Tích h p giáo d c văn hóa ng x , giao ti p văn minh, thanh l ch c a ng i Hà N iợ ụ ứ ử ế ị ủ ườ ộ
cho h c sinh qua m t s tác ph m trong ch ng trình Ng văn l p 11ọ ộ ố ẩ ươ ữ ớ
DANH M C CH VI T T TỤ Ữ Ế Ắ
1. SKKN: Sáng ki n kinh nghi mế ệ
2. BCH TW: Ban ch p hành Trung ngấ ươ
3. GDĐT: Giáo d c đào t oụ ạ
4. THPT: Trung h c ph thôngọ ổ
5. HS: H c sinhọ
6. GV: Giáo viên
7. HSTL: H c sinh tr l iọ ả ờ
8. GD: giáo d cụ
9. GDVH: Giáo d c văn hóaụ
1/27
PH N M ĐUẦ Ở Ầ
I. LÝ DO CH N Đ TÀIỌ Ề
Trên c s t ng k t 15 năm th c hi n Ngh quy t trung ng 5 khóa VIII, t iơ ở ổ ế ự ệ ị ế ươ ạ
H i ngh l n th 9 khóa XI, BCH TW Đng đã đ ra nhi m v m i v xây d ng vàộ ị ầ ứ ả ề ệ ụ ớ ề ự
phát tri n văn hóa, con ng i Vi t Nam đáp ng nhu c u phát tri n b n v ng đtể ườ ệ ứ ầ ể ề ữ ấ
n c. Tr ng tâm là xây d ng con ng i Vi t Nam phát tri n toàn di n, b i d ngướ ọ ự ườ ệ ể ệ ồ ưỡ
tinh th n yêu n c, lòng t hào dân t c, đo đc l i s ng và nhân cách. T o chuy nầ ướ ự ộ ạ ứ ố ố ạ ể
bi n m nh m v nh n th c, ý th c tôn tr ng pháp lu t, m i ng i Vi t Nam đuế ạ ẽ ề ậ ứ ứ ọ ậ ọ ườ ệ ề
hi u bi t sâu s c, t hào tôn vinh l ch s , văn hóa dân t c.ể ế ắ ự ị ử ộ
Đ th c hi n đc m c tiêu trên đòi h i s n l c đóng góp c a nhi u banể ự ệ ượ ụ ỏ ự ỗ ự ủ ề
ngành, đa ph ng, nhi u đn v và các t ch c xã h i và c a chính cá nhân m iị ươ ề ơ ị ổ ứ ộ ủ ỗ
ng i dân Vi t Nam.ườ ệ
Riêng đi v i ngành giáo d c, th y đc vai trò và trách nhi m to l n trongố ớ ụ ấ ượ ệ ớ
vi c giáo d c đào t o, b i đp tri th c văn hóa cho th h tr c a đt n c, ngànhệ ụ ạ ồ ắ ứ ế ệ ẻ ủ ấ ướ
giáo d c cũng đã có nhi u đi m i đ b t k p nhu c u c a th i đi nh : Nâng c pụ ề ổ ớ ể ắ ị ầ ủ ờ ạ ư ấ
đi ngũ giáo viên, đi m i cán b qu n lý giáo d c, đi m i ch ng trình, giáo án;ộ ổ ớ ộ ả ụ ổ ớ ươ
tăng c ng k c ng thi c , tích c c xã h i hóa giáo d c đào t o…ườ ỷ ươ ử ự ộ ụ ạ
Và nhân d p k ni m 1000 năm Thăng Long – Hà N i, b GDĐT đã giao choị ỷ ệ ộ ộ
s GDĐT Hà N i đa vào gi ng d y chuyên đ: Giáo d c n p s ng văn minh,ở ộ ư ả ạ ề ụ ế ố
