TÀI LIỆU ÔN TẬP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

Chia sẻ: Songngoc Songngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

1.388
lượt xem 347
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

QHXH để có thể trở thành QHPL thì phải được các nhà làm luật tuyên bố, công nhận dựa vào những yếu tố kết quả, những nhu cầu kết quả tất yếu của cuộc sống.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TÀI LIỆU ÔN TẬP LUẬT ĐẠI CƯƠNG

LUAÄT ÑAÏI CÖÔNG Quan Heä Phaùp Luaät I. Khaùi nieäm : _ QHXH ñeå coù theå trôû thaønh QHPL thì phaûi ñöôïc caùc nhaø laøm luaät tuyeân boá, coâng nhaän döïa vaøo nhöõng yeáu toá keát quaû, nhöõng nhu caàu keát quaû taát yeáu cuûa cuoäc soáng. Ngöôøi – ngöôøi QHXH QHPL _ QHPL laø nhöõng QHXH ñöôïc ñieàu chænh baèng quy phaïm phaùp luaät . YÙ chí laø daáu hieäu quan troïng QHPL (yù chí cuûa chuû theå phaûi phuø hôïp vôùi yù chí cuûa nhaø nöôùc). _ Ñaëc ñieåm : + QHXH laø nhöõng QHPL (quan heä thöøa keá, quan heä lao ñoäng…) khi ñöôïc caùc nhaø laøm luaät coâng nhaän, tuyeân boá. Nhöõng quan heä ñaõ hình thaønh nhöng luaät phaùp chöa hoaëc khoâng ñeà caäp, cuõng khoâng phaûi laø QHPL (quan heä ñoàng tính, quan heä chôi huïi…). + YÙ chí cuûa chuû theå phaûi phuø hôïp vôùi yù chí cuûa nhaø laøm luaät ( quan heä keát hoân, quan heä hôïp ñoàng…) + Caùc chuû theå coù quyeàn vaø nghóa vuï hôïp lyù ñöôïc nhaø nöôùc baûo ñaûm baèng söï cöôõng cheá. II. Caáu thaønh QHPL : 1. Chuû theå QHPL : laø ñeå chæ caùc beân tham gia QHPL nhaèm thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï do luaät quy ñònh. _ Moãi chuû theå coù theå laø 1 ngöôøi, 1 taäp hôïp ngöôøi coù toå chöùc nhaân danh caù nhaân mình hay caû toå chöùc tham gia QHPL. _ Ñieàu kieän ñeå trôû thaønh chuû theå QHPL ñoøi hoûi caù nhaân, toå chöùc phaûi coù naêng löïc chuû theå. _ Naêng löïc chuû theå goàm : + Naêng löïc phaùp luaät : laø khaû naêng cuûa chuû theå höôûng caùc quyeàn vaø nghóa vuï do luaät quy ñònh. + Naêng löïc haønh vi : laø khaû naêng cuûa chuû theå ñöôïc nhaø nöôùc thöøa nhaä baèng chính haønh vi cuûa mình xaùc laäp. Vd : khi xin vieäc caùc coâng ty yeâu caàu toát nghieäp ÑH, ngaønh, naêm kinh nghieäm yeâu caàu ñoù chính laø ñoøi hoûi veà NLHV.
