Lịch sử loài người đã trải qua 5 chế độ xã hội: Nguyên thuỷ, phong kiến, chiếm hữu nô lệ, tư bản chủ nghĩa, chủ nghĩa xã hội. Mỗi chế độ đều gắn một phương thức sản xuất riêng, không chế độ nào giống chế độ nào.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Tiểu luận: Biện pháp tăng cường bóc lột giá trị thặng dư và vận dụng vào điều kiện của Việt Nam
- Tiểu luận
Biện pháp tăng cường bóc lột
giá trị thặng dư và vận dụng
vào điều kiện của Việt Nam
1
- Mục Lục
Lời mở đầu ................................................................................................ 2
1. Giá trị thặng dư là gì? ........................................................................... 4
2. Những biện pháp để tăng cường bóc lột giá trị thặng dư dưới chủ
nghĩa tư bản. ............................................................................................. 4
2.1 Giá trị thặng dư tuyệt đối. ................................................................... 6
II. Vận dụng lý luận về giá trị thặng dư vào điều kiện Việt Nam. ......... 10
Lời mở đầu
Lịch sử loài người đã trải qua 5 chế độ xã hội: Nguyên thuỷ, phong kiến,
chiếm hữu nô lệ, tư bản chủ nghĩa, chủ nghĩa xã hội. Mỗi chế độ đều gắn một
phương thức sản xuất riêng, không chế độ nào giống chế độ nào. Nếu xã hội chủ
nghĩa là xã hội của dân, do dân và vì dân thì chủ nghĩa tư bản lại hoạt động theo
kiểu bóc lột giá trị thặng dư.
Vậy bằng những phương pháp nào để bóc lột được nhiều giá trị thặng dư dưới chủ
nghĩa tư bản và sự vận dụng để làm ra nhiều sản phẩm thặng dư ở Việt Nam.
Với những hiểu biết còn hạn hẹp về môn kinh tế chính trị Mác Lênin nói
chung và những hiểu biết về những giá trị thặng dư dưới chủ nghĩa tư bản nói riêng
em không có tham vọng đưa ra những nhận định mới mẻ chỉ mong vận dụng được
một phần nào kiến thức để chỉ ra trước những biện pháp để tăng cường bóc lột giá
trị thặng dư và vận dụng vào điều kiện của Việt Nam.
Bài viết của em được chia làm 2 phần
I. Lý luận kinh tế chính trị về giá trị thặng dư chước chủ nghĩa tư bản.
II. Vận dụng lý luận về giá trị thặng dư vào điều kiện Việt Nam.
2
- Em xin chân trọng cảm ơn thầy đã giúp đỡ em hoàn thành tốt bài tiểu luận này.
3
- 1. Giá trị thặng dư là gì?
Giá trị thặng dư là mục đích cuối cùng của bất cứ nhà tư bản nào dưới chủ
nghĩa tư bản. Làm thế nào để thu được càng nhiều giá trị thặng dư nhất? Đó là câu
hỏi mà các nhà tư bản luôn luôn đặt ra cho mình, và để trả lời câu hỏi ấy nhà tư
bản sẽ làm bất cứ điều gì miễn sao thu được càng nhiều giá trị thặng dư càng tốt.
Nhưng một câu hỏi được đặt ra các nhà tư bản sản xuất giá trị thặng dư bằng cách
nào? Cũng như mọi chế độ khác quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa là một quá
trình lao động, nhưng mang tính đặc thù là quá trình sản xuất ra của cải đồng thời
cũng là sản xuất ra giá trị thặng dư. Quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư là quá
trình sản xuất ra giá trị, nếu quá trình này dừng lại tại một điểm mà giá trị mới tạo
ra ngang bằng với giá trị sức lao động thì chỉ sản xuất ra giá trị đơn giản. Nếu qúa
trình này vượt qua điểm đó sẽ có sản xuất ra giá trị thặng dư, khi người công nhân
lao động thì sức lao động của họ đã bán cho nhà tư bản từ đây ta có thể định nghĩa
được giá trị thặng dư.
Giá trị thặng dư là phần giá trị mới đổi ra ngoài giá trị sức lao động do người
công nhân sáng tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không.
2. Những biện pháp để tăng cường bóc lột giá trị thặng dư
dưới chủ nghĩa tư bản.
