Thực trạng loãng xương và một số yếu tố liên quan ở người cao tuổi xã Tam Thanh, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định

Ytcc so 26.qxp<br /> <br /> 12/4/2012<br /> <br /> 9:55 PM<br /> <br /> Page 18<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Thöïc traïng loaõng xöông vaø moät soá yeáu toá<br /> lieân quan ôû ngöôøi cao tuoåi xaõ Tam Thanh,<br /> huyeän Vuï Baûn, tænh Nam Ñònh<br /> Ñoã Minh Sinh (*), Nguyeãn Thò Minh Thuûy (**)<br /> <br /> Ñaët vaán ñeà: Trong nhöõng naêm gaàn ñaây loaõng xöông (LX ) ñöôïc xem laø moät vaán ñeà söùc khoûe y teá coâng<br /> coäng toaøn caàu coù aûnh höôûng ñeán haøng trieäu ngöôøi treân toaøn theá giôùi, ñaëc bieät laø ngöôøi cao tuoåi. Do<br /> vaäy vieäc tìm hieåu thöïc traïng veà vaán ñeà naøy laø raát caàn thieát. Muïc tieâu: (i) Xaùc ñònh tình traïng loaõng<br /> xöông vaø (ii) Xaùc ñònh moät soá yeáu toá lieân quan ñeán tình traïng loaõng xöông. Phöông phaùp: Nghieân<br /> cöùu moâ taû caét ngang ñöôïc tieán haønh ngaãu nhieân treân 250 ñoái töôïng laø ngöôøi cao tuoåi taïi xaõ Tam Thanh,<br /> moät xaõ thuaàn noâng huyeän Vuï Baûn, tænh Nam Ñònh. Keát quaû: Keát quaû cho thaáy tyû leä LX laø 52,8% vaø<br /> thieåu saûn xöông laø 31,2%. Chæ coù 16% ngöôøi cao tuoåi tham gia nghieân cöùu coù maät ñoä xöông bình<br /> thöôøng. Phaân tích ña bieán tìm thaáy hai yeáu toá lieân quan ñeán tình traïng LX . Nhöõng ngöôøi # 70 tuoåi coù<br /> nguy cô maéc beänh cao hôn 2,9 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi döôùi 70 tuoåi. Nhöõng ngöôøi khoâng coù thoùi quen<br /> söû duïng thöïc phaåm giaøu calci coù nguy cô maéc beänh cao hôn 13,9 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi coøn laïi.<br /> Khuyeán nghò: Ngöôøi cao tuoåi caàn ñöôïc phoøng loaõng xöông tröôùc 70 tuoåi vaø ñöôïc tö vaán söû duïng<br /> nhöõng loaïi thöïc phaåm giaøu calci coù saün taïi ñòa phöông.<br /> Töø khoùa: loaõng xöông, calci, ngöôøi cao tuoåi, T-score, huùt thuoác<br /> <br /> Prevalence of osteoporosis and related factors<br /> among elderly people in Tam Thanh commune,<br /> Vu Ban district, Nam Dinh province<br /> Do Minh Sinh (*); Nguyen Thi Minh Thuy (**)<br /> <br /> Introduction: In recent years, osteoporosis has been seen as a global public health problem that<br /> affected millions of people worldwide, especially among elderly people. Therefore, understanding<br /> the current status of this problem is much needed. Objectives: (i) to determine the prevalence of<br /> osteoporosis and (ii) to explore the related factors. Methods: Cross-sectional descriptive study was<br /> conducted with 250 elderly subjects (=>60 years old) selected at random in Tam Thanh commune,<br /> an agricultural commune, Vu Ban district, Nam Dinh province. Result: The results showed that the<br /> prevalence of osteoporosis is 52.8% among