intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tiểu luận: Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức vai trò của tri thức khoa học trong công cuộc đổi mới của nước ta hiện nay

Chia sẻ: Asdfcs Fsdfd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST
Báo xấu
253
lượt xem 55
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quán triệt phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh ,vận dụng thành thạo phép BCDV vào việc nghiên cứu và quản lý kinh tế ,phát huy mạnh mẽ quan hệ giữa kinh tế và chính trị trong công cuộc đổi mới nhằm tăng trưởng nền kinh tế quốc dân ,

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức vai trò của tri thức khoa học trong công cuộc đổi mới của nước ta hiện nay

  1. TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TP.HCM PHOØNG QUAÛN LYÙ KHOA HOÏC – SAU ÑAÏI HOÏC TIEÅU LUAÄN TRIEÁT HOÏC Phaân tích MOÁI QUAN HEÄ BIEÄN CHÖÙNG GIÖÕA VAÄT CHAÁT VAØ YÙ THÖÙC VAI TROØ CUÛA TRI THÖÙC KHOA HOÏC TRONG COÂNG CUOÄC ÑOÅI MÔÙI CUÛA NÖÔÙC TA HIEÄN NAY GVHD : TS ÑAØO DUY THANH HVTT : NGUYEÃN DUY KIEÄT MSHV : QTDN13026 Tp.HCM, thaùng 03/2003
  2. Tieåu Luaän Trieát Hoïc A. MOÁI QUAN HEÄ BIEÄN CHÖÙNG GIÖÕA VAÄT CHAÁT VAØ YÙ THÖÙC: Chuû nghóa duy vaät trieát hoïc ñaõ coù quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån töø thôøi coå ñaïi cho ñeán nay maø ñænh cao laø chuû nghóa duy vaät Maùcxit. Chuû nghóa duy vaät ñöôïc thöïc hieän taäp trung trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà cô baûn cuûa trieát hoïc – moái quan heä giöõa vaät chaát vaø yù thöùc chuùng ta seõ tìm hieåu theá naøo laø vaät chaát vaø yù thöùc. I. VAÄT CHAÁT VAØ CAÙC HÌNH THÖÙC TOÀN TAÏI CUÛA NOÙ: 1. Ñònh nghóa phaïm truø vaät chaát: 1.1. Quan nieäm cuûa chuû nghóa duy vaät tröôùc Maùc veà vaät chaát: Chuû nghóa duy vaät tröôùc Maùc coù raát nhieàu ñònh nghóa veà vaät chaát, trong ñoù noåi leân caùc ñònh nghóa ñieån hình sau ñaây: Ñònh nghóa ñaàu tieân veà vaät chaát laø ñònh nghóa cho raèng vaät chaát laø moät vaät theå cuï theå, höõu hình ñaëc bieät nhaát ñònh. Xuaát phaùt töø nhaän thöùc tröïc quan sinh ñoäng, caûm tính, caùc nhaø trieát hoïc Hy Laïp coå ñaïi cho raèng: moïi söï vaät, hieän töôïng vaø quaù trình cuûa theá giôùi ñeàu ñöôïc baét nguoàn töø moät nguyeân theå ñaàu tieân roõ reät, cho neân ta coøn goïi ñoù laø quan ñieåm nhaát nguyeân theå. Chaúng haïn, Talet cho raèng, vaät chaát laø nöôùc, nöôùc laø yeáu toá ñaàu tieân, laø baûn nguyeân cuûa moïi söï vaät trong theá giôùi. Theo oâng, moïi söï vaät ñeàu sinh ra töø tröôùc, khi phaân huûy laïi bieán thaønh nöôùc. Moïi vaät ñeàu coù sinh ra vaø maát ñi, bieán ñoåi khoâng ngöøng, chæ coù nöôùc laø toàn taïi maõi maõi. - Moät soá nhaø trieát hoïc khaùc laïi cho raèng theá giôùi söï vaät, hieän töôïng do moät yeáu toá vaät chaát ñaàu tieân taïo thaønh, cho neân ta coøn goïi ñoù laø quan ñieåm ña nguyeân theå. Chaúng haïn, thuyeát nguõ haønh cuûa trieát hoïc Trung Quoác coå ñaïi cho raèng naêm yeáu toá: Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa,Thoå laø nhöõng yeáu toá khôûi nguyeân caáu taïo neân moïi vaät. Nhìn chung, quan ñieåm ña nguyeân theå giaûi thích raèng söï bieán ñoåi cuûa giôùi töï nhieân laø do söï keát hôïp khaùc nhau cuûa nhöõng yeáu toá vaät chaát ñaàu tieân. So vôùi quan ñieåm nhaát nguyeân theå thì quan ñieåm ña nguyeân theå laø moät böôùc tieán nhaát ñònh trong quaù trình nhaän thöùc veà vaät chaát. Vì cô sôû cuûa moïi vaät laø moät soá ñoái töôïng roäng lôùn. - Böôùc tieán quan troïng nhaát cuûa söï phaùt trieån phaïm truø vaät chaát laø ñònh nghóa vaät chaát cuûa hai nhaø trieát hoïc Hy Laïp coå ñaïi: Lôøxíp vaø Ñeâmoâcrít. Hai oâng ñònh nghóa vaät chaát laø nguyeân töû, caên nguyeân cuûa moïi vaät laø nguyeân töû. Moïi söï vaät, hieän töôïng cuûa theá giôùi laø do söï keát hôïp vaø phaân giaûi cuûa caùc nguyeân töû maø Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 1
  3. Tieåu Luaän Trieát Hoïc thaønh. Thuyeát nguyeân töû coå ñaïi ñaõ vöôït leân xa hôn, khaùi quaùt hôn, tröøu töôïng hôn trong quan nieäm veà vaät chaát so vôùi caùc hoïc thuyeát vaät chaát cuûa caùc nhaø duy vaät tröôùc ñoù. Tuy coøn nhieàu haïn cheá nhö quy vaät chaát veà caùc daïng cuï theå cuûa vaät chaát, nhöng hoïc thuyeát nguyeân töû laø moät böôùc phaùt trieån môùi treân con ñöôøng hình thaønh phaïm truø vaät chaát trong trieát hoïc, taïo cô sôû trieát hoïc môùi cho nhaän thöùc khoa hoïc sau naøy. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 2
  4. Tieåu Luaän Trieát Hoïc 1.2. Ñònh nghóa vaät chaát cuûa V.I.LeâNin: “Vaät chaát laø moät phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ thöïc taïi khaùch quan ñöôïc ñem laïi cho con ngöôøi trong caûm giaùc, ñöôïc caûm giaùc cuûa chuùng ta cheùp laïi, chuïp laïi, phaûn aùnh, vaø toàn taïi khoâng leä thuoäc vaøo caûm giaùc”. Ñaây laø ñònh nghóa khoa hoïc vaø hoaøn chænh veà vaät chaát cuûa V.I.Leânin trong taùc phaåm Chuû nghóa duy vaät Vaø Chuû nghóa kinh nghieäm pheâ phaùn, bao haøm caùc noäi dung sau ñaây: - Moät laø, vaät chaát laø moät phaïm truø trieát hoïc duøng ñeå chæ thöïc taïi khaùch quan. Khi noùi vaät chaát vôùi tö caùch laø moät phaïm truø trieát hoïc thì noù laø moät söï tröøu töôïng. Vì vaäy, “chuùng ta khoâng bieát, vì chöa coù ai nhìn ñöôïc vaø caûm thaáy vaät chaát vôùi tính caùch laø vaät chaát … baèng con ñöôøng caûm tính naøo khaùc”. (C.Maùc vaø Ph.AÊngghen: toaøn taäp, NXB Chính Trò Quoác gia Haø Noäi, 1994, tr.726). Song söï tröøu töôïng naøy chæ caùc ñaëc tính chung nhaát, baûn chaát nhaát maø moïi söï vaät, hieän töôïng cuï theå naøo cuûa vaät chaát cuõng coù, ñoù laø ñaëc tính toàn taïi khaùch quan vaø ñoäc laäp vôùi yù thöùc cuûa loaøi ngöôøi. Ñaëc tính naøy laø tieâu chuaån cô baûn duy nhaát ñeå phaân bieät caùi gì laø vaät chaát, caùi gì khoâng phaûi laø vaät chaát. Khi nghieân cöùu noäi dung naøy caàn phaûi chuù yeáu caû hai khía caïnh phaân bieät nhau, nhöng laïi gaén boù vôùi nhau, ñoù laø tính tröøu töôïng vaø tính cuï theå cuûa vaät chaát. Neáu chæ thaáy tính tröøu töôïng, thoåi phoàng tính tröøu töôïng maø queân maát nhöõng bieåu hieän cuï theå cuûa vaät chaát seõ ñoàng nhaát vaät chaát vôùi vaät theå. Caàn khaúng ñònh raèng, chuû nghóa duy vaät Maùcxit khoâng bao giôø quy vaät chaát thaønh nhöõng “vieân gaïch nhoû cuûa laâu ñaøi theá giôùi” coù tính chaát baát bieán maø luoân luoân hieåu vaät chaát laø thöïc taïi khaùch quan toàn taïi ñoäc laäp vôùi yù thöùc vaø ñöôïc yù thöùc cuûa con ngöôøi phaûn aùnh. “Khaùch quan khoâng phaûi theo yù nghóa laø moät xaõ hoäi nhöõng sinh vaät coù yù thöùc, nhöõng con ngöôøi, coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån khoâng phuï thuoäc vaøo söï toàn taïi cuûa nhöõng sinh vaät coù yù thöùc, maø khaùch quan theo nghóa laø toàn taïi xaõ hoäi khoâng phuï thuoäc vaøo yù thöùc xaõ hoäi cuûa con ngöôøi”. V.I.LeâNin: Chuû nghóa kinh nghieäm pheâ phaùn vaø chuû nghóa duy vaät lòch söû. Toaøn taäp, taäp 18 NXB Tieán Boä Maùt-xcô-va 1980, tr.403. - Hai laø, thöïc taïi khaùch quan ñöôïc ñem laïi cho con ngöôøi trong caûm giaùc vaø toàn taïi khoâng leä thuoäc vaøo caûm giaùc. Vôùi noäi dung naøy, V.I.LeâNin laøm roõ moái quan heä giöõa thöïc taïi khaùch quan vaø caûm giaùc raèng thöïc taïi khaùch quan (töùc laø vaät chaát) laø caùi coù tröôùc yù thöùc, khoâng phuï thuoäc vaøo yù thöùc, ñoäc laäp vôùi yù thöùc, coøn Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 3
