Thực trạng và biện pháp ứng phó với bắt nạt học đường của học sinh trung học cơ sở tại thành phố Hồ Chí Minh

VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 138-142<br /> <br /> <br /> <br /> THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP ỨNG PHÓ VỚI BẮT NẠT HỌC ĐƯỜNG<br /> CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Phan Thị Thanh Hương - Trường Đại học Sài Gòn<br /> <br /> Ngày nhận bài: 15/4/2019; ngày chỉnh sửa: 05/5/2019; ngày duyệt đăng: 22/5/2019.<br /> Abstract: Bullying is meant to be aggressive behavior intended to harm their victims physically<br /> and psychologically. Bullying increases when children enter adolescence, because with<br /> psychological transformation, there will be a change in family power, friendship relationships<br /> become a center, school becomes more more difficult, children think that they need to develop<br /> their own identity. Therefore, in the article, we explore the causes of school bullying and thereby<br /> propose some measures to effectively respond to and reduce school bullying in secondary school<br /> students at Ho Chi Minh city.<br /> Keywords: Response measure, school bullying, secondary school student.<br /> <br /> 1. Mở đầu mà còn ảnh hưởng đến môi trường học đường và nền<br /> Bắt nạt học đường đang trở thành vấn nạn đáng báo giáo dục. Trường học có nhiệm vụ đổi mới nhằm cải<br /> động không chỉ ở Việt Nam mà còn ở rất nhiều nước thiện học tập cho HS, xây dựng môi trường an toàn, lành<br /> trên thế giới. Tại Mĩ, theo kết quả nghiên cứu được công mạnh. Các chương trình phòng chống bắt nạt ở trường<br /> bố trên tạp chí Journal of Developmental and học đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm<br /> Behavioural Pediatrics, có gần 90% học sinh (HS) từ tần suất bắt nạt nạn nhân (Jiménez-Barbero, Ruiz-<br /> lớp 3 đến lớp 6 từng ít nhất một lần bị bạn học bắt nạt, Hernández, Llor-Zaragoza, Pérez-García, & Llor-<br /> ức hiếp. Ngoài ra, 59% HS thừa nhận đã từng có hành Esteban, 2016).<br /> động bắt nạt những em khác [1]. Từ những hành vi bắt Lí thuyết về hành vi lập kế hoạch cho thấy xu hướng<br /> nạt nếu không được kiểm soát, không giải quyết sẽ can thiệp vào hành vi bắt nạt phụ thuộc vào nhận thức<br /> nhanh chóng chuyển thành hành vi bạo lực hoặc nguy của giáo viên trước khi hiểu về mức độ nghiêm trọng của<br /> hại hơn là hành vi phạm tội. bắt nạt. Nghiên cứu trước đây cho thấy các giáo viên chủ<br /> Rất nhiều công trình đã nghiên cứu về bạo lực học yếu nhận thức về bắt nạt qua hành vi bạo lực về thể chất<br /> đường nhưng các nỗ lực nghiên cứu hiện nay chủ yếu tập hơn, tuy nhiên các hình thức bắt nạt bí mật, ngầm ảnh<br /> trung can thiệp và phòng chống bắt nạt học đường theo hưởng nghiêm trọng cả về thể chất và tinh thần thì giáo<br /> xu hướng tập trung vào giảm tỉ lệ bắt nạt công khai viên chưa nhận thấy. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, các<br /> giáo viên từng bị bắt nạt trong quá khứ thường cảm thấy<br /> (Cross và cộng sự, 2004; Ananiadou và Smith, 2003;<br /> đồng cảm với cá nhân bị bắt nạt.