Tr−êng ®¹i häc v¨n ho¸ hμ néi<br />
Khoa v¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè<br />
<br />
NguyÔn huy may<br />
<br />
Vai trß cña giμ lμng – tr−ëng hä<br />
trong ®êi sèng céng ®ång ng−êi dao<br />
quÇn chÑt<br />
(kh¶o s¸t t¹i th«n hîp nhÊt, x∙ ba v×,<br />
huyÖn ba v×, tØnh hµ t©y)<br />
<br />
kho¸ luËn tèt nghiÖp cö nh©n v¨n ho¸<br />
chuyªn ngμnh: v¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè<br />
m∙ sè<br />
: 608<br />
<br />
h−íng dÉn khoa häc: gs.ts. hoμng nam<br />
<br />
Hμ néi, 06 – 2008<br />
<br />
1<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
NguyÔn huy may .......................................................................................1<br />
Hμ néi, 06 – 2008 ............................................................................................1<br />
MỤC LỤC..........................................................................................................2<br />
lêi më ®Çu ....................................................................................................4<br />
Ch−¬ng 1 ...........................................................................................................10<br />
1.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn ...................................................................................10<br />
1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi .....................................................................11<br />
1.2.1. D©n téc, d©n sè vµ sù ph©n bè.........................................................11<br />
1.2.2. TËp qu¸n m−u sinh ..........................................................................13<br />
1.2.3. V¨n hãa vËt chÊt..............................................................................16<br />
1.2.4. V¨n hãa tinh thÇn ............................................................................21<br />
1.2.5. V¨n hãa x· héi ................................................................................28<br />
Ch−¬ng 2 ...........................................................................................................30<br />
2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ giµ lµng - tr−ëng hä trong x· héi ng−êi Dao QuÇn<br />
ChÑt ...............................................................................................................30<br />
2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm ............................................................................30<br />
2.1.2. Nguyªn nh©n suy t«n thñ lÜnh céng ®ång trong x· héi Dao ..........32<br />
2.1.3. Tiªu chuÈn, c¸ch suy t«n vµ vÞ trÝ x· héi ........................................34<br />
2.2. Vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong ho¹t ®éng m−u sinh ...................38<br />
2.3. Vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong ®êi sèng vËt chÊt cña céng ®ång<br />
.......................................................................................................................46<br />
2.4. Vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong ®êi sèng tinh thÇn cña céng<br />
®ång ..............................................................................................................51<br />
2.4.1. Giµ lµng - tr−ëng hä lµ ng−êi trÝ thøc d©n téc ...........................51<br />
2.4.2. Vai trß trong ®êi sèng tÝn ng−ìng, t«n gi¸o................................54<br />
2.4.3. Vai trß trong lÔ héi ........................................................................57<br />