the elderly population in that commune. Multivariate<br /> analysis found two factors related to the status of osteoporosis. Those who were # 70 years of age<br /> <br /> 18<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2012, Soá 26 (26)<br /> <br /> Ytcc so 26.qxp<br /> <br /> 12/4/2012<br /> <br /> 9:55 PM<br /> <br /> Page 19<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> were at risk of osteoporosis 2.9 times higher than those who were under 70 years of age. Those who<br /> did not have the habit of using calcium-rich foods were at risk of osteoporosis 13.9 times higher than<br /> the remaining members. Recommendation: Elderly people should be prevented from osteoporosis<br /> before 70 years of age and consulted to take the calcium-rich foods available locally for their daily<br /> meals.<br /> Keyword: osteoporosis, calcium, elderly, T-score, smoking.<br /> <br /> Taùc giaû:<br /> (*)<br /> <br /> Ths. Ñoã Minh Sinh - Giaûng vieân boä moân Y teá Coäng ñoàng, tröôøng Ñaïi hoïc Ñieàu döôõng Nam Ñònh.<br /> Email: minhsinh82@gmail.com<br /> <br /> (**)<br /> <br /> PGS.TS. Nguyeãn Thò Minh Thuûy - Tröôûng boä moân Phuïc hoài chöùc naêng döïa vaøo coäng ñoàng<br /> - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, 138 Giaûng Voõ, Haø Noäi.<br /> <br /> 1. Ñaët vaán ñeà<br /> LX laø beänh lyù ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï giaûm maät<br /> ñoä xöông vaø chaát löôïng xöông laøm xöông trôû leân<br /> gioøn vaø deã gaõy thaäm chí gaõy xöông xaûy ra chæ vôùi<br /> moät sang chaán nheï. Ñoái töôïng chòu taùc ñoäng maïnh<br /> nhaát bôûi beänh LX laø ngöôøi cao tuoåi. ÔÛ ñoä tuoåi 50 chæ<br /> coù khoaûng 5% ngöôøi cao tuoåi maéc beänh tuy nhieân<br /> con soá naøy ñaõ taêng voït leân 60% ôû nhöõng ngöôøi thoï<br /> treân 80 tuoåi [6].<br /> Vôùi möùc ñoä nguy hieåm nhö vaäy, trong nhöõng<br /> naêm gaàn ñaây LX ñöôïc xem laø moät vaán ñeà söùc khoûe<br /> y teá coâng coäng toaøn caàu coù aûnh höôûng ñeán haøng<br /> trieäu ngöôøi treân toaøn theá giôùi. Naêm 2008 öôùc tính coù<br /> khoaûng 75 trieäu ngöôøi ôû khaép chaâu AÂu, Myõ vaø Nhaät<br /> Baûn bò taùc ñoäng bôûi loaõng xöông. Taïi chaâu AÙ, öôùc<br /> tính tyû leä gaõy xöông ñuøi coù lieân quan ñeán LX seõ taêng<br /> leân töø 2-3 laàn trong voøng 30 naêm tôùi [5], [6].<br /> Taïi Vieät Nam, naêm 2008 theo öôùc tính coù<br /> khoaûng 2,8 trieäu ngöôøi bò taùc ñoäng bôûi loaõng xöông,<br /> tuy nhieân con soá thöïc teá coù theå coøn cao hôn nhieàu.<br /> Cho ñeán nay ñaõ coù moät soá baùo caùo veà thöïc traïng LX<br /> vaø caùc yeáu toá lieân quan taïi Vieät Nam, tuy nhieân caùc<br /> nghieân cöùu môùi chæ taäp trung taïi caùc thaønh phoá lôùn,<br /> ñòa baøn noâng thoân hieän nay vaãn coøn ñang bò boû ngoû.<br /> Beân caïnh ñoù caùc yeáu toá coù lieân quan ñeán LX cuõng<br /> chöa ñöôïc ñeà caäp ñaày ñuû [5].