_ Phaân loaïi : a) Phaùp nhaân : laø teân duøng ñeå chæ 1 toå chöùc goàm nhieàu ngöôøi tham gia QHPL, toå chöùc ñöôïc coâng nhaän vôùi tö caùch laø chuû theå trong QHPL. _ Ñieàu kieän : + Thaønh laäp hôïp phaùp coù cô caáu boä maùy thoáng nhaát chæ phuø hôïp vôùi yeâu caáu phaùp luaät , coù taøi saûn rieâng vaø coù quyeàn nhaân danh vaø chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà nhöõng haønh vi cuûa mình. + Moät caù nhaân khoâng bao giôø laø caùc nhaân. + Khoâng phaûi toå chöùc naøo cuõng laø phaùp nhaân. VD : ÑHKT laø phaùp nhaân, nhöng lôùp hoïc khoâng phaûi laø phaùp nhaân. _ Phaân loaïi : + Cô quan nhaø nöôùc, ñôn vò vuõ trang. + Toå chöùc chính trò – xaõ hoäi. + Toå chöùc kinh teá. + Toå chöùc xaõ hoäi, toå chöùc xaõ hoäi ngheà nghieäp. + Quyõ xaõ hoäi, quyõ töø thieän. + Caùc toå chöùc khaùc ñaûm baûo ñieàu kieän luaät ñònh. b) Theå nhaân : laø teân duøng ñeå chæ 1 caù nhaân, caù nhaân ñoù ñöôïc coâng nhaän vôùi tö caùch laø chuû theå trong QHPL (coâng daân, ngöôøi nöôùc ngoaøi, ngöôøi khoâng quoác tòch). _ Theå nhaân luoân coù naêng löïc phaùp luaät vaø naêng löïc haønh vi, giöõa chuùng coù 1 ranh giôùi roõ reät. _ Phaân loaïi : + Theå nhaân coù ñaày ñuû naêng löïc haønh vi : 18 tuoåi trôû leân. + Theå nhaân coù naêng löïc haønh vi khoâng ñaày ñuû : 6 – döôùi 18 tuoåi. + Theå nhaân khoâng coù hoaëc chöa coù naêng löïc haønh vi : döôùi 6 tuoåi, ngöôøi bò beänh taâm thaàn, maát trí. 2. Noäi dung QHPL : laø nhöõng caùch xöû söï do luaät quy ñònh cho pheùp hay baét buoäc chuû theå tieán haønh trong 1 QHPL cuï theå, nhöõng caùch xöû söï naøy khoâng theå hieän trong noäi dung “Quy ñònh” vaø “Cheá taøi” cuûa caùc quy phaïm phaùp luaät. _ Phaân loaïi : + Quyeàn chuû theå : laø caùch xöû söï noùi chung cuûa chuû theå ñöôïc nhaø nöôùc cho pheùp vaø baûo veä ôû nhieàu möùc ñoä vaø phaïm vi khaùc nhau : • Töï xöû söï. • Yeâu caàu ngöôøi khaùc xöû söï.
• Yeâu caàu cô quan nhaø nöôùc xöû söï. + Nghóa vuï chuû theå : laø caùch xöû söï noùi chung cuûa chuû theå maø nhaø nöôùc baét buoäc chuû theå phaûi tieán haønh. _ Bieåu hieän : + Töï xöû söï baét buoäc. + Nhaän haäu quaû baét buoäc (neáu khoâng tieán haønh ) 3. Khaùch theå QHPL : laø caùi maø caùc beân muoán ñaït tôùi khi tham gia QHPL, ñoù coù theå laø lôïi ích veà vaät chaát hay tinh thaàn. VD : A vaø B thöïc hieän mua baùn xe gaén maùy. Vôùi muïc ñích quyeàn sôû höõu. III. Caùc caên cöù laøm phaùt sinh thay ñoåi hoaëc chaám döùt QHPL : _ Ñieàu kieän caàn : quy phaïm phaùp luaät vaø chuû theå phuø hôïp (naêng löïc chuû theå) _ Ñieàu kieän ñuû : söï kieän phaùp lyù (laø söï kieän thöïc teá xaûy ra trong ñôøi soáng maø nhaø nöôùc cho noù quyeàn phaùp lyù maø söï xuaát hieän hay maát ñi cuûa noù ñöôïc gaén vôùi vieäc hình thaønh, thay ñoåi hoaëc chaám döùt caùc QHPL. _ Phaân loaïi : + Söï bieán : laø nhöõng söï kieän phaùp lyù xaûy ra ngoaøi yù chí cuûa chuû theå. (VD : con ngöôøi sinh ra, töû vong….) + Haønh vi : xöû söï coù yù chí cuûa con ngöôøi caáu taïo thaønh söï kieän phaùp lyù. Heä Thoáng Phaùp Luaät Vieät Nam I. Khaùi nieäm : 1. Khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm chung cuûa heä thoáng phaùp luaät : Heä thoáng phaùp luaät cuûa 1 nhaø nöôùc laø toång theå caùc qui phaïm phaùp luaät coù moái quan heä noäi taïi thoáng nhaát vôùi nhau vaø coù söï phaân ñònh 1 caùch khaùch quan thaønh caùc ngaønh luaät vaø caùc cheá ñònh phaùp luaät. Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn : _ Moät laø, söï thoáng nhaát vaø nhaát quaùn trong heä thoáng. Söï thoáng nhaát vaø nhaát quaùn aáy ñöôïc theå hieän giöõa caùc qui phaïm phaùp luaät trong caùc vaên baûn phaùp luaät cuõng nhö giöõa caùc vaên baûn vôùi nhau trong heä thoáng, söï thoáng nhaát trong heä thoáng phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc ta qui ñònh bôûi söï thoáng nhaát cuûa quan heä saûn xuaát taïo thaønh cô sôû kinh teá cuûa xaõ hoäi , söï thoáng nhaát yù chí cuûa giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng theå hieän trong phaùp luaät.