<br /> Tremblay, 2006) bao gồm những hành vi trực tiếp như<br /> đấm, đá, trêu chọc, có thể nhìn thấy được và nhận diện Các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng, giáo viên là<br /> được sự hung hăng có hại, trong khi giảm bắt nạt quan thành phần quan trọng trong các chương trình phòng<br /> trọng hơn là giải quyết triệt để những hình thức bắt nạt chống bắt nạt ở trường (Kallestad & Olweus, 2003), giáo<br /> “bí mật” trong HS. viên với kiến thức, kinh nghiệm của mình ảnh hưởng rất<br /> lớn tới việc hỗ trợ HS hình thành cách ứng phó tích cực<br /> Bài viết nghiên cứu những nguyên nhân mang tính với bắt nạt học đường.<br /> tiềm ẩn, từ đó đề xuất một số biện pháp phù hợp nhằm<br /> Bản thân HS phải nỗ lực không ngừng thay đổi về<br /> giúp HS ứng phó với các hành động bắt nạt mình ngay<br /> nhận thức và hành vi của cá nhân để giải quyết các yêu<br /> từ lần đầu, tránh để ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần<br /> cầu đặt ra trong hành vi ứng phó được thể hiện thông qua<br /> kéo theo sự ảnh hưởng học tập. những phản ứng cụ thể về mặt nhận thức, cảm xúc, hành<br /> 2. Nội dung nghiên cứu vi trước các tình huống, những phản ứng cụ thể này được<br /> 2.1. Khái quát về bắt nạt học đường ở học sinh trung gọi là cách ứng phó. Ứng phó là cách phản ứng đáp lại<br /> học cơ sở của con người trước những khó khăn, sự kiện căng thẳng<br /> “Bắt nạt” được công nhận là một vấn đề nghiêm hay kĩ thuật ứng phó trong bối cảnh cụ thể.<br /> trọng, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh Chúng ta đều biết rằng môi trường văn hóa học<br /> thần, xã hội và cảm xúc của HS (Lester, Cross, Dooley đường ảnh hưởng đáng kể đến hành vi và học tập của<br /> và Shaw, 2013; Lester, Dooley, Cross và Shaw, 2012) HS. “Văn hóa nhà trường” được định nghĩa là niềm tin<br /> <br /> 138 Email: thanhhuongdhsg@gmail.com<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 138-142<br /> <br /> <br /> và mục tiêu rõ ràng trong các hoạt động tại trường, trong giáo viên tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn TP.<br /> đó có cả cách các đồng nghiệp tương tác với nhau. Không Hồ Chí Minh, mục tiêu là tìm ra những nguyên nhân có<br /> khí của một trường học được mô tả là “trái tim và linh thể dẫn tới trẻ dễ bị các bạn bắt nạt, từ đó đề ra các biện<br /> hồn của một trường học”, những thuộc tính ban đầu về pháp ứng phó tích cực với bắt nạt học đường.<br /> bản chất của một đứa trẻ được hình thành chuyển tiếp 2.2. Thực trạng nguyên nhân học sinh thường bị bắt<br /> qua từng ngày đi học. Một môi trường học tập tích cực, nạt học đường ở các trường trung học cơ sở tại Thành<br /> nơi HS và giáo viên có thể tin cậy, HS được đối xử tôn phố Hồ Chí Minh<br /> trọng và các quy tắc được nhìn nhận là công bằng, tạo Chúng tôi sử dụng một bảng hỏi theo thang likert với<br /> nên môi trường lành mạnh và không có tình trạng bắt nạt 18 item (độ tin cậy Cronbach’s alpha 0,873) cho phép các<br /> học đường (Guerra, Williams và Sadek, 2011). item có sự đồng nhất với nhau để tìm ra những nguyên<br /> Với những cơ sở lí thuyết đã nêu, để có cơ sở đưa ra nhân có thể trẻ sẽ rơi vào tình trạng bị các bạn bắt nạt,<br /> những biện pháp giúp HS trung học cơ sở ứng phó tích các mức độ lựa chọn như sau: 1) Không bao giờ; 2) Hiếm<br /> cực với bắt nạt học đường, chúng tôi tiến hành nghiên khi; 3) Thỉnh thoảng; 4) Thường xuyên; 5) Rất thường<br /> cứu trên số lượng mẫu ngẫu nhiên là 600 em HS và 293 xuyên.