  5. Tieåu Luaän Trieát Hoïc caûm giaùc (töùc laø yù thöùc) cuûa con ngöôøi laø caùi coù sau vaät chaát, phuï thuoäc vaøo vaät chaát. Vaät chaát laø noäi dung, laø nguoàn goác khaùch quan cuûa tri thöùc, laø nguyeân nhaân phaùt sinh ra yù thöùc, khoâng coù caùi bò phaûn aùnh laø vaät chaát seõ khoâng coù caùi phaûn aùnh laø yù thöùc. - Ba laø, thöïc taïi khaùch quan ñöôïc caûm giaùc cuûa chuùng ta cheùp laïi, chuïp laïi phaûn aùnh. Vôùi noäi dung naøy, V.I.LeâNin chöùng minh vaät chaát toàn taïi khaùch quan, nhöng khoâng phaûi toàn taïi moät caùch voâ hình thaàn bí maø toàn taïi moät caùch hieän thöïc döôùi daïng caùc söï vaät, hieän töôïng cuï theå, maø con ngöôøi baèng caù giaùc quan coù theå tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp nhaän bieát ñöôïc. Nghóa laø, ngoaøi daáu hieäu toàn taïi khaùch quan, vaät chaát coøn coù moät daáu hieäu quan troïng khaùc laø tính coù theå nhaän thöùc ñöôïc. Vì vaäy, veà nguyeân taéc, khoâng coù ñoái töôïng naøo khoâng theå nhaän bieát, chæ coù nhöõng ñoái töôïng chöa nhaän thöùc ñöôïc maø thoâi. Laø keát quaû cuûa söï khaùi quaùt nhöõng thaønh töïu khoa hoïc môùi vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi, ñònh nghóa vaät chaát cuûa V.I.LeâNin ñaõ giaûi ñaùp moät caùch ñuùng ñaén, saâu saéc caû hai maët noäi dung vaán ñeà cô baûn cuûa trieát hoïc. Vì vaäy, ngoaøi yù nghóa theá giôùi quan khoa hoïc treân ñaây, ñònh nghóa vaät chaát cuûa V.I.LeâNin coøn coù yù nghóa phöông phaùp luaän chung ñoái vôùi chuùng ta trong nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn. Vì vaät chaát coù tröôùc, toàn taïi khaùch quan khoâng phuï thuoäc vaøo yù thöùc, yù thöùc coù sau, vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc, cho neân trong nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn “Phaûi luoân luoân xuaát phaùt töø thöïc teá, toân troïng vaø haønh ñoäng theo quy luaät khaùch quan” (Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam :Vaên Kieän Ñaïi Hoäi Ñaïi Bieåu Toaøn Quoác Laàn Thöù VI, NXB Söï Thaät, Haø Noäi, 1987, tr.30), phaûi xuaát phaùt töø ñieàu kieän vaät chaát khaùch quan ñaõ vaø ñang coù laøm cô sôû cho moïi haønh ñoäng cuûa mình, khoâng ñöôïc laáy yù muoán, nguyeän voïng chuû quan laøm ñieåm xuaát phaùt. Yeâu caàu khi ñeà ra muïc tieâu, nhieäm vuï vaø caùc bieän phaùp thöïc hieän muïc tieâu, nhieäm vuï cho ñòa phöông mình, ñôn vò mình, ngaønh mình, phaûi naém chaéc tình hình thöïc teá khaùch quan thì môùi neâu ra muïc ñích, chuû tröông ñuùng vaø seõ ñi ñeán thaéng lôïi trong hoaït ñoäng thöïc tieãn. Ngöôïc laïi, caàn choáng thaùi ñoä chuû quan, duy yù chí, noùng voäi, baát chaáp quy luaät khaùch quan, khoâng ñeám xæa ñeán ñieàu kieän vaät chaát khaùch quan, tuøy tieän phieán dieän, laáy yù muoán, nguyeän voïng, caûm tính laøm xuaát phaùt ñieåm cho chuû tröông, chính saùch, haäu quaû laø ñöôøng loái khoâng hieän thöïc, khoâng töôûng vaø taát yeáu seõ ñi ñeán thaát baïi trong hoaït ñoäng thöïc tieãn. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 4
  6. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Seõ laø khoâng ñaày ñuû, neáu sau khi laøm roõ vaät chaát laø gì, chuùng ta khoâng ñeà caäp ñeán moät vaán ñeà lieân quan chaët cheõ vôùi vaät chaát, ñoù laø vaät chaát toàn taïi baèng caùch naøo? 2. Caùc hình thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát: Chuû nghóa duy vaät bieän chöùng cho raèng vaät chaát toàn taïi baèng vaän ñoäng, vaø vaän ñoäng cuûa vaät chaát dieãn ra trong khoâng gian vaø thôøi gian. Vì vaäy, vaän ñoäng, khoâng gian vaø thôøi gian laø caùc hình thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát. 2.1. Vaän ñoäng: Quan ñieåm cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng cuõng nhö söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc hieän ñaïi ñaõ chöùng minh raèng: khoâng theå hieåu vaän ñoäng chæ theo nghóa cô hoïc, töùc laø söï chuyeån dòch vò trí cuûa vaät theå trong khoâng gian, maø phaûi hieåu vaän ñoäng theo nghóa chung nhaát laø moïi söï bieán ñoåi noùi chung. Tö töôûng aáy ñaõ ñöôïc Ph.AÊngghen khaùi quaùt nhö sau: “Vaän ñoäng, hieåu theo nghóa chung nhaát, töùc ñöôïc hieåu laø moät phöông thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát, laø moät thuoäc tính coá höõu cuûa vaät chaát, thì bao goàm taát caû moïi söï thay ñoåi vaø moïi quaù trình dieãn ra trong vuõ truï, keå töø söï thay ñoåi vò trí ñôn giaûn cho ñeán tö duy.” (C.Maùc vaø Ph.AÊngghen: Toaøn Taäp, NXB Chính Trò Quoác Gia, Haø Noäi, 1994, tr 519). 2.1.a. Vaän ñoäng laø phöông thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát: “Vaän ñoäng laø phöông thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát. Baát cöù ôû ñaâu vaø baát cöù luùc naøo cuõng khoâng coù vaø khoâng theå coù vaät chaát maø khoâng coù vaän ñoäng. Vaän ñoäng trong khoâng gian vuõ truï, vaän ñoäng cô hoïc cuûa nhöõng khoái nhoû hôn treân moãi thieân theå rieâng bieät, dao ñoäng phaân töû döôùi hình thöùc nhieät, hay döôùi hình thöùc doøng ñieän hoaëc doøng töø, phaân giaûi hoùa hoïc vaø hoùa hôïp hoùa hoïc ñôøi soáng höõu cô, ñoù laø nhöõng hình thöùc vaän ñoäng maø moãi moät nguyeân töû vaät chaát rieâng bieät trong vuõ truï (trong moãi luùc nhaát ñònh ñeàu naèm döôùi moät hình thöùc vaän ñoäng hay döôùi nhieàu hình thöùc vaän ñoäng cuøng moät luùc. Moïi traïng thaùi ñöùng yeân, moïi traïng thaùi thaêng baèng ñeàu chæ laø töông ñoái, chæ coù yù nghóa neáu ñem so saùnh vôùi moät hình thöùc vaän ñoäng nhaát ñònh naøo ñoù.” Vaän ñoäng laø phöông thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát, ñieàu ñoù coù nghóa laø vaät chaát toàn taïi baèng caùch vaän ñoäng, thoâng qua vaän ñoäng maø caùc daïng vaät chaát bieåu hieän söï toàn taïi cuûa mình. Nhö vaäy, baát cöù söï vaät, hieän töôïng naøo cuõng ôû trong traïng thaùi vaän ñoäng. Töø caùc thieân theå khoång loà ñeán nhöõng haït voâ cuøng nhoû, töø giôùi voâ sinh ñeán giôùi höõu sinh, töø caùc söï vaät, hieän töôïng töï nhieân ñeán xaõ hoäi loaøi ngöôøi, taát caû ñeàu khoâng ngöøng bieán ñoåi döôùi hình thöùc naøy hay hình thöùc khaùc. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 5