_ Hai laø, söï phaân chia caùc qui phaïm phaùp luaät trong heä thoáng taïo thaønh caùc ngaønh luaät vaø caùc cheá ñònh phaùp luaät. + Ngaønh luaät laø toång theå caùc qui phaïm phaùp luaät ñieàu chænh 1 lónh vöïc quan heä xaõ hoäi coù nhöõng ñaëc ñieåm chung nhaát ñònh. + Cheá ñònh phaùp luaät laø caùc nhoùm qui phaïm phaùp luaät thuoäc 1 ngaønh luaät ñieàu chænh nhöõng nhoùm quan heä xaõ hoäi nhoû hôn, coù ñaëc ñieåm gioáng nhau hôn hoaëc ñieàu chænh töøng maët, töøng khía caïnh cuï theå cuûa lónh vöïc quan heä xaõ hoäi thuoäc ngaønh luaät ñoù. _ Ba laø, heä thoáng phaùp luaät coù tính khaùch quan. Söï thoáng nhaát vaø phaân chia caùc qui phaïm phaùp luaät khoâng theå tuyø tieän, chuû quan maø xuaát phaùt töø yeâu caàu khaùch quan cuûa vieäc ñieàu chænh baèng phaùp luaät caùc quan heä xaõ hoäi do chính caùc quan heä xaõ hoäi toàn taïi 1 caùch khaùch quan trong xaõ hoäi qui ñònh. 2. Nhöõng caên cöù ñeå chia ngaønh luaät : a. Ñoái töôïng ñieàu chænh : trong heä thoáng phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc ta, caùc ngaønh luaät ñöôïc hình thaønh 1 caùch khaùch quan do chính nhöõng ñaëc ñieåm cuûa caùc lónh vöïc quan heä xaõ hoäi maø phaùp luaät ñieàu chænh qui ñònh. Khoa hoïc phaùp lyù goïi caùc lónh vöïc quan heä xaõ hoäi naøy laø ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa ngaønh luaät . b. Phöông phaùp ñieàu chænh : laø caùch thöùc, bieän phaùp maø Nhaø nöôùc söû duïng ñeå taùc ñoäng vaøo caùc quan heä xaõ hoäi thoâng qua caùc qui phaïm phaùp luaät cuûa ngaønh luaät ñoù. II. Caùc ngaønh luaät trong heä thoáng phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc ta : _ Ngaønh luaät Nhaø nöôùc. _ Ngaønh luaät haønh chính. _ Ngaønh luaät taøi chính. _ Ngaønh luaät ñaát ñai. _ Ngaønh luaät daân söï. _ Ngaønh luaät lao ñoäng. _ Ngaønh luaät hoân nhaân vaø gia ñình. _ Ngaønh luaät hình söï. _ Ngaønh luaät kinh teá. _ Ngaønh luaät toá tuïng hình söï. _ Ngaønh luaät toá tuïng daân söï. _ Ngaønh luaät quoác teá.
NGAØNH LUAÄT NHAØ NÖÔÙC I. Khaùi nieäm : Ngaønh luaät Nhaø nöôùc laø toång theå caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh moái quan heä xaõ hoäi cô baûn nhaát caáu thaønh cheá ñoä chính trò xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc. II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Laø caùc moái quan heä xaõ hoäi coù lieân quan ñeán vieäc toå chöùc quyeàn löïc nhaø nöôùc. Thoâng qua vieäc toå chöùc quyeàn löïc Nhaø nöôùc naøy theå hieän baûn chaát Nhaø nöôùc ta laø Nhaø nöôùc cuûa nhaân daân. _ Caùc moái quan heä xaõ hoäi coù lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh : cheá ñoä chính trò, cheá ñoä kinh teá, cheá ñoä vaên hoaù – xaõ hoäi, giaùo duïc, chính saùch ñoái ngoaïi cuûa Nhaø nöôùc, caùc quyeàn vaø nghóa vuï cô baûn cuûa coâng daân, caùc nguyeân taéc toå chöùc hoaït ñoäng caùc cô quan Nhaø nöôùc töø Trung öông ñeán cô sôû. III. Phöông phaùp ñieàu chænh : _ laø phöông phaùp aùp ñaët, phöông phaùp ñònh nghóa. _ luaät nhaø nöùôc giöõ vai troø chuû ñaïo do tính chaát cuûa caùc quan heä maø ngaønh luaät naøy ñieàu chænh. _ ngaønh luaät nhaø nöôùc baûo ñaûm cho söï thoáng nhaát cuûa heä thoáng phaùp luaät, nhieàu quy phaïm cuûa noù trôû thaønh nguyeân taéc cô baûn ñeå phaùt trieån caùc ngaønh luaät khaùc. IV. Caùc cheá ñònh phaùp luaät : _ Cheá ñoä chính trò. _ Cheá ñoä kinh teá. _ Vaên hoaù, giaùo duïc, khoa hoïc, coâng ngheä. _ Baûo veä Toå quoác xaõ hoäi chuû nghóa. _ Quyeàn vaø nghóa vuï cô baûn cuûa coâng daân. _ Quoác hoäi. _ Chuû tòch nöôùc. _ Chính phuû. _ Toaø aùn daân suï vaø vieän kieåm saùt nhaân daân. _ Hoäi ñoàng nhaân daân vaø uûy ban nhaân daân.
