Tác động lên trọng lượng và đường huyết của chuột bị đái tháo đường của cao nước lá mật gấu thu thập tại tỉnh Sóc Trăng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> TÁC ĐỘNG LÊN TRỌNG LƯỢNG VÀ ĐƯỜNG HUYẾT<br /> CỦA CHUỘT BỊ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG CỦA CAO NƯỚC LÁ MẬT GẤU<br /> THU THẬP TẠI TỈNH SÓC TRĂNG<br /> Kiều Xuân Thy*, Bùi Phạm Minh Mẫn*, Nguyễn Văn Đàn*, Bùi Chí Bảo*, Trịnh Thị Diệu Thường*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Đái tháo đường là một bệnh mạn tính không lây có tốc độ phát triển rất nhanh ở nhiều nước<br /> trên thế giới. Đái tháo đường là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 3 tại Việt Nam. Tác động của đái tháo<br /> đường là làm gia tăng tỷ lệ tử vong, giảm chất lượng cuộc sống, tăng gánh nặng kinh tế cho bản thân người<br /> bệnh, cho gia đình và cho xã hội. Việc điều trị đái tháo đường vẫn là thách thức của y học. Hiện nay, nhiều loại<br /> thuốc điều trị tiên tiến ra đời. Tuy nhiên việc kiểm soát đường huyết ở người bệnh đái tháo đường còn gặp nhiều<br /> khó khăn do thiếu tuân thủ điều trị, giá thành, chất lượng, tác dụng không mong muốn của thuốc,… Ở nước ta<br /> có truyền thống sử dụng các bài thuốc dân gian trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau với ưu điểm có sẵn, đơn<br /> giản, dễ tìm và được cho là ít các tác dụng không mong muốn. Qua thu thập các bài thuốc dân gian lưu hành tại<br /> tỉnh Sóc Trăng chúng tôi có thu thập được bài thuốc lá Mật gấu được người dân sử dụng trong điều trị bệnh đái<br /> tháo đường cho thấy có hiệu quả. Tuy nhiên tính hiệu quả chỉ là truyền miệng, chưa được chứng minh đánh giá<br /> hiệu quả và độc tính tiềm ẩn. Ở nghiên cứu trước chúng tôi đã thử nghiệm độc tính cấp trên chuột của cao nước<br /> lá Mật gấu và cho thấy không bài thuốc nào thể hiện độc tính cấp, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy bài thuốc<br /> không có tác động lên trọng lượng và đường huyết ở chuột khỏe mạnh. Vì vậy, ở nghiên cứu này chúng tôi muốn<br /> thử nghiệm tác động của cao nước bài thuốc lá Mật gấu lên trọng lượng và đường huyết ở chuột bị đái tháo<br /> đường, qua đó làm tiền đề để thực hiện các nghiên cứu can thiệp trên lâm sàng.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Chế phẩm nghiên cứu là cao nước lá Mật gấu. Khảo sát tác động<br /> lên trọng lượng và đường huyết trên mô hình 24 chuột được gây tăng đường huyết bằng streptozotocin và chia<br /> ngẫu nhiên làm 4 lô, mỗi lô 6 chuột, lô chứng bệnh cho chuột uống nước cất, lô cao 100 mg/kg cho chuột uống cao<br /> nước lá Mật gấu liều 100 mg/kg, lô cao 200 mg/kg cho chuột uống cao nước lá Mật gấu liều 200 mg/kg và lô<br /> glibenclamid 5 mg/kg cho chuột uống glibenclamid liều 5 mg/kg. Chuột được cho uống nước cất hoặc cao thử<br /> hoặc thuốc đối chứng 1 lần/ngày vào buổi sáng (8-10 giờ) trong 14 ngày sau đó theo dõi trọng lượng chuột mỗi<br /> ngày và đường huyết của chuột mỗi 5 ngày.<br /> Kết quả: Không có sự khác biệt về trọng lượng cơ thể chuột giữa 2 lô uống cao liều 100 mg/kg và 200 mg/kg<br /> cũng như giữa 2 lô này với lô đối chứng glibenclamid 5 mg/kg (p > 0,05). Khảo sát tác động lên đường huyết, kết<br /> quả cho thấy sau 5 ngày điều trị, chỉ có lô đối chứng glibenclamid 5 mg/kg làm giảm đường huyết khoảng 55% so<br /> với thời điểm trước khi điều trị và thấp hơn có ý nghĩa thống kê so với lô chứng bệnh ở cùng thời điểm. Sau 15<br /> ngày điều trị, cả 3 lô đều có tác dụng hạ đường huyết có ý nghĩa thống kê (p < 0,05) so với thời điểm trước khi<br /> điều trị với tỷ lệ giảm từ 50% đến 60%. So với đường huyết của chuột ở lô chứng bệnh, đường huyết ở 3 lô điều<br /> trị đều thấp hơn có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).Khi so sánh giữa 2 lô điều trị cho uống cao thử với liều 100 mg/kg<br /> và 200 mg/kg, cao liều 200 mg/kg thể hiện tác động hạ đường huyết tốt hơn, tuy nhiên sự khác biệt không có ý<br /> nghĩa thống kê so với cao liều 100 mg/kg (p > 0,05). Thuốc đối chứng glibenclamid uống liều 5 mg/kg so với ở 2<br /> lô điều trị bằng cao thử khác biệt không có ý nghĩa thống kê.