<br /> Tam Thanh laø moät xaõ thuaàn noâng ñieån hình<br /> thuoäc huyeän Vuï Baûn, tænh Nam Ñònh neân keát quaû<br /> nghieân cöùu taïi ñaây coù theå ngoaïi suy cho toaøn boä daân<br /> soá noâng thoân Nam Ñònh. Cho ñeán nay treân ñòa baøn<br /> xaõ chöa coù moät ñaùnh giaù naøo veà thöïc traïng beänh LX<br /> <br /> ôû ngöôøi cao tuoåi. Vôùi muïc ñích cung caáp thoâng tin<br /> cho ngaønh y teá tænh trong vieäc trieån khai caùc chöông<br /> trình phoøng choáng beänh LX cho ngöôøi cao tuoåi trong<br /> coäng ñoàng, nghieân cöùu ñaõ ñöôïc tieán haønh vôùi 2 muïc<br /> tieâu cuï theå.<br /> - Xaùc ñònh tyû leä LX cuûa ngöôøi cao tuoåi taïi xaõ<br /> Tam Thanh, huyeän Vuï Baûn, tænh Nam Ñònh.<br /> - Xaùc ñònh moät soá yeáu toá lieân quan ñeán beänh LX<br /> cuûa ngöôøi cao tuoåi taïi xaõ Tam Thanh, huyeän Vuï<br /> Baûn, tænh Nam Ñònh.<br /> <br /> 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Thieát keá nghieân cöùu moâ taû caét ngang coù phaân<br /> tích ñöôïc thöïc hieän taïi xaõ Tam Thanh, huyeän Vuï<br /> Baûn, tænh Nam Ñònh töø 01/2012-06/2012 vôùi ñoái<br /> töôïng laø 250 ngöôøi cao tuoåi bao goàm caû nam vaø nöõ,<br /> ñöôïc löïa choïn ngaãu nhieân töø quaàn theå nghieân cöùu,<br /> coù khaû naêng giao tieáp vaø khoâng maéc caùc beänh coù<br /> lieân quan ñeán chuyeån hoùa xöông.<br /> Nghieân cöùu söû duïng phöông phaùp phoûng vaán<br /> tröïc tieáp vôùi boä caâu hoûi thieát keá saün ñeå thu thaäp caùc<br /> thoâng tin veà nhaân khaåu hoïc vaø haønh vi, loái soáng. Söû<br /> duïng caân vaø thöôùc ño ñeå thu thaäp caùc thoâng tin veà<br /> nhaân traéc hoïc. Söû duïng phöông phaùp "Haáp thuï sieâu<br /> aâm daûi roäng" (BUA) ñeå ño maät ñoä xöông cuûa ñoái<br /> töôïng nghieân cöùu.<br /> Tình traïng LX cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu ñöôïc<br /> caên cöù theo tieâu chuaån chaån ñoaùn LX cuûa WHO döïa<br /> vaøo chæ soá T-score. Theo ñoù moät ngöôøi ñöôïc chaån<br /> ñoaùn maéc LX neáu coù giaù trò T-score < -2,5; T-score<br /> töø -2,5 ñeán -1 laø thieåu saûn xöông vaø T-score > -1 laø<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2012, Soá 26 (26)<br /> <br /> 19<br /> <br /> Ytcc so 26.qxp<br /> <br /> 12/4/2012<br /> <br /> 9:55 PM<br /> <br /> Page 20<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> bình thöôøng [8].<br /> Caùc bieán soá chính trong nghieân cöùu bao goàm:<br /> tình traïng loaõng xöông, tuoåi, giôùi, tieàn söû saûn phuï<br /> khoa, thoùi quen boå sung calci baèng thuoác hoaëc thöïc<br /> phaåm chöùc naêng, thoùi quen uoáng söõa, uoáng cheø, uoáng<br /> röôïu, uoáng cafeù, huùt thuoác vaø thoùi quen taäp theå duïc.<br /> <br /> haønh caùc thoùi quen coù haïi cho heä xöông khoâng cao<br /> (döôùi 29%). Chæ coù 25,2% soá ñoái töôïng coù thoùi quen<br /> thöôøng xuyeân uoáng röôïu; con soá naøy ôû nhöõng ngöôøi<br /> hay huùt thuoác laù/laøo laø 28,8%; nhöõng ngöôøi hay uoáng<br /> cafeù chæ chieám 8,4% toång soá ñoái töôïng nghieân cöùu.