NGAØNH LUAÄT HAØNH CHÍNH I. Khaùi nieäm : Ngaønh luaät haønh chính laø bao goàn caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi hình thaønh trong quaù trình toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc treân caùc lónh vöïc chính trò, kinh teá, vaên hoùa , xaõ hoäi. II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Laø caùc moái quan heä xaõ hoäi hình thaønh trong lónh vöïc quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc. + Hoaït ñoäng quaûn lyù caùc coâng taùc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi, quoác phoøng vaø an ninh chính trò trong caû nöôùc, trong töøng ñòa phöông hay töøng ngaønh. + Tröïc tieáp phuïc vuï caùc nhu caàu vaên hoùa hay ñôøi soáng vaät chaát cuûa ngöôøi lao ñoäng. + Hoaït ñoäng kieåm tra giaùm saùt ñoái vôùi caùc cô quan Nhaø nöôùc trong quaù trình thöïc hieän phaùp luaät cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc. + Xöû lyù caùc haønh vi vi phaïm traät töï quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc. + Vieäc thaønh laäp, caûi tieán cô caáu boä maùy, caûi tieán cheá ñoä laøm vieäc, hoaøn chænh caùc quan heä coâng taùc cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc. _ Laø quan heä quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc ( quan heä chaáp haønh – ñieàu haønh ) + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc caáp treân vaø caáp döôùi theo heä thoáng doïc. + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chung ôû caáp döôùi tröïc tieáp vôùi caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chuyeân moân cuøng caáp. + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chuyeân moân caáp treân vôùi caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chung ôû caáp döôùi tröïc tieáp. + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chuyeân moân cuøng caáp vôùi nhau. + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc ôû ñòa phöông vôùi caùc ñôn vò tröïc thuoäc Trung öông ñoùng taïi ñòa phöông ñoù. + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn vôùi caùc ñôn vò tröïc thuoäc.
+ Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc vôùi caùc ñôn vò kinh teá thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh. + Caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc vôùi coâng daân vaø ngöôøi khoâng coù quoác tòch, ngöôøi nöôùc ngoaøi cö truù, laøm aên sinh soáng taïi Vieät Nam. III. Phöông phaùp ñieàu chænh : _ Laø phöông phaùp meänh leänh, ñôn phöông vaø ñöôïc hình thaønh töø quan heä quyeàn löïc – phuïc tuøng, giöõa 1 beân coù quyeàn nhaân danh Nhaø nöôùc vaø söû duïng quyeàn löïc Nhaø nöôùc ra nhöõng meänh leänh baét buoäc thi haønh vaø 1 beân coù nghóa vuï thi haønh. _ Laø quan heä khoâng bình ñaúng giöõa caùc beân tham gia quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc. IV. Nguoàn goác luaät haønh chính : Nguoàn cuûa Luaät haønh chính laø nhöõng vaên baûn qui phaïm phaùp luaät do cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh theo thuû tuïc vaø döôùi nhöõng hình thöùc nhaát ñònh, coù noäi dung laø caùc qui phaïm phaùp luaät haønh chính, coù hieäu löïc thi haønh ñoái vôùi caùc ñoái töôïng coù lieân quan vaø ñöôïc ñaûm baûo thöïc hieän baèng caùc cöôõng cheá Nhaø nöôùc. Neáu caên cöù vaøo cô quan ban haønh, nguoàn cuûa Luaät haønh chính ñöôïc chia thaønh 4 loaïi : _ Vaên baûn qui phaïm phaùp luaät cuûa cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc. _ Vaên baûn qui phaïm phaùp luaät cuûa cô quan haønh chính Nhaø nöôùc. _ Vaên baûn qui phaïm phaùp luaät lieân tòch hoaëc lieân ngaønh. _ Vaên baûn qui phaïm phaùp luaät cuûa thuû tröôûng caùc cô quan kieåm aùt, xeùt xöû, haønh chính Nhaø nöôùc, cuûa thuû tröôûng caùc ñôn vò cô sôû cuûa boä maùy haønh chính Nhaø nöôùc. V. Qui phaïm phaùp luaät haønh chính : _ Qui phaïm phaùp luaät haønh chính laø qui taéc xöû söï chung do cô quan vaø caùn boä Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh, chuû yeáu ñieàu chænh nhöõng quan heä xaõ hoäi phaùt sinh trong lónh vöïc quaûn lyù haønh chính – Nhaø nöôùc. Coù hieäu löïc baét buoäc thi haønh ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng coù lieân quan vaø ñöôïc ñaûm baûo thöïc hieän baèng cöôõng cheá Nhaø nöôùc. Caùc qui phaïm phaùp luaät haønh chính coù nhöõng noäi dung cô baûn sau : + Qui ñònh ñòa vò phaùp lyù cho caùc beân tham gia quan heä quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc töùc laø xaùc ñònh quyeàn vaø nghóa vuï, moái quan heä coâng taùc cuûa caùc beân trong quan heä ñoù.
+ Xaùc ñònh nhöõng thuû tuïc, trình töï haønh chính caàn thieát cho vieäc thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc beân tham gia vaøo 1 soá loaïi quan heä phaùp luaät nhö : ñaát ñai, kinh teá, taøi chính – ngaân haøng…. + Xaùc ñònh caùc bieän phaùp khen thöôûng vaø caùc bieän phaùp cöôõng cheá haønh chính ñoái vôùi caùc ñoái töôïng quaûn lyù. _ Caùc qui phaïm phaùp luaät haønh chính ñöôïc phaân loaïi caên cöù vaøo thaåm quyeàn ban haønh qui phaïm vaø caùc phaïm vi hieäu löïc phaùp lyù cuûa qui phaïm. _ Caùc qui phaïm phaùp luaät haønh chính phaûi ñöôïc ñöa vaøo thöïc tieãn quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc, phaûi ñöôïc duøng ñeå taùc ñoäng vaøo nhöõng quan heä chaáp haønh – ñieàu haønh ñeå duy trì chuùng trong 1 traät töï nhaát ñònh maø Nhaø nöôùc ñaõ ñaët ra. Taùc ñoäng ñoù cuûa caùc beân tham gia quan heä chaáp haønh – ñieàu haønh laø vieäc thöïc hieän qui phaïm phaùp luaät haønh chính. Coù 2 hình thöùc thöïc hieän qui phaïm phaùp luaät haønh chính laø : chaáp haønh vaø aùp duïng. + Chaáp haønh qui phaïm phaùp luaät haønh chính laø vieäc cô quan Nhaø nöôùc , toå chöùc xaõ hoäi vaø caù nhaân laøm theo ñuùng nhöõng yeâu caàu cuûa qui phaïm phaùp luaät haønh chính. + AÙp duïng qui phaïm phaùp luaät haønh chính laø vieäc cô quan coù thaåm quyeàn cuûa Nhaø nöôùc caên cöù vaøo phaùp luaät hieän hình cuûa Nhaø nöôùc ñeå giaûi quyeát caùc coâng vieäc cuï theå phaùt sinh trong quaù trình quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc. Vieäc aùp duïng caùc qui phaïm phaùp luaät haønh chính seõ tröïc tieáp laøm phaùt sinh, thay ñoåi hay chaám döùt caùc quan heä phaùp luaät haønh chính cuï theå, tröïc tieáp lieân quan tôùi vieäc thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc beân tham gia vaøo quan heä quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc.