<br /> Kết luận: Cao nước từ bài thuốc lá Mật gấu uống liều 100 mg/kg và 200 mg/kg có tác động duy trì thể<br /> trạng và có tác động hạ đường huyết sau 15 ngày uống trên chuột bị đái tháo đường.<br /> Từ khóa: Lá mật gấu, cây Lá đắng, đái tháo đường, đường huyết<br /> <br /> *Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS. Kiều Xuân Thy ĐT: 0902485417 Email: kxthy@ump.edu.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 185<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EFFECT OF VERNONIA AMYGDALINA DELILE LEAF EXTRACT COLLECTED IN SOC TRANG<br /> PROVINCE ON WEIGHT AND BLOOD GLUCOSE OF DIABETIC MICE<br /> Kieu Xuan Thy, Bui Pham Minh Man, Nguyen Van Dan, Bui Chi Bao, Trinh Thi Dieu Thuong<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 4 - 2019: 186 – 191<br /> Objectives: Diabetes is a chronic non-communicable disease that has a very fast growth rate in many<br /> countries around the world. Diabetes is the third most disease leading deaths in Vietnam. The impact of diabetes is<br /> to increase mortality, reduce quality of life, increase economic burden for patients themselves, families and society.<br /> Diabetes treatment remains a medical challenge. Currently, many advanced treatment drugs are born. However,<br /> the control of blood glucose in diabetes is still difficult due to lack of compliance, cost, quality, undesirable effects of<br /> drugs. In our country there are various folk remedies used for treating different diseases with varied advantages:<br /> its availability, simplicity, being easy to be found and less undesirable effects. Through the collection of folk<br /> remedies present in Soc Trang province, we have collected the Vernonia amygdalina Delile remedy used by local<br /> people to treat diabetes mellitus, which was proven to be effective. However, the effectiveness is only word of<br /> mouth and has not been proven to assess the effectiveness and hidden toxicity. In the previous study, we tested the<br /> acute toxicity of rats in the extract of Vernonia amygdalina leaf extract and showed that there was no acute<br /> toxicity. When we tested the impact on weight and blood sugar, it showed that the remedy did not have any<br /> impact on weight and blood sugar in healthy mice. Therefore, in this study, the effect of the extract of Vernonia<br /> amygdalina on weight and blood sugar in diabetic mice was tested, thereby creating a premise for conducting<br /> clinical intervention studies.<br /> Materials and Methods: The research object is water extract of Vernonia amygdalina. Investigation of the<br /> effect on weight and blood sugar in the model of 24 rats with streptozotocin-induced hyperglycemic mice and<br /> randomly divided into 4 lots, 6 mice each slot: Group 1 mice drinking distilled water; Group 2 mice taken 100<br /> mg/kg of extract of Vernonia amygdalina leaf; Group 3 mice taken 200 mg/kg of extract of Vernonia amygdalina<br /> leaf; Group 4 mice taken glibenclamide 5 mg/kg. Give the mice distilled water or extract water or medicine once a<br /> day in the morning (8-10am) for 14 days then monitor the weight of the mice every day and the blood sugar of the<br /> mice every 5 days.