intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tình hình chăm sóc và hỗ trợ cho những người có H tại hai quận Hải Châu và Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng, năm 2006

Chia sẻ: Bút Cam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
35
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tình hình chăm sóc và hỗ trợ cho những người có H tại hai quận Hải Châu và Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng, năm 2006 Trong những năm qua, đặc biệt là những năm gần đây, tạp chí đã nhận được nhiều bài viết có chất lượng cao, trong đó những bài viết của các chuyên gia nước ngoài tiến hành những nghiên cứu tại Việt Nam cũng đã bắt đầu xuất hiện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tình hình chăm sóc và hỗ trợ cho những người có H tại hai quận Hải Châu và Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng, năm 2006

  1. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Tình hình chaêm soùc vaø hoã trôï cho nhöõng ngöôøi coù H taïi hai quaän Haûi Chaâu vaø Thanh Kheâ, thaønh phoá Ñaø Naüng, naêm 2006 ThS. BS. Buøi Thò Thanh Mai (*), ThS.BS. Ñoã Mai Hoa(**), ThS.BS. Leâ Baûo Chaâu (***), BS. Phaïm Thò Ñaøo (****), BS. Ngoâ Thò Kim Phöôïng (*****) Hieän nay, tæ leä nhieãm HIV/AIDS taïi Vieät Nam (bao goàm caû thaønh phoá Ñaø Naüng) vaãn tieáp tuïc gia taêng vaø ñang lan roäng vaøo coäng ñoàng daân cö bình thöôøng. Ñieàu naøy ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi coù H, gia ñình hoï vaø toaøn xaõ hoäi phaûi thöïc hieän caùc hoaït ñoäng töï chaêm soùc, chaêm soùc, hoã trôï vaø ñieàu trò cho nhöõng ngöôøi coù H ñeå giuùp hoï tích cöïc ñoái phoù vôùi caên beänh AIDS, taêng cöôøng chaát löôïng cuoäc soáng cuûa hoï, vaø ngaên ngöøa tình traïng laây truyeàn beänh cho nhöõng ngöôøi khaùc trong coäng ñoàng. Nghieân cöùu naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi hai muïc tieâu chính:1) Xaùc ñònh tình traïng söùc khoeû vaø nhu caàu cuûa ngöôøi coù H, vaø 2) Tìm hieåu thöïc traïng chaêm soùc, hoã trôï hoï töø phía gia ñình vaø xaõ hoäi taïi hai quaän Haûi Chaâu vaø Thanh Kheâ cuûa thaønh phoá Ñaø Naüng ñeå töø ñoù ñeà xuaát caùc khuyeán nghò cho Hoäi Y teá coâng coäng cuûa Ñaø Naüng tham gia hieäu quaû vaøo coâng taùc chaêm soùc vaø hoã trôï cho nhöõng ngöôøi coù H. Nghieân cöùu ñaõ söû duïng keát hôïp hai phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính vaø ñieàu tra taïi coäng ñoàng. Nghieân cöùu cho thaáy nhieàu ngöôøi coù H taïi Ñaø Naüng vaãn coøn bò kyø thò vaø töï kyø thò neân hoï thöôøng hay che giaáu tình traïng nhieãm cuûa mình, laøm cho hoï bò haïn cheá nhieàu trong vieäc tieáp caän vôùi nhöõng hoã trôï caàn thieát. Nghieân cöùu cuõng cho thaáy vaán ñeà tö vaán, chaêm soùc vaø hoã trôï ngöôøi coù H ôû Ñaø Naüng coøn nhieàu haïn cheá, maëc duø caùc nguoàn löïc vaø söï hoã trôï cho hoï taïi coâng ñoàng laø saün coù hoaëc coù khaû naêng huy ñoäng ñöôïc. Vì vaäy, trong thôøi gian tôùi khi Hoäi Y teá coâng coäng tham gia coâng taùc naøy, Hoäi neân ñoùng vai troø laøm caàu noái giöõa nhöõng ngöôøi coù H vaø caùc nguoàn löïc naøy. Beân caïnh ñoù, Hoäi neân keát hôïp vôùi ngaønh y teá ñeå ñaåy maïnh caùc chöông trình can thieäp tieáp caän taïi coäng ñoàng ñoái vôùi ngöôøi coù H, naâng cao chaát löôïng caùc dòch vuï tö vaán, chuyeån tuyeán, chaêm soùc söùc khoeû vaø caùc dòch vuï xaõ hoäi ñaùp öùng ngaøy caøng toát hôn mong muoán/nhu caàu cuûa ngöôøi coù H. Töø khoaù: ngöôøi coù H, chaêm soùc, hoã trôï, phaân bieät, kyø thò, töï kyø thò Care and support for people living with HIV/AIDS in Hai Chau and Thanh Khe district, Da Nang city in 2006 The HIV/AIDS prevalence in Viet Nam (including Da Nang city) is currently increasing and spread- ing out to community. Thus, it is crucial to implement activities such as self-care, care, support and treatment for people living with HIV/AIDS (PLWHA) in order to help them fight HIV/AIDS, improve their quality of life and prevent transmission to others in the community. This study was carried out with two objectives: 1) Identify the health status and need of PLWHA, and 2) Understand the current care and support for them given by their family and community in the district of Hai Chau and Thanh Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9) 31
  2. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Khe in Da Nang city. Based on the findings from this study, recommendations were made to Da Nang Public Health Association for its effective involvement in the care and support for PLWHAs in this city. Qualitative research method and community survey were utilized in the study. The findings show that almost PLWHAs in Da Nang were discriminated and self-stigmatized. Therefore, they often try to hide their infection status, making it as a barrier for their access to necessary supports. The results also reveal that although resources and supports for PLWHA in the community were available or mobi- lizable, such activities as counseling, care and support for PLWHA in Da Nang were still limited. Study findings suggest that the Public Health Association should play its role as bridging PLWHAs and those resources/supports. In addition, the Association should co-operate with the health sector to promote community-based intervention programs for PLWHAs, improve the quality of counseling, referral, health