NGAØNH LUAÄT TAØI CHÍNH I. Khaùi nieäm : _Ngaønh luaät taøi chính laø toång theå caùc qui phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi phaùt sinh trong lónh vöïc hoaït ñoäng taøi chính cuûa Nhaø nöôùc nhaèm hình thaønh, phaân phoái, söû duïng ngaân saùch Nhaø nöôùc, cheá ñoä thueá, luaät ngaân saùch, cheá ñoä caáp phaùt taøi chính, kyû luaät taøi chính… II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Quan heä taøi chính laø quan heä xaõ hoäi maø quyeàn vaø nghóa vuï caùc chuû theå tham gia quan heä ñöôïc luaät taøi chính ghi nhaän vaø ñaûm baûo thöïc hieän baèng söï cöôõng cheá cuûa Nhaø nöôùc. _ Quan heä taøi chính luoân luoân coù söï tham gia cuûa Nhaø nöôùc vôùi 2 tö caùch : tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp thoâng qua caùc cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc. _ Quan heä taøi chính luoân luoân lieân quan ñeán hoaït ñoäng taøi chính cuûa Nhaø nöôùc töùc laø lieân quan quaù trình taïo laäp, phaân phoái vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä. III. Noäi dung cô baûn : _ Luaät ngaân saùch Nhaø nöôùc. _ Luaät taøi chính caùc doanh nghieäp. _ Luaät thueá vaø caùc khoaûn thu ngaân saùch Nhaø nöôùc. _ Cheá ñoä caáp phaùt taøi chính cho caùc ngaønh kinh teá quoác doanh. _ Kyû luaät taøi chính. IV. Caùc qui phaïm phaùp luaät : _ Quy phaïm baét buoäc quy ñònh baét buoäc caùc chuû theå phaûi laøm nhöõng vieäc nhaát ñònh neáu khoâng thöïc hieän laø vi phaïm phaùp luaät taøi chính. _ Quy phaïm caám chæ caám caùc chuû theå Luaät taøi chính thöïc hieän caùc quan heä taøi chính nhaát ñònh vaø neáu thöïc hieän nhöõng haønh vi bò caám thì coi nhö traùi phaùp luaät . _ Quy phaïm trao quyeàn laø quy phaïm cho pheùp nhöõng vieäc nhaát ñònh trong phaïm vi nhaát ñònh.
NGAØNH LUAÄT ÑAÁT ÑAI I. Khaùi nieäm : Ngaønh luaät ñaát ñai laø ngaønh luaät ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi phaùt sinh trong lónh vöïc quaûn lyù vaø söû duïng ñaát ñai. II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Laø nhöõng quan heä xaõ hoäi lieân quan ñeán vieäc sôû höõu, quaûn lyù vaø söû duïng ñaát, caùc quan heä phaùt sinh trong quaù trình baûo veä, quaûn lyù, khai thaùc caùc nguoàn taøi nguyeân khaùc do caùc quy phaïm phaùp luaät cuûa luaät töông öùng ñieàu chænh. _ Laø caùc quan heä thuoäc lónh vöïc kinh teá nhöng khoâng thuoäc phaïm vi ñieàu chænh cuûa caùc quy phaïm phaùp luaät kinh teá. _ Laø quan heä taøi saûn, nhöng khoâng naèm trong söï ñieàu chænh cuûa caùc quy phaïm phaùp luaät daân söï. _ Caùc quan heä ñaát ñai vaän ñoäng khoâng ngöøng trong cô cheá thò tröôøng, coù giaù trò vaø laø taøi saûn ñaëc bieät. III. Phöông phaùp ñieàu chænh : _ Phöông phaùp haønh chính – meänh leänh : ñöôïc söû duïng + Quyeát ñònh giao ñaát, cho thueâ ñaát.+ Baét buoäc laøm caùc thuû tuïc chuyeån quyeàn söû duïng ñaát.+ Quyeát ñònh thu hoài ñaát.+ Quyeát ñònh giaûi quyeát tranh chaáp ñaát ñai.+ Xöû lyù caùc haønh vi vi phaïm phaùp luaät ñaát ñai. _ Phöông phaùp bình ñaúng : + Ñöôïc söû duïng khi Nhaø nöôùc cho caùc toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc thueâ ñaát ñeå söû duïng.+ Theå hieän moái quan heä hôïp taùc, giao keát vôùi nhau trong quan heä söû duïng giöõa caùc chuû nhaân söû duïng ñaát. IV. Caùc nguyeân taéc cô baûn : _ Nguyeân taéc ñaát ñai thuoäc sôû höõu ñaëc bieät cuûa Nhaø nöôùc. _ Nguyeân taéc Nhaø nöôùc quaûn lyù ñaát ñai theo quy hoaïch vaø phaùp luaät. _ Nguyeân taéc söû duïng ñaát ñai hôïp lyù vaø tieát kieäm. _ Nguyeân taéc ñaëc öu ñoái vôùi ñaát noâng nghieäp. _ Nguyeân taéc caûi taïo vaø boài boå ñaát ñai. V. Moái quan heä giöõa caùc ngaønh luaät khaùc : _ Luaät haønh chính. _ Luaät daân söï. _ Luaät kinh teá taäp theå. _ Phaùp luaät veà röøng moû, nöôùc vaø baûo veä moâi tröôøng.
