intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tình hình triển khai thực hiện cam kết quốc gia tại các Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân từ năm 2010 đến nay và đề xuất triển khai thực hiện

Chia sẻ: Cao Quốc Trí | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

14
lượt xem
0
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong khi nhấn mạnh trách nhiệm chính trong việc bảo đảm an ninh hạt nhân là của từng quốc gia, các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế, đặc biệt vai trò trung tâm của IAEA; các công cụ pháp lý và các sáng kiến quốc tế cũng đã đóng vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh hạt nhân toàn cầu. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tình hình triển khai thực hiện cam kết quốc gia tại các Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân từ năm 2010 đến nay và đề xuất triển khai thực hiện

  1. HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN PHÁP QUY HẠT NHÂN QUỐC GIA TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CAM KẾT QUỐC GIA TẠI CÁC HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH AN NINH HẠT NHÂN TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY VÀ ĐỀ XUẤT TRIỂN KHAI THỰC HIỆN TS. NGUYỄN NỮ HOÀI VI Cục An toàn bức xạ và hạt nhân I. Giới thiệu về Hội nghị thượng đỉnh các sáng kiến quốc tế cũng đã đóng vai trò quan trọng An ninh hạt nhân trong bảo đảm an ninh hạt nhân toàn cầu. Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân do Tổng thống Các cam kết cơ bản sau đã được thống nhất tại các Hội Hoa Kỳ Barrack Obama khởi xướng với việc tổ chức nghị thượng đỉnh An inh hạt nhân: Hội nghị lần thứ nhất tại Oa-sinh-tơn (Hoa Kỳ) năm 2010 có sự tham gia của lãnh đạo cấp cao 47 nước, trong 1. Tăng cường cấu trúc an ninh hạt nhân toàn cầu đó có Việt Nam và ba tổ chức quốc tế. Hội nghị thượng thông qua việc phổ cập hóa các điều ước quốc tế đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ hai được tổ chức tại Xê- liên quan đến an ninh hạt nhân, cụ thể là Công un, Hàn Quốc năm 2012 với sự tham gia của 53 nước và ước Bảo vệ thực thể vật liệu hạt nhân và cơ sở hạt 4 tổ chức quốc tế và Hội nghị lần thứ ba được tổ chức nhân; Công ước Ngăn chặn hành động khủng bố tại La Hay (Hà Lan) năm 2014. Hội nghị lần thứ tư, Hội hạt nhân; và thông qua việc hoàn thiện khuôn khổ nghị cuối cùng trong tiến trình này được tổ chức tại Oa- pháp lý về an ninh hạt nhân. sinh-tơn trong năm 2016 với sự tham gia của 52 nước 2. Thực hiện các biện pháp tự nguyện, cụ thể: phổ (Nga không tham gia) và 4 tổ chức quốc tế. biến thông tin liên quan đến an ninh hạt nhân, bao gồm các văn bản quy phạm pháp luật; mời các đoàn Tại mỗi Hội nghị, các nhà lãnh đạo các nước tham gia đánh giá, tư vấn của IAEA và thực hiện các khuyến đã thống nhất Tuyên bố chung của Hội nghị, trong đó cáo của các đoàn đánh giá, tư vấn này; phát triển khẳng định cam kết đối với các mục tiêu chung về giải đào tạo nhân sự liên quan đến an ninh hạt nhân. trừ vũ khí hạt nhân, không phổ biến hạt nhân và sử dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, tăng cường 3. Giảm thiểu việc sử dụng HEU thông qua chuyển các biện pháp bảo đảm an ninh hạt nhân và ngăn chặn đổi từ việc sử dụng HEU sang sử dụng LEU trong khủng bố, tội phạm và các đối tượng chiếm đoạt vật lò phản ứng nghiên cứu và trong các ứng dụng hạt liệu hạt nhân để có thể làm vũ khí hạt nhân và các vật nhân. liệu phóng xạ khác để chế tạo thiết bị