<br /> <br /> 3.2. Thöïc traïng loaõng xöông<br /> <br /> Caùc soá lieäu ñöôïc nhaäp baèng phaàn meàm EPI<br /> DATA vaø phaân tích baèng phaàn meàm SPSS 13.0. Söû<br /> duïng OR vaø khoaûng tin caäy ñeå ño löôøng ñoä maïnh<br /> cuûa söï keát hôïp. Moâ hình hoài quy logistic ñöôïc söû<br /> duïng ñeå phaân tích moái lieân quan ña bieán vaø kieåm<br /> soaùt yeáu toá nhieãu.<br /> <br /> 3. Keát quaû nghieân cöùu<br /> 3.1. Caùc ñaëc ñieåm chung ñoái töôïng nghieân<br /> cöùu<br /> Ñaëc ñieåm nhaân khaåu hoïc<br /> Maãu nghieân cöùu bao goàm 250 ngöôøi cao tuoåi vôùi<br /> tuoåi trung bình cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu laø 72,3 ±<br /> 8,35 tuoåi. Tyû leä ñoái töôïng nghieân cöùu laø nam giôùi<br /> chieám 41,6% thaáp hôn nöõ giôùi chieám 58,4%. Nhìn<br /> chung trình ñoä hoïc vaán cuûa ñoái töôïng laø chöa cao khi<br /> chæ coù 28,8% ñoái töôïng coù trình ñoä töø trung hoïc<br /> chuyeân nghieäp trôû leân. Do coù trình ñoä hoïc vaán chöa<br /> cao keát hôïp vôùi sinh soáng taïi ñòa baøn noâng thoân neân<br /> ña soá ñoái töôïng phaûi laøm vieäc chaân tay chieám tôùi<br /> 73,6% khi ôû ñoä tuoåi lao ñoäng (≤60).<br /> Haønh vi, loái soáng haøng ngaøy cuûa ñoái töôïng<br /> Nhöõng thoùi quen toát cho heä xöông thöôøng ñöôïc<br /> ñoái töôïng thöïc hieän bao goàm thoùi quen aên thöïc phaåm<br /> giaøu calci; thoùi quen uoáng traø/cheø vaø thoùi quen taäp<br /> theå duïc. Thoùi quen boå sung calci baèng thuoác hay<br /> thöïc phaåm chöùc naêng vaø uoáng söõa chæ coù döôùi 12%<br /> ñoái töôïng nghieân cöùu thöôøng xuyeân thöïc hieän.<br /> Nhìn chung tyû leä ñoái töôïng thöôøng xuyeân thöïc<br /> <br /> Bieåu ñoà 1. Phaân boá caùc thoùi quen coù lôïi cho heä<br /> xöông cuûa ñoái töôïng<br /> <br /> 20<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2012, Soá 26 (26)<br /> <br /> Bieåu ñoà 2. Phaân boá maät ñoä xöông ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> <br /> Keát quaû treân cho thaáy maät ñoä xöông trung bình<br /> cuûa caùc ñoái töôïng trong nghieân cöùu laø -2,4 ± 1,4 Tscore, ngöôøi coù chæ soá T-score thaáp nhaát laø -4,9 vaø<br /> cao nhaát laø 2,6.<br /> Baûng 1. Phaân boá tình traïng LX ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> <br /> Theo tieâu chuaån chaån ñoaùn loaõng xöông cuûa<br /> WHO, tyû leä loaõng xöông cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> laø 52,8%; chæ coù 16% ñoái töôïng coù maät ñoä xöông<br /> bình thöôøng.<br /> <br /> 3.3. Keát quaû phaân tích moái lieân quan<br /> Ñeå kieåm soaùt caùc yeáu toá nhieãu tieàm taøng trong<br /> vieäc xaùc ñònh moái lieân quan ñeán thöïc traïng loaõng<br /> xöông, nghieân cöùu söû duïng moâ hình hoài quy logistic<br /> trong ñoù caùc bieán ñöôïc ñöa vaøo moâ hình döïa treân keát<br /> quaû phaân tích ñôn bieán vaø phaân tích yeáu toá nhieãu.