Để có khối lượng giá trị thặng dư ngày càng lớn nhà tư bản dùng nhiều
phương pháp khác nhau tuỳ theo điều kiện kinh tế-kỹ thuật trong từng giai đoạn
phát triển của chủ nghĩa tư bản. Tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế-kỹ thuật trong
từng giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản các nhà tư bản đã áp dụng các biện
pháp bóc lột giá trị thặng dư khác nhau trong những thời kỳ khác nhau và trong
từng giai đoạn ấy xuất hiện các phương pháp bóc lột giá trị thặng dư cơ bản trong
giai đoạn phát triển kinh tế – kỹ thuật của chủ nghĩa tư bản. Trải qua các giai đoạn
phát triển kinh tế – kỹ thuật các nhà tư bản đã áp dụng 2 biện pháp bóc lột giá trị
thặng dư cơ bản nhất đó là: Giá trị thặng dư tuyệt đối và giá trị thặng dư tương đối.
4
- Để tăng thêm giá trị thặng dư mỗi nhà tư bản đều tìm mọi cách làm thế nào
để tăng thêm phần lao động không được trả công cho công nhân. Vì chúng ta biết
rằng giá trị thặng dư là một phần giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động mà
người công nhân sáng tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không. Vì vậy trước khi xem
xét đến 2 biện pháp bóc lột giá trị thặng dư cơ bản của chủ nghĩa tư bản chúng ta
cần xem đâu là phần lao động không được trả công của công nhân, từ đó ta biết rõ
hơn phương pháp bóc lột giá trị thặng dư của chủ nghĩa tư bản.
Chúng ta có thể phân chia ngày lao động của người công nhân ra làm hai bộ
phận :
Bộ phận:
+ Bộ phận thứ nhất là thời gian lao động cần thiết.
+ Bộ phận thứ hai là thời gian lao động thặng dư.
Trong thời gian lao động cần thiết, người công nhân sáng tạo ra giá trị sức
lao động của mình tức là sáng tạo ra một lượng giá trị dủ bảo đảm cho đời sống
bản thân và gia đình họ. Nó cần thiết cho người công nhân và cũng cần thiết cho
nhà tư bản.
Trong thời gian lao động thăng dư, người công nhân sáng tạo ra giá trị thặng
dư mà nhà tư bản chiếm lấy.
Ngày lao động của người công nhân có thể phân chia theo sơ đồ sau:
1 2 3 4 5 6 7 8
|--------|--------|--------|--------|--------|--------|--------|--------|
Thời gian lao động xã hội cần thiết Thời gian lao động thặng dư
|---1---| giờ lao động
Sơ đồ được tính theo ngày lao động 8 giờ.
5
- Bằng cách phân chia ngày lao động của công nhân như trên, chúng ta có thể
đi sâu vào phân tích các phương pháp bóc lột giá trị thặng dư của các nhà tư bản
dưới chủ nghĩa tư bản.
2.1 Giá trị thặng dư tuyệt đối.
Phương pháp bóc lột giá trị thặng dư tuyệt đối được các nhà tư bản áp dụng
trong những thời kỳ đàu chủ nghĩa tư bản bằng cách kéo dài ngày lao động một
cách tuyệt đối trong lúc vẫn giữ nguyên thời gian lao động cần thiết hoặc tăng
cường độ lao động trong lúc ngày lao động không đổi. Tuy nhiên phương pháp này
bị giới hạn ở chỗ:
Phương a TGLDCT b TGLDTD c
Pháp SX 4h 4h
GTTD tuyệt 8 4
đối h m’ = 100% = 100%
4
Giả thiết:
-Ngày LĐ
biến đổi từ
3h đến 10h 10 a TGLDCT b TGLDTD c c’
-TGLĐ cần h 4h (6h=4h + 2h)
thiết không
đổi 6
-TGLĐ m’ = 100% = 150%
thặng dư 4
biến đổi
6
- Trong phương pháp bóc lột giá trị thặng dư tuyệt đối các nhà tư bản không
ngừng dùng thủ đoạn kéo dài ngày lao động để bóc lột được thêm giá trị thặng dư
vì vậy ngày lao động của công nhân không phải là 8 giờ mà có khi là 12h, 13h một
ngày nhiều khi tới 15h, 16h hoặc hơn thế nữa tuy nhiên việc kéo dài này cũng
không thể vượt quá giới hạn được vì công nhân cũng cần phải khôi phục lại sức lao
động và cần có những nhu cầu về tinh thần và xã hội. Nhưng mặt khác cũng không
thể rút ngắn đến chừng mực chỉ ngang với giá trị thặng dư xã hội cần thiết và do đó
thời gian lao động thặng dư biến thành con số “không”. Nếu như vậy sản xuất tư
bản chủ nghĩa sẽ bị chấm dứt ngay. Do đó đi đôi với việc kéo dài ngày lao động
chủ nghĩa tư bản còn áp dụng biện pháp là tăng cường độ lao động, tuy nhiên đây
cũng là một hình thức tương đương với việc kéo dài ngày lao động.