care and other social services in order to better meet the need of PLWHAs. Key words: People living with HIV/AIDS, care, support, discrimination, stigma, and self-stigma Taùc giaû * ThS. BS. Buøi Thò Thanh Mai: coâng taùc taïi Coâng ty tö vaán ñaàu tö y teá. Email: mai@cihp.org ** ThS.BS. Ñoã Mai Hoa - Phoù tröôûng boä moân Quaûn lyù heä thoáng y teá, Tröôøng Ñaïi hoïc y teá coâng coäng. Email: dmh@hsph.edu.vn *** ThS.BS. Leâ Baûo Chaâu - Giaûng vieân boä moân Quaûn lyù heä thoáng y teá, Tröôøng Ñaïi hoïc y teá coâng coäng. Email: lbc@hsph.edu.vn **** BS. Phaïm Thò Ñaøo - Ñieàu phoái vieân cuûa Hoäi Y teá coäng coäng Ñaø Naüng, Phoù giaùm ñoác Trung taâm y teá döï phoøng Ñaø Naüng. Email: daoaid@yahoo.com ***** BS. Ngoâ Thò Kim Phöôïng - Caùn boä cuûa Hoäi Y teá coäng coäng Ñaø Naüng, Tröôûng Khoa PC AIDS Trung taâm y teá döï phoøng Ñaø Naüng. Email: phuong_ngokim@yahoo.com. 1. Ñaët vaán ñeà Xaùc ñònh tình traïng söùc khoûe vaø nhu caàu cuûa ngöôøi Ñaø Naüng laø moät thaønh phoá ñoâ thò thuoäc khu vöïc coù H, vaø 2) Tìm hieåu thöïc traïng chaêm soùc, hoã trôï hoï duyeân haûi Mieàn Trung coù tieàm naêng vaø ñang treân töø phía gia ñình vaø xaõ hoäi taïi hai quaän treân cuûa thaønh ñaø phaùt trieån veà kinh teá xaõ hoäi. Ca nhieãm HIV ñaàu phoá Ñaø Naüng. tieân cuûa thaønh phoá ñöôïc phaùt hieän vaøo thaùng 4/1993 vaø ñeán cuoái thaùng 10/2005, toaøn thaønh phoá ñaõ phaùt 2. Phöông phaùp nghieân cöùu hieän 694 ngöôøi coù H, 289 beänh nhaân AIDS vaø 222 Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo thaùng 4 vaø tröôøng hôïp töû vong do AIDS. Coù 7/7 quaän huyeän vaø thaùng 5 naêm 2006 taïi quaän Haûi Chaâu vaø quaän Thanh 54/56 xaõ phöôøng ñaõ phaùt hieän coù ngöôøi coù H. Do Kheâ thaønh phoá Ñaø Naüng. Haûi Chaâu laø quaän trung vaäy, nhu caàu ñöôïc chaêm soùc veà söùc khoûe vaø tinh taâm thaønh phoá Ñaø Naüng. Toaøn quaän coù 12 phöôøng thaàn cuûa ngöôøi coù H khaù cao taïi Ñaø Naüng. Ñeå hoã trôï (môùi taùch thaønh 13 phöôøng) vôùi hôn 200.000 ngöôøi. giaûi quyeát vaán ñeà söùc khoeû naøy, ñoàng thôøi taêng Haûi Chaâu laø nôi coù nhieàu ñieåm taäp trung daân cö vaø cöôøng söï phaùt trieån cuûa Hoäi Y teá coâng coäng (YTCC) coù caùc ñaàu moái giao thoâng: saân bay, beán caûng, nhaø thaønh phoá Ñaø Naüng, Hoäi ñaõ phoái hôïp vôùi Tröôøng ñaïi ga. Quaän Haûi Chaâu coøn taäp trung nhieàu ñieåm kinh hoïc Y teá coâng coäng xaây döïng vaø thöû nghieäm moâ doanh, vui chôi giaûi trí vaø caùc dòch vuï khaùc. Thanh hình chaêm soùc hoã trôï ngöôøi coù H taïi nhaø taïi hai quaän Kheâ cuõng laø moät quaän trung taâm naèm saùt Haûi Chaâu, Haûi Chaâu vaø Thanh Kheâ. Baùo caùo döôùi ñaây laø moät coù dieän tích töï nhieân chæ gaàn baèng quaän Haûi Chaâu. phaàn cuûa nghieân cöùu ñaùnh giaù ban ñaàu tröôùc khi moâ Thanh Kheâ coù 8 phöôøng vôùi toång soá daân hôn hình treân ñöôïc trieån khai vôùi hai muïc tieâu chính: 1) 160.000 ngöôøi. Quaän Thanh Kheâ naèm gaàn bôø bieån 32 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9)
  3. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | vaø coù nhieàu ngöôøi daân soáng baèng ngheà ñaùnh baét xeùt chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi coù H, söï chaêm thuûy saûn treân bieån. soùc vaø hoã trôï cuûa gia ñình vaø coäng ñoàng vôùi ngöôøi Nghieân cöùu ñaõ keát hôïp söû duïng caû phöông phaùp coù H vaø nhöõng nhu caàu/mong ñôïi cuûa hoï. nghieân cöùu ñònh löôïng vaø ñònh tính. Nghieân cöùu Baùo caùo coù söû duïng moät soá lôøi trích daãn vaø ñeå ñònh löôïng nhaèm ño löôøng thöïc traïng söùc khoûe tinh ñaûm baûo tính bí maät vaø rieâng tö, teân cuûa nhöõng thaàn vaø theå chaát cuûa ngöôøi coù H thoâng qua boä caâu ngöôøi tham gia phoûng vaán ñaõ ñöôïc thay ñoåi nhöng hoûi phoûng vaán ngöôøi coù H veà vaán ñeà dinh döôõng, veä tuoåi vaø giôùi vaãn ñöôïc giöõ nhö thöïc teá. sinh phoøng laây nhieãm vaø caùch xöû trí taïi nhaø moät soá Nghieân cöùu tuaân thuû nhöõng qui ñònh veà ñaïo ñöùc bieåu hieän thöôøng gaëp ñoái vôùi ngöôøi coù H. Boä caâu hoûi nghieân cöùu, ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng ñaïo ñöùc cuûa tröôøng do nhoùm nghieân cöùu bieân soaïn döïa treân caùc boä caâu Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng pheâ duyeät. Nhöõng ngöôøi hoûi coù saün, tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia, tham gia nghieân cöùu chæ ñöôïc phoûng vaán sau khi hoï vaø ñöôïc thöû nghieäm taïi Haø Noäi vaø Ñaø Naüng. Ñieàu ñöôïc thoâng baùo veà muïc ñích nghieân cöùu vaø ñoàng yù tra vieân laø caùn boä hoäi YTCC phöôøng ñoàng thôøi laø tham gia. Beân caïnh ñoù, thoâng tin cuûa ngöôøi phoûng caùn boä chuyeân traùch chöông trình phoøng choáng vaán ñöôïc ñaûm baûo chæ söû duïng cho muïc ñích nghieân HIV/AIDS ñöôïc taäp huaán veà söû duïng boä caâu hoûi cöùu. Tröôùc khi tham gia nghieân cöùu, caùc ñieàu tra phoûng vaán. Nghieân cöùu ñònh tính nhaèm tìm hieåu vieân ñöôïc ñaøo taïo veà ñaïo ñöùc nghieân cöùu vaø caùch nhöõng thoâng tin saâu hôn veà cuoäc soáng, tình traïng thöùc hoã trôï cho ñoái töôïng phoûng vaán khi caàn. taâm lyù vaø nhu caàu ñöôïc hoã trôï cuûa ngöôøi coù H. Ñoái töôïng nghieân cöùu laø ngöôøi coù H trong dieän 3. Keát quaû nghieân cöùu ñöôïc quaûn lyù taïi hai quaän Haûi Chaâu vaø Thanh Kheâ cuûa thaønh phoá Ñaø Naüng. Theo baùo caùo cuûa Trung 3.1. Thoâng tin chung veà nhöõng ngöôøi coù H