<br /> Vôùi giaû ñònh khoâng coù tính khuynh höôùng cho<br /> caùc bieán phaân loaïi, moâ hình söû duïng kieåm ñònh<br /> <br /> Ytcc so 26.qxp<br /> <br /> 12/4/2012<br /> <br /> 9:55 PM<br /> <br /> Page 21<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Hosmer vaø Lemeshow ñeå ñaùnh giaù tính phuø hôïp cuûa<br /> moâ hình. Caùc bieán soá ñöôïc ñöa vaøo moâ hình ñeå tìm<br /> moái lieân quan vôùi thöïc traïng veà beänh loaõng xöông<br /> cuûa ngöôøi cao tuoåi trong nghieân cöùu goàm 17 bieán soá<br /> bao goàm 4 bieán soá veà ñaëc ñieåm sinh hoïc vaø xaõ hoäi<br /> (tuoåi, giôùi, ngheà nghieäp, hoïc vaán), 3 bieán veà tình<br /> traïng dinh döôõng (chieàu cao, caân naëng, BMI), 9 bieán<br /> veà thoùi quen aên uoáng vaø haønh vi loái soáng (aên/uoáng<br /> thöïc phaåm giaøu can xi, taäp theå duïc vaø söû duïng caùc<br /> chaát kích thích nhö röôïu, cafe, thuoác laù...) vaø 2 bieán<br /> kieán thöùc vaø thöïc haønh. Kieåm ñònh Hosmer vaø<br /> Lemeshow cuûa moâ hình cuoái cuøng coù giaù trò p = 0,17<br /> cho thaáy moâ hình laø hoaøn toaøn phuø hôïp. Keát quaû moâ<br /> hình hoài quy ruùt goïn cho thaáy coù 2 yeáu toá lieân quan<br /> ñeán tình traïng loaõng xöông ñoù laø tuoåi vaø thoùi quen<br /> söû duïng thöïc phaåm giaøu calci trong böõa aên.<br /> Baûng 2. Moâ hình hoài quy logistic kieåm soaùt caùc yeáu<br /> toá nhieãu (ruùt goïn)<br /> <br /> 4. Baøn luaän<br /> 4.1. Thöïc traïng loaõng xöông ñoái töôïng<br /> nghieân cöùu<br /> Loaõng xöông laø keát quaû cuûa moät quaù trình taùc<br /> ñoäng bôûi moät loaït caùc yeáu toá nhö: tuoåi, giôùi, tình traïng<br /> dinh döôõng, cheá ñoä aên uoáng vaø luyeän taäp… Vì vaäy<br /> vieäc tìm hieåu vai troø cuûa caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán<br /> loaõng xöông laø moät ñieàu raát caàn thieát cho vieäc ñeà xuaát<br /> caùc giaûi phaùp thích hôïp giuùp coäng ñoàng kieåm soaùt<br /> ñöôïc vaán ñeà söùc khoûe tieàm aån nhieàu nguy cô naøy.<br /> Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy tyû leä LX cuûa ñoái<br /> töôïng nghieân cöùu laø 52,8%. Keát quaû naøy cao hôn keát<br /> quaû nghieân cöùu cuûa Thaùi Phöông Oanh [4] (32,5%)<br /> vaø cao hôn raát nhieàu so vôùi caùc nghieân cöùu ñöôïc tieán<br /> haønh treân caùc ñoái töôïng treû hôn, nhö cuûa: Leâ Thò<br /> Bích Haèng [1] (tyû leä LX ôû nam giôùi töø 50-75 tuoåi laø<br /> 11,1%); Nguyeãn Thò Kim Dung [2] (tyû leä LX ôû nöõ<br /> giôùi töø 40-60 tuoåi laø 7,7%); Phaïm Thò Höông [3] (tyû<br /> leä LX ôû phuï nöõ tröôûng thaønh töø 20 tuoåi trôû leân laø<br /> 9%); Chan vaø coäng söï [9] (tyû leä LX cuûa ngöôøi töø 1789 tuoåi laø 25,5%) vaø cuûa Kanis [7] (tyû leä LX cuûa nöõ<br /> <br /> giôùi töø 50-80 tuoåi laø 21,2%; nam giôùi laø 6,3%). Söï<br /> khaùc bieät veà tyû leä naøy coù theå ñöôïc giaûi thích thoâng<br /> qua moät soá nguyeân nhaân sau ñaây:<br /> Thöù nhaát ñoä tuoåi trung bình cuûa caùc ñoái töôïng<br /> trong nghieân cöùu naøy cao hôn caùc nghieân cöùu ñaõ ñeà<br /> caäp ôû treân. Thöù hai laø söï khaùc bieät veà tình traïng dinh<br /> döôõng cuûa caùc ñoái töôïng trong moãi nghieân cöùu.