Tóm tắt Khóa luận tốt nghiệp khoa Văn hóa dân tộc thiểu số: Ẩm thực của người Tày ở xã Quốc Khánh, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơ

Tr−êng §¹i häc V¨n ho¸ Hμ Néi<br /> Khoa v¨n hãa d©n téc thiÓu sè<br /> <br /> --------***--------<br /> <br /> ẨM THỰC CỦA NGƯỜI TÀY Ở<br /> Xà QUỐC KHÁNH, HUYỆN TRÀNG ĐỊNH,<br /> TỈNH LẠNG SƠN<br /> Gi¶ng viªn h−íng dÉn : TS.Dương Văn Sáu<br /> Sinh viªn thùc hiÖn : Ngọc Thị Ánh<br /> <br /> Hμ néi - 2014<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Để hoàn thành bài khóa luận, ngoài sự nỗ lực của bản thân, người<br /> viết đã nhận được sự quan tâm và giúp đỡ của các thầy, cô giáo trong<br /> khoa Văn hóa Dân tộc thiểu số. Đặc biệt, người viết xin bày tỏ lòng biết<br /> ơn sâu sắc đến TS.Dương Văn Sáu – người đã trực tiếp hướng dẫn trong<br /> quá trình thực hiện đề tài.<br /> Người viết cũng xin gửi lời cảm ơn đến UBND, các nghệ nhân dân<br /> gian, các trưởng thôn, CB biên phòng và bà con người Tày ở xã Quốc Khánh,<br /> các cơ quan quản lý văn hóa huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn đã nhiệt tình<br /> cung cấp những thông tin và số liệu chính xác, quý báu cho khóa luận.<br /> Do hạn chế nhiều mặt, chắc chắn khóa luận sẽ còn nhiều khiếm khuyết.<br /> Vì vậy, người viết rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của của các<br /> thầy, cô giáo và các bạn để khóa luận được đầy đủ và hoàn chỉnh hơn.<br /> Xin chân thành cảm ơn!<br /> <br /> Hà Nội, ngày 10 tháng 4 năm 2014<br /> Sinh viên thực hiện:<br /> Ngọc Thị Ánh<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1<br /> 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................... 2<br /> 3. Đối tuợng, phạm vi và mục đích nghiên cứu ................................................. 4<br /> 4. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu .......................................................... 4<br /> 5. Nguồn tài liệu .................................................................................................... 5<br /> 6. Đóng góp của đề tài .......................................................................................... 6<br /> 7. Bố cục ................................................................................................................ 6<br /> Chương 1: KHÁI QUÁT VỀ NGƯỜI TÀY Ở Xà QUỐC KHÁNH .............. 7<br /> 1.1. Các điều kiện tự nhiên .................................................................................. 7<br /> 1.1.1. Vị trí địa lý và tên gọi .................................................................................. 7<br /> 1.1.2. Địa hình, địa thế .......................................................................................... 8<br /> 1.1.3. Khí hậu, thời tiết, thuỷ văn ......................................................................... 8<br /> 1.1.4. Thảm thực vật, thế giới sinh vật ................................................................. 10<br /> 1.2. Các điều kiện xã hội ...................................................................................... 11<br /> 1.2.1. Cấu trúc và phân bố dân cư ....................................................................... 11<br /> 1.2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................................ 11<br /> 1.3. Đặc trưng văn hoá ......................................................................................... 13<br /> 1.3.1. Văn hoá vật chất .......................................................................................... 13<br /> 1.3.2. Văn hoá tinh thần ....................................................................................... 16<br /> Chương 2: ẨM THỰC TRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI TÀY Ở XÃ<br /> QUỐC KHÁNH .................................................................................................... 21<br /> 2.1. Đồ ăn, uống truyền thống trong sinh hoạt thường nhật............................ 21<br /> 2.1.1. Nguồn nguyên liệu ...................................................................................... 