  7. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Ph.AÊngghen: choáng Ñuy – rinh Maùc – AÊngghen, toaøn taäp, taäp 20, NXB Chính trò Quoác Gia Haø Noäi, 1994, tr.89 2.1.b. Nguoàn goác cuûa vaän ñoäng naèm trong ngay baûn thaân söï vaät, baûn thaân vaät chaát : Vaät chaát bao giôø cuõng ôû trong traïng thaùi vaän ñoäng, bôûi vì baát cöù söï vaät, hieän töôïng vaät chaát naøo cuõng laø moät theå thoáng nhaát coù moät keát caáu nhaát ñònh. Keát caáu ñoù goàm nhöõng nhaân toá, nhöõng boä phaän, nhöõng xu höôùng khaùc nhau, ñoái laäp nhau. Söï taùc ñoäng, aûnh höôûng qua laïi laãn nhau cuûa caùc yeáu toá ñoù gaây ra nhöõng bieán ñoåi noùi chung, töùc laø vaän ñoäng. Vì vaäy, nguoàn goác cuûa vaän ñoäng laø do söï taùc ñoäng cuûa caùc maët khaùc bieät beân trong cuûa caùc keát caáu vaät chaát taïo neân. Do ñoù, vaän ñoäng cuûa vaät chaát laø töï vaän ñoäng. 2.1.c. Nhöõng hình thöùc vaän ñoäng cô baûn cuûa vaät chaát: Vôùi caùch nhìn khaùi quaùt theo quan ñieåm duy vaät bieän chöùng, Ph.AÊngghen ñaõ ruùt ra naêm hình thöùc vaän ñoäng cô baûn cuûa vaät chaát laø: - Vaän ñoäng cô hoïc (söï dòch chuyeån vò trí cuûa caùc vaät theå trong khoâng gian). - Vaän ñoäng vaät lyù (vaän ñoäng cuûa caùc phaân töû, caùc haït cô baûn, vaän ñoäng cuûa ñieän töû, cuûa caùc quaù trình nhieät, ñieän ….). - Vaän ñoäng hoùa hoïc (vaän ñoäng cuûa caùc nguyeân töû, caùc quaù trình hoùa hoïc vaø phaân giaûi caùc chaát). - Vaän ñoäng sinh vaät (söï trao ñoåi chaát giöõa cô theå soáng vôùi moâi tröôøng). - Vaän ñoäng xaõ hoäi (söï bieán ñoåi, thay theá cuûa caùc hình thaùi kinh teá xaõ hoäi). Caùc hình thöùc vaän ñoäng cô baûn coù söï khaùc nhau veà chaát, nhöng laïi toàn taïi trong moái lieân heä bieän chöùng vôùi nhau. Moãi hình thöùc vaän ñoäng ñöôïc thöïc hieän laø do taùc ñoäng qua laïi vôùi nhieàu hình thöùc vaän ñoäng khaùc. 2.2. Khoâng gian vaø thôøi gian: Vaät chaát luoân vaän ñoäng vaø phaùt trieån, söï vaän ñoäng aáy khoâng ôû ñaâu khaùc. “Ngoaøi khoâng gian vaø thôøi gian”. Khoâng gian vaø thôøi gian laø moät thuoäc tính khaùch quan cuûa vaät chaát, gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät chaát. Moïi söï vaät toàn taïi khaùch quan ñeàu coù vò trí, coù hình thöùc keát caáu, coù ñoä daøi ngaén, ngang doïc, cao thaáp cuûa noù, taát caû nhöõng thuoäc tính ñoù ñöôïc goïi laø khoâng gian. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 6
  8. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Moïi söï vaät ñeàu ôû trong traïng thaùi khoâng ngöøng bieán ñoåi, maø moïi söï bieán ñoåi dieãn ra ñeàu coù quaù trình, coù ñoä daøi cuûa söï dieãn bieán, nhanh, chaäm keá tieáp nhau, taát caû nhöõng thuoäc tính ñoù ñöôïc goïi laø thôøi gian. Nhö vaäy, khoâng gian vaø thôøi gian laø thuoäc tính khaùch quan, noäi taïi cuûa baûn thaân vaät chaát. Khoâng gian laø hình thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát vaän ñoäng veà maët vò trí, quaûng tính, keát caáu, coøn thôøi gian laø hình thöùc toàn taïi cuûa vaät chaát vaän ñoäng veà maët ñoä daøi dieãn bieán, söï keá tieáp nhau cuûa quaù trình. Chính vì vaäy, V.I.LeâNin vieát: “Trong theá giôùi khoâng coù gì ngoaøi vaät chaát ñang vaän ñoäng vaø vaät chaát ñang vaän ñoäng khoâng theå vaän ñoäng ôû ñaâu ngoaøi khoâng gian vaø thôøi gian”. (V.I.LeâNin: Toaøn taäp, NXB Tieán Boä, Maùtxcôva, 1980, tr.209 – 210). Khoâng gian vaø thôøi gian laø hai thuoäc tính khaùc nhau nhöng khoâng theå taùch rôøi nhau cuûa vaät chaát vaän ñoäng. Vì vaäy, khoâng gian vaø thôøi gian coù nhöõng tính chaát sau ñaây: - Tính khaùch quan: khoâng gian vaø thôøi gian laø moät thuoäc tính cuûa vaät chaát, toàn taïi gaén lieàn vôùi vaät chaát vaän ñoäng. Vaät chaát toàn taïi khaùch quan, do ñoù khoâng gian vaø thôøi gian cuøng toàn taïi khaùch quan. - Tính vónh cöõu cuûa thôøi gian vaø tính voâ taän cuûa khoâng gian, nhöõng thaønh töïu cuûa vaät lyù hoïc hieän ñaïi veà lónh vöïc vi moâ cuõng nhö vuõ truï hoïc ngaøy caøng xaùc nhaän nhöõng tính chaát naøy. - Tính ba chieàu cuûa khoâng gian vaø tính moät chieàu cuûa thôøi gian, tính ba chieàu cuûa khoâng gian laø chieàu daøi, chieàu roäng vaø chieàu cao. Tính moät chieàu cuûa thôøi gian laø chieàu töø quaù khöù ñeán töông lai. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 7
  9. Tieåu Luaän Trieát Hoïc II. NGUOÀN GOÁC, BAÛN CHAÁT CUÛA YÙ THÖÙC: “Neáu ngöôøi ta ñaët caâu hoûi raèng tö duy vaø yù thöùc laø gì, chuùng töø ñaâu ñeán, thì ngöôøi ta seõ thaáy raèng chuùng laø saûn vaät cuûa boä oùc con ngöôøi vaø baûn thaân con ngöôøi, laø saûn vaät cuûa giôùi töï nhieân moät saûn vaät ñaõ phaùt trieån trong moät moâi tröôøng nhaát ñònh vaø cuøng vôùi moâi tröôøng ñoù. Vì vaäy, leõ töï nhieân laø nhöõng saûn vaät cuûa giôùi töï nhieân, khoâng maâu thuaãn maø laïi coøn phuø hôïp vôùi moái lieân heä coøn laïi cuûa giôùi töï nhieân”. P.h Aêngghen: Choáng Ñuy-Rinh Maùc – Aêngghen, toaøn taäp, taäp 20. Nxb CTQG, HN, 1994, trang 55. Vaán ñeà nguoàn goác, baûn chaát vaø vai troø cuûa yù thöùc laø moät vaán ñeà heát söùc phöùc taïp cuûa trieát hoïc, laø trung taâm cuûa cuoäc ñaáu tranh giöõa chuû nghóa duy vaät vaø chuû nghóa duy taâm trong lòch söû. Döïa treân nhöõng thaønh töïu cuûa trieát hoïc duy vaät, cuûa khoa hoïc vaø thöïc tieãn xaõ hoäi, trieát hoïc Maùc – Leânin ñaõ goùp phaàn laøm saùng toû vaán ñeà treân ñaây. 1. Quan ñieåm cuûa trieát hoïc Mac – Leânin veà nguoàn goác vaø baûn chaát cuûa yù thöùc: 1.1. Nguoàn goác cuûa yù thöùc: 1.1.a. Nguoàn goác töï nhieân: Tröôùc Maùc nhieàu nhaø duy vaät tuy khoâng thöøa nhaän tính chaát sieâu töï nhieân cuûa yù thöùc, song do khoa hoïc chöa phaùt trieån neân cuõng ñaõ khoâng giaûi thích ñuùng nguoàn goác vaø baûn chaát cuûa yù thöùc. Döïa treân nhöõng thaønh töïu cuûa khoa hoïc töï nhieân nhaát laø sinh lyù hoïc thaàn kinh, chuû nghóa duy vaät bieän chöùng khaúng ñònh raèng yù thöùc laø moät thuoäc tính cuûa vaät chaát nhöng khoâng phaûi cuûa moïi daïng vaät chaát maø chæ laø thuoäc tính cuûa moät daïng vaät chaát soáng coù toå chöùc cao laø boä oùc ngöôøi. Boä oùc ngöôøi laø cô quan vaät chaát cuûa yù thöùc. YÙ thöùc laø chöùc naêng cuûa boä oùc ngöôøi. Hoaït ñoäng yù thöùc cuûa con ngöôøi dieãn ra treân sôû hoaït ñoäng sinh lyù thaàn kinh cuûa boä oùc ngöôøi. YÙ thöùc phuï thuoäc vaøo hoaït ñoäng boä oùc ngöôøi, do ñoù khi boä oùc bò toån thöông thì hoaït ñoäng yù thöùc seõ khoâng bình thöôøng hoaëc bò roái loaïn. Vì vaäy, khoâng theå taùch rôøi yù thöùc ra khoûi hoaït ñoäng cuûa boä oùc. YÙ thöùc khoâng theå dieãn ra, taùch rôøi hoaït ñoäng sinh lyù thaàn kinh cuûa boä oùc ngöôøi. Tuy nhieân, neáu chæ coù boä oùc khoâng thoâi maø khoâng coù söï taùc ñoäng cuûa theá giôùi beân ngoaøi ñeå boä oùc phaûn aùnh laïi taùc ñoäng ñoù thì cuõng khoâng theå coù yù thöùc. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 8
