Sự khác biệt về đại thể và vi thể của tinh hoàn ẩn ở trẻ em

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> SỰ KHÁC BIỆT VỀ ĐẠI THỂ VÀ VI THỂ CỦA TINH HOÀN ẨN Ở TRẺ EM<br /> Hồ Minh Nguyệt*, Trương Nguyễn Uy Linh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: khảo sát sự thay đổi đại thể và vi thể của tinh hoàn ẩn đối với tuổi và vị trí tinh hoàn.<br /> Số liệu và phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu cắt ngang các trường hợp tinh hoàn ẩn được phẫu thuật<br /> tại bệnh viện Nhi Đồng 1 từ 01/07/2009 – 31/08/2009.<br /> Kết quả: có 39 bệnh nhân với 50 tinh hoàn ẩn. Tuổi trung bình là 5,87 (13tháng – 15 tuổi). Tinh hoàn ẩn<br /> bên phải là 14 (35,9%) trường hợp, bên trái là 14 (35,9%), 2 bên là 11 (28,2%). 34 (68%) trường hợp không sờ<br /> được tinh hoàn ẩn qua khám lâm sàng. Tinh hoàn ẩn trong ống bẹn gặp trong 36 (72%) trường hợp.<br /> Kết luận: Tinh hoàn ẩn luôn có kích thước nhỏ hơn tinh hoàn đã xuống bìu đối bên và đều có biến đổi về mô<br /> học. Biến đổi mô học của tinh hoàn ẩn nặng dần theo tuổi mổ và không có liên quan đến vị trí của tinh hoàn ẩn.<br /> Từ khóa: tinh hoàn ẩn, đại thể, thay đổi vi thể, tuổi, vị trí.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> DIFFERENT BETWEEN GROSS AND HISTOLOGICAL CHANGES OF CRYPTORCHIDISM<br /> <br /> IN CHILDREN<br /> Ho Minh Nguyet, Truong Nguyen Uy Linh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 356 - 363<br /> Purpose: to study the gross and microscopic testicular changes of cryptorchidism in relation to age and<br /> position.<br /> Materials and methods: a cross-sectional study on boys with cryptorchidism at Children Hospital No1<br /> 01/07/2009 to 31/08/2009.<br /> Results: there were 39 patients with 50 undescended testes. The median age was 5.87 years (range from 13<br /> months to 15 years). Cryptorchidism was right 14 (35.9%), left in 14 (35.9%) and bilateral in 11 boys (28.2%).<br /> 34 boys (68%) have impalpable testis. The most common position was inguinal canal with 36 boys (72%).<br /> Conclusion: undescended testis had smaller than the normal testis on the opposite side. All boys had<br /> histological changes increased with age, but no relation to position.<br /> Key words: cryptorchidism, undescended testis, gross, histologic changes, age, position.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tinh hoàn ẩn hay tinh hoàn không xuống<br /> bìu là một dị tật bẩm sinh thường gặp ở trẻ em<br /> nam, chiếm tỷ lệ khoảng 3 – 5%(10,11).<br /> Bệnh cần được điều trị sớm vì nếu để trễ có<br /> thể dẫn đến các nguy cơ bất lợi cho bệnh nhân<br /> về sau như vô sinh, ung thư hóa, xoắn tinh hoàn<br /> hay tổn thương về tâm sinh lý(7,10).<br /> <br /> Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy có<br /> sự khác biệt về hình ảnh tổ chức học của tinh<br /> hoàn chưa xuống bìu so với những tinh hoàn đã<br /> xuống bìu. Ngoài ra, các bất thường về tổ chức<br /> học không chỉ xảy ra ở tinh hoàn bị ẩn mà còn ở<br /> cả tinh hoàn đối bên đã xuống bìu.