2.4.4. Vai trß trong kho tµng nghÖ thuËt d©n gian...............................63<br />
2.4.5. Vai trß trong kho tµng tri thøc d©n gian cña d©n téc................64<br />
2.5. Vai trß cña giµ lµng- tr−ëng hä trong ®êi sèng x· héi ......................68<br />
2.5.1. Vai trß trong tæ chøc gia ®×nh......................................................68<br />
2.5.2. Vai trß trong tæ chøc dßng hä ......................................................69<br />
2.5.3. Vai trß trong tæ chøc lµng b¶n .....................................................73<br />
Ch−¬ng 3 ..........................................................................................................79<br />
3.1. Giµ lµng - tr−ëng hä vËn dông tri thøc b¶n ®Þa, tiÕp thu khoa häc<br />
kÜ thuËt ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng..........................................79<br />
3.2. Giµ lµng - tr−ëng hä b¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸<br />
truyÒn thèng ................................................................................................83<br />
3.3. Giµ lµng - tr−ëng hä gi¸o dôc ®¹o ®øc truyÒn thèng cho céng ®ång<br />
.......................................................................................................................85<br />
3.4. Giµ lµng - tr−ëng hä tham gia phong trµo x©y dùng ®êi sèng v¨n<br />
ho¸ c¬ së .......................................................................................................88<br />
3.5. Ph¸t huy vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong ®êi sèng t©m linh .92<br />
KÕt luËn ......................................................................................................94<br />
2<br />
<br />
Danh môc tμi liÖu tham kh¶o ......................................................96<br />
Danh môc nh÷ng ng−êi cung cÊp t− liÖu .......................... 100<br />
Phô lôc....................................................................................................... 101<br />
<br />
3<br />
<br />
lêi më ®Çu<br />
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br />
D©n téc Dao lµ mét trong 54 d©n téc sinh sèng l©u ®êi ë n−íc ta. Lµ mét<br />
d©n téc cã nguån gèc tõ Nam Trung Quèc, do nhiÒu nguyªn nh©n vÒ chÝnh trÞ,<br />
®iÒu kiÖn tù nhiªn mµ ng−êi Dao thiªn di xuèng phÝa Nam. Trong qu¸ tr×nh<br />
thiªn di ®ã, mét bé phËn ng−êi Dao ®· vµo ViÖt Nam qua hµng tr¨m n¨m cho<br />
®Õn cuèi thÕ kØ XIX. Ng−êi Dao vµo ViÖt Nam mang theo nh÷ng gi¸ trÞ v¨n<br />
hãa cæ truyÒn, ®ång thêi còng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa míi t¹i n¬i c− tró<br />
míi, x©y dùng nªn mét nÒn v¨n hãa giµu b¶n s¾c gãp m×nh vµo nÒn v¨n hãa<br />
ViÖt Nam.<br />
Chóng ta x©y dùng v¨n hãa ViÖt Nam tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc<br />
kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng nÒn v¨n hãa cña d©n téc Dao ë n−íc ta. D©n téc<br />
Dao cã nhiÒu nhãm kh¸c nhau nh−ng thèng nhÊt lµ ng−êi Dao. Mçi nhãm Dao<br />
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm v¨n hãa riªng, nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa riªng cÇn ph¶i ®−îc<br />
b¶o tån vµ ph¸t triÓn trong giai ®o¹n hiÖn nay trong ®ã cã nhãm Dao QuÇn<br />
ChÑt<br />
Ng−êi Dao QuÇn ChÑt ë Ba V×, Hµ T©y còng nh− ng−êi Dao QuÇn chÑt<br />
ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c hiÖn cßn l−u gi÷ ®−îc nhiÒu gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn<br />
