàiấ ế ủ ề
Trong b i c nh toàn c u hóa hi n nay, ngu n v n đu t tr cố ả ầ ệ ồ ố ầ ư ự
ti p n c ngoài (FDI) r t c n cho s phát tri n kinh t c a n c ta, cácế ướ ấ ầ ự ể ế ủ ướ
d án có v n đu t tr c ti p n c ngoài r t c n ngu n nhân công cóự ố ầ ư ự ế ướ ấ ầ ồ
trình đ tay ngh nh m đáp ng yêu c u công vi c cao. M t trongộ ề ằ ứ ầ ệ ộ
nh ng m c tiêu c a t nh Qu ng Nam trong giai đo n 2011-2015 là t oữ ụ ủ ỉ ả ạ ạ
vi c làm m i cho 200.000 ng i dân đa ph ng, góp ph n trong vi cệ ớ ườ ị ươ ầ ệ
n đnh và nâng cao đi s ng v t ch t và tinh th n cho h . Tuy nhiên, thổ ị ờ ố ậ ấ ầ ọ ị
tr ng lao đng Qu ng Nam phát tri n ch a m nh, cung c u lao đngườ ộ ả ể ư ạ ầ ộ
còn m t cân đi, ch t l ng và ý th c ng i lao đng còn kém, ch aấ ố ấ ượ ứ ườ ộ ư
đáp ng yêu c u c a doanh nghi p nh t là doanh nghi p FDI, m t khácứ ầ ủ ệ ấ ệ ặ
quan h gi a ch s d ng và ng i lao đng còn nhi u b t c p, ng iệ ữ ủ ử ụ ườ ộ ề ấ ậ ườ
lao đng còn nhi u thi t thòi… Đ giúp DN nhìn l i chính mình, NLĐộ ề ệ ể ạ
bi t nhu c u đòi h i c a th tr ng lao đng, c quan qu n lý có nh ngế ầ ỏ ủ ị ườ ộ ơ ả ữ
đnh h ng phù h p nh m phát tri n kinh t đa ph ng, tác gi ch nị ướ ợ ằ ể ế ị ươ ả ọ
nghiên c u đ tài ứ ề “S d ng lao đng trong các doanh nghi p có v nử ụ ộ ệ ố
đu t tr c ti p n c ngoài t i các khu công nghi p trên đa bànầ ư ự ế ướ ạ ệ ị
Qu ng Namả »
2. M c tiêu nghiên c uụ ứ
- T p h p m t s v n đ mang tính lý lu n v khu công nghi p,ậ ợ ộ ố ấ ề ậ ề ệ
s d ng lao đng trong các doanh nghi p FDI t i các khu công nghi p.ử ụ ộ ệ ạ ệ
- Đánh giá t ng quát và c th th c tr ng s d ng lao đngổ ụ ể ự ạ ử ụ ộ
trong các doanh nghi p FDI t i các KCN trên đa bàn t nh nhi u khíaệ ạ ị ỉ ở ề
c nh khác nhau nh hi n tr ng lao đng, vai trò đi v i th tr ng laoạ ư ệ ạ ộ ố ớ ị ườ
đng đa ph ng, tình hình tuân th pháp lu t hay tác đng c a vi cộ ị ươ ủ ậ ộ ủ ệ
qu n lý và h tr c a nhà n c trong lĩnh v c s d ng lao đng.ả ỗ ợ ủ ướ ự ử ụ ộ
- Đ xu t m t s gi i pháp v qu n lý và h tr trong vi c sề ấ ộ ố ả ề ả ỗ ợ ệ ử
d ng lao đng c a các doanh nghi p FDI t i các KCN trên đa bàn t nhụ ộ ủ ệ ạ ị ỉ
2
nh m giúp đa ph ng đt đc m c tiêu phát tri n chung.ằ ị ươ ạ ượ ụ ể
3. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
Lu n văn s d ng các ph ng pháp lu n nh : ph ng pháp duyậ ử ụ ươ ậ ư ươ