<br /> Ở Việt Nam tỷ lệ mổ trễ hiện nay còn khá<br /> cao, tỷ lệ mổ sau tuổi dậy thì từ 30 – 40%. Mặt<br /> khác, trong nước ít có nghiên cứu về đặc điểm<br /> <br /> * Bệnh viện Nhi Đồng 2<br /> ** Bộ Môn Ngọai Nhi - ĐHYD TpHCM<br /> Địa chỉ liên hệ: Ts.Bs Trương Nguyễn Uy Linh ĐT: (+84-8) 909500579<br /> <br /> 356<br /> <br /> Email: uylinhbs@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> giải phẫu bệnh của tinh hoàn ẩn ở trẻ em.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> Do đó, chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm<br /> những mục tiêu sau:<br /> <br /> Có tổng cộng 39 bệnh nhi với 50 tinh hoàn<br /> ẩn được điều trị phẫu thuật được đưa vào tập<br /> hợp nghiên cứu, trong đó:<br /> - Tinh hoàn ẩn 1 bên: 28 bệnh nhi (71,79%).<br /> <br /> Khảo sát đặc điểm đại thể và vi thể của tinh<br /> hoàn ẩn ở trẻ em.<br /> Khảo sát sự khác biệt về đặc điểm giải phẫu<br /> bệnh của tinh hoàn ẩn theo tuổi và theo vị trí<br /> tinh hoàn ở trẻ em.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> Các bệnh nhi được chọn lựa phải có đầy đủ<br /> những tiêu chuẩn sau đây:<br /> - Tinh hoàn ẩn 1 bên hay 2 bên.<br /> <br /> - Tinh hoàn ẩn 2 bên: 11 bệnh nhi (28,21%).<br /> <br /> Đặc điểm bệnh nhi<br /> Tuổi trung bình: 5,87 ± 3,54 (13 tháng – 15<br /> tuổi)<br /> 40<br /> <br /> 35.90<br /> <br /> 30<br /> 25<br /> 20<br /> <br /> - Được phẫu thuật đưa tinh hoàn xuống<br /> <br /> 35.90<br /> <br /> 35<br /> <br /> 14<br /> <br /> 15<br /> 10<br /> <br /> bìu, gốc bìu hay Fowler-Stephens.<br /> <br /> Soá tröôøng hôïp<br /> <br /> 20.51<br /> <br /> 8<br /> <br /> 7.69<br /> <br /> 5<br /> 0<br /> <br /> - Được sinh thiết 1 mẫu mô tinh hoàn ẩn<br /> <br /> Tyû leä %<br /> <br /> 14<br /> <br /> 3<br /> <br /> ≤2<br /> <br /> 3-6<br /> <br /> 7 - 11<br /> <br /> 12 - 15<br /> <br /> Tuoåi<br /> <br /> trong lúc mổ.<br /> - Trong thời gian 2 tháng từ 01/07/2009 –<br /> 31/08/2009.<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố bệnh nhi theo nhóm tuổi<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng<br /> Phân loại theo bên tinh hoàn bị ẩn<br /> <br /> Được sự đồng ý của thân nhân bệnh nhi.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Tinh hoàn co rút.<br /> <br /> 28,20%<br /> <br /> 35,90%<br /> <br /> Tinh hoàn lạc chỗ.<br /> <br /> Beân Phaûi<br /> <br /> Vắng tinh hoàn.<br /> <br /> Beân Traùi<br /> <br /> Lưỡng giới.<br /> <br /> Hai beân<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp<br /> nghiên cứu cắt ngang mô tả.<br /> Phương pháp phân tích thống kê: các số<br /> liệu được đưa vào máy bằng phần mềm EpiData<br /> 3.1 và xử lý bằng Stata 10. Các biến số định<br /> lượng được kiểm định bằng phép kiểm T. Các<br /> biến số định tính được phân tích và kiểm định<br /> bằng phép kiểm Chi bình phương (hiệu chỉnh<br /> Kruskal - Wallis).<br /> <br /> Ngọai Nhi<br /> <br /> 35,90%<br /> Biểu đồ 2: Phân bố bệnh nhi theo bên tinh hoàn bị<br /> ẩn<br /> <br /> Phân loại theo vị trí tinh hoàn ẩn<br /> 34/50 (68%) trường hợp không sờ được tinh<br /> hoàn qua khám lâm sàng.