taâm Y teá döï phoøng Ñaø Naüng , soá ngöôøi coù H trong taïi hai quaän Haûi Chaâu vaø Thanh Kheâ dieän quaûn lyù treân ñòa baøn hai quaän laø 135, tuy nhieân Tuoåi trung bình cuûa ngöôøi coù H trong ñieàu tra do soá ngöôøi ñang trong traïi caûi taïo vaø di bieán ñoäng tröôùc can thieäp laø 34.8 tuoåi trong ñoù ngöôøi cao tuoåi lôùn, neân soá ngöôøi coù H coù theå tieáp caän vaø phoûng vaán nhaát laø 56 vaø ngöôøi ít tuoåi nhaát ñöôïc phoûng vaán laø ñöôïc toái ña trong voøng 1 thaùng laø 34 ngöôøi, trong ñoù 21. So saùnh vôùi keát quaû cuûa caùc nghieân cöùu khaùc 19 ngöôøi ôû quaän Haûi Chaâu vaø 15 ngöôøi ôû quaän [5,6], soá lieäu naøy cho thaáy söï töông ñoàng, nhöõng Thanh Kheâ. Sau 1 thaùng ñieàu tra baèng phieáu hoûi, 14 ngöôøi coù H thöôøng laø nhöõng ngöôøi treû tuoåi (73% ngöôøi coù H taïi quaän Haûi Chaâu, nôi seõ dieãn ra can döôùi 35 tuoåi), do vaäy hoï thöôøng ñang ôû ñoä tuoåi coù thieäp ñöôïc phoûng vaán saâu. Ñaây cuõng laø con soá toái ñôøi soáng tình duïc maïnh vaø laø löïc löôïng lao ñoäng ña coù theå tieáp caän ñöôïc trong soá nhöõng ngöôøi ñaõ traû chính cuûa gia ñình, xaõ hoäi. lôøi phieáu phoûng vaán. Trong toång soá 34 ngöôøi coù H ñöôïc phoûng vaán, Beân caïnh ñoù, nghieân cöùu cuõng tieán haønh caùc coù 25 nam (73,5%) vaø 9 nöõ (26,5%). Tuy coù phaàn cuoäc phoûng vaán saâu vaø thaûo luaän nhoùm vôùi nhöõng gioáng nhö nhieàu nghieân cöùu khaùc laø soá nam thöôøng ngöôøi thaân chaêm soùc nhöõng ngöôøi coù H, vaø ñaïi dieän laø nhieàu hôn nöõ trong soá nhöõng ngöôøi coù H, nhöng cuûa caùc ban ngaønh ñoaøn theå ñang tham gia vaøo coâng soá lieäu naøy cuõng theå hieän xu theá soá nöõ coù H ñang taùc phoøng choáng HIV/AIDS treân ñòa baøn thaønh phoá taêng nhanh hôn taïi hai quaän naøy (soá lieäu toaøn quoác, Ñaø Naüng nhaèm tìm hieåu veà söï phoái keát hôïp cuûa hoï nöõ chæ chieám 14,6% trong naêm 2006). trong coâng taùc chaêm soùc vaø hoã trôï cho nhöõng nguôøi Taïi hai quaän, ña soá ngöôøi coù H ñöôïc phoûng vaán coù H, vaø caùc nguoàn hoã trôï veà theå chaát vaø tinh thaàn ñaõ hoïc heát caáp 2 hoaëc caáp 3, chæ coù 1 ngöôøi khoâng maø ngöôøi coù H coù theå nhaän ñöôïc. bieát chöõ vaø 3 ngöôøi coù trình ñoä cao ñaúng/trung Keát quaû phoûng vaán baèng boä caâu hoûi ñöôïc nhaäp caáp/ñaïi hoïc. Coù 18/34 (52.9%) ngöôøi coù H tham gia baèng phaàn meàm EPI Info 6 vaø phaân tích baèng phaàn nghieân cöùu ñaõ keát hoân hoaëc ñang soáng chung vôùi meàm SPSS vôùi muïc ñích xaùc ñònh ñöôïc thöïc traïng baïn tình. Chæ coù 1/34 tröôøng hôïp ly thaân (2.9%) vaø söùc khoeû theå chaát, tinh thaàn vaø caùc hoã trôï hieän coù 2/34 (5.9%) tröôøng hôïp vôï/choàng ñaõ maát, soá coøn laïi cho ngöôøi coù H cuõng nhö kieán thöùc vaø thöïc haønh cuûa 13/34 chöa keát hoân (38%). Tyû leä ngöôøi ñöôïc phoûng ngöôøi chaêm soùc ngöôøi coù H. Caùc cuoäc phoûng vaán vaán chöa keát hoân ôû quaän Haûi Chaâu cao hôn ôû quaän ñöôïc ghi baêng, raûi baêng, maõ hoùa vaø phaân tích baèng Thanh Kheâ. Moät nöûa soá ngöôøi ñöôïc phoûng vaán ñaõ phaàn meàm phaân tích ñònh tính Atlas ti 5.0 ñeå xem coù con vaø ña soá hieän coù 1 con. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9) 33
  4. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 3.2. Thöïc traïng söùc khoeû cuûa ngöôøi coù H ngöôøi coù söùc khoûe suùt giaûm roõ reät, noùi chuyeän khoù nhoïc hoaëc phaûi naèm moät choã, khoâng töï ñi laïi ñöôïc. 3.2.1. Söùc khoeû tinh thaàn: Khoù chaáp nhaän Khi hoûi veà caùc vaán ñeà söùc khoeû trong moät thaùng qua, soáng chung vôùi HIV/AIDS tyû leä ngöôøi coù H coù caùc daáu hieäu baát thöôøng veà söùc Gaàn 40% soá ngöôøi tham gia nghieân cöùu ñöôïc khoûe ôû quaän Haûi Chaâu cao hôn haún ôû Thanh Kheâ thoâng baùo nhieãm HIV trong khoaûng töø naêm 2003 trôû (79% ôû Haûi Chaâu vaø 40% ôû Thanh Kheâ). Suùt caân vaø veà ñaây, thaäm chí coù moät soá ngöôøi vöøa ñöôïc thoâng soát laø hai daáu hieäu thöôøng gaëp nhaát. Keát quaû naøy cô baùo keát quaû döông tính trong tuaàn tröôùc khi ñöôïc baûn phuø hôïp vôùi keát quûa ñieàu tra cuûa Ban AIDS, Boä phoûng vaán. Y teá naêm 2003[5] vaø Leâ Tröôøng Sôn naêm 2005[4]. Hôn moät nöûa soá ngöôøi phoûng vaán (22/34) ñöôïc Dinh döôõng: Hôn 80% soá ngöôøi coù H trong phaùt hieän khi xeùt nghieäm HIV trong thôøi gian ôû nghieân cöùu moät ngaøy aên töø 3 böõa trôû leân. Soá aên töø trung taâm 05-06 hoaëc trong quaù trình ñieàu trò caùc 1-2 böõa/ngaøy chæ chieám coù 6 ngöôøi. Coù 9 tröôøng hôïp beänh khaùc. Soá coøn laïi töï nguyeän ñi xeùt nghieäm HIV cho bieát hoï töøng bò nhòn ñoùi trong tuaàn qua, trong ñoù do thaáy baïn chích hoaëc baïn tình bò nhieãm. Tuy coù 5 ngöôøi bò ñoùi treân 2 laàn/tuaàn. Lyù do khieán hoï nhieân, ñeå quyeát ñònh coù xeùt nghieäm hay khoâng laø caû phaûi nhòn ñoùi ña phaàn laø do khoâng coù tieàn mua thöùc moät quaù trình ñaáu tranh tö töôûng cuûa nhieàu ngöôøi. aên. Coù 2 tröôøng hôïp do coâng vieäc baän roän neân khoâng Coù ngöôøi phaûi sau vaøi naêm khi bieát baïn chích chung kòp aên. Veä sinh dinh döôõng cuûa ngöôøi coù H cuõng laø bò nhieãm môùi ñi xeùt nghieäm, coù ngöôøi ñöôïc caùn boä moät vaán ñeà caàn chuù yù. Coù tôùi gaàn moät nöûa soá ngöôøi ôû trung taâm 05-06 thoâng baùo tình traïng nhieãm cuûa coù H ñöôïc phoûng vaán cho bieát trong thaùng tröôùc ñoù mình nhöng khoâng chaáp nhaän, hoaëc toû veû khoâng tin. hoï coù aên caùc thöùc aên soáng nhö rau