thanh l ch cho h c sinh Hà N i. Đây là m t ch ng trình thi t th c t o s chuy nị ọ ộ ộ ươ ế ự ạ ự ể
bi n t ng b c v nh n th c hành vi cho h c sinh, góp ph n đào t o, xây d ngế ừ ướ ề ậ ứ ọ ầ ạ ự
th h ng i Hà N i thanh l ch, văn minh đ xây d ng Th đô và đt n c ph nế ệ ườ ộ ị ể ự ủ ấ ướ ồ
vinh, giàu m nh, kh i d y ni m t hào k th a đc truy n th ng thanh l ch, giạ ơ ậ ề ự ế ừ ượ ề ố ị ữ
gìn nét văn hóa đc tr ng c a ng i Hà N iặ ư ủ ườ ộ
Vi c gi ng d y giáo d c n p s ng thanh l ch, văn minh cho h c sinh Hà N iệ ả ạ ụ ế ố ị ọ ộ
có m t n i dung r t thi t th c đó là giáo d c cách ng x , giao ti p văn minh, thanhộ ộ ấ ế ự ụ ứ ử ế
l ch. Nh t là trong đi u ki n hi n nay khi văn hóa ng x đang tr thành m t v nị ấ ề ệ ệ ứ ử ở ộ ấ
đ nh c nh i c a xã h i hi n đi.N i dung giáo d c này đã đc đa vào trong cácề ứ ố ủ ộ ệ ạ ộ ụ ượ ư
b môn nh : chuyên đ gi ng d y thanh l ch, văn minh vào ti t h c trong tu n ộ ư ề ả ạ ị ế ọ ầ ở
th i khóa bi u chính khóa c a nhà tr ng m i tu n m t ti t cho các l p h c, cácờ ể ủ ườ ỗ ầ ộ ế ớ ọ
2
Tích h p giáo d c văn hóa ng x , giao ti p văn minh, thanh l ch c a ng i Hà N iợ ụ ứ ử ế ị ủ ườ ộ
cho h c sinh qua m t s tác ph m trong ch ng trình Ng văn l p 11ọ ộ ố ẩ ươ ữ ớ
ho t đng ngoài gi lên l p và m t s b môn cũng đang s d ng ph ng pháp tíchạ ộ ờ ớ ộ ố ộ ử ụ ươ
h p đ giáo d c cách ng x , giao ti p thanh l ch, văn minh cho h c sinh nh Giáoợ ể ụ ứ ử ế ị ọ ư
d c công dân, Đa lí, Văn h c… ụ ị ọ
Là m t ng i con c a Hà N i, đc th a h ng nh ng tinh hoa văn hóa c aộ ườ ủ ộ ượ ừ ưở ữ ủ
đt Hà Thành, l i tr c ti p làm hai nhi m v : giáo viên ch nhi m l p, giáo viênấ ạ ự ế ệ ụ ủ ệ ớ
gi ng d y b môn văn trong tr ng ph thông.Tôi có đi u ki n đ truy n d y choả ạ ộ ườ ổ ề ệ ể ề ạ
h c trò nh ng nét đp trong giao ti p, ng x thông qua các ti t d y Giáo d c n pọ ữ ẹ ế ứ ử ế ạ ụ ế
s ng thanh ốl ch, văn minh và thông qua c m t s ti t d y tích h p trong b môn văn.ị ả ộ ố ế ạ ợ ộ
Đó v a là trách nhi m v a là ni m t hào c a tôi nói riêng và nh ng ng i con Hà N iừ ệ ừ ề ự ủ ữ ườ ộ
nói chung.