  10. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Phaûn aùnh laø thuoäc tính chung, phoå bieán cuûa moïi ñoái töôïng vaät chaát, thuoäc tính naøy ñöôïc bieåu hieän ra trong söï lieân heä, taùc ñoäng qua laïi giöõa caùc ñoái töôïng vaät chaát vôùi nhau, phaûn aùnh laø söï taùi taïo nhöõng ñaëc ñieåm cuûa moät heä thoáng vaät chaát naøy ôû heä thoáng vaät chaát khaùc trong quaù trình taùc ñoäng qua laïi cuûa chuùng. Keát quaû cuûa söï phaûn aùnh phuï thuoäc vaøo caû hai vaät – vaät taùc ñoäng vaø vaät nhaän taùc ñoäng. Ñoàng thôøi quaù trình phaûn aùnh bao haøm quaù trình thoâng tin. Noùi caùch khaùc, vaät nhaän taùc ñoäng bao giôø cuõng mang thoâng tin cuûa vaät taùc ñoäng. Ñaây laø ñieàu heát söùc quan troïng ñeå laøm saùng toû nguoàn goác töï nhieân cuûa yù thöùc. Laø hình thöùc cao nhaát cuûa söï phaûn aùnh theá giôùi hieän thöïc, yù thöùc chæ naûy sinh ôû giai ñoaïn phaùt trieån cao cuûa theá giôùi vaät chaát, cuøng vôùi söï xuaát hieän cuûa con ngöôøi. YÙ thöùc laø yù thöùc cuûa con ngöôøi, naèm trong con ngöôøi, khoâng theå taùch rôøi con ngöôøi. YÙ thöùc baét nguoàn töø moät thuoäc tính cuûa vaät chaát – thuoäc tính phaûn aùnh – phaùt trieån thaønh. YÙ thöùc ra ñôøi laø keát quaû phaùt trieån laâu daøi cuûa thuoäc tính phaûn aùnh cuûa vaät chaát, noäi dung cuûa noù laø thoâng tin veà theá giôùi beân ngoaøi, veà vaät ñöôïc phaûn aùnh. YÙ thöùc vaø söï phaûn aùnh theá giôùi beân ngoaøi vaøo trong boä oùc ngöôøi. boä oùc ngöôøi laø cô quan phaûn aùnh song chæ coù rieâng boä oùc thoâi thì chöa theå coù yù thöùc. Khoâng coù söï taùc ñoäng cuûa theá giôùi beân ngoaøi leân caùc giaùc quan vaø qua ñoù ñeán boä oùc thì hoaït ñoäng yù thöùc khoâng theå xaûy ra. Nhö vaäy, boä oùc ngöôøi cuøng vôùi theá giôùi beân ngoaøi taùc ñoäng leân boä oùc, ñoù laø nguoàn goác töï nhieân cuûa yù thöùc. 1.1.b. Nguoàn goác xaõ hoäi: Ñeå cho yù thöùc ra ñôøi, nhöõng tieàn ñeà, nguoàn goác töï nhieân laø raát quan troïng, khoâng theå thieáu ñöôïc, song chöa ñuû ñieàu kieän quyeát ñònh cho söï ra ñôøi cuøng vôùi quaù trình hình thaønh boä oùc ngöôøi nhôø lao ñoäng, ngoân ngöõ vaø nhöõng quan heä xaõ hoäi, yù thöùc laø saûn phaåm cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi, noù phuï thuoäc vaø xaõ hoäi, vaø ngay töø ñaàu ñaõ mang tính chaát xaõ hoäi. Quaù trình hình thaønh yù thöùc khoâng phaûi laø quaù trình con ngöôøi thu nhaän thuï ñoäng. Nhôø coù lao ñoäng con ngöôøi taùc ñoäng vaøo caùc ñoái töôïng hieän thöïc, baét chuùng phaûi boäc loä nhöõng thuoäc tính, nhöõng keát caáu, nhöõng quy luaät vaän ñoäng cuûa mình thaønh nhöõng hieän töôïng nhaát ñònh vaø caùc hieän töôïng naøy taùc ñoäng vaøo boä oùc ngöôøi. yù thöùc ñöôïc hình thaønh khoâng phaûi chuû yeáu laø do taùc ñoäng thuaàn tuùy, töï nhieân cuûa theá giôùi khaùch quan vaøo boä oùc ngöôøi, maø chuû yeáu laø do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi caûi taïo theá giôùi khaùch quan laøm bieán ñoåi theá giôùi ñoù. Quaù trình hình thaønh yù thöùc laø Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 9
  11. Tieåu Luaän Trieát Hoïc keát quaû hoaït ñoäng, chuû ñoäng cuûa con ngöôøi. nhö vaäy, khoâng phaûi boãng nhieân theá giôùi khaùch quan taùc ñoäng vaøo boä oùc ngöôøi ñeå con ngöôøi coù yù thöùc maø traùi laïi, con ngöôøi coù yù thöùc chính vì con ngöôøi chuû ñoäng taùc ñoäng vaøo theá giôùi thoâng qua hoaït ñoäng thöïc tieãn ñeå caûi taïo theá giôùi, con ngöôøi chæ coù yù thöùc do coù taùc ñoäng vaøo theá giôùi. Noùi caùch khaùc, yù thöùc chæ ñöôïc hình thaønh thoâng qua hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi. Nhôø taùc ñoäng vaøo theá giôùi maø con ngöôøi khaùm phaù ra nhöõng bí maät cuûa theá giôùi, ngaøy caøng laøm phong phuù vaø saâu saéc yù thöùc cuûa mình veà theá giôùi. “Söï saûn xuaát ra yù nieäm, nhöõng quan nieäm vaø yù thöùc thì luùc ñaàu laø tröïc tieáp gaén lieàn maät thieát vôùi hoaït ñoäng vaät chaát vaø vôùi söï giao tieáp vaät chaát cuûa con ngöôøi. Ngoân ngöõ cuûa cuoäc soáng hieän thöïc. ÔÛ ñaây, nhöõng quan nieäm tö duy, söï giao tieáp tinh thaàn cuûa con ngöôøi xuaát hieän ra coøn laø saûn phaåm tröïc tieáp cuûa caùc quan heä vaät chaát cuûa hoï. Ñoái vôùi saûn xuaát tinh thaàn, ñuùng nhö noù bieåu hieän trong ngoân ngöõ cuûa chính trò, cuûa phaùp luaät, cuûa toân giaùo, cuûa sieâu hình hoïc, v..v…trong moät daân toäc thì cuõng theá . Chính con ngöôøi laø keû saûn xuaát ra nhöõng quan nieäm, yù nieäm,v..v…..cuûa mình, song ñaây laø nhöõng con ngöôøi hieän thöïc, ñang haønh ñoäng ñuùng, , nhö hoï bò quy ñònh bôûi moät söï phaùt trieån nhaát ñònh cuûa nhöõng löïc löôïng saûn xuaát cuûa hoï vaø bôûi söï giao tieáp phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån aáy, keå caû nhöõng hình thöùc roäng raõi nhaát cuûa söï giao tieáp ñoù ?. C. Mac vaø AÊngghen : Heä tö töôûng Ñöùc . Toaøn taäp, taäp 3 . NXB CTQG, HN, 1995, trang 37. Ngoân ngöõ do nhu caàu cuûa lao ñoäng vaø nhôø vaøo lao ñoäng maø yù thöùc . Khoâng coù heä thoáng tín hieäu naøy – töùc ngoân ngöõ , thì yù thöùc khoâng theå toàn taïi vaø theå hieän ñöôïc . Ngoân ngöõ, theo C. Maùc laø caùi voû vaät chaát cuûa tö duy, laø hieän thöïc tröïc tieáp cuûa tö töôûng, khoâng coù ngoân ngöõ, con ngöôøi khoâng theå coù yù thöùc . Nhö vaäy, nguoàn goác tröïc tieáp vaø quan troïng nhaát quyeát ñònh söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa yù thöùc laø lao ñoäng , laø thöïc tieån xaõ hoäi. YÙ thöùc laø söï phaûn aùnh hieän thöïc khaùch quan vaøo trong boä oùc ngöôøi thoâng qua lao ñoäng, ngoân ngöõ vaø caùc quan heä xaõ hoäi . YÙ thöùc laø saûn phaåm xaõ hoäi, laø moät hieän töôïng xaõ hoäi. 1.2/ - Baûn chaát cuûa yù thöùc . YÙ thöùc laø caùi phaûn aûnh theá giôùi khaùch quan, nhöng noù laø caùi thuoäc phaïm vi chuû quan, laø thöïc taïi chuû quan, khoâng coù tính vaät chaát . YÙ thöùc laø hình aûnh phi caûm tính cuûa caùc ñoái töôïng vaät chaát coù toàn taïi caûm tính . Neáu coi yù thöùc cuõng laø moät hieän töôïng vaät chaát thì seõ laãn loän giöõa vaät chaát vaø yù thöùc , laøm maát yù nghóa cuûa söï Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 10