21<br /> 2.1.2. Các món ăn, đồ uống đặc trưng ................................................................. 28<br /> 2.2. Đồ ăn, uống truyền thống trong lễ tết, hội hè ............................................. 39<br /> <br /> 2.2.1. Những món ăn, đồ uống đặc trưng trong lễ tết, hội hè............................. 39<br /> 2.2.2. Các thức sử dụng Văn hoá ẩm thực trong lễ tết, hội hè ........................... 51<br /> Chương 3: BIẾN ĐỔI TRONG ẨM THỰC CỦA NGƯỜI TÀY Ở XÃ<br /> QUỐC KHÁNH HIỆN NAY ............................................................................... 70<br /> 3.1. Xu hướng biến đổi trong ẩm thực ............................................................... 70<br /> 3.1.1. Biến đổi trong nguồn nguyên liệu .............................................................. 70<br /> 3.1.2. Biến đổi trong cách chế biến ...................................................................... 71<br /> 3.1.3. Biến đổi trong cách sử dụng ....................................................................... 74<br /> 3.2. Nguyên nhân khiến ẩm thực truyền thống biến đổi .................................. 77<br /> 3.2.1. Ngưyên nhân khách quan .......................................................................... 77<br /> 3.2.2. Nguyên nhân chủ quan .............................................................................. 80<br /> 3.3. Bảo tồn và khai thác giá trị của ẩm thực truyền thống người Tày<br /> trong cuộc sống đương đại .................................................................................. 81<br /> 3.3.1. Quan điểm cá nhân ..................................................................................... 81<br /> 3.3.2. Những giải pháp trước mắt ........................................................................ 82<br /> KẾT LUẬN ........................................................................................................... 86<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 88<br /> PHỤ LỤC .............................................................................................................. 90<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc. Bản sắc văn hóa Việt Nam là<br /> thể thống nhất văn hóa của các dân tộc sống trên đất nước Việt Nam. Tính<br /> thống nhất ấy không chỉ là phép cộng đơn giản, các dân tộc chỉ có thể đóng<br /> góp vào và làm nên sự phong phú của văn hóa Việt Nam với điều kiện<br /> không đánh mất bản sắc văn hóa tộc người. Nền văn hóa này đã chịu đựng<br /> được sự thử thách và khảo nghiệm của lịch sử trong quá trình dựng nước và<br /> giữ nước. Chúng ta đã xây dựng và phát triển một nền văn hóa Việt Nam với<br /> tất cả sự phong phú và độc đáo của 54 dân tộc sinh sống trên đất nước ta.<br /> Việc phát triển văn hóa nhằm mục tiêu tạo nên sự phát triển bền vững của<br /> văn hóa Việt Nam, nhưng làm thế nào để tạo dựng nên một sự bền vững khi<br /> trên con đường phát triển các dân tộc lại đang đánh mất bản sắc văn hóa của<br /> dân tộc mình. Bên cạnh đó, hiện nay các thế lực phản động trong nước và<br /> quốc tế đã và đang sử dụng văn hóa như một công cụ để kích động mâu<br /> thuẫn, xung đột dân tộc, sắc tộc. Do vậy, việc giữ gìn và phát huy bản sắc<br /> văn hóa dân tộc là vấn đề sống còn của mỗi quốc gia, là vấn đề tồn tại hay<br /> không tồn tại đối với mỗi dân tộc.<br /> Dân tộc Tày là cư dân bản địa và lâu đời ở nước ta. Họ phân bố trên<br /> phạm vi rộng từ biên giới phía Bắc của các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang, Lào<br /> Cai xuống vùng trung du; từ biên giới phía đông của tỉnh Quảng Ninh, Lạng<br /> Sơn, Cao Bằng qua huyện Văn Chấn tỉnh Yên Bái và huyện Đà Bắc tỉnh<br /> Hòa Bình. Lạng Sơn là một trong những tỉnh đồng bào Tày có mặt lâu đời<br /> và có số dân đông.<br /> Do sớm có mặt ở Lạng sơn nói chung, xã Quốc Khánh nói riêng, lại<br /> chiếm tỷ lệ dân số khá đông, trong tiến trình phát triển của lịch sử, đồng bào<br /> <br /> 1<br /> <br />