phát tán phóng 4. Tăng cường an ninh vật liệu phóng xạ và nguồn phóng xạ, đồng thời ghi nhận các kết quả đã đạt được trong xạ, thông qua việc thực hiện Quy tắc ứng xử về an lĩnh vực an ninh hạt nhân trong tiến trình của Hội nghị. toàn và an ninh nguồn phóng xạ và Hướng dẫn bổ Trong khi nhấn mạnh trách nhiệm chính trong việc bảo sung về xuất khẩu, nhập khẩu nguồn phóng xạ. đảm an ninh hạt nhân là của từng quốc gia, các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế, đặc 5. An toàn và an ninh hạt nhân, theo đó, các biện pháp biệt vai trò trung tâm của IAEA; các công cụ pháp lý và an toàn và biện pháp an ninh phải được phối hợp với nhau ngay từ trong giai đoạn thiết kế và cần 5. Cấp giấy phép vận chuyển đối với các nguồn thiết phải xây dựng, duy trì năng lực sẵn sàng ứng phóng xạ cần phải tập trung lưu giữ phó sự cố sao cho bảo đảm cả an toàn và an ninh hạt nhân. 6. Tổ chức thu gom vận chuyển và đưa các nguồn 6. Xây dựng văn hóa an ninh hạt nhân. về lưu giữ tại các kho đã được chỉ định 7. Hợp tác với ngành công nghiệp hạt nhân, cơ sở hạt Việc tổ chức thu gom, vận chuyển và lưu giữ dự kiến thực nhân với nhận thức là trách nhiệm bảo đảm an ninh hiện và hoàn thành trong nửa đầu năm 2017. THÔNG TIN Số 2 năm 2016 30 PHÁP QUY HẠT NHÂN
  2. HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN PHÁP QUY HẠT NHÂN QUỐC GIA hạt nhân trước hết là thuộc về các cơ sở hạt nhân. trình Chính phủ về việc tham gia Công ước quốc tế về Ngăn chặn hành động khủng bố hạt nhân. 8. An ninh thông tin và an ninh mạng, thông qua thực hiện các biện pháp giảm thiểu nguy cơ đối với các Ngoài các điều ước quốc tế liên quan đến an ninh hạt hệ thống và mạng của của các cơ sở hạt nhân. nhân, Việt Nam còn tham gia các Điều ước quốc tế về 9 Tăng cường bảo đảm an ninh trong quá trình vận an toàn hạt nhân, bao gồm Công ước An toàn hạt nhân chuyển vật liệu hạt nhân, vật liệu phóng xạ, thông (năm 2010), Công ước chung về An toàn nhiên liệu đã qua chia sẻ kinh nghiệm. qua sử dụng và An toàn chất thải phóng xạ (năm 2013). Việt Nam cũng đã tuyên bố tham gia Sáng kiến toàn cầu 10. Ngăn chặn vận chuyển trái phép vật liệu hạt nhân, chống khủng bố hạt nhân (năm 2010) và Sáng kiến an vật liệu phóng xạ thông qua kiểm soát xuất, nhập ninh chống phổ biến (năm 2014). khẩu và chia sẻ thông tin, kinh nghiệm với ITDB của IAEA, Interpol và WCO. 2. Khuôn khổ pháp lý 11. Xây dựng năng lực giám định hạt nhân và cơ sở dữ liệu/thư viện về giám định hạt nhân để có thể xác Hiện nay, các văn bản quy phạm pháp luật về bảo đảm định nguồn gốc vật liệu hạt nhân, vật liệu phóng xạ. an ninh nguồn phóng xạ đã khá đầy đủ. Tuy nhiên, các văn bản quy định yêu cầu về bảo vệ thực thể cơ sở hạt 12. Thúc đẩy việc phát triển nguồn nhân lực, khuyến nhân, nhà máy điện hạt nhân hiện mới chỉ có Thông tư khích các quốc gia thành lập các trung tâm hỗ trợ số 38/2011/TT-BKHCN, quy định các yêu cầu chung kỹ thuật và đào tạo về an ninh hạt nhân. về bảo đảm an ninh vật liệu hạt nhân và cơ sở hạt nhân. Vì vậy, cùng với tiến trình chuẩn bị xây dựng nhà máy Bên cạnh các cam kết nêu trên trong Thông cáo chung điện hạt nhân, cần phải tiếp tục hoàn thiện hệ thống các của các HNTĐ ANHN, các quốc gia còn đưa ra các văn bản trong lĩnh vực này, cụ thể là quy định về các biện Sáng kiến đa phương tự nguyện. Việt Nam tham gia các pháp bảo vệ thực thể nhà máy điện hạt nhân, bảo vệ vật Sáng kiến sau: (i) Cách tiếp cận toàn diện về an ninh liệu hạt nhân trong quá trình vận