Do đó việc quy định ngày lao động được quyết định bởi cuộc đấu tranh giữa
hai giai cấp công nhân và giai cấp tư bản. Do hai giai cấp đều dựa trên luật của trao
đổi hàng hoá để giành lấy quyền quy định giờ lao động. Do đó trong lịch sử các
cuốc đấu tranh giữa hai giai cấp kéo dài từ thế kỷ này sang thế kỷ khác để quy định
ngày lao động, và một số ít nước đã giành được thắng lợi ngày làm 8h.
2.2 Giá trị thặng dư tương đối.
Phương pháp này được áp dụng ở giai đoạn sau của chủ nghĩa tư bản bằng
cách rút ngắn thời gian lao động cần thiết, do đó kéo dài tương ứng thời gian lao
động thặng dư khi ngày lao động không đổi bằng cách hạ thấp giá trị sức lao động
tức là tăng nguồn sức lao động trong những ngành sản xuất tư liệu tiêu dùng sơ đồ
dưới đây:
7
- Phương a TGLDCT b TGLDTD c
Pháp SX 4h 4h
GTTD tương 8 4
đối h m ’= 100% = 100%
4
Giả thiết:
-Ngày LĐ
không đổi
và giới hạn TGLDCT TGLDTD
là 8h 10 a b’ b c
-TGLĐ cần h 2h (2h + 4h = 6h)
thiết và
TGLĐ 6
thặng dư m’ = 100% = 300%
biến đổi 2
Giá trị sức lao động được quyết định bởi các giá trị các tư liệu tiêu ding và
dịch vụ để sản xuất, tái sản xuất sức lao động,nên muốn hạ thấp giá trị sức lao
động thì phải giảm giá trị các tư liệu sinh hoạt và dịch vụ cẫn thiết cho người công
nhân. Điều đó có chỉ có thể thực hiện được bằng cách tăng năng xuất lao động xã
hội trong các ngành sản xuất tư liệu dùng và các ngành sản xuất tư liệu sản xuất để
sản xuất ra các tư liệu tiêu dùng.
Muốn tăng năng xuất lao động phải cải tiến sản xuất, đổi mới công nghệ, mà điều
này trước tiên thường có thể diễn ra ở một số xí nghiệp nào đó còn số đông xí
nghiệp khác thì chưa có điều kiện để tiến hành. Nhưng trong quá trình cải tiến sản
8
- xuất của mình một số nhà tư bản đã làm xuất hiện một hình thức bóc lột giá trị
thặng dư khác nữa đó chính là giá trị tiêu ding siêu nghạch.
Giá trị thặng dư siêu nghạch là phần giá trị thặng dư thu được do áp dụng
công nghệ mới làm cho giá trị cá biệt của hàng hoá thấp hơn giá trị thị trường của
nó. C.Mác gọi giá trị thặng dư siêu nghạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng
dư tương đối vì giá trị thặng dư siêu nghạch và giá trị thặng dư tương đối đều dựa
trên cơ sở tăng năng xuất lao động, chỉ khác ở chỗ một bên là tăng năng xuất lao
động cá biệt ( Giá trị thặng dư siêu ngạch) và một bên tăng năng xuất lao động xã
hội (Giá trị thặng dư tương đối).