soáng, goûi caù vaø Hoï quyeát ñònh khoâng ñi laøm xeùt nghieäm laïi ñeå gaàn 3/4 thì vaãn thöôøng uoáng nöôùc chöa ñun soâi khaúng ñònh tình traïng cuûa mình. (nöôùc laõ, ñaù laøm töø nöôùc laõ). Khi ñöôïc hoûi veà tình traïng taâm lyù, keát quaû naøy Reøn luyeän theå löïc vaø lao ñoäng: Vieäc reøn luyeän tuyø thuoäc vaøo khoaûng thôøi gian keå töø khi phaùt hieän theå löïc trong nhoùm ngöôøi coù H tham gia phoûng vaán ra tình traïng HIV. Nhöõng ngöôøi môùi phaùt hieän ra coù döôøng nhö coøn raát haïn cheá. Coù tôùi 82% ñoái töôïng taâm traïng raát lo aâu, thaäm chí coù tröôøng hôïp traàm phoûng vaán khoâng bao giôø chôi moät moân theå thao naøo caûm, noùi raèng muoán tìm caùi cheát nhöng nhöõng ngöôøi vaø 65% khoâng bao giôø taäp theå duïc. 14/34 ngöôøi coù ñaõ phaùt hieän töø vaøi thaùng trôû veà tröôùc coù taâm traïng H ñöôïc phoûng vaán (41%) cho bieát hoï ñaõ thay ñoåi bình thaûn hôn, chaáp nhaän söï thaät, cho duø trong loøng ngheà nghieäp töø sau khi phaùt hieän bò nhieãm. Lyù do vaãn suy nghó vaø buoàn raàu veà tình traïng cuûa mình. khieán hoï thay ñoåi chuû yeáu vì söùc khoûe giaûm suùt, Taâm söï döôùi ñaây cuûa Hieàn khaúng ñònh ñieàu naøy: khoâng coù khaû naêng tieáp tuïc coâng vieäc hieän taïi nöõa. "Luùc ñaáy em cuõng soác laém, ñi xe maùy maø Chæ coù 1 ngöôøi cho raèng hoï phaûi chuyeån vieäc vì bò ngaõ...Daàn daàn coá queân, baïn beø ñoäng vieân, roài em phaân bieät ñoái xöû. Hieän taïi, haàâu heát hoï laø nhöõng cuõng tìm ñeán coâng vieäc, vaø do maáy anh laøm cuøng ngöôøi khoâng coù ngheà nghieäp vaø khoâng coù thu nhaäp maáy anh ñoäng vieân, nhöõng luùc raûnh thì cuõng ñeán ruû oån ñònh, soáng chuû yeáu döïa vaøo ngöôøi thaân, hoaëc tham em ñi chôi cho em ñôõ buoàn ñôõ suy nghó, daàn daàn thì gia laøm nhöõng coâng vieäc taïm thôøi nhö xe oâm, thôï em cuõng queân, daàn laáy coâng vieäc laøm vui em cuõng xaây, hoaëc baùn haøng rau taïi caùc chôï. Raát nhieàu ngöôøi coá laø khoâng nghó ñeán caùi bò nhö theá nöõa. Nhöng laém phaøn naøn raèng do thaáy ngöôøi nhanh meät neân khoâng luùc mình vaãn cöù phaûi nghó ñeán, cuõng khoâng queân theå laøm ñöôïc vieäc nhö ngaøy tröôùc. Haàu heát nhöõng ñöôïc, nhöõng luùc buoàn ñaàu mình vaãn nghó veà caùi ñaáy, ngöôøi coù H coù nhu caàu tìm ñöôïc vieäc laøm phuø hôïp, hoaëc xem voâ tuyeán chieáu nhöõng ngöôøi bò beänh nhö khoâng naëng nhoïc nhöng coù thu nhaäp ñuû cho cuoäc boïn em, em nghó laø luùc naøo ñaáy mình seõ nhö kia soáng cô baûn cuûa hoï. Moät ngöôøi coù H taâm söï nhö sau: (Hieàn, nam, phaùt hieän töø ba thaùng tröôùc). "Ngheà chính thì khoâng coù, chæ coù ngheà phuï laø ñi boác vaùc hoaëc phuï hoà. Luùc ñaàu thì khuaân vaùc coøn sau 3.2.2. Söùc khoûe theå chaát: thì beán xe giaûi toaû roài coâng vieäc cuõng ít. Thôøi gian Quan saùt ngöôøi coù H trong quaù trình phoûng vaán môùi veà em laøm vieäc naëng laém. Sau ñoù moät daïo em ñi cho thaáy coù tôùi gaàn 75% soá ñoái töôïng vaãn khoûe maïnh chôû haøng hoaëc ñi boác vaùc hoaëc laø ñi giöõ xe cuøng vôùi nhö bình thöôøng, coù 7 tröôøng hôïp coù veû oám yeáu nhöng ngöôøi ta. Vôùi laïi em thaáy söùc khoeû maát haún ñi, nhìn vaãn coù theå ñi laïi vaø noùi chuyeän bình thöôøng. Chæ coù 2 beà ngoaøi thì theá naøy chöù hoài môùi veà cuõng to laém maø 34 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9)
  5. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | caøng ngaøy caøng gaày caøng oám ñi. Giôø em ñi mua ñoà xuùc maùu vaø dòch tieát cuûa baûn thaân: Haàu heát ngöôøi mang leân chôï trôøi baùn buoåi saùng kieám 3 böõa. Cuoäc coù H ñöôïc phoûng vaán ñeàu coù yù thöùc khaù cao trong soáng taïm ñuû qua ngaøy. Em soáng vôùi meï giaø.... vieäc phoøng traùnh laây nhieãm cho ngöôøi khaùc, nhaát laø (Thaéng, 34 tuoåi). nhöõng ngöôøi hieän soáng chung vôùi mình. Khoâng coù Ñieàu trò nhieãm truøng cô hoäi: Kieán thöùc cuûa tröôøng hôïp naøo duøng chung baøn chaûi ñaùnh raêng vaø ngöôøi coù H veà döï phoøng nhieãm truøng cô hoäi coøn chæ coù moät ngöôøi cho bieát hoï ñaõ voâ tình duøng chung nhieàu haïn cheá. Khi ñöôïc hoûi veà kieán thöùc phoøng dao caïo raâu vôùi ngöôøi khaùc. YÙ thöùc phoøng traùnh laây choáng nhieãm truøng cô hoäi, ña soá yù kieán chæ noùi ñöôïc nhieãm cho ngöôøi khaùc theå hieän ôû vieäc traùnh ñeå laø phaûi giöõ veä sinh saïch seõ chöù cuï theå ra sao thì ngöôøi khaùc tieáp xuùc vôùi maùu muû dòch tieát cuûa ngöôøi khoâng bieát. Khoâng coù ngöôøi naøo noùi ñöôïc ñuû caû 5 yù coù H. Trong soá 34 ngöôøi ñöôïc phoûng vaán, 32/34 (aên saïch, uoáng saïch, ôû saïch, veä sinh caù nhaân saïch ngöôøi cho bieát hoï khoâng ñeå dính maùu, muû dòch tieát seõ vaø uoáng thuoác döï phoøng nhieãm truøng). Coù 5 ra quaàn aùo, chaên maøn hoaëc ñoà duøng chung vôùi gia ngöôøi noùi raèng hoï khoâng bieát nhieãm truøng cô hoäi laø ñình. Hai ngöôøi coøn laïi, khi nghi ngôø coù bò dính thì gì vaø laøm theá naøo ñeå phoøng nhieãm truøng thì laïi caøng caùch xöû lyù cuûa hoï laø giaët rieâng vôùi boät giaët nhö bình khoâng bieát. thöôøng. Nhö taâm söï cuûa oâng Hoaø, 55 tuoåi: Tyû leä ngöôøi coù H trong nghieân cöùu hieän ñang "Tính toâi thì cuõng coù yù thöùc, vì mình cuõng ñöôïc duøng thuoác döï phoøng nhieãm truøng cô hoäi raát thaáp, trung taâm y teá döï phoøng tö vaán nhieàu roài, nhöõng caùi chæ laø 3/34 ngöôøi (8.8%) vaø ñeàu thuoäc quaän Thanh gì mình caûm thaáy coù haïi laø mình tìm caùch mình Kheâ. Coøn laïi gaàn 20 ngöôøi laø khoâng duøng vaø coù tôùi traùnh. Ví duï lôõ laøm maø chaûy maùu laø toâi chuøi röûa veát 11 tröôøng hôïp khoâng bieát gì veà vieäc ñieàu trò naøy. thöông lieàn vaø laáy ñoà coät laïi, toâi khoâng bao giôø ñeå Ñieàu trò thuoác khaùng vi-ruùt (ARV): Trong 34 daây ra, vaø mình töï bieát chöù khoâng ñeå hoï bieát. Coøn tröôøng hôïp nhieãm HIV ñöôïc phoûng vaán chæ coù 2 thaáy hoï ñoå maùu thì mình laïi traùnh ñi choã khaùc, tröôøng hôïp ñang uoáng thuoác khaùng vi-ruùt (ARV) . khoâng phaûi laø mình khoâng muoán chaêm soùc hoï nhöng Nhieàu ngöôøi khoâng heà bieát thuoác khaùng vi-ruùt laø gì lôõ ruûi do caùi gì ñoù thì mình aân haän" hoaëc coù taùc duïng gì. 3.3.2. Quan heä tình duïc: Cuoäc soáng tình duïc cuûa Keát quaû phoûng vaán ngöôøi coù H veà vaán ñeà ñieàu haàu heát ngöôøi coù H ñaõ thay ñoåi töø khi hoï bieát veà tình trò cuõng phuø hôïp vôùi thoâng tin thu ñöôïc töø caùc cuoäc traïng nhieãm cuûa mình. Chæ gaàn moät nöûa soá ñoái töôïng phoûng vaán caùc caùn boä y teá. Hieän taïi, Ñaø Naüng coù vaãn coù quan heä tình duïc vôùi ngöôøi khaùc vaø söû duïng nhaän ñöôïc söï hoã trôï cuûa döï aùn LIFE/GAP do quyõ bao cao su ñeå traùnh laây nhieãm cho baïn tình. Qua PEPFAR taøi trôï cho ñieàu trò caùc beänh nhieãm truøng phoûng vaán saâu, raát nhieàu ngöôøi nghó laø khoâng theå cô hoäi. Coøn nguoàn thuoác cho ñieàu trò ARV töø chöông phoøng traùnh ñöôïc cho baïn tình neân ñaõ quyeát ñònh trình muïc tieâu quoác gia laø 30 lieàu/naêm. Tuy nhieân, kieâng hoaëc haïn cheá quan heä. Coù ngöôøi nhaän thaáy thaønh phoá khoâng coù maùy laøm xeùt nghieäm CD4 neân khoâng coù nhu caàu nöõa, coù ngöôøi cho bieát coù nhu caàu vieäc ñieàu trò ARV hieän taïi chæ chuû yeáu döïa vaøo theå nhöng phaûi kieàm cheá baûn thaân, vì sôï laây cho baïn traïng laâm saøng cuûa beänh nhaân. Vì vaäy, nhieàu beänh tình hoaëc vì sôï bò aûnh höôûng ñeán söùc khoeû. Nhö trao nhaân coù theå ñaõ ñuû tieâu chuaån ñieàu trò nhöng khoâng ñoåi vôùi Thöôøng: ñöôïc ñieàu trò. Beân caïnh ñoù, beänh nhaân seõ phaûi töï chi "Töø khi maø bieát tình traïng döông tính cuûa mình traû moïi chi phí khaùc nhö laøm caùc xeùt nghieäm, mua em khoâng coù quan heä tình duïc nöõa. Noùi chung laø oám thuoác boå xung, hoaëc chi phí ñi laïi. Theâm nöõa, ñieåm ñau nhö theá naøy nhieàu khi nghó laø gieo raéc cho hoï ñieàu trò nhieãm truøng cô hoäi vaø ARV ñeàu ñaët taïi beänh roài cuõng khoå, neân laø khoâng. Khoâng thích. Khoâng vieän Da lieãu cuûa thaønh phoá, moät ñòa ñieåm khaù xa bieát sau naøy thì theá naøo nhöng giôø thì khoâng nghó trung taâm thaønh phoá (khoaûng 10km), do vaäy vieäc ñi ñeán (Thöôøng, nam, 22 tuoåi). laïi ñeán beänh vieän naøy cuûa caùc beänh nhaân, nhaát laø Thaäm chí coù ngöôøi ly thaân vôùi vôï vì sôï raèng neáu caùc beänh nhaân coù söùc khoeû yeáu thöôøng gaëp raát nhieàu quan heä thì laây cho vôï, maø duøng bao cao su ñeå khoù khaên. phoøng traùnh thì vôï seõ phaùt hieän ra nhö tröôøng hôïp 3.3. YÙ thöùc vaø haønh vi phoøng laây nhieãm cuûa Nam: trong gia ñình vaø coäng ñoàng: "Mình thì coù caûm giaùc bò caùch ñaây gaàn moät naêm 3.3.1. Haønh vi traùnh cho nhöõng ngöôøi khaùc tieáp roài neân laø cuõng ly thaân ñeå traùnh cho noù. Mình ñaõ nhö Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9) 35
  6. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | theá thì cuõng muoán laø ñeå noù ñi laáy choàng khaùc, nhöng Trong soá nhöõng ngöôøi ñöôïc phoûng vaán saâu taïi noù khoâng chòu. Bieän phaùp phoøng traùnh thì bieát roài, quaän Haûi Chaâu, coù 6/15 ngöôøi saün saøng tham gia nhöng hai vôï choàng khoâng bao giôø duøng bao caû maø vaøo nhoùm ñoàng ñaúng, 3/6 ngöôøi saün saøng ñi tuyeân baây giôø duøng bao laø noù ñaët vaán ñeà ngay, khoâng coù truyeàn cho ngöôøi khaùc nhöng raát nhieàu ngöôøi (9/15) lyù gì maø laïi laáy bao ra duøng, ví duï noù khoâng ñaët voøng khoâng muoán gaëp ngöôøi khaùc, keå caû ngöôøi coù H vì sôï cô thì deã giaûi quyeát. Ngaøy xöa hai vôï choàng vaãn nhö boäc loä tình traïng nhieãm cuûa mình. theá, töï nhieân duøng bao noù laïi ñaët moät caùi daáu hoûi". 3.5. Kyø thò phaân bieät ñoái xöû vaø töï kyø thò 3.3.3. Söû duïng ma tuyù: Taát caû nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi ñeàu traû lôøi laø hoï chöa bao giôø duøng hoaëc laø hieän Kyø thò vaø phaân bieät ñoái xöû laø moät trong nhöõng moái quan taâm lôùn nhaát cuûa ngöôøi coù H vaø ngöôøi nhaø nay ñaõ töø boû ma tuyù. Treân thöïc teá, khoù coù theå khai cuûa hoï. Haàu heát nhöõng ngöôøi ñöôïc phoûng vaán ñeàu thaùc ñöôïc ñuùng söï thaät veà vieäc söû duïng ma tuyù taïi nhaéc ñeán söï kyø thò. Hoï sôï haøng xoùm, hoï haøng bieát thaønh phoá Ñaø Naüng vì hieän taïi thaønh phoá vaãn ñang ñöôïc thì xa laùnh, aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng cuûa baûn trieån khai "chuû tröông 5 khoâng" (Khoâng coù hoä ñoùi, thaân vaø nhöõng ngöôøi thaân. Nhieàu ngöôøi baùn haøng sôï khoâng coù ngöôøi muø chöõ, khoâng coù ngöôøi lang thang "nhöõng ngöôøi xung quanh bieát seõ khoâng mua haøng" xin aên, khoâng coù gieát ngöôøi ñeå cöôùp cuûa, khoâng coù cuûa hoï nöõa. Nhöõng ngöôøi khaùc lo sôï cho con caùi hoï, ngöôøi nghieän ma tuyù trong coäng ñoàng). hoï sôï raèng "neáu moïi ngöôøi bieát tui bò beänh, hoï khoâng 3.4. Tham gia cuûa nhöõng ngöôøi coù H vaøo cho con hoï chôi vôùi con cuûa tui nöõa". Coù ngöôøi ñaõ caùc hoaït ñoäng phoøng choáng HIV/AIDS töøng bò kyø thò bôûi caùn boä y teá khi ñi chöõa beänh "...hoï thaáy tui coù chöõ vieát cuûa khoa truyeàn nhieãm, hoï xeáp Khi ñöôïc hoûi veà söï tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng soå cuûa tui xuoáng cuoái cuøng...". Vaø söï töï kyø thò cuõng taêng cöôøng söï hoøa nhaäp xaõ hoäi vaø phoøng choáng raát lôùn. Sau ñaây laø taâm söï cuûa moät ngöôøi coù H, nam, HIV/AIDS thì chæ coù 8 trong toång soá 34 ngöôøi coù H 34 tuoåi: cho bieát hoï coù tham gia trong 3 thaùng trôû laïi ñaây, trong ñoù chuû yeáu laø tham döï caùc buoåi hoäi hoïp hoaëc "... Beänh laø beänh theá kyû, ai nghe cuõng sôï. Thöïc caùc hoaït ñoäng tuyeân truyeàn veà HIV taïi ñòa phöông. ra cuõng nghe nhieàu roài, noùi laø beänh HIV chæ coù laây Nhieàu ngöôøi khoâng tham gia vì khoâng bieát coù nhöõng qua ñöôøng maùu, ñöôøng tình duïc chöù khoâng laây qua tieáp xuùc. Nhöng noùi laø noùi vaäy thoâi chöù ngöôøi ta hoaït ñoäng nhö vaäy, vaø cho raèng neáu coù thì cuõng nghe voâ laø ngöôøi ta sôï roài ngöôøi ta xa laùnh. Ñoàng yù chöa bieát seõ ñi hay khoâng vì coøn tuyø thuoäc vaøo vieäc bieát laø khoâng laây nhöng maø ngöôøi ta nghe ngöôøi ta ai laø ngöôøi tham gia, ai toå chöùc caùc hoaït ñoäng vaø noäi cuõng sôï, xa laùnh mình, haét huûi mình. Mình nghe thaáy dung cuûa caùc hoaït ñoäng ñoù nhö theá naøo cho duø cuõng mình tuûi, mình buoàn, khoâng hay cho baûn thaân mình. muoán tham gia. Ví duï nhö taâm söï cuûa Cöôøng, thôï Vì leõ ñoù cho neân em aâm thaàm laëng leõ boû qua.. thuû coâng:. "Coøn phaûi coi ñoái töôïng ñoù nhö theá naøo, laøm aên 3.6. Söï hoã trôï cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi: ñaøng hoaøng hay laø nhö theá naøo, coù giuùp ñôõ laãn nhau 3.6.1. Hoã trôï cuûa gia ñình: Ngöôøi gaàn guõi vaø hay khoâng. Chöù coøn sôï hoï xì ke ma tuyù roài naøy noï, chaêm soùc thöôøng xuyeân nhaát cho nhöõng ngöôøi coù H roài sôï hoï tröôùc maët thì theá nhöng sau hoï laøm laïi thöôøng laø boá, meï, vôï, choàng vaø baïn tình cuûa hoï. Keát nhöõng caùi khaùc thì maát coâng mình tham gia vaøo coâng quaû phoûng vaán cho thaáy trong saùu thaùng qua, ngöôøi taùc ñeå mình laïi trôû laïi (nghieän). Vì leõ ñoù cho neân em coù H nhaän ñöôïc söï hoã trôï cuûa ngöôøi ruoät thòt, coøn töø phaûi coi laïi môùi daùm tham gia, chöù thöïc teá em cuõng vôï/choàng/ baïn tình hoaëc ngöôøi yeâu laø 44,1%. Keát muoán tham gia laém". quaû naøy töông ñoàng vôùi nghieân cöùu cuûa Leâ Tröôøng Moät ñieåm ñaùng löu yù ôû ñaây laø maëc duø soá ñoái Sôn naêm 2005[4] vaø ñieàu tra taïi 7 tænh naêm 2003[5], töôïng phoûng vaán ôû quaän Thanh Kheâ ít hôn ôû quaän nhöng cao hôn nhieàu so vôùi ñaùnh giaù coâng taùc quaûn Haûi Chaâu nhöng soá ngöôøi tham gia caùc hoaït ñoäng lyù, tö vaán vaø chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV/AIDS ôû Ñaø tích cöïc naøy taïi quaän Thanh Kheâ laïi cao hôn ôû Haûi Naüng cuûa taùc giaû Ñaëng Vaên Khoaùt vaø coäng söï naêm Chaâu (ôû Thanh Kheâ coù 6 ngöôøi trong khi ôû Haûi Chaâu 1998[2]. Söï khaùc bieät naøy coù theå laø do nghieân cöùu chæ coù 2 ngöôøi). Nhö vaäy, vieäc coù tham gia hay treân ñöôïc thöïc hieän caùch ñaây chín naêm, thôøi ñieåm khoâng coøn tuyø thuoäc vaøo hoaït ñoäng phoøng traùnh ñoù coâng taùc truyeàn thoâng, tuyeân truyeàn chöa laøm HIV trieån khai taïi caùc cô sôû ñòa phöông vaø caùch thöùc thay ñoåi quan nieäm, nhìn nhaän cuûa gia ñình veà caên toå chöùc caùc hoaït ñoäng naøy. beänh naøy, ñaëc bieät laø söï kyø thò, phaân bieät ñoái xöû cuûa 36 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9)
  7. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | gia ñình vaø coäng ñoàng ñoái vôùi ngöôøi coù H coøn ñang ngöôøi nhaän ñöôïc söï hoã trôï töø caùc toå chöùc naøy trong gay gaét, coâng taùc tö vaán cho ngöôøi coù H vaø gia ñình voøng 6 thaùng qua). Trong caùc cuoäc phoûng vaán vaø chöa toát, neân ngöôøi coù H sôï gia ñình bieát seõ ruoàng thaûo luaän nhoùm, caùc toå chöùc chính quyeàn caáp boû keå caû vôï con[1,2]. Tuy nhieân, ñeå tieán tôùi xoaù boû phöôøng/quaän/thaønh phoá, Sôû Lao ñoäng thöông binh hoaøn toaøn söï xa laùnh, ruoàng boû cuûa gia ñình ñoái vôùi xaõ hoäi, Hoäi Phuï nöõ vaø Hoäi Chöõ thaäp ñoû coù moâ taû veà ngöôøi coù H, ñoøi hoûi chöông trình phoøng choáng AIDS hoã trôï cuûa caùc ñôn vò naøy vôùi nhöõng ngöôøi coù H treân caàn phaûi tuyeân truyeàn saâu roäng hôn nöõa ôû taát caû caùc ñòa baøn thaønh phoá nhö taëng quaø, caáp gaïo, caáp voán caáp vaø moïi nôi, moïi luùc veà vaán ñeà choáng phaân bieät laøm aên, söûa chöõa nhaø cöûa, ñoäng vieân, thaêm hoûi..... ñoái xöû vôùi ngöôøi coù H. Tuy nhieân, nhöõng hoaït ñoäng naøy chöa ñöôïc thöôøng Nghieân cöùu naøy coøn cho thaáy chæ coù 22,5% xuyeân (coù theå döïa vaøo thôøi gian hoaït ñoäng cuûa döï ngöôøi coù H coù ngöôøi nhaø ñöôïc taäp huaán veà caùch aùn naøo ñoù) vaø khoâng phaûi taát caû nhöõng ngöôøi coù H chaêm soùc cho ngöôøi coù H. Chaêm soùc taïi nhaø laø moät ñeàu deã daøng tieáp caän caùc hoã trôï naøy. Nhöõng hoã trôï hoaït ñoäng raát quan troïng trong lónh vöïc chaêm soùc naøy thöôøng chæ khu truù cho moät soá ñoái töôïng ñaëc bieät hoã trôï ngöôøi coù H, duø coù hay chöa coù bieåu hieän maø nhöõng cô quan, ñoaøn theå naøy quan taâm nhö trieäu chöùng nhieãm truøng cô hoäi hoï ñeàu caàn ñeán söï nhöõng ngöôøi thuoäc dieän ngheøo, phuï nöõ, treû