<br /> Theo keát quaû phaân tích, trong nghieân cöùu naøy tyû leä<br /> ñoái töôïng coù tình traïng dinh döôõng nheï caân laø<br /> 24,4%. Keát quaû naøy cao hôn nhieàu so vôùi nghieân<br /> cöùu Leâ Thò Bích Haèng (chæ laø 17,4%) vaø cuûa<br /> Nguyeãn Thò Kim Dung (chæ coù 12,3%). Thöù ba laø söï<br /> khaùc bieät veà thöïc haønh caùc thoùi quen coù lôïi cho heä<br /> xöông cuûa caùc ñoái töôïng nghieân cöùu. Trong nghieân<br /> cöùu naøy chæ coù 4,8% soá ñoái töôïng coù thoùi quen boå<br /> sung calci thoâng qua thuoác hoaëc thöïc phaåm chöùc<br /> naêng; con soá naøy ôû thoùi quen uoáng söõa cuõng chæ laø<br /> 11,6%. Nhöõng tyû leä naøy thaáp hôn raát nhieàu so vôùi<br /> nghieân cöùu cuûa Döông Thò Haûi Ngoïc (23,6% vaø<br /> 78,8%) vaø cuûa Leâ Thò Bích Haèng (tyû leä ñoái töôïng coù<br /> uoáng söõa laø 26,7%). Thöù tö laø söï khaùc bieät trong<br /> phöông phaùp chaån ñoaùn LX cuûa moãi nghieân cöùu.<br /> Trong khi nghieân cöùu naøy söû duïng phöông phaùp<br /> "Haáp thuï sieâu aâm daûi roäng" ñeå chaån ñoaùn loaõng<br /> xöông. Tuy nhieân haàu heát caùc nghieân cöùu cuûa caùc<br /> taùc giaû quoác teá laïi söû duïng phöông phaùp "Ño haáp thuï<br /> tia X naêng löôïng keùp" ñeå chaån ñoaùn LX.<br /> <br /> 4.2. Caùc yeáu toá lieân quan ñeán loaõng xöông<br /> Sau khi phaân tích ña bieán kieåm soaùt caùc yeáu toá<br /> nhieãu, nghieân cöùu naøy chæ tìm thaáy 2 yeáu toá coù lieân<br /> quan ñeán tình traïng LX cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu ñoù<br /> laø tuoåi cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu vaø thoùi quen söû<br /> duïng thöïc phaåm giaøu calci. Tuoåi coù moái quan heä<br /> thuaän chieàu vôùi tình traïng loaõng xöông, töùc laø tyû leä<br /> LX taêng theo ñoä tuoåi. Tuy nhieân thoùi quen söû duïng<br /> thöïc phaåm giaøu calci laïi coù moái quan heä ngöôïc<br /> chieàu vôùi tình traïng loaõng xöông, nhöõng ngöôøi coù<br /> thoùi quen thöôøng xuyeân söû duïng thöïc phaåm giaøu<br /> calci coù nguy cô maéc beänh thaáp hôn nhöõng ngöôøi<br /> hieám söû duïng thöïc phaåm giaøu calci.<br /> Do caùch ñaùnh giaù khaùc nhau neân maëc duø cuøng<br /> tìm thaáy moái lieân quan giöõa thoùi quen söû duïng thöïc<br /> phaåm giaøu calci vôùi tình traïng loaõng xöông, tuy<br /> nhieân keát quaû trong nghieân cöùu naøy coù moät soá ñieåm<br /> khaùc bieät so vôùi moät soá keát quaû ñaõ ñöôïc coâng boá.