v t bi n ch ng, ph ng pháp phân tích th c ch ng và ph ng phápậ ệ ứ ươ ự ứ ươ
phân tích chu n t c. Ngoài vi c s d ng các ph ng pháp trên, đ tàiẩ ắ ệ ử ụ ươ ề
đã k t h p s d ng nhi u ph ng pháp nh : các ph ng pháp th ngế ợ ử ụ ề ươ ư ươ ố
kê, phân tích, mô t , so sánh, đánh giá,...ả
4. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
- Đi t ng nghiên c u c a đ tài là quan h lao đng trong cácố ượ ứ ủ ề ệ ộ
doanh nghi p FDI t i các KCN trên đa bàn t nh.ệ ạ ị ỉ
- Ph m vi nghiên c u:ạ ứ
+ Không gian: Các quan h lao đng trong các DN FDI t i cácệ ộ ạ
KCN trên đa bàn t nh, k c KCN thu c kinh t m Chu Laiị ỉ ể ả ộ ế ở
+ Th i gian: Đánh giá th c tr ng d a trên d li u 5 năm t 2006ờ ự ạ ự ữ ệ ừ
đn 2010. Các d báo và gi i pháp trong 5 năm t i.ế ự ả ớ
5. B c c đ tàiố ụ ề
Ngoài ph n m đu, ph l c, các ch vi t t t và danh m c tàiầ ở ầ ụ ụ ữ ế ắ ụ
li u tham kh o, b c c đ tài g m ba ch ng:ệ ả ố ụ ề ồ ươ
- Ch ng 1. Nh ng v n đ chung v s d ng lao đng c a cácươ ữ ấ ề ề ử ụ ộ ủ
doanh nghi p FDI t i các KCN..ệ ạ
- Ch ng 2. Th c tr ng s d ng lao đng trong các doanh nghi pươ ự ạ ử ụ ộ ệ
FDI t i các KCN trên đa bàn t nh Qu ng Nam. ạ ị ỉ ả
- Ch ng 3. M t s gi i pháp trong qu n lý và h tr ươ ộ ố ả ả ỗ ợ s d ngử ụ
lao đng trong các DN FDI t i các KCN trên đa bàn t nh Qu ng Nam.ộ ạ ị ỉ ả
Đây là đ tài giúp cho các c quan qu n lý có cái nhìn m t cáchề ơ ả ộ
khoa h c, toàn di n cũng nh có gi i pháp h p lý trong vi c qu n lý vàọ ệ ư ả ợ ệ ả
h tr các doanh nghi p trong các quan h lao đng nh m có đc thỗ ợ ệ ệ ộ ằ ượ ị
tr ng lao đng sôi đng góp ph n thu hút ngu n v n FDI vào các KCNườ ộ ộ ầ ồ ố
nói riêng và phát tri n kinh t xã h i nói chung. ể ế ộ
3
CH NG 1: NH NG V N Đ CHUNG V S D NG LAOƯƠ Ữ Ấ Ề Ề Ử Ụ
ĐNG C A CÁC DOANH NGHI P FDI T I CÁC KCNỘ Ủ Ệ Ạ
1.1. KHÁI NI M V KHU CÔNG NGHI P VÀ DN FDIỆ Ề Ệ
1.1.1. Khái ni m, phân lo i, đc tr ng c a khu công nghi p ệ ạ ặ ư ủ ệ
1.1.1.1. Khái ni m, phân lo i khu công nghi pệ ạ ệ
- Khu công nghi p (KCN)ệ: Là khu chuyên s n xu t hàng côngả ấ
nghi p, th c hi n các d ch v cho s n xu t công nghi p, có ranh gi iệ ự ệ ị ụ ả ấ ệ ớ
đa lý xác đnh, đc thành l p theo đi u ki n, trình t và th t c quyị ị ượ ậ ề ệ ự ủ ụ
đnh t i Ngh đnh 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 c a Chính ph .ị ạ ị ị ủ ủ