NGAØNH LUAÄT DAÂN SÖÏ I. Khaùi nieäm: Laø toång theå caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä nhaân thaân vaø taøi saûn treân cô sôû bình ñaúng, ñoäc laäp quyeàn töï ñònh ñoaït cuûa caùc chuû theå tham gia trong xaõ hoäi. II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Quan heä taøi saûn laø quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi thoâng qua 1 taøi saûn döôùi daïng tö lieäu saûn xuaát, tö lieäu tieâu duøng hoaëc dòch vuï. _ Quan heä nhaân thaân phi taøi saûn laø nhöõng quan heä gaén lieàn vôùi 1 chuû theå nhaát ñònh phaùt sinh töø 1 giaù trò tinh thaàn. + Quan heä nhaân thaân khoâng lieân quan ñeán taøi saûn. + Quan heä nhaân thaân coù lieân quan ñeán taøi saûn. III. Phöông phaùp ñieàu chænh : _ Laø phöông phaùp thoaû thuaän. _ Laø nhöõng caùch thöùc bieän phaùp maø Nhaø nöôùc taùc ñoäng leân caùc quan heä xaõ hoäi laøm cho caùc quan heä naøy phaùt sinh, thay ñoåi, chaám döùt theo yù chí cuûa Nhaø nöôùc. IV. Nhöõng nguyeân taéc cô baûn : _ Nhieäm vuï vaø nguyeân taéc ñieàu chænh cuûa Boä luaät daân söï : + Boä luaät daân söï coù nhieäm vuï baûo veä quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa caù nhaân, toå chöùc, lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, lôïi ích coâng coäng, baûo ñaûm söï bình ñaúng vaø an toaøn phaùp lyù trong quan heä daân söï, goùp phaàn taïo ñieàu kieän ñaùp öùng caùc nhu caàu vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân, thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. + Boä luaät daân söï quy ñònh ñòa vò phaùp lyù cuûa caù nhaân, phaùp nhaân vaø caùc chuû theå khaùc quyeàn, nghóa vuï caùc chuû theå trong quan heä taøi saûn, quan heä nhaân thaân trong giao löu daân söï, xaây döïng chuaån möïc phaùp lyù cho caùch öùng xöû cuûa caùc chuû theå khi tham gia quan heä daân söï. _ Toân troïng lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, lôïi ích coâng coäng, quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa ngöôøi khaùc. _ Tuaân thuû phaùp luaät. _ Toân troïng ñaïo ñöùc, truyeàn thoáng toát ñeïp. _ Toân troïng, baûo veä quyeàn nhaân thaân. _ Toân troïng, baûo veä quyeàn sôû höõu, caùc quyeàn khaùc ñoái vôùi taøi saûn. _ Töï do, töï nguyeän cam keát, thoaû thuaän.
_ Bình ñaúng. _ Thieän chí, trung thöïc. _ Chòu traùch nhieäm daân söï. _ Hoøa giaûi. _ Baûo veä quyeàn daân söï. _ Caên cöù xaùc laäp quyeàn daân söï. _ AÙp duïng taäp quaùn, aùp duïng töông töï phaùp luaät. _ Hieäu leänh cuûa Boä luaät daân söï : + Boä luaät daân söï aùp duïng ñoái vôùi caùc quan heä daân söï. + Boä luaät daân söï ñöôïc aùp duïng treân toaøn laõnh thoå nöôùc CHXHCN Vieät Nam. + Boä luaät daân söï ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc quan heä daân söï coù ngöôøi VN ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi tham gia taïi VN, tröø 1 soá quan heä maø phaùp luaät coù quy ñònh rieâng. + Boä luaät daân söï cuõng ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc quan heä daân söï coù yeáu toá nöôùc ngoaøi, tröø tröôøng hôïp ñieàu öôùc Quoác teá maø nöôùc CHXHCN Vieät Nam kyù keát hoaëc tham gia, coù quy ñònh khaùc.