  12. Tieåu Luaän Trieát Hoïc ñoái laäp giöõa vaät chaát vaø yù thöùc, töø ñoù daãn ñeán laøm maát ñi söï ñoái laäp giöõa chuû nghóa duy vaät vaø chuû nghóa duy taâm . Tuy nhieân, yù thöùc khoâng phaûi laø baûn sao giaûn ñôn, thuï ñoäng maùy moùc cuûa söï vaät. YÙ thöùc laø cuûa con ngöôøi, maø con ngöôøi laø moät thöïc theå xaõ hoäi naêng ñoäng saùng taïo. YÙ thöùc phaûn aûnh theá giôùi khaùch quan trong quaù trình con ngöôøi taùc ñoäng caûi taïo theá giôùi . Do ñoù, yù thöùc con ngöôøi laø söï phaûn aûnh coù tính naêng ñoäng, saùng taïo. YÙ thöùc laø söï phaûn aûnh saùng taïo laïi hieän thöïc, theo nhu caàu thöïc tieån xaõ hoäi, vì vaäy yù thöùc “Chaúng qua chæ laø vaät chaát ñöôïc ñem chuyeån vaøo trong ñaàu oùc con ngöôøi, vaø ñöôïc caûi bieán ñi ôû trong ñoù” (C. Maùc vaø Ph . AÊngghen : Toaøn taäp, NXB. CTQG, HN, 1993, Trang 35) . Noùi caùch khaùc, yù thöùc laø hình aûnh chuû quan cuûa theá giôùi khaùch quan . YÙ thöùc laø söï phaûn aùnh hieän thöïc khaùch quan vaøo boä oùc con ngöôøi, song ñaây laø söï phaûn aûnh ñaëc bieät – phaûn aûnh trong quaù trình con ngöôøi, caûi taïo theá giôùi . Quaù trình yù thöùc laø quaù trình thoáng nhaát cuûa 3 maët sau ñaây : - Moät laø trao ñoåi thoâng tin giöõa chuû theå vaø ñoái töôïng phaûn aùnh . Söï trao ñoåi naøy mang tính chaát hai chieàu, coù ñònh höôùng vaø choïn loïc caùc thoâng tin caàn thieát . - Hai laø, moâ hình hoùa ñoái töôïng trong tö duy döôùi daïng hình aûnh tinh thaàn . Thöïc chaát ñaây laø quaù trình “Saùng taïo laïi” hieän töôïng cuûa yù thöùc , theo nghóa maõ hoùa caùc ñoái töôïng vaät chaát thaønh caùc yù thöùc tinh thaàn phi vaät chaát . - Ba laø, chuyeån moâ hình töø tö duy ra hieän thöïc khaùch quan, töùc quaù trình hieän thöïc hoùa tö töôûng, thoâng qua hoaït ñoäng thöïc tieån bieán caùi quan nieäm thaønh caùi thöïc taïi, bieán caùc yù töôûng phi vaät chaát trong tö duy thaønh caùc daïng vaät chaát ngoaøi hieän thöïc . Trong giai ñoaïn naøy con ngöôøi löïa choïn nhöõng phöông phaùp, phöông tieän, coâng cuï ñeå taùc ñoäng vaøo hieän thöïc khaùch quan nhaèm thöïc hieän muïc ñích cuûa mình . Ñieàu ñoù caøng noùi leân tính naêng ñoäng saùng taïo cuûa yù thöùc . Tính saùng taïo cuûa yù thöùc khoâng coù nghóa laø yù thöùc ñeû ra vaät chaát . Saùng taïo cuûa yù thöùc laø saùng taïo cuûa söï phaûn aûnh, theo qui luaät vaø trong khuoân khoå cuûa söï phaûn aùnh, maø keát quaû bao giôø cuõng laø nhöõng khaùch theå tinh thaàn . Söï saùng taïo cuûa yù thöùc khoâng ñoái laäp , loaïi tröø, taùch rôøi söï phaûn aùnh maø ngöôïc laïi thoáng nhaát vôùi phaûn aùnh, treân cô sôû phaûn aùnh. Phaûn aùnh vaø saùng taïo laø hai maët thuoäc baûn chaát cuûa yù thöùc . YÙ thöùc trong baát cöù tröôøng hôïp naøo - cuõng laø söï phaûn aùnh vaø chính thöïc tieån xaõ hoäi cuûa con ngöôøi taïo ra söï phaûn aùnh phöùc taïp, naêng ñoäng, saùng taïo cuûa boä oùc. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 11
  13. Tieåu Luaän Trieát Hoïc 2/ Vai troø vaø taùc duïng cuûa yù thöùc . YÙ nghóa phöông phaùp luaän cuûa moái quan heä giöõa vaät chaát vaø yù thöùc : “YÙ thöùc con ngöôøi khoâng phaûi chæ phaûn aùnh theá giôùi khaùch quan, maø coøn taïo ra theá giôùi khaùch quan” V.I. Leânin : Baûn toùm taét : “Khoa hoïc Loâgich “ hoïc thuyeát veà khaùi nieäm . Toaøn taäp, taäp 29. NXB Tieán Boä Maùt -xcô va, 1981, trang 228. Khi khaúng ñònh vai troø quyeát ñònh cuûa vaät chaát ñoái vôùi yù thöùc, chuû nghóa duy vaät Maùc xit ñoàng thôøi cuõng vaïch roõ söï taùc ñoäng trôû laïi voâ cuøng quan troïng cuûa yù thöùc ñoái vôùi vaät chaát . YÙ thöùc cho vaät chaát sinh ra vaø quyeát ñònh, song sau khi ra ñôøi, yù thöùc coù tính ñoäc laäp töông ñoái neân coù söï taùc ñoäng trôû laïi, to lôùn ñoái vôùi vaät chaát thoâng qua hoaït ñoäng thöïc tieån cuûa con ngöôøi . YÙ thöùc cuûa con ngöôøi coù taùc ñoäng tích cöïc, laøm bieán ñoåi hieän thöïc, vaät chaát khaùch quan theo nhu caàu cuûa mình . Quan heä giöõa vaät chaát vaø yù thöùc khoâng phaûi laø quan heä moät chieàu maø laø quan heä taùc ñoäng qua laïi . Khoâng thaáy ñieàu ñoù seõ rôi vaøo quan nieäm duy vaät taàm thöôøng vaø beänh baûo thuû trì treä trong nhaän thöùc vaø haønh ñoäng . Vai troø tích cöïc cuûa yù thöùc, tö töôûng khoâng phaûi ôû choå noù tröïc tieáp taïo ra hay thay ñoåi theá giôùi vaät chaát maø laø nhaän thöùc theá giôùi khaùch quan vaø töø ñoù laøm cho con ngöôøi hình thaønh ñöôïc muïc ñích, phöông höôùng, bieän phaùp vaø yù chí caàn thieát cho hoaït ñoäng cuûa mình . Söùc maïnh cuûa yù thöùc con ngöôøi khoâng phaûi ôû choå taùch rôøi ñieàu kieän vaät chaát , thoaùt ly hieän thöïc khaùch quan , maø laø bieát döïa vaøo ñieàu kieän vaät chaát ñaõ coù, phaûn aùnh ñuùng qui luaät khaùch quan ñeå caûi taïo theá giôùi khaùch quan theo moät caùch chuû ñoäng, saùng taïo vôùi yù chí, nhieät tình cao . Con ngöôøi phaûn aùnh caøng ñaày ñuû vaø chính xaùc theá giôùi khaùch quan thì caøng caûi taïo theá giôùi coù hieäu quaû. Vì vaäy phaûi phaùt huy tính naêng ñoäng, saùng taïo cuûa yù thöùc, phaùt huy vai troø nhaân toá con ngöôøi ñeå taùc ñoäng caûi taïo theá giôùi khaùch quan . Ñoàng thôøi phaûi khaéc phuïc beänh baûo thuû trì treä, thaùi ñoä tieâu cöïc, thuï ñoäng, yû laïi, ngoài chôø trong quaù trình ñoåi môùi hieän nay . Tuy nhieân cô sôû cho vieäc phaùt huy tính naêng ñoäng chuû quan laø vieäc thöøa nhaän vaø toân troïng tính khaùch quan cuûa vaät chaát , cuûa caùc qui luaät töï nhieân vaø xaõ hoäi . Neáu nhö theá giôùi vaät chaát – vôùi nhöõng thuoäc tính vaø qui luaät voán coù cuûa noù – toàn taïi khaùch quan, khoâng phuï thuoäc yù thöùc con ngöôøi thì trong nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn phaûi xuaát phaùt töø thöïc teá khaùch quan, laáy thöïc teá khaùch quan laøm caên cöù cho moïi hoaït ñoäng cuûa mình. Chính vì vaäy, Leânin ñaõ nhieàu laàn nhaán maïnh raèng, Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 12
  14. Tieåu Luaän Trieát Hoïc khoâng ñöôïc laáy yù muoán chuû quan cuûa mình laøm chính saùch, khoâng ñöôïc laáy tình caûm laøm ñieåm xuaát phaùt cho chieán löôïc vaø saùch löôïc caùch maïng. Neáu chæ xuaát phaùt töø yù muoán chuû quan, neáu laáy yù chí aùp ñaët cho thöïc teá, laáy aûo töôûng thay cho hieän thöïc thì seõ maéc phaûi beänh chuû quan duy yù chí. III. TÍNH TUYEÄT ÑOÁI VAØ TÖÔNG ÑOÁI CUÛA MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA VAÄT CHAÁT VAØ YÙ THÖÙC VAØ YÙ NGHÓA LYÙ LUAÄN CUÛA NOÙ: Töø tröôùc tôùi nay coù quan nieäm cho raèng, trong moái quan heä giöõa vaät chaát vaø yù thöùc thì vaät chaát laø caùi coù tröôùc, yù thöùc laø caùi coù sau, vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc, ñoù laø caùi ñuùng ôû moïi nôi, moïi luùc. Hoï laøm nhö vaäy vaø töôûng raèng mình ñöùng treân laäp tröôøng kieân ñònh cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng. Nhöng thöïc ra ñaâu coù phaûi nhö vaäy, hoï ñaõ ñöùng treân laäp tröôøng cuûa chuû nghóa duy vaät maùy moùc, sieâu hình, taïi sao laïi nhö vaäy? Tröôùc heát, neáu trong giôùi haïn cuûa vaán ñeà nhaän thöùc luaän, thöøa nhaän caùi gì laø caùi coù tröôùc, caùi gì laø caùi coù sau, thì söï ñoái laäp giöõa vaät chaát vaø yù thöùc, xem vaät chaát laø caùi coù tröôùc, yù thöùc laø caùi coù sau, vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc, yù thöùc laø coù yù nghóa tuyeät ñoái. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc, ñaëc bieät laø khoa hoïc töï nhieân khaúng ñònh. Ngay töø nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû XX, trong chuû nghóa duy vaät vaø chuû nghóa kinh nghieäm pheâ phaùn, V.I Leânin ñaõ ñaët vaán ñeà: “ Giôùi töï nhieân coù toàn taïi tröôùc loaøi ngöôøi khoâng? ”. Vaø oâng ñaõ traû lôøi: “Caùc khoa hoïc töï nhieân khaúng ñònh moät caùch tích cöïc raèng traùi ñaát ñaõ töøng toàn taïi trong moät traïng thaùi chöa coù vaø cuõng khoâng theå coù loaøi ngöôøi hay baát cöù moät sinh vaät naøo noùi chung caû. Vaät chaát höõu cô laø moät hieän töôïng veà sau môùi coù, laø keát quaû cuûa moät söï phaùt trieån laâu daøi”. Raèng “ Vaät chaát laø caùi coù tröôùc; tö duy, yù thöùc, caûm giaùc ñeàu laø saûn phaåm cuûa moät söï phaùt trieån raát cao”. Aveânariuùt cho raèng, khoa hoïc töï nhieân muoán bieát , hình dung traùi ñaát hoaëc theá giôùi nhö theá naøo tröôùc khi coù caùc sinh vaät hay con ngöôøi xuaát hieän? Khoâng phaûi töø Aveânariuùt, maø tröôùc kia ñaõ coù ngöôøi cho raèng sôû dó bieát vaät laø do ta ñaõ “Quaúng” caùi taâm vaøo ñoù roài. Coøn neáu khoâng coù taâm thì vaät laø vaät hay laø gì ta cuõng khoâng bieát. Cuõng nhö hieän nay, chuùng ta ñaõ phoùng taàm maét, yù thöùc cuûa mình ra ngoaøi vuõ truï caùch xa traùi ñaát haøng maáy tyû naêm aùnh saùng, nhöng ngoaøi giôùi haïn naøy laø caùi gì, ta khoâng theå hay bieát. Caùi maø Cantô goïi laø “Vaät töï noù” ñaõ ñöôïc oâng “Quaúng” yù thöùc cuûa mình vaøo ñoù ñeå ñaët teân cho nhöõng vaät chöa bieát. Coøn thöïc söï noù laø vaät hay taâm, laø gì, haàu nhö chuùng ta khoâng heà hay bieát. Töø ñoù hoïc ruùt ra keát luaän, sôû dó coù vaät laø vaät, vaät chaát laø vaät chaát laø do coù caí taâm, coù yù thöùc. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 13
  15. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Coøn neáu khoâng coù caùi taâm, khoâng coù yù thöùc thì vaät laø vaät hay gì chuùng ta khoâng heà bieát. Nhö vaäy, vaät laø taâm, vaät chaát vaø yù thöùc laø khoâng heà taùch rôøi nhau, lieân heä maät thieát vôùi nhau, thieáu moät trong hai caùi thì caùi kia khoâng toàn taïi. Qua ñaây ta thaáy, ngoaøi vaán ñeà nhaän thöùc luaän cô baûn ra, thì söï ñoái laäp giöõa vaät chaát vaø yù thöùc chæ laø töông ñoái. Neáu döøng laïi ôû ñaây thì chuùng ta coøn coù theå chaáp nhaän ñöôïc, nhöng nhöõng nhaø lyù luaän treân coøn ñi xa hôn nöõa, hoï cho raèng coù taâm môùi coù vaät, coøn khoâng coù taâm thì khoâng coù vaät, vaø theá laø hoï laïi rôi vaøo chuû nghóa duy taâm, “Khoâng coù chuû theå thì khoâng coù khaùch theå ”. Maët khaùc, ngoaøi vaán ñeà nhaän thöùc luaän, chuùng ta cuõng khoâng neân khaúng ñònh raèng vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc ôû moïi nôi, moïi luùc. Neáu khaúng ñònh nhö vaäy thì seõ ruùt ra moät heä quaû laø ai phong phuù, giaøu coù veà vaät chaát ngöôøi ñoù seõ phong phuù, giaøu coù veà tinh thaàn. Ñieàu naøy ñaâu phaûi luùc naøo cuõng ñuùng. Nhieàu saûn phaåm tinh thaàn soáng maõi vôùi thôøi gian ñöôïc thoaùt thai töø hoaøn caûnh traên trôû, eùo le, khoù khaên, ngheøo naøn veà ñôøi soáng vaät chaát. Quan nieäm treân laïi caøng khoâng ñuùng trong caùc lónh vöïc tính ngöôõng, toân giaùo, ñaïo ñöùc, ñaïo laøm ngöôøi cuûa caùc nöôùc phöông ñoâng. Trong tö töôûng AÁn Ñoä vaø Trung Hoa coå ñaïi, ngöôøi ta raát coi thöôøng vaät chaát vaø ñeà cao tinh thaàn. Trong cuoäc ñôøi moãi ngöôøi, moãi theå xaùc vaø tinh thaàn ñaâu coù ñoái laäp, taùch rôøi nhau, maø chuùng naèm trong moái lieân heä bieän chöùng khaén khích. Theå xaùc quy ñònh, chi phoái tinh thaàn, nhöng ngöôïc laïi, tinh thaàn cuõng coù taùc ñoäng khoâng nhoû, neáu khoâng muoán noùi laø ñoâi khi coù tính chaát quyeát ñònh, ñoái vôùi theå xaùc. Neáu trong tö töôûng phöông Taây coù söï ñoái laäp giöõa vaät vaø taâm thì trong tö töôûng phöông ñoâng laïi haàu nhö khoâng ñaët ra vaán ñeà ñoù. Vaø ngay söï ñoái laäp naøy ôû phöông Taây cuõng chæ coù yù nghóa tuyeät ñoái trong moät phaïm vi heát söùc haïn heïp, coøn phaàn lôùn söï ñoái laäp naøy chæ coù tính chaát töông ñoái. Ñieàu naøy, trong chuû nghóa duy vaät vaø chuû nghóa kinh nghieäm pheâ phaùn, V.I. Leânin ñaõ chæ roõ söï ñoái laäp vaät chaát vaø yù thöùc chæ coù yù nghóa tuyeät ñoái trong nhöõng phaïm vi heát söùc haïn cheá: trong tröôøng hôïp naøy, chæ giôùi haïn trong nhöõng vaán ñeà nhaän thöùc luaän cô baûn laø thöøa nhaän caùi gì laø caùi coù tröôùc vaø caùi gì laø caùi coù sau ? Ngoaøi nhöõng giôùi haïn ñoù, thì khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa raèng söï ñoái laäp ñoù laø töông ñoái. ÔÛ ñaây, V.I. Leânin ñaõ chæ ra phaïm vi haïn cheá ñoù laø gì, ñoù laø vaán ñeà nhaän thöùc luaän cô baûn. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 14
  16. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Nhöng moät soá ngöôøi ñaõ khoâng hieåu ñieàu ñoù, ñaõ tuyeät ñoái hoùa caùi goïi laø vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc, xem noù laø vaïn naêng, ñuùng ôû moïi luùc moïi nôi. Ñieàu ñoù ñaõ ñaåy hoï vaøo Chuû nghóa duy vaät maùy moùc, sieâu hình. Hoï queân maát ñieàu caên daën cuûa V.I.Leânin raèng chuû nghóa duy taâm thoâng minh coøn gaàn chuû nghóa duy vaät bieän chöùng hôn laø chuû nghóa duy vaät thoâ thieån, maùy moùc, ngu xuaån. Hoï cuõng queân raèng ngay chuû nghóa duy vaät bieän chöùng coøn cho raèng yù thöùc cuõng coù taùc ñoäng laïi ñoái vôùi vaät chaát, yù thöùc xaõ hoäi coøn goùp phaàn caûi bieán xaõ hoäi. Nhöõng quan nieäm ñoù ñaõ ñaåy hoï tôùi, moät loái soáng veà vaät chaát, vì tieàn, loái soáng thöïc duïng, laïnh luøng, khoâng tình nghóa, loái soáng höôûng thuï, vò kyû caù nhaân. Muïc ñích cuûa hoï laø vaät chaát, cuûa caûi tieàn baïc, vì theo hoï, coù caùi ñoù laø coù taát caû, neân hoï baát chaáp moïi dö luaän, luaân lyù, ñaïo ñöùc trong neàn kinh teá hieän nay, coù moät nguyeân nhaân baét nguoàn töø quan nieäm ñoù. Bôûi vaäy, ñeå goùp phaàn laøm trong saïch baàu khoâng khí tinh thaàn, laøm laønh maïnh xaõ hoäi, chuùng ta caàn phaûi pheâ phaùn, leân aùn maïnh meõ quan nieäm duy vaät thoâ thieån, maùy moùc naøy. Trong coâng vieäc ñoù, nhöõng chæ daãn cuûa V.I Leânin trong chuû nghóa duy vaät vaø chuû nghóa kinh nghieäm pheâ phaùn cho ñeán nay haàu nhö vaãn coøn nguyeân giaù trò cuûa noù. B. VAI TROØ CUÛA TRI THÖÙC I. ÑÒNH NGHÓA NEÀN KINH TEÁ TRI THÖÙC KINH TEÁ TRI THÖÙC Laø neàn kinh teá trong ñoù söï saûn sinh ra phoå caäp vaø söû duïng trí thöùc giöõ vai troø quan troïng quyeát ñònh nhaát ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá taïo ra cuûa caûi naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng. Trong neàn kinh teá tri thöùc vaãn coøn noâng nghieäp vaø coâng nghieäp nhöng hai ngaønh naøy chieám tyû leä thaáp. Cuõng nhö trong neàn kinh teá coâng nghieäp vaãn coøn noâng nghieäp nhö noâng nghieäp nhoû beù. Trong neàn kinh teá tri thöùc chieám ña soá laø caùc neàn kinh teá döïa vaøo tri thöùc, döïa vaøo caùc thaønh töïu môùi nhaát cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä. Ñoù coù theå laø nhöõng ngaønh môùi nhö coâng nghieäp thoâng tin (coâng nghieäp phaàn cöùng vaø coâng nghieäp phaàn meàm ), caùc ngaønh coâng nghieäp vaø dòch môùi döïa vaøo coâng ngheä cao vaø cuõng coù theå laø ngaønh truyeàn thoáng (noâng nghieäp, coâng nghieäp, dòch vuï) ñöôïc caûi taïo baèng khoa hoïc coâng ngheä cao. II. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH NEÀN KINH TEÁ TRI THÖÙC : 1. Vai troø cuûa tri thöùc ñoái vôùi phaùt trieån : Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 15
