Trao đổi nghiệp vụ: Kỹ năng nói
trước công chúng.
Một trong những công việc quan trọng và hết sức cần thiết của
người cán bộ Đoàn là nói trước công chúng trẻ tuổi. Thông qua
nói (phát biểu) mọi người có điều kiện để đánh giá năng lực, trình
độ, nhận thức của người cán bộ Đoàn. Nói trước công chúng có
nhiều dạng và cấp độ khác nhau:
+ Phát biểu trong một cuộc họp BCH, họp chi đoàn thường kỳ.
+ Trình bày một văn bản tham luận trong hội nghị, hội thảo, đại
hội, tham gia diễn đàn TN.
+ Phát biểu ý kiến chỉ đạo đối với Đoàn cấp dưới hoặc trình bày ý
kiến đề nghị với đoàn cấp trên.
+ Tuyên truyền, phổ biến một chủ trương công tác đến ĐVTN.
+ Giảng bài nghiệp vụ, kỹ năng công tác Đoàn- Đội- HộiLHTN.
Quy trình 10 bước về kỹ năng nói trước công chúng (công thức
10 chữ ''T''):
1- Trau dồi đức tự tin : đó là rèn luyện để khi đứng trước công
chúng không bị mất tinh thần. Đây là bước khởi đầu quan trọng
nhất, bởi lẽ nếu bị mất tinh thần thì bài nói có chuẩn bị công phu
mấy vẫn có thể bị thất bại. Do đó phải đừng sợ thất bại, bởi đó là
chuyện thường tình, hơn nữa nếu vấp váp hoặc thất bại thì mới
có bài học cho sự thành công (''Thất bại là mẹ của thành công'').
2- Tâm đắc với chủ đề đã lựa chọn: Một chủ đề được gọi là tâm
đắc thường thỏa mãn 4 chữ ''Đ'' sau đây:
+ Đâu: Vấn đề đó xuất hiện ở đâu? Có phải là vấn đề mà người
nghe đang quan tâm, đang cần nghe hay không?
+ Đúng: Vấn đề đó có đúng không, có căn cứ khách quan không?
+ Đáng: Vấn đề đó có đáng nêu ra trước công chúng không?
+ Đủ: Vấn đề đó đã hội đủ các điều kiện chưa, cần nên nói vừa
đủ, không thừa, không thiếu.
3- Tiếp cận để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, nắm bắt được nhu
cầu, tâm lý của đối tượng: Đây là vấn đề hết sức quan trọng, bởi
có hiểu được đối tượng đang cần gì, thiếu gì, cần nghe vấn đề
nào, vấn đề nào không thích nghe thì chúng ta sẽ chọn chủ đề,
nội dung sát thực, hoặc tìm cách để nói những vấn đề sát với
cuộc sống đời thường, đồng cảm với họ, tìm những giải pháp cụ
thể, khả thi cho những vấn đề mà họ còn đang băn khoăn, lúng
túng; phải hướng người nghe tới hành động thực tế.
4- Thiết lập bố cục của bài nói một cách mạch lạc, logic và hệ
thống:
Một bài nói dài hoặc ngắn nhìn chung đều có 3 phần: Mở đầu,
thân bài và kết luận. Cần lưu ý phần mở đầu, bởi mở đầu là yếu
tố tạo sự chú ý của đối tượng và tạo lập tính tự tin cho người nói.
Phần mở đầu diễn đạt tốt có thể đạt 50% thành công. Mỗi bài nói
cần chuẩn bị thành các ý chính, có logic, tránh lộn xộn và lý giải
trùng lặp.
5- Thu thập thông tin, tư liệu, số liệu xung quanh chủ đề định trình
bày:
Có được bố cục bài nói một cách mạch lạc, lôgíc, hệ thống là rất
quan trọng, tuy nhiên đấy mới chỉ là bộ xương, chúng ta cần phải
đắp thêm ''da thịt'', đó chính là thông tin mới, tư liệu mới và
những số liệu làm cho bài nói có sức thuyết phục lôi cuốn người
nghe. Tuy nhiên, khi sử dụng thông tin, tư liệu phải biết cách trình
bày hợp lý, hiệu quả.
6- Tập luyện trí nhớ: Nói trước công chúng nhiều khi không có bài
viết sẵn. Do vậy cần phải nhớ được những điều cần phải trình
bày. Vì thế cần phải rèn luyện trí nhớ theo một vài cách sau đây:
+ Công thức hóa các vấn đề. Ví dụ như: Công thức 10 chữ ''T''; 5
chữ ''M'', ''hai 3, hai 5'',….để nhớ những nội dung cần nói.
+ Khắc sâu, trăn trở, lật đi lật lại các vấn đề để nhớ được lâu.
+ Dùng sơ đồ, bảng biểu, cách so sánh ví von để nhớ.
+ Có khi phải ''quên đi để mà nhớ'', đó là tạm quên đi những điều
không quan trọng, điều thứ yếu mà chỉ tập trung nhớ bố cục của
bài nói, nhớ những ý chính, nhớ những điều cần trình bày. Với
cách diễn đạt các chi tiết sẽ quay lại trong trí nhớ của chúng ta
(hoặc tư duy cụ thể hóa, lôgíc sẽ giúp chúng ta suy luận để nhớ
ra nội dung vấn đề).
7- Tu từ, chọn ngữ, chỉnh văn chương, luyện giọng nói: ý tứ sáng
rõ, lời lẽ khúc chiết là tiền đề của thành công, muốn vậy phải thấu
hiểu vấn đề, tránh lạc đề, không dùng những câu quá dài; lựa
chọn cách lập luận và diễn giải phù hợp với trình độ hiểu biết của
số đông người nghe,… Nhiều khi nói thường bị bí từ, diễn đạt tối
nghĩa gây lúng túng. Sau đây là vài gợi ý về cách tu từ, chọn ngữ,
chỉnh văn chương, luyện giọng nói:
+ Tu từ: Phải tìm học một số từ thông dụng đồng nghĩa để diễn
đạt nhằm tránh sự trùng lặp từ nhưng không nên chọn từ khó
hiểu cho đối tượng nghe.
+ Chọn ngữ: Mỗi vấn đề cần chọn một vài câu tục ngữ, ngạn
ngữ, ca dao, dân ca, các bài thơ tương ứng để minh họa mỗi khi
cần thiết cho bài nói sinh động mà người nghe dễ hiểu.
+ Chỉnh văn chương: Văn nói khác với văn viết. Văn nói phóng
khoáng, thoáng đạt hơn. Do đó phải biết cách chọn lời để nói
hay. Nếu điều chỉnh tốt thì cùng một nội dung như nhau, văn nói
sẽ hấp dẫn và thuyết phục hơn văn viết. Để giúp đối tượng nghe
dễ hiểu, dễ nhớ thì văn nói nên dùng câu chính luận ngắn gọn.
+ Ngữ điệu, nhịp điệu, cường độ giọng nói phải phù hợp; tùy nội