H n th , Vi t Nam là m t đt n c đa dân tôc và đa d ng v văn hóa vùngơ ế ệ ộ ấ ướ ạ ề
mi n, m i đa ph ng l i mang nh ng nét đc s c riêng trong văn hóa giao ti p,ề ỗ ị ươ ạ ữ ặ ắ ế
ng x . Do v y, t ch ng trình thí đi m “Giáo d c n p s ng thanh l ch, văn minhứ ử ậ ừ ươ ể ụ ế ố ị
cho h c sinh Hà N i” và d y tích h p v văn hóa ng x , giao ti p c a ng i Hàọ ộ ạ ợ ề ứ ử ế ủ ườ
N i chúng ta cũng có th nhân r ng các ch ng trình giáo d c văn hóa vùng mi nộ ể ộ ươ ụ ề
khác cho h c sinh, giúp các em có cái nhìn sâu s c, toàn di n v văn hóa dân t c,ọ ắ ệ ề ộ
trang b cho các em m t hành trang v ng ch c đ b c vào con đng h i nh p vàị ộ ữ ắ ể ướ ườ ộ ậ
phát tri n.ể
Vì v y tôi đã l a ch n đ tài ậ ự ọ ề : Tích h p giáo d c văn hóa ng x , giaoợ ụ ứ ử
ti p văn minh, thanh l ch c a ng i Hà N i cho h c sinh qua m t s tác ph mế ị ủ ườ ộ ọ ộ ố ẩ
trong ch ng trình Ng văn l p 11ươ ữ ớ nh m đ giúp các em hi u và gìn gi , nângằ ể ể ữ
cao nét đp văn hóa c a ng i Hà N i, xây d ng m t n n t ng văn hóa ng x ,ẹ ủ ườ ộ ự ộ ề ả ứ ử
giao ti p văn minh, thanh l ch trong th k XXI, đáp ng nhu c u phát tri n, giao l uế ị ế ỉ ứ ầ ể ư
và h i nh p qu c t . ộ ậ ố ế
II. M C ĐÍCH, ĐI T NG, PH M VI VÀ PH NG PHÁP NGHIÊNỤ Ố ƯỢ Ạ ƯƠ
C UỨ
1. M c đíchụ
Đ tài nghiên c u n i dung: Tích h p giáo d c văn hóa ng x , giao ti pề ứ ộ ợ ụ ứ ử ế
văn minh thanh l ch c a ng i Hà N i cho h c sinh qua m t s tác ph m trong mônị ủ ườ ộ ọ ộ ố ẩ
Ng văn l p 11- THPT đ góp ph n giáo d c văn hóa giao ti p, ng x thanh l ch,ữ ớ ể ầ ụ ế ứ ử ị
văn minh cho h c sinh.ọ
2. Đi t ngố ượ
H c sinh l p 11A12 và l p 11A15 c a tr ng THPT mà tôi dang công tác, gi ngọ ớ ớ ủ ườ ả
d y năm h c 2014-2015.ạ ọ
3/27
3. Ph m viạ
Ph m vi c a đ tài t p trung bàiạ ủ ề ậ : Chi u c u hi n – Ngô Thì Nh m ế ầ ề ậ trong
ch ng trình Ng văn l p 11, bài Vào ph chúa Tr nh (trích Th ng kinh kí s ) - Lêươ ữ ớ ủ ị ượ ự
H u Trác, bài H nh phúc c a m t tang gia (trích S đ) – Vũ Tr ng Ph ng và bàiữ ạ ủ ộ ố ỏ ọ ụ
Vĩnh bi t C u trùng đài (trích Vũ Nh Tô) – Nguy n Huy T ng.ệ ử ư ễ ưở
4. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
- Ph ng pháp nghiên c u lí thuy t: Phân tích và h th ng hóa các tài li u cóươ ứ ế ệ ố ệ
liên quan đn đ tài.ế ề
- Ph ng pháp th c nghi m: Ti n hành thí nghi m các gi d y trên l p.ươ ự ệ ế ệ ở ờ ạ ớ
- Ph ng pháp t ch c các ho t đng th c ti n: Đi u tra c b n, trao đi,ươ ổ ứ ạ ộ ự ễ ề ơ ả ổ