<br /> Bảng 1. Thực trạng nguyên nhân HS bị bắt nạt học đường<br /> Trung Độ lệch Mức độ (%) Thứ<br /> Nguyên nhân<br /> bình chuẩn 1 2 3 4 5 bậc<br /> Học giỏi được thầy, cô ưu ái 2,21 1,34 42,4 20,9 17,2 9,5 9,5 3<br /> Là người nổi tiếng trong các đội<br /> 1,79 1,16 59,2 18,5 10,8 6,7 4,7 15<br /> nhóm<br /> Là người chủ động trong công<br /> 1,76 1,11 58,3 21,8 10,6 4,6 4,7 16<br /> việc<br /> Hay được thầy, cô coi là tấm<br /> 2,06 1,29 48,0 22,4 12,9 8,8 7,9 6<br /> gương để bạn khác noi theo<br /> Có năng lực trong học tập được<br /> công nhận bởi những người khác 2,06 1,28 48,6 20,6 14,6 8,8 7,4 7<br /> có vị trí mà kẻ bắt nạt ghen tị<br /> Hay giúp đỡ bạn bè 2,06 1,40 55,3 14,1 9,7 11,3 9,7 4<br /> Chăm chỉ và sẵn sàng làm các<br /> 2,03 1,36 53,7 17,3 9,5 10,8 8,7 8<br /> công việc được giao<br /> Hay quan tâm đến người khác,<br /> 1,96 1,32 56,6 16,2 9,2 10,6 7,4 9<br /> khoan dung<br /> A dua, đua đòi 2,06 1,38 52,5 17,2 12,1 7,7 10,5 5<br /> Thích thể hiện với người khác 2,44 1,55 44,2 14,1 11,9 12,8 17,0 2<br /> Kiêu căng, ích kỉ 2,46 1,56 43,5 14,4 13,3 10,1 18,7 1<br /> Bạn khờ khạo 1,93 1,29 55,6 19,0 10,3 7,0 8,0 10<br /> Bạn học hòa nhập 1,92 1,30 56,6 18,2 9,0 8,7 7,5 11<br /> Để ý bạn khác phải mình thích 1,88 1,24 56,5 19,3 11,9 4,6 7,7 12<br /> Được bạn khác phái mình thích<br /> 1,81 1,17 57,1 21,1 10,5 5,9 5,4 14<br /> quan tâm<br /> Sợ các bạn tẩy chay không cho<br /> 1,86 1,23 57,8 18,2 10,6 7,4 6,1 13<br /> chơi chung<br /> Bạn chấp nhận bị bắt nạt 1,74 1,26 67,3 12,6 7,4 4,6 8,2 17<br /> Do bạn là nữ 1,62 1,10 67,4 16,9 7,2 3,1 5,4 18<br /> <br /> <br /> 139<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 138-142<br /> <br /> <br /> Kết quả nghiên cứu ở bảng 1 cho thấy, sự lựa chọn bạn ở các trường trung học cơ sở hiện nay vẫn còn kiểm<br /> của các em phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi là thích soát được nếu kịp thời dạy cho HS cách ứng phó tích cực<br /> được chơi với bạn, thích được bạn bè hỗ trợ, đặc biệt là với bắt nạt học đường. Trên thế giới, các công trình<br /> các bạn học yếu hay muốn nhờ các bạn học giỏi cho xem nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hành vi bắt nạt học<br /> bài khi kiểm tra, nhưng nhiều bạn học giỏi không thích đường hiện nay không bộc lộ rõ ràng mà đã bắt nạt theo<br /> vậy và thường không cho các bạn học yếu, trung bình hình thức âm thầm, bí mật, có cả hình thức trực tuyến.<br /> xem bài. Điều này dẫn đến các em bị các bạn cho là “ích Những kẻ bắt nạt biết cách chọn những nạn nhân không<br /> kỉ, kiêu căng” và bị các bạn tìm cách bắt nạt, hù dọa... tạo có khả năng chiến đấu và tìm nạn nhân ở những nơi<br /> tâm lí căng thẳng, qua số liệu điều tra tỉ lệ chọn ở nội không được giám sát, không thể tìm một người lớn để<br /> dung này là cao nhất với điểm trung bình là 2,46. Chỉ số giúp đỡ. Những giọt nước mắt của nạn nhân thường phục<br /> trung bình cao thứ 2 là 2,44, cũng gắn liền với đặc điểm vụ để củng cố quyền lực và địa vị của kẻ bắt nạt.