TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NÔI<br />
KHOA VĂN HOÁ DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
<br />
-----------o0o-----------<br />
<br />
NẠN TẢO HÔN CỦA NGƯỜI DAO ĐỎ Ở XÃ THÁI HỌC,<br />
HUYỆN NGUYÊN BÌNH, TỈNH CAO BẰNG<br />
<br />
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN VĂN HÓA<br />
CHUYÊN NGÀNH VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
<br />
SINH VIÊN THỰC HIỆN: NGUYỄN ĐÌNH KIÊN<br />
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS.TS. ĐINH THỊ VÂN CHI<br />
HÀ NỘI, 2011<br />
<br />
1<br />
<br />
Lời cảm ơn<br />
Để hoàn thành khoá luận tốt nghiệp với đề tài: “Nạn tảo hôn của người<br />
Dao Đỏ ở xã Thái Học, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng”, ngoài vốn hiểu<br />
biết và sự nỗ lực của bản thân, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô hướng<br />
dẫn PGS.TS Đinh Thị Vân Chi _người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn và giúp<br />
đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.<br />
Em xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô trong khoa Văn hoá Dân tộc thiểu số,<br />
Ban giám hiệu trường Đại học Văn hoá Hà Nội đã giúp đỡ em trong suốt quá trình<br />
học tập tại trường.<br />
Bên cạnh đó, em cũng xin gửi lời cảm ơn tới và Phòng Văn hoá Thông tin huyện Nguyên Bình, UBND xã Thái Học, các ban nghành của xã<br />
Thái Học và nhân dân Dao Đỏ trong xã đã tận tình giúp đỡ, cung cấp những<br />
tài liệu quý để em hoàn thành tốt khoá luận của mình.<br />
Em xin chân thành cảm ơn!<br />
<br />
Hà Nội, tháng 5 năm 2011<br />
Sinh viên<br />
Nguyễn Đình Kiên<br />
<br />
2<br />
<br />
Môc Lôc<br />
Më ®Çu ......................................................................................................... 1<br />
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ................................................................................ 6<br />
2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu ................................................................ 7<br />
3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ................................................................. 8<br />
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ............................................................................... 8<br />
5. §ãng gãp cña ®Ò tµi ....................................................................................... 8<br />
6. Néi dung vµ bè côc........................................................................................ 9<br />
Ch−¬ng I tËp qu¸n h«n nh©n truyÒn thèng cña ng−êi<br />
dao ®á ë x∙ th¸I häc, huyÖn nguyªn b×nh, tØnh cao<br />
b»ng ............................................................................................................. 10<br />
1.1.Kh¸i qu¸t vÒ ng−êi Dao §á ë x· Th¸i häc, huyÖn Nguyªn B×nh, tØnh<br />
Cao B»ng ........................................................................................................ 10<br />
1.1.1.Nguån gèc lÞch sö, tªn gäi cña ng−êi Dao §á ..................................... 10<br />
1.1.2.§Æc ®iÓm ®Þa bµn c− tró vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ ...................................... 12<br />
1.1.3§Æc ®iÓm v¨n hãa ................................................................................... 13<br />
1.1.3.1.V¨n hãa vËt chÊt.................................................................................. 13<br />
1.1.3.2.V¨n hãa tinh thÇn ................................................................................ 15<br />
1.2. H«n nh©n truyÒn thèng cña ng−êi Dao §á x· Th¸i Häc, huyÖn<br />
Nguyªn B×nh, tØnh Cao B»ng ........................................................................ 18<br />
1.2.1Quan niÖm chung vÒ h«n nh©n ............................................................. 18<br />
1.2.2. §é tuæi kÕt h«n ..................................................................................... 19<br />
1.2.2.1. §é tuæi kÕt h«n trong quan niÖm cña ng−êi Dao §á ......................... 19<br />
1.2.2.2.Kh¸i niÖm t¶o h«n vµ quy ®Þnh ®é tuæi kÕt h«n cña LuËt H«n nh©n vµ<br />
Gia ®×nh ........................................................................................................ 20<br />
1.2.3.Môc ®Ých kÕt h«n vµ tiªu chÝ chän con d©u, con rÓ............................. 21<br />
1.2.4.H×nh thøc ë rÓ vµ mét sè nghi thøc trong h«n nh©n ........................... 23<br />
1.2.4.1.H×nh thøc ë rÓ...................................................................................... 23<br />
1.2.4.2.Mét sè nghi thøc trong h«n nh©n ........................................................ 24<br />
1.2.4.2.1.LÔ so tuæi .......................................................................................... 24<br />
<br />
3<br />
<br />
1.2.4.2.2.LÔ ¨n hái ........................................................................................... 25<br />
1.2.4.2.3.LÔ c−íi .............................................................................................. 25<br />
1.2.4.2.4.LÔ c« d©u vµo nhµ ............................................................................ 26<br />
1.2.4.2.5. LÔ l¹i mÆt......................................................................................... 26<br />
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng n¹n t¶o h«n hiÖn nay cña ng−êi<br />
Dao ®á ë x∙ th¸i häc, huyÖn nguyªn b×nh, tØnh cao b»ng<br />
vμ nh÷ng ¶nh h−ëng cña nã ®Õn kinh tÕ - x∙ héi .................27<br />
2.1. Thùc tr¹ng t¶o h«n hiÖn nay cña ng−êi Dao §á.................................. 27<br />
2.1.1. Kh¸t qu¸t vÒ t¶o h«n cña ng−êi Dao §á ............................................. 27<br />
2.1.3. §é tuæi kÕt h«n ..................................................................................... 30<br />
2.1.4. §èi t−îng kÕt h«n. ................................................................................ 33<br />
2.2. ¶nh h−ëng cña n¹n t¶o h«n ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë Th¸i<br />
Häc .................................................................................................................. 33<br />
2.2.1. ¶nh h−ëng cña t¶o h«n ®Õn kinh tÕ x∙ héi ........................................ 33<br />
2.2.1.1. ¶nh h−ëng cña t¶o h«n ®Õn y tÕ, gi¸o dôc ......................................... 33<br />
2.2.1.1.1. §èi víi y tÕ ...................................................................................... 33<br />
2.2.1.1.2. §èi víi gi¸o dôc. ............................................................................. 34<br />
2.2.1.2. ¶nh h−ëng cña t¶o h«n ®Õn vÊn ®Ò ®Êt ®ai ........................................ 36<br />
2.2.1.3.¶nh h−ëng cña t¶o h«n ®Õn ®êi sèng kinh tÕ vµ møc sèng ................ 37<br />
2.2.2. ¶nh h−ëng cña t¶o h«n ®Õn chÝnh s¸ch d©n sè - kÕ ho¹ch hãa gia<br />
®×nh ................................................................................................................. 38<br />
2.2.2.1. T¶o h«n lµm cho d©n sè t¨ng nhanh vµ gi¶m hiÖu qu¶ ch−¬ng tr×nh<br />
d©n sè – kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ....................................................................... 38<br />
2.2.2.2. N¹n t¶o h«n lµm suy gi¶m chÊt l−îng d©n sè .................................... 39<br />
2.2.3. ¶nh h−ëng cña t¶o h«n ®Õn sù ph¸t triÓn cña phô n÷ vµ trÎ em ...... 40<br />
2.2.3.1. §èi víi phô n÷ .................................................................................... 40<br />
2.2.3.2. §èi víi trÎ em ..................................................................................... 42<br />
2.2.4. Nh÷ng vÊn ®Ò gian nan ë Th¸i Häc tõ t¶o h«n .............................. 43<br />
2.2.4.1 VÊn ®Ò ®¨ng kÝ kÕt h«n cña c¸c cÆp t¶o h«n ....................................... 43<br />
2.2.4.2 VÊn ®Ò khai sinh cho con c¸i cña c¸c cÆp t¶o h«n ............................. 46<br />
<br />
4<br />
<br />
Ch−¬ng III nguyªn nh©n vμ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ<br />
n¹n t¶o h«n cña ng−êi dao ®á ë x∙ th¸i häc huyÖn<br />
nguyªn b×nh tØnh cao b»ng .......................................................... 48<br />
3.1. Nguyªn nh©n n¹n t¶o h«n cña ng−êi Dao §á ë x· Th¸i Häc, huyÖn<br />
Nguyªn B×nh, tØnh Cao B»ng ........................................................................ 48<br />
3.1.1. Quan niÖm cña ng−êi Dao §á vÒ h«n nh©n ....................................... 48<br />
3.1.2. Nguyªn nh©n tõ quan niÖm vÒ con c¸i................................................ 50<br />
3.1.2.1. Quan niÖm “con ®µn ch¸u ®èng” ...................................................... 50<br />
3.1.2.2. Quan niÖm vÒ con trai, con g¸i .......................................................... 51<br />
3.1.3. Nguyªn nh©n tõ tr×nh ®é nhËn thøc, phong tôc tËp qu¸n vµ t©m lý ..... 53<br />
3.1.3.1. Tr×nh ®é nhËn thøc cña ng−êi Dao §á .............................................. 53<br />
3.1.3.2. Phong tôc tËp qu¸n, t©m lý cña ng−êi Dao §á x· Th¸i Häc ............. 55<br />
3.1.4. Nguyªn nh©n tõ ®Æc ®iÓm kinh tÕ ....................................................... 56<br />
3.1.4.1. Ho¹t ®éng kinh tÕ truyÒn thèng .......................................................... 56<br />
3.1.4.2. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ................................................................. 57<br />
3.1.5. Nguyªn nh©n tõ phÝa chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ c«ng t¸c d©n sè kÕ<br />
ho¹ch hãa gia ®×nh .......................................................................................... 58<br />
3.2. Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ............................................................... 59<br />
3.2.1. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ ................................................................. 60<br />
3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ y tÕ, gi¸o dôc ................................................................... 61<br />
3.2.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ y tÕ ................................................................................. 61<br />
3.2.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ gi¸o dôc......................................................................... 62<br />
3.2.3. Gi¶i ph¸p can thiÖp lµm gi¶m t×nh tr¹ng t¶o h«n vµ kÕt h«n cËn huyÕt<br />
thèng. .............................................................................................................. 63<br />
3.2.4. Gi¶i ph¸p vÒ v¨n hãa, x∙ héi vµ c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng .......... 64<br />
KÕt luËn .................................................................................................... 67<br />
Tμi liÖu tham kh¶o ............................................................................ 69<br />
Phô lôc ....................................................................................................... 71<br />
<br />
5<br />
<br />