chuyển, quy định về hạt nhân; (ii) Loại bỏ urani có độ làm giàu cao (HEU); bảo mật thông tin, an ninh mạng. (iii) Thành lập Trung tâm đào tạo và hỗ trợ về an ninh hạt nhân (Trung tâm tiên tiến – CoE); (iv) Tăng cường việc thực thi an ninh hạt nhân; (v) An ninh các nguồn 3. Thực hiện các biện pháp tự nguyện phóng xạ; (vi) Tăng cường an ninh hệ thống cung ứng - Các văn bản quy phạm pháp luật đã được cập nhật đường biển; (vii) Sáng kiến về An ninh Thông tin; (viii) đầy đủ trên trang web. Sáng kiến xây dựng Bộ hướng dẫn Pháp lý quốc gia về - Mời chuyên gia IAEA vào giới thiệu về Dịch vụ tư An ninh hạt nhân (ix) Duy trì hành động nhằm củng cố vấn quốc tế về bảo vệ thực thể (The International an ninh toàn cầu; và (x) Cấu trúc phát hiện hạt nhân. Physical Protection Advisory Service - IPPAS) (24- 26/11/2015). Tuy nhiên, cho đến nay, ta vẫn chưa Ngoài ra, HNTĐ ANHN lần thứ tư đã nhất trí thông thực hiện việc đánh giá này. qua Kế hoạch hành động đối với 3 tổ chức quốc tế (Liên Hợp quốc, IAEA, Interpol) và 02 Sáng kiến quốc tế 4. Giảm thiểu sử dụng HEU (Sáng kiến toàn cầu chống khủng bố hạt nhân và Đối tác toàn cầu chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và Việt Nam đã hợp tác với IAEA, Liên bang Nga và Hoa Kỳ vật liệu liên quan). hoàn thành việc chuyển trả toàn bộ số nhiên liệu uran có độ làm giàu cao đã qua sử dụng về Liên bang Nga, kết thúc thành công chương trình chuyển đổi nhiên liệu cho II. Tình hình thực hiện Lò phản ứng nghiên cứu Đà Lạt (7/2013). cam kết quốc gia 1. Tham gia các Điều ước quốc tế và các Sáng kiến 5. Tăng cường an ninh vật liệu phóng xạ và nguồn quốc tế phóng xạ Từ Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ nhất Thực tiễn công tác quản lý nhà nước đối với nguồn năm 2010 đến nay, Việt Nam đã phê chuẩn Nghị định phóng xạ sử dụng di động cho thấy việc kiểm soát các thư bổ sung (9/2012); gia nhập và phê chuẩn Công nguồn phóng xạ loại này là tương đối khó vì các nguồn ước Bảo vệ thực thể vật liệu hạt nhân và Phần Sửa đổi này thường xuyên được di chuyển từ địa bàn này sang (10/2012). Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang địa bàn khác để sử dụng. Với sự cố mất nguồn phóng THÔNG TIN Số 2 năm 2016 PHÁP QUY HẠT NHÂN 31
  3. HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN PHÁP QUY HẠT NHÂN QUỐC GIA xạ cuối năm 2014 và đầu năm 2015, Bộ KH&CN đã Tuy nhiên, việc hỗ trợ này chỉ giới hạn trong việc kiểm rất chú trọng đến việc bảo đảm an ninh nguồn phóng soát phóng xạ tại các cửa khẩu lớn, tạo tiền đề để quốc xạ, đặc biệt là đối với nguồn phóng xạ sử dụng di động. gia nâng cao năng lực và tiếp tục trang bị tại các cửa khẩu Ngày 21/7/2015, Bộ KH&CN đã ban hành Thông tư số khác trong nước. Thêm vào đó, các thiết bị phát hiện 13/2015/TT-BKHCN sửa đổi, bổ sung Thông tư 23 đã phóng xạ lại là các thiết bị chuyên dụng, đắt tiền. Vì vậy, được Bộ KHCN, quy định các cơ sở có nguồn phóng xạ cần phải xây dựng kế hoạch nhằm phát hiện và thu hồi sử dụng di động phải lắp đặt thiết bị định vị cho nguồn vật liệu phóng xạ ngoài sự kiểm soát, trong đó xác định phóng xạ. rõ các cửa khẩu, các nút giao thông quan trọng cũng như các cơ sở mua bán phế liệu kim loại cần trang bị thiết bị Để thực hiện việc kiểm soát các nguồn phóng xạ sử dụng phát hiện phóng xạ và xác định các ưu tiên để lần lượt di động, Bộ KH&CN đang thực hiện dự án thiết lập hạ trang bị cho các nơi này. tầng kỹ thuật cho hệ thống theo dõi nguồn phóng xạ, kết nối giữa cơ quan quản