<br /> tâm lí lứa tuổi của HS trung học cơ sở là thích thể hiện, 2.3. Biện pháp ứng phó với bắt nạt học đường của học<br /> muốn khẳng định mình có bản sắc riêng và cần thiết phải sinh trung học cơ sở trên địa bàn Thành phố Hồ Chí<br /> phát triển một bản sắc riêng. Khi các em đạt được một Minh<br /> thành tích thì thường thích các bạn tung hê mình, ngưỡng Kẻ xâm phạm có thể ngụy biện cho hành vi bắt nạt<br /> mộ mình vì vậy phải thể hiện sao cho các bạn nhận ra người khác, để tránh bị trừng phạt, trong khi những HS<br /> mình tài giỏi, những bạn khác không đạt được thành tích bị bắt nạt cảm thấy ít được trao quyền, người lớn phản<br /> thì thể hiện qua quyền lực bằng cách bắt nạt bạn. ứng chậm hoặc bỏ lơ nên HS đã không tìm kiếm sự giúp<br /> Khảo sát trên mẫu giáo viên, các thầy/cô cũng đồng đỡ từ người lớn (Bauman và Del Rio, 2006); điều này<br /> quan điểm với các em HS là những bạn thường bị các dẫn đến các em thu mình, chấp nhận, bị căng thẳng, trầm<br /> bạn khác bắt nạt do “Có năng lực trong học tập được<br /> cảm hoặc tìm cách phản kháng.<br /> công nhận bởi những người khác có vị trí mà kẻ bắt nạt<br /> ghen tị” (trung bình là 2,78), đứng thứ 2 là “Giỏi về công Căn cứ trên lí luận về khái niệm bắt nạt, ứng phó, lí<br /> việc của họ, thường được đánh giá cao hơn các bạn luận xây dựng văn hóa nhà trường, xây dựng trường học<br /> khác” với trung bình là 2,43. an toàn và kết quả nghiên cứu thực tiễn, chúng tôi khảo<br /> Có một điều đặc biệt trong nghiên cứu nhận thấy là nghiệm một số biện pháp ứng phó tích cực với bắt nạt<br /> hầu như bắt nạt chỉ diễn ra với những hoạt động bộc lộ, học đường dành cho HS trung học cơ sở. Chúng tôi sử<br /> nhìn thấy được và chủ yếu diễn ra trong lớp học, còn các dụng một bảng hỏi theo thang likert với 16 biện pháp<br /> hoạt động bí mật như thể hiện về cảm xúc quan tâm bạn được đề xuất (hệ số tin cậy là 0,94), cho thấy các biện<br /> bè, chủ động trong công việc hoặc nhiệt tình, nổi tiếng pháp đồng nhất với nhau và có tính hệ thống với các mức<br /> trong hoạt động đội nhóm, câu lạc bộ thì chưa được các độ lựa chọn như sau: 1) Không cần thiết; 2) Cần thiết;<br /> bạn quan tâm, điều này cho thấy rằng các hành vi bắt nạt 3) Rất cần thiết.<br /> Bảng 2. Thực trạng khảo nghiệm các biện pháp ứng phó với bắt nạt học đường<br /> Độ Mức độ cần thiết (%)<br /> Trung Thứ<br /> Nội dung lệch<br /> bình 1 2 3 bậc<br /> chuẩn<br /> Thầy, cô tương tác thân thiện với nhau 2,25 0,76 19,3 36,3 44,4 8<br /> Thầy, cô tương tác thân thiện với HS, phụ huynh<br /> 2,42 0,73 14,2 29,6 56,1 1<br /> HS<br /> HS tương tác thân thiện với HS 2,36 0,77 18,3 27,5 54,2 2<br /> Dạy HS kĩ năng khẳng định bản thân 1,96 0,80 33,6 36,7 29,7 15<br /> Dạy HS kĩ năng chống lại kẻ bắt nạt 2,04 0,81 30,9 34,5 34,6 13<br /> Dạy HS kĩ năng tránh đối đầu kẻ bắt nạt 1,94 0,83 37,5 31,4 31,1 16<br /> Dạy HS kĩ năng tránh xa những kẻ bắt nạt 2,03 0,81 31,4 33,7 34,9 14<br /> Nhà trường cần dạy HS kỹ năng ứng phó với bắt<br /> 2,35 0,80 20,9 23,4 55,6 3<br /> nạt học đường<br /> Nhà trường cần dạy HS kĩ năng giải quyết xung<br /> 2,32 0,79 20,6 27,0 52,4 5<br /> đột<br /> <br /> <br /> 140<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 138-142<br /> <br /> <br /> Nhà trường xây dựng quy tắc ứng xử bạn bè<br /> 2,33 0,77 18,7 29,8 51,6 4<br /> trong phạm vi lớp học, trường học<br /> Nhà trường phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để<br /> 2,30 0,78 20,1 29,3 50,6 6<br /> kiểm soát hành vi của trẻ<br /> Nhà trường xây dựng và công khai các biện<br /> 2,31 0,78 19,6 29,6 50,7 7<br /> pháp, hình thức phòng chống bắt nạt<br /> Nhà trường xây dựng đường dây nóng phòng<br /> 2,14 0,80 25,7 34,5 39,8 12<br /> chống bắt nạt trong trường học<br /> Nhà trường xây dựng mạng lưới HS tích cực kịp<br /> 2,21 0,77 21,1 36,7 42,2 9<br /> thời báo cáo, khoanh vùng trẻ có hành vi bắt nạt bạn<br /> Nhà trường xây dựng mạng lưới HS tích cực kịp<br /> 2,14 0,79 24,9 36,0 39,1 11<br /> thời báo cáo những bạn có nguy cơ bị bạn bắt nạt<br /> Nhà trường xây dựng phòng tham vấn học<br /> 2,20 0,81 24,5 30,4 45,0 10<br /> đường để tụi em có nơi để tâm sự<br /> <br /> Kết quả ở bảng 2 cho thấy, HS lựa chọn biện pháp gian gần đây qua các trang mạng, là khởi điểm của những<br /> mà các em cho là cần thiết nhất là “Thầy, cô tương tác lần bắt nạt bí mật trước đó.<br /> thân thiện với HS, phụ huynh HS” với điểm trung bình là 3. Kết luận<br /> 2,42; biện pháp thứ 2 là “HS tương tác thân thiện với Bắt nạt học đường hiện nay không chỉ còn là việc của<br /> HS” với điểm trung bình là 2,42 cho thấy một điều rằng học đường mà là của từng cá nhân có trách nhiệm. Về phía<br /> các em rất cần môi trường học đường thân thiện, lành HS, các em có trách nhiệm bảo vệ mình, duy trì tinh thần<br /> mạnh, học tập tích cực, nơi HS và giáo viên có thể tin tích cực để học tập có hiệu quả. Về phía giáo viên, các<br /> cậy, HS được đối xử tôn trọng, các quy tắc được nhìn thầy, cô là một nhân tố tích cực và quan trọng trong việc<br /> nhận là công bằng, tạo nên môi trường lành mạnh, cải giúp HS ứng phó tích cực với bắt nạt học đường. Với kiến<br /> thiện tình trạng bắt nạt học đường. Tuy nhiên, cũng phải thức và kinh nghiệm của mình, giáo viên tạo ảnh hưởng<br /> nhìn nhận lại về phía giáo viên, cần nâng cao năng lực, tích cực đến HS. Về phía nhà trường, cần xây dựng các<br /> phẩm chất nghề nghiệp để xây dựng những giá trị tốt đẹp biện pháp cụ thể và thực hiện đồng bộ nhằm xây dựng<br /> trong lòng HS bởi vì giáo viên với kiến thức, kinh trường học an toàn, lành mạnh. Về phía phụ huynh, cần<br /> nghiệm của mình ảnh hưởng rất lớn tới việc hỗ trợ HS phối hợp với nhà trường trong giáo dục con cái, không để<br /> hình thành cách ứng phó tích cực với bắt nạt học đường. hiện tượng nhà trường giáo dục theo khoa học, gia đình<br /> Kết quả khảo sát giáo viên cho thấy, biện pháp cần giáo dục theo tự nhiên, kinh nghiệm. Về phía Bộ GD-ĐT<br /> thiết nhất là “Dạy HS kĩ năng ứng phó với bắt nạt học cần ban hành những chính sách, quy định đi trước đón đầu,<br /> đường” với điểm trung bình 2,62; thứ 2 là, “Dạy HS kĩ không nên đi sau giải quyết hậu quả.<br /> năng giải quyết xung đột” (điểm trung bình là 2,58); bên<br /> cạnh đó cần phải “Xây dựng quy tắc ứng xử bạn bè trong Tài liệu tham khảo<br /> phạm vi lớp học, trường học” với điểm trung bình là 2,57 [1] Nguyễn Chiến (2015). Thế giới đau đầu với bạo lực<br /> và thứ tư là “Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để kiểm học đường. Báo điện tử Chính phủ, truy cập tại<br /> soát hành vi của trẻ” với điểm trung bình là 2,50. http://baochinhphu.vn/Quoc-te/The-gioi-dau-dau-<br /> Về phía giáo viên thì cho rằng, HS cần chủ động ứng voi-bao-luc-hoc-duong/222245.vgp.