  17. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Tri thöùc, thoâng tin, coâng ngheä luoân coù vai troø thuùc ñaåy phaùt trieån saûn xuaát, vai troø aáy taêng daàn trong quaù trình phaùt trieån. Trong neàn kinh teá noâng nghieäp voán tri thöùc con ngöôøi coøn quaù ít, coâng ngheä haàu nhö khoâng ñoåi môùi, taùc ñoäng cuûa tri thöùc coâng ngheä chöa roõ reät. Neàn kinh teá noâng nghieäp keùo daøi saùu baûy nghìn naêm, tieán boä heát söùc chaäm chaïp . Nhöõng thaønh töïu khoa hoïc theá kyû 17 daãn tôùi cuoäc caùch maïng kyõ thuaät laàn thöù nhaát ( cuoái theá kyû thöù 18) thuùc ñaåy söï chuyeån bieán töø neàn kinh teá noâng nghieäp sang neàn kinh teá coâng nghieäp) Kinh teá coâng nghieäp ñaõ phaùt trieån nhanh trong hôn 200 naêm qua, cuûa caûi cuûa loaøi ngöôøi ñaõ taêng leân haøng traêm laàn, khoa hoïc vaø coâng ngheä ngaøy caøng ñoùng goùp quan troïng cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø ngaøy caøng phaùt trieån nhanh hôn . Nhöõng thaønh töïu noåi baät cuaû khoa hoïc ñaàu theá kyû 20 vôùi vai troø daãn ñaàu cuûa thuyeát töông ñoái vaø thuyeát löôïng töû laø tieàn ñeà cho cuoäc caùch maïng khoa hoïc vaø coâng ngheä ra ñôøi vaø phaùt trieån baét ñaàu töø giöõ theá kyû 20, vaø trong ¼ theá kyû cuoái cuøng ñaõ böôùc sang giai ñoaïn môùi – giai ñoaïn buøng noå thoâng tin, tri thöùc vaø coâng ngheä – ñaëc bieät laø coâng ngheä cao nhö coâng ngheä thoâng tin ( nhaát laø sieâu xa loä thoâng tin, internet, multimedia töông taùc, thöïc teá aûo.. .), coâng ngheä sinh hoïc (ñaëc bieät laø coâng ngheä gen ,coâng ngheä teá baøo ) , coâng ngheä vaät lieäu môùi, coâng ngheä naêng löôïng .. . laøm taêng nhanh nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá, dòch chuyeån maïnh cô caáu kinh teá, taïo söï nhaûy voït trong löïc löôïng saûn xuaát, löïc löôïng saûn xuaát böôùc sang giai ñoaïn môùi veà chaát trong ñoù tri thöùc, thoâng tin trôû thaønh yeáu toá haøng ñaàu cuûa saûn xuaát, khoa hoïc vaø coâng ngheä trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp, ñaây khoâng chæ laø cuoäc caùch maïng trong khoa hoïc coâng ngheä, trong phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát maø coøn laø caùch maïng trong caùc quan nieäm, caùc caùch tieáp caän, noù ñoøi hoûi con ngöøôi phaûi ñoåi môùi trong caùch nghó , caùch laøm ñeå thích nghi vaø laøm chuû söï phaùt trieån . Chöa bao giôø vai troø ñoäng löïc cuûa tri thöùc, khoa hoïc vaø coâng ngheä ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi trôû neân roõ raøng, noåi baät nhö ngaøy nay. Tröùôc kia ngöôøi ta thöôøng coi caùc yeáu toá saûn xuaát chæ bao goàm lao ñoäng vaø voán , coøn tri thöùc , coâng ngheä, giaùo duïc .. . laø caùc yeáu toá ben ngoaøi saûn xuaát coù aûnh höôûng tôùi saûn xuaát. Gaàn ñaây caùc nghieân cöùu kinh teá (Romer , Schumpeter , R.Solow . . .) ñeàu thöøa nhaän coâng ngheä vaø tri thöùc laø yeáu toá beân trong cuûa heä thoáng kinh teá . Romer coi tri thöùc vaø coâng ngheä laø yeáu toá thöù ba cuûa saûn xuaát , beân caïnh voán vaø lao ñoäng. Laäp luaän naøy ñaõ ñöôïc caùc nhaø nghieân cöùu chaáp nhaän . Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 16
  18. Tieåu Luaän Trieát Hoïc Tri thöùc ngaøy caøng trôû thaønh nhaân toá tröïc tieáp cuûa chöùc naêng saûn xuaát . Ñaàu tö vaøo tri thöùc trôû thaønh yeáu toá then choát cho söï taêng tröûông kinh teá daøi haïn . Trong caùc nöôùc phaùt trieån ñaàu tö voâ hình (vaøo giaùo duïc , khoa hoïc coâng ngheä, vaên hoaù, phaùt trieån con ngöôøi … ) taêng nhanh hôn ñaàu tö höõu hình. ÔÛ Myõ ñaàu tö voâ hình taêng nhanh hôn ñaàu tö höõu hình . Chính K.Marx ñaõ coi tri thöùc laø nhaân toá tröïc tieáp cuûa chöùc naêng saûn xuaát, ngöôøi khaúng ñònh khoa hoïc trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp. Ngaøy nay luaän ñieåm ñoù ñaõ ñöôïc chöùng minh : khoa hoïc khoâng tham gia tröïc tieáp vaøo quaù trình saûn xuaát baèng vieäc taïo ra coâng ngheä, taïo ra phöông phaùp toå chöùc quaûn lyù yù thöùc saûn xuaát ñeå naâng cao naêng suaát chaát löôïng hieäu quaû cuûa saûn xuaát , ñoåi môùi saûn phaåm maø coøn tröïc tieáp taïo ra saûn phaåm ( nhö saûn phaåm phaàn meàm), caùc ngaønh coâng nghieäp coâng ngheä cao …) Khoa hoïc ñaõ trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp vaø quan troïng haøng ñaàu . Engels cuõng vieát : “ Trong moät cheá ñoä hôïp lyù vöôït leân treân söï chia reõ veà lôïi ích, thì ñöông nhieân yeáu toá tinh thaàn seõ ñöôïc lieät keâ laø moät trong soá caùc yeáu toá cuûa saûn xuaát vaø seõ tìm ñöôïc vò trí cuûa noù trong caùc haïng muïc chi phí saûn xuaát cuûa chính trò kinh teá hoïc . Ñeán luùc aáy ñöông nhieân chuùng ta seõ vui möøng thaáy raèng chæ moät thaønh quaû khoa hoïc nhö maùy hôi nöôùc cuûa James Walt, trong 50 naêm ñaàu toàn taïi cuûa noù ñaõ ñem laïi cho theá giôùi lôi ích nhieàu hôn so vôùi nhöõng giaù phaûi traû cho coâng cuoäc phaùt trieån khoa hoïc keå töø luùc baét ñaàu (Toaøn taäp Marx-Engels, taäp 1 tr 607) . Tri thöùc laø moät yeáu toá cuûa saûn xuaát, nhöng noù khaùc bieät veà cô baûn vôùi caùc yeáu toá voán hay lao ñoäng ôû choã ngöôøi coù kieán thöùc cho ngöôøi khaùc thì kieán thöùc cuûa anh ta khoâng maát ñi maø laïi ñöôïc söû duïng toát hôn caøng taïo cho nhieàu ngöôøi thì khaû naêng söû duïng noù ñeå taïo ra cuaû caûi caøng nhieàu maët khaùc chi phí cho vieäc phoå bieán tri thöùc ra coâng chuùng ñeå laøm taêng soá ngöôøi söû duïng laø gaàn baèng khoâng. 2. Cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi nhaát laø caùch maïng veà thoâng tin thuùc ñaåy söï ra ñôøi cuûa neàn kinh teá tri thöùc : Quaù trình phaùt trieån veà löïc löôïng saûn xuaát cuûa loaøi ngöôøi coù theå chia ra laøm ba thôøi kyø: Thöù nhaát laø neàn kinh teá noâng nghieäp cuõng coù theå goïi laø neàn kinh teá söùc lao ñoäng chuû yeáu ñaëc tröng laø saûn xuaát vaø lao ñoäng thuû coâng naêng suaát thaáp ñaát ñai laø taøi nguyeân chuû yeáu . Thöù hai laø neàn kinh teá coâng nghieäp goïi laø neàn kinh teâ taøi nguyeân chuû yeáu döïa vaøo maùy moùc vaø taøi nguyeân thieân nhieân hieän nay khi thieân nieân kyû môùi baét ñaàu loaøi ngöôûi ñang böôùc vaøo neán kinh teá chuû yeáu döïa vaøo tri Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 17