<br /> Results: There was no difference in mice body weight between the two groups with doses of 100 mg/kg and<br /> 200 mg/kg as well as between the two treated groups by the water extract and the control group of glibenclamide 5<br /> mg/kg (p>0.05). Surveying the effect on blood sugar, the results showed that after 5 days of treatment, only the<br /> control group of glibenclamide 5 mg/kg reduced blood sugar by about 55% compared to the mice at the pre-<br /> treatment time and significantly lower compared to the control group at the same time. After 15 days of<br /> treatment, all 3 groups showd the significant hypoglycemic effect about 50% - 60% compared to the period before<br /> treatment. Compared to the control group, the blood sugar in three groups are all significant lower. Tthe extract<br /> with dose of 200 mg/kg showed a better hypoglycemic effect, but the difference was not statistically significant<br /> compared to the dose of 100 mg/kg; Glibenclamide control drugs taken at a dose of 5 mg/kg compared with the two<br /> taken extract groups were not statistically significant.<br /> Conclusion: Extract of Vernonia amygdalina leaf at the doses of 100 mg/kg and 200 mg/kg has the effect of<br /> maintaining the body weight and has a stable effect of reducing blood sugar, which is gradually increasing over<br /> time in diabetic mice.<br /> Key words: Vernonia amygdalina delile, Diabetes, bitter leaves, glycemia<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 186 Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶTVẤNĐỀ nước lá Mật gấu và cho thấy bài thuốc không có<br /> Hiện nay, Việt Nam cũng như các quốc gia độc tính cấp, khi thử nghiệm tác động lên cân<br /> khác trên thế giới đứng trước nhiều nguy cơ mới nặng và đường huyết cho thấy bài thuốc không<br /> về sức khỏe như: sự già hóa dân số, nhóm bệnh có tác động lên cân nặng và đường huyết ở<br /> do tích tuổi, bệnh không lây như thoái hóa khớp, chuột khỏe mạnh. Vì vậy, ở nghiên cứu này<br /> chúng tôi muốn thử nghiệm tác động của cao<br /> đái tháo đường, tăng huyết áp, ung thư, đột quỵ<br /> nước bài thuốc lá Mật gấu lên cân nặng và<br /> não. Đái tháo đường là một bệnh mạn tính<br /> đường huyết ở chuột bị đái tháo đường, qua đó<br /> không lây có tốc độ phát triển rất nhanh ở nhiều<br /> làm tiền đề để thực hiện các nghiên cứu can<br /> nước trên thế giới. Năm 2017 theo ước tính của<br /> thiệp trên lâm sàng.<br /> Liên đoàn đái tháo đường quốc tế, Việt Nam có<br /> khoảng 3,53 triệu người trưởng thành từ 20-79 ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> tuổi mắc đái tháo đường, đến năm 2045 con số Đối tượng nghiên cứu<br /> này sẽ tăng 78,5% lên 6,3 triệu người. Khoảng 29 Chế phẩm nghiên cứu<br /> 000 người chết có liên quan đến đái tháo đường Cao nước lá Mật gấu (còn gọi là cây Lá đắng)<br /> trong năm 2017, tức là khoảng 80 ca tử vong mỗi tên khoa học Vernonia amygdalina Delile.<br /> ngày(8). Theo kết quả điều tra dịch tễ học bệnh<br /> Động vật thử nghiệm<br /> đái tháo đường toàn quốc năm 2012 do Bệnh<br /> viện Nội tiết Trung ương tiến hành, tỷ lệ hiện Chuột nhắt trắng (Mus musculus var. Albino),<br /> mắc đái tháo đường trên toàn quốc ở người trưởng thành, khỏe mạnh, từ 10-12 tuần tuổi, có<br /> nguồn gốc từ Viện Kiểm nghiệm thuốc Tp. Hồ<br /> trưởng thành là 5,42%. Đái tháo đường là<br /> Chí Minh. Chuột được nuôi trong điều kiện<br /> nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 3 tại Việt<br /> phòng thí nghiệm, vệ sinh hàng ngày, điều kiện<br /> Nam(4). Tác động của đái tháo đường là làm gia<br /> 12 giờ sáng/tối, nhiệt độ 28oC, ẩm độ