<br /> [2] Cross, D. - Pintabona, Y. - Hall, M. - Hamilton, G. -<br /> phó với bắt nạt học đường, nhà trường cần phối hợp với phụ<br /> Erceg, E. (2004). Validated guidelines for school-<br /> huynh để kiểm soát và dạy các em các kĩ năng, ngược lại<br /> based bullying prevention and management.<br /> HS lại không thích bị kiểm soát và không quan tâm nhiều<br /> International Journal of Mental Health Promotion,<br /> đến hình thành hệ thống kĩ năng, vì vậy các em lựa chọn dạy Vol. 6 (3), pp. 34-42, doi:10.1080/14623730.2004.<br /> HS “kĩ năng khẳng định bản thân” và “kĩ năng tránh đối đầu 9721937.<br /> kẻ bắt nạt”. Các biện pháp xây dựng mạng lưới thông tin để [3] Ananiadou, K. - Smith, P.K. (2002). Legal<br /> kiểm soát bắt nạt học đường thì cả giáo viên và HS đều cho requirements and nationally circulated materials<br /> là cần thiết nhưng sự chú ý vào các biện pháp này chưa cao, against school bullying in European countries.<br /> trong khi đây lại là những biện pháp rất cần được quan tâm Criminology and Criminal Justice, Vol. 2, pp. 471-<br /> vì hiện tượng bạo lực học đường đáng báo động trong thời 491, doi:10.1177/17488958020020040501.<br /> <br /> 141<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 138-142<br /> <br /> <br /> [4] Tremblay, R. (2006). Prevention of youth violence: Counselling. Vol. 22 (2), pp. 206-226,<br /> Why not start at the beginning? Journal of Abnormal doi:10.1017/jgc.2012.27.<br /> Child Psychology, Vol. 34, pp. 480-486,<br /> doi:10.1007/s10802-006-9038-9037.<br /> QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC…<br /> [5] Lester, L. - Cross, D. S. - Dooley, J. J. - Shaw, T. M.<br /> (Tiếp theo trang 87)<br /> (2013). Bullying victimisation and adolescents:<br /> Implications for school-based intervention<br /> 3. Kết luận<br /> programs. Australian Journal of Education, Vol. 57<br /> (2), pp. 107-123, doi:10.1177/0004944113485835. Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng về hoạt<br /> [6] Lester, L. - Cross, D. S. - Shaw, T. M. - Dooley, J. J. động GDKNS, quản lí hoạt động GDKNS ở các trường<br /> (2012). Adolescent Bully-victims: Social health and THPT huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị trong những<br /> the transition to secondary school. Cambridge năm gần đây, chúng tôi đã đề xuất các biện pháp quản lí<br /> Journal of Education, Vol. 42 (2), pp. 213-233, hoạt động này và có thể sử dụng để tham khảo cho các<br /> doi:10.1080/0305764X.2012.676630. trường THPT nói chung. Mỗi biện pháp được nêu trên có<br /> [7] José Antonio Jiménez-Barbero - José Antonio Ruiz- những ưu điểm và thế mạnh riêng, có vai trò tác động<br /> Hernández - Laura Llor-Zaragoza - María Pérez- khác nhau, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lí<br /> García - Bartolomé Llor-Esteban (2016). hoạt động GDKNS cho HS trong nhà trường. Các biện<br /> Effectiveness of anti-bullying school programs: A pháp có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại lẫn nhau,<br /> meta-analysis. Children