lý và các cơ sở có nguồn phóng Để việc phối hợp giữa cơ quan hỗ trợ trong ứng phó xạ. Hiện tại, dự án đã trong giai đoạn thử nghiệm, và sẽ với cảnh báo phóng xạ (Cục ATBXHN) và cơ quan sử bắt đầu đưa vào sử dụng bắt buộc đối với các cơ sở có sử dụng các cổng phát hiện phóng xạ (cơ quan hải quan), dụng nguồn phóng xạ di động từ tháng 7/2016. Bộ Tài chính và Bộ KH&CN đã ban hành Thông tư số 112/2015/TTLT-BTC-BKHCN Hướng dẫn cơ chế phối Ngoài ra, ngày 26/02/2014, Việt Nam, Hàn Quốc và hợp và xử lý trong việc kiểm tra, phát hiện chất phóng xạ IAEA đã ký văn bản “Ý định thư” để thực hiện Dự án thử tại các cửa khẩu ngày 29/7/2015, tạo cơ sở pháp lý cho nghiệm đối với Hệ thống xác định vị trí nguồn phóng việc phối hợp giữa Cục ATBXHN và cơ quan hải quan. xạ (RADLOT) tại Việt Nam. Việc này sẽ đóng góp vào việc bảo đảm an ninh hạt nhân cho các nguồn phóng xạ - Bộ KH&CN đã hợp tác với Bộ Công an chuẩn bị và sử dụng trong NDT, thực hiện cam kết của Lãnh đạo cấp thực hiện bảo đảm an ninh hạt nhân trong Lễ hội cao của Việt Nam và Hàn Quốc tại các Hội nghị thượng Đền Hùng tháng 4/2016, với sự hỗ trợ của IAEA. đỉnh an ninh hạt nhân. Dự án thử nghiệm dự kiến sẽ bắt Việc hợp tác này rất quan trọng, giúp nâng cao năng đầu lắp đặt thiết bị định vị cho nguồn phóng xạ từ năm lực trong nước về phát hiện, ngăn ngừa việc sử dụng 2017. vật liệu phóng xạ cho mục đích xấu. - Với trách nhiệm là thành viên của ITDB, Việt Nam 6. Xây dựng văn hóa an ninh hạt nhân đã gửi thông báo với IAEA về các sự cố mất nguồn Để tăng cường nhận thức của các cơ sở cũng như các tại Việt Nam. cán bộ quản lý về nguồn phóng xạ, trong năm 2015, Bộ KH&CN đã tổ chức 02 Hội thảo về Văn hóa an ninh hạt III. Đề xuất, kiến nghị triển khai nhân cho cán bộ một số Sở Khoa học và Công nghệ cũng thực hiện như cán bộ an toàn bức xạ của các cơ sở có nguồn phóng Trong quá trình tham gia các Hội nghị thượng đỉnh An xạ sử dụng di động và các cơ sở có nguồn phóng xạ hoạt ninh hạt nhân, ta đã thực hiện được nhiều cam kết. Có độ cao. cam kết đã hoàn thành như việc chuyển đổi nhiên liệu của Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt từ HEU sang LEU. Có 7. Ngăn chặn vận chuyển trái phép vật liệu hạt cam kết đang được thực hiện. Tuy nhiên cũng có những nhân, vật liệu phóng xạ cam kết ta chưa thực hiện, ví dụ như thành lập trung tâm - Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tiên tiến về hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo an ninh hạt nhân. (công văn Văn phòng Chính phủ số 3397/VPCP- Để tiếp tục thực hiện các cam kết này, cần thực hiện các QHQT ngày 21/5/2010), Bộ KH&CN đã chủ trì, công tác sau: phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan và phối hợp với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc - Tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đặc biệt tế (IAEA) triển khai các hoạt động liên quan đến trong việc ban hành các quy định về bảo vệ thực Dự án An ninh hạt nhân của IAEA trong việc lắp đặt thể nhà máy điện hạt nhân và bảo đảm an ninh vận các cổng phát hiện phóng xạ tại Sân bay Quốc tế Nội chuyển vật liệu hạt nhân, vật liệu phóng xạ. Bài. Ngoài ra, trong khuôn khổ Sáng kiến Megaport, - Thực hiện Dịch vụ IPPAS của IAEA. 12 cổng phát hiện phóng xạ cũng đã được lắp đặt tại - Thành lập Trung tâm tiên tiến về an ninh và thanh Cảng Cái Mép, Bà Rịa – Vũng Tàu. sát hạt nhân. THÔNG TIN Số 2 năm 2016 32 PHÁP QUY HẠT NHÂN
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2