Tuy nhiên giá trị thặng dư siêu nghạch không tồn tại bền lâu mà cũng không
cùng một lúc nó xuất hiện đồng loạt trong các xí nghiệp mà nó chỉ xuất hiện ở một
xí nghiệp nào đó do đổi mới công nghệ để tăng năng xuất lao động cá biệt nhưng
nó cũng không tồn tại mãi trong xí nghiệp đó và nó cũng không mất đi, giá trị
thặng dư thặng dư chỉ chuyển từ xí nghiệp này sàng xí nghiệp khác do sự cạnh
tranh giữa các xí nghiệp với nhau nhờ đổi mới công nghệ, để nâng cao năng xuất
lao động cá biệt của xí nghiệp mình, và cũng vì một lý do khác là trong nền kinh tế
thị trường, cạnh tranh tự do với nhau giữa các xí nghiệp với nhau thì không có bí
mật nào tồn tại lâu dài được. Do đó trong từng xí nghiệp thì giá trị thặng dư siêu
nghạch chỉ là một hiện tượng tạm thời nhưng trong phạm vi toàn xã hội thì nó
thường xuyên tồn tại.
Dưới chế độ tư bản chủ nghĩa việc sử dụng máy móc không phải là để giảm nhẹ
cường độ lao động của người công nhân mà trong đại đa số trường hợp lại tăng
cường độ lao động. Do áp dụng máy móc không đồng bộ nên công nhân phải chạy
theo tốc độ vận hành của máy móc. Ngay trong nền sản xuất hiện đại áp dụng tự
động hoá cao, cường độ lao động của người lao động vẫn tăng nên dưới những
hình thức mới, cường độ lao động thần kinh thay thế cho cường độ lao động của cơ
bắp. Vì tăng cường độ lao động về thực chất cũng tương tự như kéo dài ngày lao
9
- động, nên sản xuất tư bản chủ nghĩa trong điều kiện hiện đại vẫn là một sự kết hợp
một cách tinh vi cả hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư.
Tuy giá trị thặng dư tuyệt đối và giá trị thặng dư tương đối có sự khác nhau, nhưng
cả hai loại đó đều là một bộ phận giá trị mới do công nhân sáng tạo ra, đều có
nguồn gốc là lao động không được trả công.
II. Vận dụng lý luận về giá trị thặng dư vào điều kiện Việt Nam.
Trong bất kỳ một chế độ xã hội nào thì việc thu được nhiều lợi nhuận vẫn là
mục tiêu chính và hàng đầu khi áp dụng các công nghệ kỹ thuật cao vào quá trình
sản xuất. Trong nền sản xuất xã hội chủ nghĩa cũng không nằm ngoài cái quy luật
ấy, nhưng nền sản xuất xã hội chủ nghĩa khác biệt với nền sản xuất tư bản chủ
nghĩa ở chỗ: khi áp dụng khoa học công nghệ cao vào quá trình sản xuất các doanh
nghiệp không thu được giá trị thặng dư như các nhà tư bản trước chủ nghĩa tư bản
mà họ chỉ thu được sản phẩm thặng dư mà thôi. Vì vậy việc áp dụng các biện pháp
để tăng cường bóc lột giá trị thặng dư dưới chủ nghĩa tư bản và điều kiện Việt Nam
chỉ có thể xét dưới góc độ làm thế nào để sản xuất ra nhiều sảnn phẩm thặng dư
chứ không phải giá trị thặng dư như chủ nghĩa tư bản.
Trong điều kiện kinh tế Việt Nam hiện nay như chúng ta đã biết: Việt Nam
đang trên đường hội nhập, Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của khối
ASEAN. Gia nhập ASEAN chúng ta phải chấp nhận luật chơi của kinh tế thị
trường AETA và CEFT chỉ được đánh thuế 0% đến 5% đối với các mặt hàng nhập
khẩu từ các nước ASEAN. Điều này có thể nói là một thách thức lớn đối với mặt
hàng Việt Nam, bởi lẽ khi đó hàng hoá các nước ASEAN sẽ dễ dàng sâm nhập thị
trường Việt Nam, hàng hoá Việt Nam sẽ phải cạnh tranh rất mạnh mẽ ngay trong
thị trường trong nước với một mặt hàng giá và chất lượng như hiện nay, liệu các
sản phẩm Việt Nam có đủ sức cạnh tranh và vươn ra thị trường quốc tế hay không?