vò thaønh chaêm soùc taïi nhaø cuûa gia ñình vaø ngöôøi thaân. Ñöôïc nieân. Beân caïnh ñoù, caùc quy trình, thuû tuïc ñeå tieáp chaêm soùc taïi nhaø, ngöôøi coù H seõ ñöôïc ñoäng vieân, nhaän caùc hoã trôï naøy hieän raát phöùc taïp, nhöõng ngöôøi hoã trôï veà maët tinh thaàn, dinh döôõng. Ñieàu naøy seõ coù H phaûi maát nhieàu thôøi gian vaø ñi qua raát nhieàu caûi thieän cuoäc soáng cuûa hoï, giuùp hoï soáng laønh maïnh khaâu xeùt duyeät. Coäng theâm vôùi söï phaân bieät ñoái xöû, hôn, coù yù nghóa hôn vaø ñaëc bieät laø taïo ñoäng löïc giuùp kyø thò vaø töï kyø thò nhö ñaõ neâu treân, chæ coù raát ít ngöôøi hoï thay ñoåi haønh vi nguy cô, goùp phaàn ngaên chaën coù H daùm boäc loä vôùi caùc cô quan, ñoaøn theå ñeå tieáp söï laây lan cuûa dòch HIV/AIDS[6]. Vì vaäy, caàn ñaåy caän nhöõng hoã trôï naøy. maïnh hôn nöõa caùc hoaït ñoäng chaêm soùc taïi nhaø, cuõng nhö taäp huaán trang bò kieán thöùc tö vaán vaø kyõ 4. Baøn luaän naêng chaêm soùc taïi nhaø cho ngöôøi chaêm soùc trong Noãi aùm aûnh veà caên beänh HIV/AIDS vaãn ñeø thôøi gian tôùi taïi Ñaø Naüng. naëng trong taâm töôûng cuûa nhöõng ngöôøi coù H taïi Ñaø 3.6.2. Hoã trôï töø baïn beø vaø ñoàng ñaúng vieân: Beân Naüng. Tình traïng naøy cuõng ñaõ ñöôïc nhaéc tôùi trong caïnh ñoù, chæ 8/34 ngöôøi (23.5%) coù H nhaän ñöôïc nghieân cöùu cuûa Khuaát Thu Hoàng naêm 2004 [1]. söï hoã trôï töø baïn beø vaø ñoàng ñaúng vieân trong saùu Chính noãi aùm aûnh naøy ñaõ ñaåy nhöõng ngöôøi coù H thu thaùng qua. mình laïi, khoâng daùm boäc loä veà tình traïng hoï vôùi 3.6.3. Hoã trôï cuûa y teá: Keát quaû ñieàu tra coøn cho nhöõng ngöôøi thaân, vôùi vôùi nhöõng cô quan, ban ngaønh thaáy, chæ coù 10/34 ngöôøi coù H nhaän ñöôïc söï quan lieân quan. Tình traïng naøy heát söùc phoå bieán taïi Ñaø taâm, hoã trôï töø phía caùc caùn boä y teá, chuû yeáu laø y teá naüng, coù raát nhieàu ngöôøi maëc duø ñaõ ñöôïc xaùc ñònh phöôøng trong saùu thaùng qua. Tuy nhieân, ñieåm ñaùng coù H, nhöng ñaõ töø choái söï hoã trôï, giuùp ñôõ cuûa caùc chuù yù laø nhöõng ngöôøi nhaän ñöôïc hoã trôï cuûa caùn boä caùn boä y teá vì hoï sôï loä dieän vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. y teá chuû yeáu taäp trung ôû quaän Thanh Kheâ vôùi 9/10 Ñaây chính laø raøo caûn lôùn cho coâng taùc phaùt hieän, tröôøng hôïp trong khi chæ coù moät ngöôøi coù H ôû quaän chaêm soùc, hoã trôï cho nhöõng ngöôøi coù H, töø ñoù daãn Haûi Chaâu nhaän ñöôïc söï giuùp ñôõ naøy. Tìm hieåu saâu ñeán tình traïng heát söùc khoù khaên trong coâng taùc hôn veà nhöõng hoã trôï cuï theå maø nhöõng ngöôøi coù H phoøng ngöøa laây nhieãm HIV trong coäng ñoàng, taïo ra nhaän ñöôïc töø caùc caùn boä y teá cho thaáy nhöõng hoã trôï phaàn "taûng baêng chìm" cuûa nhöõng ngöôøi coù H taïi naøy chuû yeáu laø tö vaán xeùt nghieäm, khaùm chöõa beänh, thaønh phoá Ñaø Naüng naëng neà hôn. cung caáp bôm kim tieâm vaø bao cao su mieãn phí. Veà Moâ hình caùc nhoùm töï löïc cuûa nhöõng ngöôøi coù H nôi khaùm, chöõa beänh ñaàu tieân khi oám ñau, ngöôøi coù hieän ñang ñöôïc coi laø nguoãn hoã trôï tích cöïc veà maët H chuû yeáu laø ñeán traïm y teá phöôøng (44,0%), coøn laïi tinh thaàn cho nhöõng ngöôøi coù H vì hoï deã daøng ñöôïc ñeán trung taâm y teá quaän vaø thaønh phoá, beänh vieän ña trao ñoåi chia seû vôùi nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä. khoa, beänh vieän da lieãu vaø Hoäi chöõ thaäp ñoû. Neáu ñöôïc toå chöùc toát, caùc nhoùm naøy khoâng chæ giuùp 3.6.4. Chính quyeàn, ñoaøn theå vaø caùc toå chöùc: Söï cho baûn thaân nhöõng ngöôøi coù H coù ñöôïc cuoäc soáng hoã trôï cuûa chính quyeàn vaø caùc toå chöùc töø thieän ñoái tinh thaàn vui veû, thoaûi maùi hôn maø nhieàu nhoùm coøn vôùi ñoái töôïng nghieân cöùu coøn raát haïn cheá (chæ coù 2 coù nhöõng hoaït ñoäng tích cöïc, hoã trôï cho nhöõng ngöôøi Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9) 37
  8. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | khaùc, tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng coù ích khaùc cho goïi söï tham gia cuûa caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc caù nhaân coäng ñoàng nhö tham gia caùc hoaït ñoäng tö vaán, tuyeân vaø toå chöùc töø thieän, toå chöùc phi chính phuû, nhoùm truyeàn phoøng choáng HIV/AIDS, chaêm soùc cho coäng ñoàng, ngöôøi coù H cuøng gia ñình hoï laø heát söùc nhöõng treû em vaø ngöôøi lôùn coù H khaùc, tham gia lao caàn thieát ñeå hình thaønh moâi tröôøng thuaän lôïi, khoâng ñoäng saûn xuaát[12] ...Tuy nhieân, hieän taïi Ñaø Naüng phaân bieät ñoái xöû trong vieäc chaêm soùc, hoã trôï cho haàu nhö chöa thaønh laäp ñöôïc nhoùm töï löïc naøo, chæ ngöôøi coù H taïi thaønh phoá Ñaø Naüng. coù moät vaøi caâu laïc boä ñoàng caûm do Hoäi keá hoaïch Vì vaäy, trong thôøi gian tôùi khi Hoäi Y teá coâng hoùa gia ñình hoã trôï. Do vaäy, trong töông lai, caàn coù coäng tham gia vaøo hoaït ñoäng hoã trôï, chaêm soùc, tö cô cheá ñeå khuyeán khích nhöõng ngöôøi coù H töï toå chöùc vaán cho nhöõng ngöôøi coù H, Hoäi neân ñoùng vai troø caùc nhoùm töï löïc vaø tham gia hoã trôï chaêm soùc vaø ñieàu laøm caàu noái ñeå giuùp huy ñoäng vaø toång hôïp nhöõng trò cho nhöõng ngöôøi coù H taïi nhaø. nguoàn löïc vaø söï hoã trôï saün coù cuûa caùc caù nhaân, toå Chuùng toâi thaáy, traïm y teá phöôøng laø ñôn vò dòch chöùc, ban, ngaønh ñoaøn theå trong coäng ñoàng. Ñoàng vuï y