<br /> <br /> 357<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 8%<br /> <br /> 8<br /> <br /> Beân Traùi<br /> <br /> 17<br /> <br /> 24%<br /> <br /> Treân bìu<br /> Trong oáng beïn<br /> <br /> Vuøng loã beïn saâu<br /> <br /> Khoâng sôø ñöôïc<br /> <br /> 2<br /> 6<br /> <br /> Beân Phaûi<br /> <br /> 17<br /> 0<br /> <br /> 5<br /> <br /> 10<br /> <br /> 15<br /> <br /> Trong oå buïng<br /> <br /> Trong oáng beïn<br /> <br /> 38%<br /> <br /> Khoâng thaáy tinh hoaøn<br /> <br /> 20<br /> <br /> 30%<br /> <br /> Soá tröôøng hôïp<br /> <br /> Biểu đồ 4: Phân bố vị trí tinh hoàn ẩn qua siêu âm<br /> Biểu đồ 3: Phân loại vị trí tinh hoàn ẩn qua khám<br /> lâm sàng<br /> <br /> Tỷ lệ tinh hoàn ẩn thể cao (trong ổ bụng, lỗ<br /> bẹn sâu) chiếm tỷ lệ cao (54%).<br /> <br /> Siêu âm<br /> <br /> Vị trí tinh hoàn ẩn dựa trên siêu âm<br /> Bảng 1: Tương quan giữa vị trí tinh hoàn qua siêu âm và nhóm tuổi<br /> Nhóm tuổi<br /> Vị trí tinh hoàn ẩn<br /> ≤2<br /> Trong ổ bụng<br /> Vùng lỗ bẹn sâu<br /> Trong ống bẹn<br /> Không thấy<br /> <br /> 2<br /> 8<br /> -<br /> <br /> 3–6<br /> <br /> (16,67%)<br /> (42,11%)<br /> -<br /> <br /> 7<br /> 5<br /> 8<br /> 1<br /> <br /> 7 – 11<br /> <br /> (58,33%)<br /> (33,33%)<br /> (42,11%)<br /> (25%)<br /> <br /> 2<br /> 9<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> 12 – 15<br /> <br /> (16,67%)<br /> (60%)<br /> (10,52%)<br /> (75%)<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> -<br /> <br /> (8,33%)<br /> (6,67%)<br /> (5,26%)<br /> -<br /> <br /> χ 2 (3) = 12,043; P = 0,0072<br /> Khảo sát vị trí tinh hoàn qua siêu âm và<br /> nhóm tuổi thấy không có mối tương quan có ý<br /> nghĩa thống kê.<br /> <br /> Tinh hoàn bên ẩn có kích thước trung bình<br /> nhỏ hơn tinh hoàn đã xuống bìu đối bên. Tuy<br /> nhiên, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> Siêu âm so sánh kích thước tinh hoàn ẩn và<br /> tinh hoàn đã xuống bìu bên đối bên<br /> Bảng 2: So sánh kích thước tinh hoàn ẩn và tinh<br /> hoàn bình thường<br /> <br /> Đặc điểm giải phẫu của tinh hoàn ẩn<br /> <br /> Kích<br /> thước<br /> (mm)<br /> Chiều dài<br /> trung bình<br /> Chiều<br /> rộng trung<br /> bình<br /> <br /> Tinh<br /> hoàn ẩn<br /> <br /> Tinh<br /> hoàn đã<br /> xuống<br /> bìu<br /> <br /> Sự<br /> khác<br /> biệt<br /> <br /> Giá trị<br /> p*<br /> <br /> 12,15 ±<br /> 4,79<br /> <br /> 15,40 ±<br /> 5,99<br /> <br /> 3,24 ±<br /> 1,50<br /> <br /> 0,035<br /> <br /> 7,32 ±<br /> 3,12<br /> <br /> 8,69 ±<br /> 3,50<br /> <br /> 1,36 ±<br /> 0,91<br /> <br /> 0,14<br /> <br /> * Dùng phép kiểm T.<br /> <br /> 358<br /> <br /> Vị trí của tinh hoàn ẩn ghi nhận trong mổ<br /> 10%<br /> 18%<br /> <br /> Trong oå buïng<br /> Vuøng loã beïn saâu<br /> Trong oáng beïn<br /> <br /> 72%<br /> <br /> Biểu đồ 5: Vị trí tinh hoàn ẩn ghi nhận qua phẫu<br /> thuật<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> 40<br /> <br /> hoặc ở những trường hợp mổ lại, toàn bộ tinh<br /> hoàn và mào tinh được bao phủ bởi bao xơ.<br /> <br /> 36<br /> <br /> 35<br /> <br /> Vuøng loã beïn saâu<br /> <br /> 19<br /> 15<br /> <br /> Trong oáng beïn<br /> <br /> 12<br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 0<br /> <br /> Khoâng thaáy tinh hoaøn<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> Kết quả giải phẫu bệnh của tinh hoàn ẩn<br /> Tất cả các trường hợp đều có biến đổi về mô<br /> học, trong đó có 9/50 (18%) trường hợp tinh<br /> hoàn bị xơ hóa hoàn toàn.