Đứng trước tình hình này bắt buộc các nhà doanh nghiệp trong nước phải
nghĩ cách làm sao cho hàng hoá của mình cạnh tranh được với các mặt hàng của
nước bạn trong khi thuế nhập khẩu chỉ là từ 0% đến 5%, tức đó là giá cả của sản
10
- phẩm và mặt hàng sẽ là yếu tố quyết định cho sự thắng lợi của các doanh nghiệp
khi phải cạnh tranh ngay trên thị trường của mình với lợi thế gần như ngang bằng
nhau. Điều đó bắt buộc các nhà doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư để cải tiến sản
xuất bằng cách thay đổi công nghệ và kỹ thuật nhằm nâng cao năng xuất lao động
từ đó thu được nhiều sản phẩm thặng dư hơn và giảm được giá cả của sản phẩm
của mình do đó có thể cạnh tranh được với các mặt hàng của nước bạn.
Tuy nhiên trong điều kiện của Việt Nam như hiện nay thì không phải doanh
nghiệp nào cũng có điều kiện để đổi mới công nghệ sản xuất của mình. Do đó ở
đây cần có sự hỗ trợ của đảng và nhà nước nhằm khắc phục sự chênh loch về kinh
tế giữa các doanh nghiệp trong nước đảm bảo cho sự cạnh tranh công bằng giữa
các doanh nghiệp và khuyến khích các doanh nghiệp phát triển đưa nền kinh tế đi
lên.
Việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất sẽ làm tăng năng xuất lao động và
làm cho sản phẩm thặng dư tăng lên đó là điều tất nhiên nhưng điều đó áp dụng
vào Việt Nam có phù hợp không trong khi trình độ tay nghề của công nhân ta chưa
cao vì vậy đi đôi với việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất các doanh nghiệp
cần phảI nâng cao tay nghề của công nhân.
Trong hoàn cảnh điều kiện kinh tế hiện nay và trong quá trình hội nhập vào
nền kinh tế thế giới hiện nay. Các nhà doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước
nhiều khó khăn và thử thách, tuy nhiên không phải không có những điều kiện
thuận lợi nhất định cho các nhà doanh nghiệp Việt Nam nếu họ biết cách vận dụng
một cách hợp lý và tận dụng mọi cơ hội nếu có thể. Điều đó còn tuỳ thuộc vào các
nhà doanh nghiệp Việt Nam họ có tận dụng những điều kiện thuận lợi mà mình có
được.
Nhưng không phải chỉ có các nhà doanh nghiệp tự vận động trong quá trình
hội nhập ấy mà đảng và nhà nước cũng phải cùng tham gia vào quá trình hội nhập,
để đóng vai trò cân bằng cân đối kinh tế giữa các doanh nghiệp trong nước cần
đảm bảo sự cạnh tranh ngang bằng giữa các doanh nghiệp với nhau. Nhưng đó chỉ
11
- là một phần nhỏ trong việc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam. Chính vì
vậy ở đây các doanh nghiệp phải tự tạo cho mình những điều kiện cho chính mình.
Đây chính là yếu tố căn bản để đưa một doanh nghiệp đi lên nhờ những biện pháp
tă kỳ một chế độ xã hội nào quá trình phát triển từ thấp đến cao của mọi quá trình
sản xuất trong mọi xã hội thì mọi quá trình sản xuất ấy các nhà doanh nghiệp trong
chủ nghĩa xã hội, các nhà tư bản trong chủ nghĩa tư bản thì mục đích hàng đầu của
họ vẫn là làm thế nào để họ có đuợc nhiều giá trị thặng dư (chủ nghĩa tư bản), sản
phẩm thặng dư (chủ nghĩa xã hội).
Riêng với điều kiện kinh tế của Việt Nam hiện nay thì việc thu được nhiều
sản phẩm thặng dư đó vẫn là một công việc khá khó khăn vì cơ sở hạ tầng của các
doanh nghiệp Việt Nam và khoa học kỹ thuật của ta vẫn còn rất thấp. Vì vậy sự
quan tâm của đảng và nhà nước ta sẽ thúc đẩy được sự phát triển trong các doanh
nghiệp.
12
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