đàm tho i v i HS, cán b GV, ph huynh,...ạ ớ ộ ụ
PH N N I DUNG Ầ Ộ
I. C S KHOA H C C A V N Đ Ơ Ở Ọ Ủ Ấ Ề
1. C s lý lu n:ơ ở ậ
Hà N i là th đô c a c n c, là linh h n c a dân t c Vi t Nam.Thanh l chộ ủ ủ ả ướ ồ ủ ộ ệ ị
văn minh là nét đp truy n th ng đã đc nhi u th h ng i dân Hà n i t o nênẹ ề ố ượ ề ế ệ ườ ộ ạ
và l u gi , tr thành nét văn hóa đc tr ng, tiêu bi u cho con ng i Vi tư ữ ở ặ ư ể ườ ệ
Nam.Trân tr ng, k th a và phát huy nét đp y trong đi s ng ng i Hà N i hômọ ế ừ ẹ ấ ờ ố ườ ộ
nay và mai sau là trách nhi m, là ni m t hào và vinh d c a ng i dân Th đôệ ề ự ự ủ ườ ủ
trong đó có th h tr đang ng i trên gh nhà tr ng.ế ệ ẻ ồ ế ườ
Thanh l ch, văn minh là đc tr ng n i b t trong n p s ng ng i Hà N i đó làị ặ ư ổ ậ ế ố ườ ộ
n p s ng có văn hóa tích c c ti n b phù h p v i các giá tr s ng c a c ng đng.ế ố ự ế ộ ợ ớ ị ố ủ ộ ồ
Ng i thanh l ch văn minh là ng i có dáng v hành vi trang nhã, giao ti p ng xườ ị ườ ẻ ế ứ ử
l ch s , th hi n s ti n b hi u bi t phù h p v i th i đi v i dân t c.Thanh l chị ự ể ệ ự ế ộ ể ế ợ ớ ờ ạ ớ ộ ị
là m t khuynh h ng th m mĩ thiên v s nhã nh n và l ch thi p đã tr thành nétộ ướ ẩ ề ự ặ ị ệ ở
đp trong n p s ng ng i Hà N i. Đó là nét đp hài hòa c a di n m o c a phongẹ ế ố ườ ộ ẹ ủ ệ ạ ủ
cách, hành vi, s tu d ng tr i nghi m c a con ng i. Văn minh bi u hi n trìnhự ưỡ ả ệ ủ ườ ể ệ ở
đ phát tri n cao c a văn hóa v ph ng di n v t ch t theo h ng xóa b nh ngộ ể ủ ề ươ ệ ậ ấ ướ ỏ ữ
l c h u, th p kém đ xây d ng m t xã h i ti n b h n, hoàn thi n h n.ạ ậ ấ ể ự ộ ộ ế ộ ơ ệ ơ
Giao ti p là m t quá trình bao g m: ti p xúc, giao l u gi a con ng i v i conế ộ ồ ế ư ữ ườ ớ
ng i nh m m c đích trao đi thông tin, bày t quan đi m, tình c m, thái đ, b cườ ằ ụ ổ ỏ ể ả ộ ộ
l nhu c u.ộ ầ
4
Tích h p giáo d c văn hóa ng x , giao ti p văn minh, thanh l ch c a ng i Hà N iợ ụ ứ ử ế ị ủ ườ ộ
cho h c sinh qua m t s tác ph m trong ch ng trình Ng văn l p 11ọ ộ ố ẩ ươ ữ ớ
Qua giao ti p, con ng i có th làm phong phú h n nh ng hi u bi t c aế ườ ể ơ ữ ể ế ủ
mình v con ng i, t nhiên và xã h i. Bên c nh đó, thông qua giao ti p, con ng iề ườ ự ộ ạ ế ườ
bi u hi n năng l c, ph m ch t, nhân cách c a mình trong các m i quan h .ể ệ ự ẩ ấ ủ ố ệ
ng x là cách th hi n tình c m, thái đ, hành đng c a con ng i v i conỨ ử ể ệ ả ộ ộ ủ ườ ớ
ng i, c a con ng i đi v i s vi c, đi v i thiên nhiên, môi tr ng t nhiên vàườ ủ ườ ố ớ ự ệ ố ớ ườ ự
môi tr ng xã h iườ ộ