teá tieáp caän sôùm nhaát vôùi coäng ñoàng, do vaäy caàn thôøi, caùc thaønh vieân cuûa Hoäi naèm taïi caùc tuyeán cô coù söï hoã trôï vaø taêng cöôøng naêng löïc cuûa caùc caùn boä, sôû (tuyeán quaän vaø phöôøng) caàn phaùt hieän nhöõng ñaëc bieät laø cho caùn boä chuyeân traùch ñeå hoï coù theå ñaùp nhu caàu cuï theå cuûa töøng ngöôøi coù H, ñoâi khi coøn öùng moät phaàn lôùn vieäc chaêm soùc veà söùc khoeû cho giuùp hoï nhaän bieát ñöôïc nhöõng nhu caàu veà söùc khoeû ngöôøi coù H taïi coäng ñoàng. tinh thaàn vaø chaêm soùc, ñieàu trò beänh (neáu nhö hoï Maët khaùc, ôû Ñaø Naüng ñaõ coù söï tham gia phoái hôïp chöa bieát), töø ñoù giôùi thieäu vaø giuùp hoï nhaän nhöõng cuûa caùc ñôn vò, toå chöùc xaõ hoäi trong phoøng choáng nguoàn löïc vaø hoã trôï trong coäng ñoàng phuø hôïp vôùi HIV/AIDS, nhöng söï tham gia ñoù coøn chöa nhieàu vaø nhu caàu cuûa hoï. Beân caïnh ñoù, Hoäi coù theå giuùp khoâng thöôøng xuyeân. Caùc hoã trôï maø caùc ban, ngaønh, nhöõng ngöôøi coù H thaønh laäp caùc caâu laïc boä hoaëc caùc toå chöùc vaø caùc nhaø haûo taâm daønh cho nhöõng ngöôøi nhoùm töï löïc ñeå khuyeán khích hoï töï ñoùng goùp vaø coù H laø saün coù vaø coù theå huy ñoäng theâm ñöôïc, coøn veà tham gia caùc hoaït ñoäng hoã trôï, chaêm soùc, tö vaán cho phía nhöõng ngöôøi coù H cuõng mong muoán nhaän ñöôïc baûn thaân vaø cho nhöõng ngöôøi khaùc cuøng caûnh ngoä, nhöõng hoã trôï ñoù, nhöng do coù nhöõng raøo chaén nhö söï vaø tham gia caùc hoaït ñoäng coù ích khaùc cho xaõ hoäi. töï kyø thò töø phía nhöõng ngöôøi coù H, caùc thuû tuïc haønh Ngoaøi ra, Hoäi Y teá coâng coäng cuõng neân phoái hôïp chính phöùc taïp maø nhöõng ngöôøi coù H taïi thaønh phoá vôùi heä thoáng y teá, laø cô quan coù vai troø vaø traùch Ñaø Naüng hieän chöa nhaän ñöôïc nhöõng hoã trôï maø hoï nhieäm chính trong hoaït ñoäng chaêm soùc söùc khoeû coù theå nhaän ñöôïc. Ñeå taêng cöôøng coâng taùc chaêm soùc, nhaân daân vaø cuï theå laø cho nhöõng ngöôøi coù H, ñaåy hoã trôï cho ngöôøi coù H trong thôøi gian tôùi, caàn coù moät maïnh caùc chöông trình can thieäp tieáp caän taïi coäng cô quan laø caàu noái ñeå huy ñoäng nhöõng nguoàn löïc, hoã ñoàng ñoái vôùi ngöôøi coù H, naâng cao chaát löôïng caùc trôï naøy vaø keát noái giöõa nhöõng hoã trôï vaø nguoàn löïc saün dòch vuï tö vaán, dòch vuï chaêm soùc söùc khoeû vaø caùc coù trong coäng ñoàng vaø nhu caàu chính ñaùng cuûa nhöõng dòch vuï xaõ hoäi ñaùp öùng ngaøy caøng toát hôn muoán/nhu ngöôøi coù H. Vieäc ñaåy maïnh coâng taùc vaän ñoäng, keâu caàu cuûa ngöôøi coù H. 38 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9)
  9. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Taøi lieäu tham khaûo giaùm saùt haønh vi HIV/AIDS Haø Noäi, Haûi Phoøng, Ñaø naüng, TP Hoà Chí Minh vaø Caàn Thô. 1. Khuaát Thu Hoàng, N.V. aùnh, vaø J. Ogden (2004), Tìm hieåu veà söï kyø thò lieân quan ñeán HIV/ AIDS ôû Vieät Nam, Vieän 9. Cuïc phoøng choáng AIDS Vieät Nam, Boä Y teá (2005): Baùo Nghieân cöùu phaùt trieån xaõ hoäi: Haø Noäi. tr. 55. caùo toång keát coâng taùc phoøng choáng HIV/AIDS naêm 2005. 2. Ñaëng Vaên Khoaùt vaø CS (1998): Ñaùnh giaù coâng taùc quaûn 10.http://www.isds.org.vn/webplus/viewer.asp?pgid=4&aid lyù, tö vaán, chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi thaønh phoá =109 ngaøy 15/3/2005 Ñaø Naüng, Haø Noäi. 11. Trung taâm y teá döï phoøng Ñaø Naüng (2005) Baùo caùo Hoaït 3. Nguyeãn Vaên Kính (1995), Quaûn lyù laâm saøng vaø chaêm soùc ñoäng phoøng choáng AIDS taïi thaønh phoá Ñaø Naüng. ngöôøi nhieãm HIV/AIDS, Nhieãm HIV/AIDS -Y hoïc cô sôû 12. Vaên phoøng döï aùn Life - GAP, Boä Y teá (2003): Chaån ñoaùn laâm saøng vaø phoøng choáng, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø Noäi, ñieàu trò vaø chaêm soùc ngöôøi nhieãm HIV/AIDS, nhaø xuaát baûn Trang 160-167 y hoïc, Haø Noäi. 4. Leâ Tröôøng Sôn (2005), Thöïc traïng quaûn lyù, tö vaán, chaêm 13. Jick, T.D., Mixing qualitative and quantitative methods: soùc ngöôøi nhieãm HIV/AIDS taïi gia ñình ôû moät soá khu vöïc triangulation in action, in Qualitative Methodology, J. Van- troïng ñieåm tænh Thanh Hoaù naêm 2004 Maanen, Editor. 1983, Sage: Beverly Hills, California. p. 5. Ban phoøng choáng AIDS, Boä Y teá (2003): Baùo caùo keát quaû 135-148. löôïng giaù nguy cô nhieãm HIV ôû 7 tænh: Thanh Hoaù, Ngheä An, 14. MOH, Palliative Care in Vietnam: Findings from a Haø Tónh, Bình Phöôùc, Bình Döông, Long An, Soùc Traêng naêm Rapid Situation Analysis in Five Provinces 2006, Ministry 2002, nhaø xuaát baûn y hoïc, Haø Noäi. of Health. 6. Ban phoøng choáng AIDS, Boä Y teá (2005): Höôùng daãn phaùc 15. WHO, The use of antiretroviral therapy: a simplified ñoà ñieàu trò HIV/AIDS, nhaø xuaát baûn y hoïc, Haø Noäi approach for resource-constrained countries. 2002, World 7. Boä Y teá (2000), Öôùc tính vaø döï baùo nhieãm HIV/AIDS ôû Health Organization. Vieät Nam giai ñoaïn 2001- 2005, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, Haø Noäi 16. WHO, Towards universal access: Scaling up priority 8. Chöông trình döï phoøng HIV/AIDS cuûa toå chöùc Söùc khoeû HIV/AIDS interventions in the health sector. 2007, World Gia ñình Quoác teá (FHI) taïi Vieät Nam (1999 - 2002): Ñieàu tra Health Organization. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 12.2007, Soá 9 (9) 39
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
8=>2