<br /> Keát quaû trong nghieân cöùu naøy chæ keát luaän nhöõng<br /> ngöôøi khoâng coù thoùi quen aên thöïc phaåm giaøu calci<br /> coù nguy cô maéc beänh cao hôn gaáp 13,9 laàn so vôùi<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2012, Soá 26 (26)<br /> <br /> 21<br /> <br /> Ytcc so 26.qxp<br /> <br /> 12/4/2012<br /> <br /> 9:55 PM<br /> <br /> Page 22<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> nhöõng ngöôøi coù thoùi quen hay aên thöïc phaåm giaøu<br /> calci. Trong khi ñoù hai taùc giaû Nguyeãn Thò Kim<br /> Dung [2] keát luaän raèng nhöõng ngöôøi chæ coù thoùi quen<br /> aên rau muoáng haøng thaùng coù nguy cô maéc beänh cao<br /> hôn gaáp 27 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi coù thoùi quen aên<br /> rau muoáng haøng ngaøy; nhöõng ngöôøi coù thoùi quen chæ<br /> aên ñaäu phuï töø 1- 4 laàn/thaùng coù nguy cô maéc beänh<br /> cao hôn gaáp 76 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi aên haøng<br /> ngaøy. Beân caïnh ñoù Leâ Thò Bích Haèng [1] cuõng chæ<br /> ra raèng nhöõng ngöôøi coù thoùi quen hieám aên toâm/teùp<br /> coù nguy cô maéc beänh cao hôn gaáp 1,2 laàn so vôùi<br /> nhöõng ngöôøi hay aên loaïi thöïc phaåm naøy.<br /> <br /> laø töông ñoái cao khi coù ñeán 52,8% soá ñoái töôïng ñaõ<br /> bò loaõng xöông. Maät ñoä xöông trung bình cuûa caùc<br /> ñoái töôïng ñaït -2,42 T-score; chæ soá thaáp nhaát laø - 4,9<br /> T-score vaø cao nhaát ñaït 2,6 T-score. Chæ soá T-score<br /> taäp trung nhieàu nhaát trong khoaûng töø -3 T-score ñeán<br /> -2 T-score.<br /> <br /> Moät ñieàu hieån nhieân laø khoâng chæ coù moät loaïi<br /> thöïc phaåm duy nhaát giaøu calci, beân caïnh ñoù moãi loaïi<br /> thöïc phaåm seõ chæ coù theo muøa. Vieäc löïa choïn thöïc<br /> phaåm naøo trong khaåu phaàn aên haøng ngaøy coøn tuøy<br /> thuoäc vaøo sôû thích vaø khaåu vò cuûa töøng ngöôøi. Vì vaäy<br /> nghieân cöùu naøy khoâng tìm hieåu moái lieân quan giöõa<br /> tình traïng LX vôùi töøng loaïi thöïc phaåm cuï theå. Tuy<br /> vaäy, baèng chöùng veà moái lieân quan giöõa vieäc aên uoáng<br /> caùc thöïc phaåm giaøu calci vôùi LX cuõng ñaõ ñöôïc<br /> chöùng minh.<br /> <br /> Chuùng toâi khuyeán khích caàn taêng cöôøng coâng<br /> taùc phoøng choáng LX cho ngöôøi cao tuoåi, ñaëc bieät<br /> caàn tieán haønh coâng taùc naøy cho ngöôøi döôùi 70 tuoåi.<br /> Noäi dung phoøng choáng coù theå laø tö vaán cho ngöôøi<br /> cao tuoåi vaø gia ñình hoï veà nhöõng loaïi thöïc phaåm<br /> giaøu calci coù saün taïi ñòa phöông vôùi giaù caû hôïp lyù.<br /> Cheá bieán vaø khuyeán khích ngöôøi cao tuoåi söû duïng<br /> thöïc phaåm giaøu calci trong böõa aên haøng ngaøy. Hoã trôï<br /> ngöôøi cao tuoåi thöïc haønh, duy trì caùc thoùi quen coù<br /> lôïi cho heä xöông vaø töø boû caùc thoùi quen coù haïi cho<br /> heä xöông.