ng x thanh l ch, văn minh là s bi u hi n tình c m, thái đ, hành đngỨ ử ị ự ể ệ ả ộ ộ
đúng đn, đp đ c a ng i có văn hóa v i con ng i, v i thiên nhiên, môi tr ng.ắ ẹ ẽ ủ ườ ớ ườ ớ ườ
ng x thanh l ch, văn minh th hi n qua các hành vi c a con ng i nh l iỨ ử ị ể ệ ủ ườ ư ờ
nói, vi c làm, m t nhìn, c ch thái đ trên c s lòng nhân ái và s hi u bi t. Nhệ ắ ử ỉ ộ ơ ở ự ể ế ư
v y, ng x không đn thu n là th hi n bên ngoài c a phép xã giao mà nó ph nậ ứ ử ơ ầ ể ệ ủ ả
ánh b n ch t bên trong c a ng i ng x . ng x thanh l ch, văn minh còn đcả ấ ủ ườ ứ ử Ứ ử ị ượ
th hi n khía c nh đi v i t mình, là thái đ c a m i cá nhân đi v i tráchể ệ ở ạ ố ớ ự ộ ủ ỗ ố ớ
nhi m c a b n thân mình trong sinh ho t, trong công vi c…ệ ủ ả ạ ệ
V i m c đ và t m quan tr ng nh v y, văn hóa giao ti p, ng x đòi h iớ ứ ộ ầ ọ ư ậ ế ứ ử ỏ
m i con ng i ph i đc h c t p, rèn luy n và tu d ng th ng xuyên, liên t c.ỗ ườ ả ượ ọ ậ ệ ưỡ ườ ụ
Hà N i v i 1000 năm tu i v i s u đãi c a thiên nhiên đã làm cho Hà N i là “ộ ớ ổ ớ ự ư ủ ộ
Ch n h i t c a b n ph ng đt n c”, “ muôn v t phong phú t t t i” đã làmố ộ ụ ủ ố ươ ấ ướ ậ ố ươ
cho Hà N i là m t đô th l n b c nh t c a n c nhà, là n i ph n th nh v kinh t ,ộ ộ ị ớ ậ ấ ủ ướ ơ ồ ị ề ế
phát tri n v văn hóa, t o nên m t b n s c văn hóa Thăng Long - Hà N i. Có thể ề ạ ộ ả ắ ộ ể
hình dung chân dung văn hóa ng x c a con ng i Hà N i v i nh ng giá tr n iứ ử ủ ườ ộ ớ ữ ị ổ
b t nh s l ch lãm, tinh t , hào hoa trí tu , có nghĩa khí, giàu lòng yêu n c, tìnhậ ư ự ị ế ệ ướ
nhân ái, yêu chu ng hòa bình; ng i Hà N i kín đáo, khiêm nh ng, h ng n i sâuộ ườ ộ ườ ướ ộ
s c, quan h r ng m , có b n lĩnh và t tr ng, v i nh ng bi u hi n c th nh :ắ ệ ộ ở ả ự ọ ớ ữ ể ệ ụ ể ư
*Ng i Hà N i giao ti p văn minh, thanh l chườ ộ ế ị
Ng i Hà N i coi tr ng giao ti p tr c h t l i ăn, ti ng nói. Qua ti ngườ ộ ọ ế ướ ế ở ờ ế ế
nói , ng i ta nh n ra ti ng nói “H G m”. Cái thanh, cái l ch c a ti ng nóiườ ậ ế ồ ươ ị ủ ế
ng i Hà N i là ch phát âm hay, dùng t chu n xác, di n đt h p d n, d nghe.ườ ộ ở ỗ ừ ẩ ễ ạ ấ ẫ ễ
Ng i Hà N i khi nói ch n ý đp, l i hay, tránh thô l , t c t n.khi giao ti pườ ộ ọ ẹ ờ ỗ ụ ằ ế
luôn th hi n thái đ c u th , c n tr ng cân nh c k tr c khi nói.ể ệ ộ ầ ị ẩ ọ ắ ỹ ướ
Ng i Hà N i chú tr ng cách nói, cách x ng hô, cách chào khi g p và t mườ ộ ọ ư ặ ạ
bi t. Không nói tr ng không, nói leo, nói chen ngang làm ng i khác m t h ng,ệ ố ườ ấ ứ
không nói ki u khoe ch , h c đòi.ể ữ ọ
5/27