NGAØNH LUAÄT LAO ÑOÄNG I. Khaùi nieäm : Ngaønh luaät lao ñoäng bao goàm caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä lao ñoäng giöõa ngöôøi lao ñoäng vôùi ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø caùc quan heä giöõa taäp theå lao ñoäng vôùi ngöôøi söû duïng lao ñoäng, quan heä veà baûo hieåm xaõ hoäi cho ngöôøi lao ñoäng, quan heä veà giaûi quyeát tranh chaáp lao ñoäng… II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Laø quan heä giöõa ngöôøi lao ñoäng laøm coâng aên löông vôùi ngöôøi söû duïng lao ñoäng vaø caùc quan heä xaõ hoäi lieân quan tröïc tieáp vôùi quan heä lao ñoäng : + Nhoùm quan heä chuû yeáu phaùt sinh trong quaù trình söû duïng söùc lao ñoäng cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng vôùi ngöôøi lao ñoäng laøm coâng aên löông.+ Nhoùm quan heä xaõ hoäi lieân quan tröïc tieáp vôùi quan heä lao ñoäng : quan heä vieäc laøm, hoïc ngheà, quan heä toå chöùc Coâng ñoaøn cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng. III. Phöông phaùp ñieàu chænh : _ Phöông phaùp thoûa thuaän, bình ñaúng._ Phöông phaùp meänh leänh. _ Phöông phaùp taùc ñoäng cuûa toå chöùc Coâng ñoaøn vaøo caùc quan heä phaùt sinh trong quaù trình lao ñoäng. IV. Caùc cheá ñònh cô baûn : _ Hôïp ñoàng lao ñoäng._ Thôøi gian laøm vieäc vaø thôøi gian nghæ ngôi. _ Baûo hoä lao ñoäng._ Tieàn löông._ Kyû luaät lao ñoäng vaø traùch nhieäm vaät chaát._ Baûo hieåm xaõ hoäi._ Giaûi quyeát caùc tranh chaáp lao ñoäng. V. Nhieäm vuï : _ Luaät lao ñoäng baûo veä quyeàn laøm vieäc, lôïi ích vaø caùc quyeàn khaùc cuûa ngöôøi lao ñoäng, ñoàng thôøi baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa ngöôøi söû duïng lao ñoäng. _ Taïo ñieàu kieän cho moái quan heä lao ñoäng ñöôïc haøi hoøa vaø oån ñònh, goùp phaàn phaùt huy trí saùng taïo vaø taøi naêng cuûa ngöôøi lao ñoäng trí oùc vaø lao ñoäng chaân tay, cuûa ngöôøi quaûn lyù lao ñoäng, nhaèm ñaït naêng suaát, chaát löôïng vaø tieán boä xaõ hoäi trong lao ñoäng, saûn xuaát dòch vuï, hieäu quaû trong söû duïng vaø quaûn lyù lao ñoäng, goùp phaàn coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc vì söï nghieäp daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi, coâng baèng, vaên minh.
NGAØNH LUAÄT HOÂN NHAÂN VAØ GIA ÑÌNH I. Khaùi nieäm : Ngaønh luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình laø toång theå qui phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi veà Hoân nhaân vaø Gia ñình. II. Ñoái töôïng ñieàu chænh : _ Laø caùc quan heä xaõ hoäi trong lónh vöïc hoân nhaân vaø gia ñình, cuï theå laø quan heä nhaân thaân vaø quan heä taøi saûn giöõa vôï vaø choàng, giöõa cha meï – con caùi, giöõa nhöõng ngöôøi thaân thích ruoät thòt khaùc. Hay noùi caùch khaùc, ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa Luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình laø caùc quan heä xaõ hoäi phaùt sinh giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình veà nhöõng lôïi ích nhaân thaân vaø veà taøi saûn. Do ñoù, ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa luaät hoân nhaân vaø gia ñình goàm 2 nhoùm : + Quan heä nhaân thaân laø nhöõng quan heä phaùt sinh giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình veà nhöõng lôïi ích nhaân thaân. Ñoù laø nhöõng quan heä nhö : quan heä giöõa vôï vaø choàng veà söï yeâu thöông chaêm soùc giuùp ñôõ nhau, veà vieäc xaùc ñònh cheá ñoä phaùp lyù nhaân thaân cuûa con vò thaønh nieân… + Quan heä taøi saûn laø nhöõng quan heä phaùt sinh giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình veà nhöõng lôïi ích taøi saûn. Ñoù laø nhöõng quan heä nhö : quan heä caáp döôõng laãn nhau giöõa vôï choàng, giöõa cha meï – caùc con, giöõa caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình, quan heä veà sôû höõu giöõa vôï – choàng, giöõa caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình.