Vị thuốc có vị cay, tính ôn nhiệt. Làm ấm bên trong để: trừ hàn, hồi dương, trợ dương, kiện tỳ, ôn thận, hành, tán, tuyên, thông khí cơ
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Thuốc trừ hàn
- Thuèc trõ hμn
1- §¹i c−¬ng
1.1-§Þnh nghÜa:
VÞ thuèc cã vÞ cay, tÝnh «n nhiÖt.
Lμm Êm bªn trong («n lý) ®Ó: trõ hμn, håi d−¬ng,
trî d−¬ng, kiÖn tú, «n thËn, hμnh, t¸n, tuyªn
th«ng khÝ c¬.
Hμn ë lÝ dai d¼ng l©u ngμy ( trÇm hμn cè l¹nh).
Hμn g©y ra d−¬ng h−, tú vÞ d−¬ng h−, t©m thËn
d−¬ng h−, khÝ trÖ huyÕt ø.
1.2- Ph©n lo¹i
+ ¤n lý trõ hμn
+ Håi d−¬ng nghÞch
Kiªng kþ: kh«ng dïng trong c¸c tr−êng hîp:
11/12/2009 1
- - Chøng trôy tim m¹ch ngo¹i biªn (chøng ch©n
nhiÖt gi¶ hμn)
- Chøng ©m h− néi nhiÖt.
- Ng−êi thiÕu m¸u, èm l©u ngμy, t©n dÞch gi¶m sót.
- Phô n÷ cã thai ( Håi d−¬ng cøu nghÞch)
- Kh«ng dïng kÐo dμi (g©y th−¬ng tæn t©n dÞch,
t¸o nhiÖt)
2- c¸c vÞ thuèc
2.1- Thuèc «n lý trõ hμn:
- «n lý, th«ng kinh ho¹t l¹c, trõ thÊp, chØ thèng, kÝch
thÝch tiªu hãa.
- Ch÷a tú vÞ d−¬ng h−: ®Çy bông chËm tiªu, ®au
bông, Øa ch¶y, n«n möa, s«i bông, ph©n sèng.
11/12/2009 2
- 2.1.1- §¹i håi
Fructus Anisi stellati
illicium verum Hook.f Hä håi illiaceae.
TVQK: T©n, cam, nhiÖt, can, thËn, tú, vÞ
CN: T¸n hμn can, thËn chØ thèng, tiªu thùc khai vÞ.
CT:
TrÞ c¸c chøng ®au l¹nh ë h¹ tiªu : PH tiÓu håi, «
d−îc, ng« thï du, quÕ nhôc.
§au th¾t l−ng, ®au x−¬ng khíp do thËn d−¬ng
h− hμn. PH tÕ t©n, ng« thï du, h¾c phô, quÕ
nhôc, vμ c¸c vÞ thuèc bæ thËn d−¬ng.
§au ë vïng th−îng vÞ (tú vÞ) n«n, ®Çy tr−íng do
hμn. PH méc h−¬ng, sa nh©n, can kh−¬ng.
11/12/2009 3
- Ch¸n ¨n, chËm tiªu, nh¹t måm miÖng, ®Çy bông.
PH m¹ch nha, s¬n tra, tiÓu håi, th©n khóc
Ngé ®éc thøc ¨n cua, c¸, dÞ øng.
Kiªng kþ: ng−êi ©m h− háa v−îng, t¹ng nhiÖt
2.1.2. Can kh−¬ng
Rhizoma Zingiberis
Znigiber officinale Rosc. Hä gõng Znigiberaceae.
TVQK: t©n, «n, t©m, phÕ, tú, vÞ, thËn, ®¹i trμng
CN: «n trung håi d−¬ng, Êm tú chØ t¶, «n vÞ chØ Èu, «n
kinh chØ huyÕt, «n phÕ chØ kh¸i.
CT:
Ch÷a tú vÞ h− hμn.PH b¹ch truËt, ®¶ng s©m, ®¹i
håi, h¾c phô. (Tø nghÞch t¸n)
11/12/2009 4
- Ch÷a bÖnh tiÕt t¶ do hμn: phèi hîp víi cao l−¬ng
kh−¬ng, ®¹i håi ( nhÞ kh−¬ng).
Ch÷a n«n dotú vÞ l¹nh: PH b¸n h¹, nÕu h− hμn
th× PH thªm nh©n s©m, b¹ch truËt.
Ch÷a h− hμn mμ thæ huyÕt, tiÓu ra huyÕt, b¨ng
huyÕt, dïng can kh−¬ng sao tån tÝnh. PH t«ng l−,
« mai.
Ch÷a ho do phÕ hμn: PH tÕ t©n, ngò vÞ, hoμng
cÇm, phôc linh.
Ch÷a thËn d−¬ng h−: PH h¾c phô, quÕ nhôc.
(Ch÷a th−îng tiªu hμn Èm ho suyÔn, trung tiªu
tiÕt t¶ ®au bông, h¹ tiªu ch©n tay l¹nh, m¹ch vi,
ch©n hμn gi¶ nhiÖt.)
11/12/2009 5
- LiÒu dïng: 2-6g
Kiªng kÞ: ©m h− cã nhiÖt, phô n÷ cã thai dïng thËn
träng, can kh−¬ng «n tú, h¾c phô «n thËn.
2.1.3- Ng« thï du
Fructus Evodiae
Evodia rutaecarpa (Juss). Hä cam Rutaceae.
TVQK: T©n, khæ, «n, can, thËn, tú, vÞ.
CN: H¹ khÝ chØ n«n, t¸n hμn chØ thèng, trî d−¬ng.
CT:
Ch÷a hμn trÖ ë kinh can vμ m¹ch nh©m ®èc can
khÝ nghÞch g©y ®au. PH xuyªn khung, b¹ch chØ,
nh©n s©m, quÕ chi («n kinh thang).
11/12/2009 6
- Ch÷a n«n do khÝ nghÞch: PH can kh−¬ng, b¸n h¹,
nÕu khÝ trÖ ë gan hãa háa g©y î h¬i, î chua PH
hoμng liªn (t¶ kim hoμn)
Ch÷a t¶ do hμn: PH b¹ch truËt, ph¸ chØ, h¾c phô.
B×u ch¶y n−íc ngøa (thÊp nhiÖt): ®un n−íc röa
Nhøc r¨ng: ng©m r−îu ngËm
Chμm (thÊp chÈn): ng« thï, mai mùc, l−u hoμng
t¸n bét b«i.
Kiªng kþ: ©m h− háa v−îng, phô n÷ cã thai.
DÔ g©y h¸o mÊt t©n dÞch, sinh môn nhät, mê m¾t,
nÕu dïng l©u liÒu cao.
LiÒu dïng: 4-12g
2.2- Thuèc håi d−¬ng cøu nghÞch:
- Chøng tho¸t d−¬ng hay vong d−¬ng (cho¸ng, trôy
m¹ch):
11/12/2009 7
- S¾c mÆt xanh nhît nh¹t, tay ch©n l¹nh, m¹ch nhá,
yÕu.
- §au néi t¹ng, n«n möa do l¹nh
- KK: ©m h−, t©n dÞch hao tæn, ch©n nhiÖt gi¶ hμn
2.2.1- Phô tö chÕ
Radix Aconiti Praeparatus
Aconitum Fortunei Hemsl. paxt. Hä mao l−¬ng
Ranunculaceae.
(h¾c phô, b¹ch phô, diªm phô, phô tö chÕ.)
TVQK: t©n, cam, ®¹i nhiÖt cã ®éc, t©m, thËn, tú.
CN: håi d−¬ng cøu nghÞch, Êm thËn hμnh thñy, «n tú,
t¸n hμn chØ thèng.
CT:
-Thãat d−¬ng(vong d−¬ng), PH can kh−¬ng, cam
th¶o (tø nghÞch thang) hoÆc thªm nh©n s©m (Tø
nghÞch gia nh©n s©m).
11/12/2009 8
- ThËn d−¬ng h− hμn thñy thÊp ø trÖ (l·o suy). PH
nhôc quÕ, can kh−¬ng (B¸t vÞ hoμn, ch©n vò
thang)
Phong hμn thÊp tý: PH quÕ chi, sinh kh−¬ng, cam
th¶o (quÕ chi phô tö thang) b¹ch linh, b¹ch truËt,
b¹ch th−îc (Phô tö thang) rèi lo¹n kinh nguyÖt,
mÊt kinh, ®au bông kinh
KhÝ huyÕt kh«ng th«ng g©y ®au do hμn ø trÖ ë
huyÕt vμ kinh m¹ch. PH xuyªn khung, ®−¬ng qui,
quÕ nhôc ®Ó t¸n hμn «n kinh m¹ch.
Kiªng kþ: ©m h− d−¬ng thÞnh, ch©n nhiÖt gi¶ hμn,
phô n÷ cã thai, trÎ em d−íi 15 tuæi
LiÒu dïng: 4-12g, khi dïng s¾c kü 60 phót
11/12/2009 9
- Ph¶n: b¸n h¹, qua l©u, bèi mÉu, b¹ch cËp, b¹ch
liÔm.
2.2.2- QuÕ nhôc
Cortex cinnamomi
Cinnamomum obtusifolium Ness hoÆc c¸c loμi quÕ
kh¸c C.cassia Blume, cozylamicum Blume. Hä
long n·o Lauraceae.
TVQK: T©n, cam, tÝnh ®¹i nhiÖt, cã Ýt ®éc, t©m, can,
tú, thËn.
CN: Bæ mÖnh m«n háa, dÉn háa qui nguyªn, t¸n hμn
chØ thèng, Êm thËn hμnh thñy.
CT:
ThËn d−¬ng h− mÖnh m«n háa suy: phèi hîp phô
tö, thôc ®Þa, s¬n thï, hoμi s¬n (B¸t vÞ hoμn)
Tú thËn d−¬ng h−: phèi hîp víi h¾c phô, can
kh−¬ng, b¹ch truËt, méc h−¬ng.
11/12/2009 10
- Hμn ø trÖ ë kinh m¹ch: Chøng tý, PH can kh−¬ng,
®Þa liÒn, kh−¬ng ho¹t, quÕ chi, hËu ph¸c. Hμn trÖ
ë huyÕt m¹ch, PH xuyªn khung, ®−¬ng qui, ng«
thï ®Ó «n th«ng kinh m¹ch ®iÒu kinh. Môn nhät
l©u kh«ng ph¸t ra ®−îc h− hμn, PH ®−¬ng qui,
b¹ch truËt, ®¶ng s©m, trÇn b× (th¸i lý bμi nïng).
Êm thËn hμnh thñy: PH can kh−¬ng, h¾c phô
(ch©n vò thang).
Ngoμi ra vÈy nÕn, mÒ ®ay
LiÒu dïng: 2-6g
Kiªng kþ: phô n÷ cã thai, ng−êi ©m h−, d−¬ng
thÞnh, ch¶y m¸u, huyÕt ¸p cao
11/12/2009 11
- B¶ng tãm t¾t tÝnh n¨ng thuèc trõ hμn
Tªn Vi TÝnh Q.Kinh C«ng n¨ng
Can Cay ¤n T©m, tú, 1- ¤n trung håi
kh−¬ng vÞ, phÕ d−¬ng
2- Êm tú chØ t¶,
3-Êm vÞ chØ n«n
4- ¤n phÕ chØ kh¸i
5- ¤n kinh chØ huyÕt
Ng« thï Khæ, ¤n Can, 1-GÝang nghÞch chØ
du t©n thËn, tú, n«n
vÞ 2- Trõ hμn chØ
thèng
11/12/2009 12
- Tªn Vi TÝnh Q.Kinh C«ng n¨ng
TiÓu T©n ¤n Can, 1- Trõ hμn chØ th«ng
håi thËn, tú,2- LÝ khÝ tiªu tr−íng
vÞ 3- ¤n kinh chØ ®íi
Th¶o T©n ¤n Tú, vÞ 1- ¤n tú chØ thèng
qu¶ 2- KiÖn vÞ tiªu thùc
3- ¤n tú tri ng−îc tËt
Ng¶i Khæ ¤n Can, tú, 1- «n kinh chØ huyÕt
diÖp thËn 2-T¸n hμn chØ thèng
11/12/2009 13
- Tªn Vi TÝnh Q.Kinh C«ng n¨ng
Cao T©n ¤n Tú, vÞ 1-Êm bông chØ thèng
l−¬ng 2- ¤n vÞ chØ n«n
kh−¬ng
H¾c phô T©n, ®¹i T©m, 1- ¤n thËn håi d−¬ng
cam nhiÖt thËn, tú 2- ¢m thËn hμnh thñy
3- Trõ hμn gi¶m ®au
QuÕ T©n, ®¹i Can, 1- Bæ mÖnh m«n háa
nhôc cam nhiÖt thËn, tú 2- ¢m thËn hμnh thñy
3- Trõ hμn gi¶m ®au
11/12/2009 14
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