<br /> 30<br /> <br /> Sieâu aâm<br /> <br /> Phaãu thuaät<br /> <br /> 28<br /> <br /> 25<br /> <br /> Biểu đồ 6: Tương quan vị trí tinh hoàn ẩn giữa siêu<br /> âm và phẫu thuật<br /> So sánh các vị trí tinh hoàn ẩn giữa siêu âm<br /> và phẫu thuật chúng tôi nhận thấy siêu âm giúp<br /> xác định vị trí tinh hoàn ẩn tương đối chính xác.<br /> <br /> Kích thước của tinh hoàn ẩn được ghi nhận<br /> trong mổ<br /> Trung bình: 8,12mm (± 4,35) x 5,09mm (±<br /> 2,69) (1mm x 1mm – 25mm x 15mm).<br /> Trường hợp tinh hoàn ẩn 1 bên có kích<br /> thước rất nhỏ 1x1 mm, chúng tôi chỉ định cắt bỏ<br /> tinh hoàn.<br /> <br /> Phân ly mào tinh – tinh hoàn<br /> Nghiên cứu của chúng tôi có 45/50 (90%)<br /> tinh hoàn ẩn không có phân ly mào tinh – tinh<br /> hoàn.<br /> <br /> Soá tröôøng hôïp<br /> <br /> Soá tröôø ng hôï p<br /> <br /> 25<br /> <br /> 15<br /> <br /> Kết quả giải phẫu bệnh lý<br /> <br /> Trong oå buïng<br /> <br /> 30<br /> <br /> 20<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 23<br /> <br /> 20<br /> 15<br /> <br /> Giaûm nhieàu<br /> <br /> 14<br /> <br /> Giaûm ít<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 0<br /> <br /> Löôïn g teá baøo<br /> maàm<br /> <br /> Löôïn g oán g sinh<br /> tinh<br /> <br /> Biểu đồ 7: Sự thay đổi về lượng tế bào mầm và lượng ống<br /> sinh tinh<br /> <br /> 18%<br /> <br /> 30%<br /> <br /> Ít<br /> Vöøa<br /> Nhieàu<br /> Hoaøn toaøn<br /> <br /> 24%<br /> <br /> 1/50 (2%) trường hợp tinh hoàn ẩn có phân<br /> ly mào tinh – tinh hoàn hoàn toàn.<br /> 4/50 (8%) trường hợp không xác định được<br /> do tinh hoàn bị xơ teo, mào tinh cũng thoái hóa<br /> <br /> Khoân g coù<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> Bình thöôøn g<br /> <br /> 9<br /> <br /> 8<br /> <br /> 28%<br /> <br /> Biểu đồ 8: Sự thay đổi về mức độ xơ hóa quanh ống<br /> <br /> Phân tích mối tương quan giữa kết quả giải phẫu bệnh và nhóm tuổi<br /> Bảng 3: Tương quan giữa nhóm tuổi và lượng tế bào mầm<br /> Lượng tế bào mầm<br /> Giảm nhiều (n = 14)<br /> Giảm ít (n = 23)<br /> Bình thường (n = 4)<br /> Không có (n = 9)<br /> <br /> 1<br /> 5<br /> 3<br /> 1<br /> <br /> ≤2<br /> (7,14%)<br /> (21,34%)<br /> (75%)<br /> (11,11%)<br /> <br /> 5<br /> 9<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> 3–6<br /> (35,71%)<br /> 6<br /> (39,13%)<br /> 8<br /> (25%)<br /> (22,22%)<br /> 5<br /> <br /> 7 – 11<br /> (42,86%)<br /> (34,78%)<br /> (55,55%)<br /> <br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 12 – 15<br /> (14,29%)<br /> (4,35%)<br /> (11,11%)<br /> <br /> χ 2 (3) = 1,914; P = 0,59<br /> <br /> Ngọai Nhi<br /> <br /> 359<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 4: Tương quan giữa nhóm tuổi và lượng ống sinh tinh<br /> Lượng ống sinh tinh<br /> Giảm nhiều (n = 8)<br /> Giảm ít (n = 28)<br /> Bình thường (n = 5)<br /> Không có (n = 9)<br /> <br /> χ<br /> <br /> ≤2<br /> (25%)<br /> (25%)<br /> (11,11%)<br /> <br /> 2<br /> 7<br /> 