and Youth Services là cơ sở, tiền đề cho biện pháp khác. Vì vậy, không thể<br /> Review, Vol. 61, issue C, pp. 165-175. coi nhẹ biện pháp nào mà cần phải thực hiện các biện<br /> pháp một cách đồng bộ. Tùy vào điều kiện thực tế của<br /> [8] Kallestad, J. H., - Olweus, D. (2003). Predicting<br /> mỗi nhà trường để có sự ưu tiên, xác định trọng tâm,<br /> Teachers’ and Schools’ Implementation of the<br /> trọng điểm, linh hoạt, sáng tạo để phát huy được tính đột<br /> Olweus Bullying Prevention Program: A Multilevel<br /> phá về hiệu quả GDKNS của mỗi biện pháp.<br /> Study. Prevention & Treatment, 6(1). Article ID 21,<br /> doi:10.1037/1522-3736.6.1.621a.<br /> [9] Guerra N.G. - Williams K.R. - Sadek S. (2011). Tài liệu tham khảo<br /> Understanding bullying and victimization during [1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội<br /> childhood and adolescence: A mixed methods study. đại biểu toàn quốc lần thứ XII.<br /> Published in Child development, [2] Bộ GD-ĐT (2014). Thông tư số 04/2014/TT-<br /> doi:10.1111/j.1467-8624.2010.01556.x. BGDĐT ngày 28/02/2014 về Ban hành quy định<br /> [10] Sheri A Bauman - Adrienne Del Rio (2006). quản lí hoạt động giáo dục kĩ năng sống và hoạt<br /> Preservice teachers’ responses to bullying động giáo dục ngoài giờ chính khóa.<br /> scenarios: Comparing physical, verbal, and [3] Bộ GD-ĐT (2014). Chỉ thị số 3008/CT-BGDĐT<br /> relational bullying. Disability and Psychoeducation ngày 18/8/2014 về việc hướng dẫn triển khai giáo<br /> Studies, Vol. 98 (1), pp. 219-231, doi:10.1037/0022- dục kĩ năng sống tại các cơ sở giáo dục.<br /> 0663.98.1.219. [4] Nguyễn Thị Thanh Hồng (2016). Giáo dục kĩ năng<br /> [11] Phan Mai Hương (2009). Thực trạng bạo lực học sống cho học sinh phổ thông theo quan điểm dạy học<br /> đường hiện nay. Kỉ yếu Hội thảo khoa học quốc tế tích hợp. Tạp chí Khoa học giáo dục, Viện Khoa học<br /> “Nhu cầu, định hướng và đào tạo tâm lí học đường giáo dục Việt Nam, số 126, tr 22-24.<br /> tại Việt Nam” (Needs, Direction and Training of [5] Nguyễn Thanh Bình - Lê Thị Thu Hà - Đỗ Khánh<br /> School spychology in VietNam). Viện Tâm lí học. Năm - Nguyễn Thị Quỳnh Phương (2017). Giáo<br /> [12] Albert D.Farrell, et al (2001). Evaluation of trình chuyên đề Giáo dục kĩ năng sống. NXB Đại<br /> Responding in Peaceful and Positive Ways (RIPP): học Sư phạm.<br /> A School-Based Prevention Program for Reducing [6] Đỗ Thanh Tâm (2017). Một số biện pháp quản lí<br /> Violence Among Urban Adolescents. Journal of hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở các<br /> Clinical Child & Adolescent Psychology, Vol. 30 trường trung học phổ thông thành phố Biên Hòa,<br /> (4), pp. 451-463, doi:10.1207/ tỉnh Đồng Nai. Tạp chí Giáo dục, số 414, tr 14-19.<br /> S15374424JCCP3004_02. [7] Cao Hồng Nam (2018). Biện pháp quản lí hoạt động<br /> [13] Amy Barnes, et al (2012). The Invisibility of Covert giáo dục kĩ năng sống cho học sinh các trường trung<br /> Bullying Among Students: Challenges for School học cơ sở quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ. Tạp<br /> Intervention, Australian Journal of Guidance and chí Giáo dục, số đặc biệt kì 2 tháng 5, tr 27-33.<br /> <br /> 142<br />