<br /> <br /> Toùm laïi, tyû leä LX trong coäng ñoàng nghieân cöùu<br /> <br /> Taøi lieäu tham khaûo<br /> <br /> Tieáng Vieät<br /> 1. Leâ Thò Bích Haèng (2007), Thöïc traïng LX vaø moät soá yeáu<br /> toá lieân quan ôû nam giôùi 50-75 tuoåi taïi phöôøng Phöông Lieân,<br /> quaän Ñoáng Ña naêm 2007, Luaän vaên Thaïc só Y teá Coâng coäng,<br /> Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi.<br /> 2. Nguyeãn Thò Kim Dung (2005), Thöïc traïng vaø moät soá yeáu<br /> toá lieân quan tình traïng LX ôû phuï nöõ 40-60 tuoåi huyeän Gia<br /> Laâm, Haø Hoäi naêm 2005, Luaän vaên thaïc só y teá coâng coäng,<br /> Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi.<br /> 3. Phaïm Thò Höông (2003), Khaûo saùt beänh LX ôû phuï nöõ<br /> tröôûng thaønh Haø noäi naêm 2003 truy caäp töø,<br /> http://viendinhduong.vn/news/vi/128/12/0/a/khao-sat-benhloang-xuong-o-phu-nu-truong-thanh--ha-noi-nam2003.aspx ngaøy 21/2/2012.<br /> 4. Thaùi Phöông Oanh (2011), Thöïc traïng LX vaø moät soá yeáu<br /> toá lieân quan ôû ngöôøi cao tuoåi taïi phöôøng Laùng Haï, quaän<br /> Ñoáng Ña, Haø Noäi naêm 2011, Luaän vaên Thaïc só Y teá Coâng<br /> coäng, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng, Haø Noäi.<br /> <br /> 22<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2012, Soá 26 (26)<br /> <br /> Nhöõng ngöôøi ôû ñoä tuoåi treân 70 coù nguy cô maéc<br /> beänh LX cao gaáp 2,9 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi döôùi<br /> 70 tuoåi. Nhöõng ngöôøi khoâng coù thoùi quen söû duïng<br /> caùc thöïc phaåm giaøu calci coù nguy cô maéc beänh LX<br /> gaáp 13,9 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi coù thoùi quen hay<br /> aên caùc thöïc phaåm giaøu cacli.<br /> <br /> Tieáng Anh<br /> 5. International Osteoporosis Foundation (2009), The<br /> Asian audit epidemiology, costs and burden of<br /> osteoporosis in Asia 2009, avalaible at<br /> http://www.iofbonehealth.org/download/osteofound/filem<br /> anager/publications/pdf/Asian-audit-09/2009Asian_Audit.pdf accessed by 16/2/2012.<br /> 6. International Osteoporosis Foundation (2008), Invest in<br /> your bones: stand tall, speak out, avalaible at<br /> http://www.iofbonehealth.org/download/osteofound/filema<br /> nager/publications/pdf/stand-tall-thematic-report-08english.pdf accessed by 16/22012.<br /> 7. J. A. Kanis et al (2008), "European guidance for the<br /> diagnosis and management of osteoporosis in<br /> postmenopausal women".<br /> 8. World Health Organization (2003), Prevention and<br /> management<br /> of<br /> osteoporosis,<br /> chuû<br /> bieân,<br /> http://libdoc.who.int/trs/WHO_TRS_921.pdf<br /> download<br /> 21/2/2012.<br /> 9. W.P Chan, J.F Liu & W.L Chi (2004), "Evaluation of<br /> bone mineral density of the lumbar spine and proximal<br /> femur in population-based routine health examinations of<br /> healthy asians", Acta Radiol(45), pp. 59-64.<br /> <br />