- Phân lo i: Khu công nghi p và khu ch xu tạ ệ ế ấ
1.1.1.2. Đc tr ng c a khu công nghi pặ ư ủ ệ
+ KCN cung c p đy đ k t c u h t ng kinh t và xã h i ấ ầ ủ ế ấ ạ ầ ế ộ
+ T p trung các DN có m i liên k t, h p tác kinh t , liên doanhậ ố ế ợ ế
gi a các DN v i nhau trong s n xu t ữ ớ ả ấ
+ Xây d ng k t c u h t ng KT-XH, có h th ng x lý n cự ế ấ ạ ầ ệ ố ử ướ
th iả
+ Áp d ng m t h th ng lu t pháp nh t đnh ụ ộ ệ ố ậ ấ ị
+ Th c hi n c ch ”m t c a” trong th t c hành chính ự ệ ơ ế ộ ử ủ ụ
+ Có nh ng u đãi v giá thuê đt, thu su t, chính sách tàiữ ư ề ấ ế ấ
chính linh ho t và các th t c hành chính đn gi n ạ ủ ụ ơ ả
1.1.2. Doanh nghi p có v n đu t tr c ti p n c ngoàiệ ố ầ ư ự ế ướ
1.1.2.1. Khái ni m doanh nghi p FDIệ ệ
Doanh nghi p có v n đu t tr c ti p n c ngoài là nh ngệ ố ầ ư ự ế ướ ữ
doanh nghi p có ngu n v n đu t c a t nhân mang qu c t ch n cệ ồ ố ầ ư ủ ư ố ị ướ
ngoài, đ đu t cho s n xu t kinh doanh và d ch v nh m m c đíchể ầ ư ả ấ ị ụ ằ ụ
thu l i nhu n.ợ ậ
1.1.2.2. Các lo i hình doanh nghi p FDIạ ệ : Theo lu t đu t n cậ ầ ư ướ
ngoài vào Vi t Nam, các hình th c đu t tr c ti p n c ngoài g mệ ứ ầ ư ự ế ướ ồ
4
nh ng hình th c sau:ữ ứ
- Doanh nghi p liên doanhệ
- Doanh nghi p 100% v n n c ngoàiệ ố ướ
- H p đng kinh doanh trên c s h p đngợ ồ ơ ở ợ ồ
1.1.2.3. Vai trò c a doanh nghi p FDIủ ệ
- Doanh nghi p FDI bù đp s thi u h t ngu n v n trongệ ắ ự ế ụ ồ ố
n cướ
- Góp ph n tăng tr ng kinh t .ầ ưở ế
- Thúc đy doanh nghi p trong n c phát tri n, tăng c nhẩ ệ ướ ể ạ
tranh, khai thác hi u qu ti m năng c a đt n c. ệ ả ề ủ ấ ướ
- Doanh nghi p trong n c có đi u ki n m r ng th tr ngệ ướ ề ệ ở ộ ị ườ
tiêu th , ti p thu công ngh hi n đi, kinh nghi m qu n lý. ụ ế ệ ệ ạ ệ ả
- T o ra hàng hóa, d ch v phong phú, đa d ng.ạ ị ụ ạ
- Góp ph n xóa đói gi m nghèo, gi i quy t vi c làm, thu nh pầ ả ả ế ệ ậ
cho ng i lao đngườ ộ
- Phát tri n ngu n nhân l c, đào t o công nhân có trình để ồ ự ạ ộ
chuyên môn, có k lu t lao đng.ỷ ậ ộ
1.1.2.4. Đc đi m c a doanh nghi p FDIặ ể ủ ệ
- Có ngu n v n đu t c a t ch cồ ố ầ ư ủ ổ ứ , cá nhân mang qu c t chố ị
n c ngoài.ướ
- Nhà đu t t ki m soát ho t đng, ch u trách nhi m v k tầ ư ự ể ạ ộ ị ệ ề ế
qu s n xu t kinh doanh, m c tiêu chính là t i đa hóa l i nhu n.ả ả ấ ụ ố ợ ậ
- C n ph i có d án đu t và ph i đc c quan có th mầ ả ự ầ ư ả ượ ơ ẩ
quy n c a n c s t i ch p nh n ề ủ ướ ở ạ ấ ậ
- Lãi l đc chia theo t l v n góp (v n pháp đnh) sau khiỗ ượ ỷ ệ ố ố ị
đã hoàn thành nghĩa v n p thu v i nhà n c ụ ộ ế ớ ướ
5
1.2. CÁC V N Đ V S D NG LAO ĐNG TRONG DOANHẤ Ề Ề Ử Ụ Ộ
NGHI P CÓ V N ĐU T TR C TI P N C NGOÀIỆ Ố Ầ Ư Ự Ế ƯỚ
1.2.1. M t s khái ni m có liên quan đn lao đng ộ ố ệ ế ộ
1.2.1.1. Lao đng, ngu n lao đng và l c l ng lao đng ộ ồ ộ ự ượ ộ
- Khái ni m v lao đng: ệ ề ộ Lao đng là ho t đng có m c đíchộ ạ ộ ụ
c a con ng i nh m t o ra c a c i v t ch t và tinh th n cho xã h iủ ườ ằ ạ ủ ả ậ ấ ầ ộ
- Ngu n lao đng:ồ ộ Là b ph n dân s trong đ tu i lao đngộ ậ ố ộ ổ ộ
theo quy đnh c a pháp lu t có kh năng lao đng, có nguy n v ngị ủ ậ ả ộ ệ ọ
tham gia lao đng và nh ng ng i ngoài đ tu i lao đng đang ộ ữ ườ ộ ổ ộ làm
vi cệ trong các ngành kinh t qu c dân.ế ố
- L c l ng lao đng: ự ượ ộ Quan ni m c a T ch c Lao đng qu cệ ủ ổ ứ ộ ố
t (ILO), l c l ng lao đng là b ph n dân s trong đ tu i laoế ự ượ ộ ộ ậ ố ộ ổ
đng, bao g m nh ng ng i đang có vi c làm và nh ng ng i th tộ ồ ữ ườ ệ ữ ườ ấ
nghi p. ệ
1.2.1.2. Th tr ng lao đng ị ườ ộ
Th tr ng lao đng là c ch ho t đng t ng h gi a ng iị ườ ộ ơ ế ạ ộ ươ ỗ ữ ườ
s d ng lao đng và ng i lao đng trong m t không gian kinh t xácử ụ ộ ườ ộ ộ ế
đnh, th hi n nh ng quan h kinh t và pháp lý gi a h v i nhau. ị ể ệ ữ ệ ế ữ ọ ớ
1.2.2. N i dung đánh giá s d ng lao đng c a các DN FDI ộ ử ụ ộ ủ
1.2.2.1. Đánh giá hi n tr ng lao đng trong các doanh nghi p FDIệ ạ ộ ệ
Hi n tr ng lao đng trong DN FDI th ng đc đánh giá thôngệ ạ ộ ườ ượ
qua quy mô và c c u lao đng, yêu c u công vi c, đi u ki n làmơ ấ ộ ầ ệ ề ệ
vi c. Vi c đánh giá hi n tr ng có th th c hi n thông qua kh o sátệ ệ ệ ạ ể ự ệ ả
th c t , báo cáo c a doanh nghi p hay đánh giá ch quan c a ng iự ế ủ ệ ủ ủ ườ
lao đng, đi chi u v i m c lao đng, thu nh p, m c s ng t i đaộ ố ế ớ ứ ộ ậ ứ ố ạ ị
ph ng đ đánh giá vai trò c a các doanh nghi p, kh năng đáp ngươ ể ủ ệ ả ứ
c a cung lao đng đa ph ng, đi u ki n c n thi t trong thu hút đuủ ộ ị ươ ề ệ ầ ế ầ
t c a đa ph ng xét khía c nh th tr ng lao đng. ư ủ ị ươ ở ạ ị ườ ộ
1.2.2.2. Đánh giá vai trò c a doanh nghi p FDI trên th tr ng laoủ ệ ị ườ