1<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> 3–6<br /> (25%)<br /> 3<br /> (42,86%)<br /> 7<br /> (20%)<br /> 4<br /> (22,22%)<br /> 5<br /> <br /> 2<br /> 12<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> 7 – 11<br /> (37,50%)<br /> (25%)<br /> (80%)<br /> (55,55%)<br /> <br /> 12 – 15<br /> (12,50%)<br /> (7,14%)<br /> (11,11%)<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> (3) = 1,102; P = 0,776<br /> <br /> Bảng 5: Tương quan giữa nhóm tuổi và mức độ xơ hóa<br /> Mức độ xơ hóa<br /> Ít (n = 15)<br /> Vừa (n = 14)<br /> Nhiều (n = 12)<br /> Hoàn toàn (n = 9)<br /> <br /> 4<br /> 4<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> ≤2<br /> (26,67%)<br /> (28,57%)<br /> (8,33%)<br /> (11,11%)<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> 3–6<br /> (26,67%)<br /> 6<br /> (50%)<br /> 3<br /> (33,33%)<br /> 5<br /> (22,22%)<br /> 5<br /> <br /> 4<br /> 7<br /> 4<br /> 2<br /> <br /> 7 – 11<br /> (40%)<br /> (21,43%)<br /> (41,67%)<br /> (55,55%)<br /> <br /> 12 – 15<br /> (6,67%)<br /> (16,67%)<br /> (11,11%)<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> <br /> χ 2 (3) = 2,190; P = 0,534<br /> <br /> Những biến đổi về mặt mô học của tinh<br /> hoàn ẩn không có tương quan với nhóm tuổi<br /> mắc bệnh.<br /> Phân tích mối tương quan giữa kết quả giải phẫu bệnh và vị trí tinh hoàn ẩn<br /> Bảng 6: Tương quan giữa lượng tế bào mầm và vị trí tinh hoàn ẩn<br /> Vị trí THA lúc mổ<br /> Trong ổ bụng (n = 5)<br /> Vùng lỗ bẹn sâu (n = 9)<br /> Trong ống bẹn (n = 36)<br /> <br /> Giảm nhiều<br /> 4<br /> (44,44%)<br /> 10<br /> (27,78%)<br /> <br /> 4<br /> 4<br /> 15<br /> <br /> Lượng tế bào mầm<br /> Giảm ít<br /> Bình thường<br /> (80%)<br /> (44,44%)<br /> 1<br /> (11,11%)<br /> (41,67%)<br /> 3<br /> (8,33%)<br /> <br /> Không có<br /> (20%)<br /> 8<br /> (22,22%)<br /> 1<br /> <br /> χ 2 (2) = 2,005; P = 0,367<br /> Bảng 7: Tương quan giữa lượng ống sinh tinh và vị trí tinh hoàn ẩn<br /> Vị trí THA lúc mổ<br /> Trong ổ bụng (n = 5)<br /> Vùng lỗ bẹn sâu (n = 9)<br /> Trong ống bẹn (n = 36)<br /> <br /> Giảm nhiều<br /> 8<br /> (22,22%)<br /> <br /> Lượng ống sinh tinh<br /> Giảm ít<br /> Bình thường<br /> (80%)<br /> (77,78%)<br /> 2<br /> (22,22%)<br /> (47,22%)<br /> 3<br /> (8,33%)<br /> <br /> 4<br /> 7<br /> 17<br /> <br /> Không có<br /> 1<br /> (20%)<br /> 8<br /> (22,22%)<br /> <br /> χ 2 (2) = 0,379; P = 0,827<br /> Bảng 8: Tương quan giữa mức độ xơ hóa và vị trí tinh hoàn ẩn<br /> Mức độ xơ hóa<br /> <br /> Vị trí THA lúc mổ<br /> Trong ổ bụng (n= 5)<br /> Vùng lỗ bẹn sâu (n = 9)<br /> Trong ống bẹn (n = 36)<br /> <br /> 1<br /> 5<br /> 9<br /> <br /> Ít<br /> (20%)<br /> (55,56%)<br /> (25%)<br /> <br /> Vừa<br /> 2<br /> 12<br /> <br /> (22,22%)<br /> (33,33%)<br /> <br /> 3<br /> 2<br /> 7<br /> <br /> Nhiều<br /> (60%)<br /> (22,22%)<br /> (19,44%)<br /> <br /> Hoàn toàn<br /> 1<br /> (20%)<br /> 8<br /> (22,22%)<br /> <br /> χ 2 (2) = 4,085; P = 0,129<br /> Những thay đổi về mặt mô học của tinh<br /> hoàn ẩn không có tương quan với vị trí tinh<br /> hoàn ẩn.<br /> <br /> 360<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br />