thèng. Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa Êy lµ tµi s¶n chung cña c¶ céng ®ång ®−îc l−u<br />
truyÒn vµ ph¸t triÓn trong lÞch sö. Mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn ®−îc lµ qu¸<br />
tr×nh h×nh thµnh, l−u gi÷ vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa cña m×nh th× tÇng líp nh÷ng<br />
ng−êi cã uy tÝn, thñ lÜnh céng ®ång lu«n ®ãng gãp c«ng lao rÊt to lín. Trong<br />
tÇng líp ®ã giµ lµng - tr−ëng hä cña ng−êi Dao QuÇn ChÑt ë Ba V×, Hµ T©y cã<br />
nh÷ng nÐt riªng ®¸ng ®−îc quan t©m nghiªn cøu.<br />
Vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong x· héi ng−êi Dao QuÇn ChÑt mang<br />
tÝnh lÞch sö. Tïy tõng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, giai ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau mµ vai<br />
trß cña giµ lµng tr−ëng hä ®−îc kh¼ng ®Þnh kh¸c nhau. Tõ chç lµ ng−êi thñ<br />
lÜnh céng ®ång c¶ vÒ ®êi sèng vËt chÊt ®Õn t©m linh cho ®Õn giai ®o¹n hiÖn nay<br />
- x©y dùng n«ng th«n míi x· héi chñ nghÜa, giµ lµng - tr−ëng hä vÉn thÓ hiÖn<br />
vai trß to lín kh«ng thÓ phñ nhËn ®−îc trong céng ®ång ng−êi Dao QuÇn ChÑt.<br />
4<br />
<br />
HiÖn nay chóng ta ®ang x©y dùng n«ng th«n míi theo xu h−íng ph¸t triÓn bÒn<br />
v÷ng. Tøc lµ n«ng th«n ph¶i cã sù t¨ng tr−ëng liªn tôc vÒ kinh tÕ, cã sù æn ®Þnh<br />
vÒ x· héi, m«i tr−êng ®−îc gi÷ g×n b¶o vÖ vµ b¶n s¾c v¨n hãa ®−îc gi÷ v÷ng.<br />
Nh÷ng ®iÒu trªn muèn t¹o ®−îc ra trong céng ®ång ng−êi Dao ë th«n<br />
Hîp NhÊt, x· Ba V×, huyÖn Ba V×, tØnh Hµ T©y tr−íc tiªn ph¶i t«n träng chÝnh<br />
con ng−êi ë ®ã. Hä võa lµ chñ nh©n s¸ng t¹o, võa lµ chñ thÓ h−ëng thô v¨n hãa<br />
ë ®ã.<br />
§¹i diÖn cho céng ®ång ng−êi Dao ë Hîp NhÊt vÒ nhiÒu mÆt, vai trß cña<br />
giµ lµng - tr−ëng hä trong qu¸ tr×nh x©y dùng n«ng th«n ë miÒn nói, theo<br />
h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ®©y cßn mang nhiÒu gi¸ trÞ tÝch cùc, v× thÕ ®i s©u<br />
t×m hiÒu lµm râ vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong ®êi sèng céng ®ång<br />
ng−êi Dao ë Hîp NhÊt lµ cÇn thiÕt. Chóng ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch coi träng,<br />
b¶o tån ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng vµ x©y dùng, ph¸t triÓn<br />
nh÷ng gi¸ trÞ míi vÒ v¨n hãa kh«ng thÓ nµo bá qua vai trß cña nh÷ng “trÝ thøc”<br />
cã uy tÝn trong céng ®ång. Víi ng−êi Dao ë th«n Hîp NhÊt lµ giµ lµng- tr−ëng<br />
hä. Tõ nh÷ng lÝ do trªn t«i chän ®Ò tµi “ Vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä trong<br />
®êi sèng céng ®ång ng−êi Dao QuÇn ChÑt ë th«n Hîp NhÊt, x· Ba V×, huyÖn<br />
Ba V×, tØnh Hµ T©y” lµm ®Ò tµi khãa luËn tèt nghiÖp cö nh©n cña m×nh.<br />
<br />
2. Môc ®Ých nghiªn cøu<br />
§i s©u t×m hiÓu,lµm râ vai trß cña giµ lµng- tr−ëng hä trong céng ®ång<br />
ng−êi Dao QuÇn ChÑt trong th«n Hîp NhÊt ë c¸c mÆt: §êi sèng kinh tÕ, vËt<br />
chÊt, ®êi sèng tinh thÇn vµ x· héi.<br />
§−a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy vai trß cña giµ lµng - tr−ëng hä<br />
trong giai ®o¹n x©y dùng n«ng th«n míi ph¸t triÓn bÒn v÷ng hiÖn nay.<br />
<br />
3. §èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi<br />
§Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vµo hiÖn t−îng v¨n ho¸ cña ng−êi Dao lµ<br />
giµ lµng - tr−ëng hä trong th«n Hîp NhÊt trong truyÒn thèng vµ hiÖn t¹i.<br />
Nghiªn cøu, t×m hiÓu vÞ trÝ, ¶nh h−ëng, t¸c ®éng cña hä trong ®êi sèng<br />
vËt chÊt, tinh thÇn, x· héi cña céng ®ång ng−êi Dao ë ®©y, ®ång thêi nghiªn<br />
<br />
5<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