  19. Tieåu Luaän Trieát Hoïc thöùc chuû yeáu vaø thoâng tin tri thöùc vaø thoâng tin trôû thaønh yeáu toá saûn xuaát quan troïng trong caû voán vaø lao ñoäng . So vôùi söï chuyeån bieán veà kinh teá noâng nghieäp sang coâng nghieäp vaø töø coâng nghieäp sang tri thöùc coù yù nghiaõ saâu saéc vaø troïng ñaïi tröôùc heát laø söï chuyeån ñoåi töø taøi nguyeân lao ñoäng laø chính sang neàn saûn xuaát döïa vaøo trí tueä con ngöôøi laø chính cuõng töùc laø töø löïc löôïng saûn xuaát vaät chaát laø chuû yeáu sang tinh thaàn laø chuû yeáu . Thöù hai laø söï thay ñoåi moïi lónh vöïc maø tröôùc heát laø coâng ngheä vaø saûn xuaát kinh doanh dieãn ra heát söùc nhanh choùng doàn daäp thaäp kyû sau nhanh hôn thaäp kyû tröôùc, naêm sau nhanh hôn naêm tröôùc thaønh töïu kyø dieäu nhaát cuûa loaøi ngöôøi trong theá kyû 20 taäp trung chuû yeáu trong thaäp kyû 90 nhaát laø nhöõng naêm cuoái thaäp kyû 30 ta vaãn chöa döï baùo ñöôïc söï phaùt trieån Internet thöông maïi dieän töû nhö ngaøy nay vaø hieän nay seõ khoù döï baùo ñöôïc nhöõng thaønh töïu seõ ñaït ñöôïc trong nhöõng naêm tôùi phaàn lôùn laø caùc chieán löôïc qui hoaïch phaùt trieån cuûa caùc quoác gia ñöôïc ñieàu chænh cho nhanh hôn ) chöa coù thôøi kì maø trong lòch söû maø söï thay ñoåi, ñaûo loän trong xaõ hoäi dieãn ra nhanh choùng, to lôùn, saâu saéc vaø toaøn dieäân nhö hieän nay. Nhieàu khaùi nieäm cuõng nhö phöông thöùc, qui taéc hoaït ñoäâng, xöû lyù bò ñaûo loä, buoäc ngöôøi ta phaûi ñoåi môùi tö duy, phaûi haønh ñoäng nhanh, “laøm vieät theo toác ñoä tö duy “(Bill Gates). Caùc coâng ngheä cao, tröôùc heát laø coâng ngheä thoâng tin, laø nguoàn goùc cuûa söï bieán ñoåi môùi lôùn hieän nay. Maùy hôi nöôùc, ñoäng cô ñieän môû ñaàu cho cuoäc caùch maïng coâng nghieäp, thuùc ñaåy söï ra ñôøi cuûa neån kinh teá noâng nghieäp , noäi dung chuû yeáu laø thay theá lao ñoäng chaân tay baèng maùy moùc. Ñoù laø cuoäc caùch maïng saâu saéc nhöng dieãn ra chaäm chaïp trong thôøi gian daøi. Coøn maùy tính vaø maïng maùy tính coù chöùc naêng kyø dieäu laø coù theå thay theá moät phaàn lao ñoäng trí oùc con ngöôøi naâng cao trí thöùc giuùp con ngöôøi naâng cao khaû naêng tö duy khaû naêng saùng taïo töø ñoù ñaåy maïnh söï ñoåi môùi coâng ngheä ñoåi môùi toå chöùc quaûn lyù caûi thieân ñieàu kieän lao ñoäng ruùt ngaén khoaûng caùch taïo ñieàu kieân thuaän lôïi cho quoác teá hoaù saûn xuaát thöông mai löu thoâng tieàn teä laøm cho quaù trình toaøn caàu hoaù gia taêng maïnh meõ trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Maùy tímh phaùt trieån raát nhanh khoâng coù coâng ngheä naøo khaùc saùnh kòp. Chuùng nhanh choùng ñi vaøo cuoäc soáng, coù maët ôû moïi nôi trong moïi lónh vöïc hoaït ñoäng. Sôû dó nhö theá ngoaøi chöùc naêng coøn coù ñaëc ñieåm cuûa noù nöõa laø naêng löïc cuûa noù taêng raát nhanh cöù 18 thaùng taêng gaáp ñoâi Chaúng bao laâu maïng maùy tính toác ñoä cao seõ noái vôùi caùc hoä gia ñình caùc tröôøng hoïc cô quan, doanh nghieäp, nhaø maùy, trang traïi, hoä gia ñình vaø ñeán töøng thieát bò töøng coâng cuï xaõ hoäi thoâng tin roài xaõ hoäi töï ñoäng hoaù seõ hình thaønh. Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 18
  20. Tieåu Luaän Trieát Hoïc III. NEÀN KINH TEÁ TRI THÖÙC VAØ COÂNG CUOÄC COÂNG NGHIEÄP HOAÙ HIEÄN ÑAÏI HOAÙ ÔÛ NÖÔÙC TA . 1. Thôøi Cô Vaø Thaùch Thöùc Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VIII daõ quyeát ñònh phaûi ñaåy maïnh neàn coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ñeå ñieán naêm 2020 nöôùc ta chính thöùc trôû thaønh nöôùc coâng nghieäp hoaù. Trong thôøi gian hai thaäp kyû ñoù kinh teá theá giôùi coù nhöõng bieán ñoäng to lôùn khoâng löôøng tröôùc ñöôïc theo chieàu höôùng chuyeån maïnh sang neàn kinh kinh teá tri thöùc, toác ñoäng taêng tröôûng kinh teá raát cao, khoaûng caùch giöõa caùc nöôùc giaøu ngheøo coøn tieáp tuïc gia taêng, ñoù laø thaùch thöùc gay gaét ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån noùi chung cuõng nhö ñoái vôùi nöôùc ta. Neáu khoâng bieát taän duïng cô hoäi naâng cao naêng löïc noäi sinh ñoåi môùi caùch nghó caùch nhìn, baét kòp tri thöùc môùi cuûa thôøi ñaïi, ñi thaúng vaøo caùc ngaønh kinh teá döïa vaøo tri thöùc vaø coâng ngheä cao, thöïc söï ñi taét ñoùn ñaàu thì seõ tuït haäu ra xa. Chuùng ta khoâng theå raäp khuoân theo moâ hình coâng nghieäp hoaù maø caùc nöôùc ñi tröôùc ñaõ ñi. Cuõng khoâng neân hieåu coâng nghieäp hoaù laø xaây döïng coâng nghieäp, maø phaûi hieåu ñaây laø neàn kinh teá töø tình traïng laïc haäu naêng suaát chaát löôïng hieäu quaû thaáp döïa vaøo phöông phaùp saûn xuaát noâng nghieäp lao ñoäng thuû coâng laø chính sang neàn kinh teá coù naêng suaát chaát löôïng hieäu quûa cao theo phöông phaùp saûn xuaát coâng ngheä môùi nhaát, vì vaäy coâng nghieäp hoùa phaûi ñi ñoâi vôùi hieän ñaïi hoùa Nhö vaäy kinh teá tri thöùc laø vaän hoäi ngaøn vaøng ñeå ta ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù hieän ñai hoaù. Nöôùc ta khoâng theå chaàn chöø boû lôõ cô hoäi lôùn maø phaûi ñi thaúng vaøo neàn kinh teá tri thöùc ñeå ruùt ngaén khoaûng caùch vôùi caùc nöôùc, cho neân coâng nghieäp hoaù nöôùc ta ñoàng thôøi thöïc hieän hai nhieäm vuï cöïc kyø lôùn lao : chuyeån bieán töø kinh teá noâng nghieäp sang kinh teá coâng nghieäp vaø töø kinh teá coâng nghieäp sang kinh teá tri thöùc. Khoâng theå chôø coâng nghieäp hoùa hoaøn thaønh cô baûn roài môùi chuyeån sang kinh teá tri thöùc nhö caùc nöôùc ñi tröôùc ñaõ phaûi traõi qua. Ñaây laø lôïi theá cuûa caùc nöôùc ñi sau . Ñeå coù theå laøm ñöôïc vieäc ñoù caàn phaûi coù ñuû naêng löïc trí tueä coù khaû naêng saùng taïo laøm chuû ñöôïc tri thöùc môùi nhaát vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp vaøo quoác teá phaùt huy lôïi theá so saùnh mìn. Khoaûng caùch giöõa caùc nöôùc giaøu ngheøo laø khoaûng caùch veà tri thöùc . 2. Chieán Löôïc Nöôùc ta hieän nay GDP bình quaân ñaàu ngöôøi baèng ½ bình quaân cuûa theá giôùi xeáp thöù 180 trong 110 nöôùc, (neáu theo PPthì thöù 164) thuoäc nhoùm nhöõng nöôùc ngheøo nhaát khoâng caùch naøo ñuoåi kòp caùc nöôùc phaùt trieån nhöng phaûi coá gaéng nhanh choùng ñeå naâng cao trình ñoä tri thöùc taêng cöôøng naêng löïc noäi sinh veà khoa hoïc coâng Hvth: Nguyeãn Duy Kieät Trang 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1643 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2