Trong lòng mẹ( Trích “Những ngày thơ ấu – Nguyên Hồng”)

Chia sẻ: Kaka_1 Kaka_1 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

371
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng, cảm nhận được tình thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng: Đậm chất trữ tình lời văn chân thành, truyền cảm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Trong lòng mẹ( Trích “Những ngày thơ ấu – Nguyên Hồng”)

Tiết 5 + 6 Trong lòng mẹ ( Trích “Những ngày thơ ấu – Nguyên Hồng”) A. Mục tiêu cần đạt : 1. Kiến thức: Giúp HS: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng, cảm nhận được tình thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng: Đậm chất trữ tình lời văn chân thành, truyền cảm. 2. Kĩ năng: Rèn cho HS kĩ năng đọc diễn cảm, phân tích đặc điểm nhân vật. 3. Thái độ: Giáo dục HS đồng cảm với nỗi đâu tinh thần, tình yêu thương mẹ mãnh liệt của bé Hồng. B. Chuẩn bị : - Tập truyện “ Những ngày thơ ấu” ; chân dung nhà văn Nguyên Hồng,… - GV+ HS soạn bài. C. ( Bài mới) Các hoạt động dạy – học: - Kiểm tra bài cũ : + 1. Tác phẩm “ Tôi đi học “ viết theo thể loại nào? Vì sao em biết? + 2 Nhắc lại 3 so sánh hay trong bài “Tôi đi học” và phân tích hiệu quả nghệ thuật?. - Vào bài mới : Có những kỷ niệm tuổi thơ ngọt ngào êm đềm như tuổi thơ của nhân vật “ tôi” trong “ Tôi đi học” . Song cũng có những tuổ i thơ cay đắng dữ dội… “Những ngày thơ ấu” của nhà văn Nguyên Hồng đã
được kể, nhớ lại với những rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại mà thấm đẫm tình yêu – tình yêu Mẹ. Bài học hôm nay sẽ giúp ta nhận rõ rung động ấy. GV HS Nội dung cần đạt ? Bằng sự hiểu biết của mình, -Giới thiệu dựa I. Tiếp xúc văn bản hãy giới thiệu về tác giả vào phần chú 1. Giới thiệu tác giả - tác phẩm Nguyên Hồng và xuất xứ VB thích (*) SGK ( SGK tr 18 – 19) “ Trong lòng mẹ” - GV nhấn lại về tác giả và tác phẩm - Hướng dẫn HS đọc : giọng - 2 HS đọc tiếp 2. Đọc – chú thích : chậm, tình cảm, chú ý diễn nhau a. Đọc cảm các lời thoại cho phù hợp với nhân vật - đọc mẫu 1 đoạn - Giúp HS tìm hiểu CT và -Đọc thầm CT b. Chú thích giải quyết thắc mắc về các từ SGK Lưu ý CT 5,8,12,14,14,17 khó - Dựa vào giải thích SGK, em -Trình bày CN 3. Thể loại: (tiểu thuyết) xếp VB “ TLM” vào thể lại - Hồi ký tự truyện - Kết hợp nhuần nhuyễn các nào? Vì sao? phương thức KC-MT-BC GV: Ngôi thứ nhất “tôi” cũng chính là tác giả kể chuyện đời mình 1 cách trung thực
Nêu ý kiến của em về cách - Trình ý kiến, 4. Bố cục xác định bố cục của VB này? nhận xét, bổ Chia 2 đoạn - Cuộc trò chuyện với bà cô, cảm sung xúc về mẹ (từ đầu “người ta hỏi đến chứ?”) - Cuộc gặp lại bất ngờ với mẹ và cảm giác vui sướng cực điểm của chú bé Hồng. - Dẫn : Từ việc đọc, tìm hiểu bố cục VB ta có thể nhận thấy VB để cập đến tâm địa của bà cô và tình yêu của chú bé Hồng với người mẹ bất hạnh của chú II. Tìm hiểu văn bản : - Cho HS đọc lại phần đầu - 1 HS đọc 1. Nhân vật bà cô : ( Qua cái nhìn và tâm trạng của chú bé Hồng): VB ? ở 2 đoạn văn nhỏ đầu tiên, - Nêu cảm nhận  Hoàn cảnh không gian, thời gian, em biết gì về cảnh ngộ của sau khi đọc sự việc để nhân vật bà cô xuất hiện. chú bé Hồng và hoàn cảnh đoạn đầu người mẹ tội nghiệp của chú ? ? Nhân vật bà cô được thể - Chỉ ra và phân - Cô “ cười hỏi” ( Chứ không phải hiện qua những chi tiết kể, tả tích chi tiết lo lắng, nghiêm nghị, hay âu yếm nào? hỏi )  Vốn nhạy cảm, chú bé ? Cử chỉ “ cười hỏi” và ND Hồng nhận ngay ra ý nghĩa cay độc câu hỏi có phản ánh đúng tâm trong giọng nói và trên nét mặt khi trạng và tính chất của bà ta cười “ rất kịch” của người cô.
hay không? - GV : “ rất kịch” : nghĩa là bà - Người cô không chịu buông tha, “ giống người đóng kịch trên hỏi luôn” cùng với giọng nói sân khấu – giả vờ . “ngọt”, bình thản, nửa mai con mắt ? Sau lời từ chối của bé Hồng, long lanh chằm chặp nhìn chú bé lời nói, thái độ, nét mặt bà cô ****** tai quái của mình ra sao? Cử chỉ “ vô vai tôi cười mà nói rằng …”  giả dối và độc ác. “ Mày dại quá đi… và thăm em bé chứ” “ Hai tiếng “em bé” mà cô tôi  Câu nói thể hiện sự ác ý, châm ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, chọc, nhục mạ cố tình săm soi, hành quả nhiên đã xoắn chặt lấy hạ đứa cháu ruột của mình. Bà ta tâm can tôi như ý cô tôi quả là cay nghiệt, cao tay trước chú muốn” bé đáng thương. ? Sau đó, cuộc đối thoại tiếp Thảo luận: phân - Tỏ ra lạnh lùng vô cảm trước sự tục diễn ra như thế nào? Việc tích, lý giải đau đớn xót xa đến phẫn uất của bà cô mặc kệ cháu “ cười dài đứa cháu, kể về sự đói rách, túng trong tiếng khóc”, vẫn cứ tươi thiếu của người chị dâu với sự thích cười kể các chuyện về chị dâu thú ra mặt mình, rồi lại đổi giọng vô vai - Cử chỉ và lời nói tiếp theo ( đổi nghiêm nghị tỏ sự thương xót giọng) thực ra chỉ là một đấu pháp tấn anh trai – bố bé Hồng, tất cả công. Khi thấy đứa cháu đã lên đến tột những điều đó càng làm lộ rõ cùng của sự đau đớn, phẫn uất, bà ta bản chất gì của bà cô? mới tỏ ra ngậm ngùi thương xót người
đã mất. Sự giả dối, thâm hiểm, trơ trẽn của bà cô đã phơi bày toàn bộ GV : Tính cách đó là sản  Bản chất nhân vật người cô : phẩm của những định kiến lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. Đó là đối với phụ nữ trong xã hội hình ảnh có ý nghĩa tố cáo hạng cũ. Hình ảnh bà cô gây cho người sống tàn nhẫn, khô héo cả người đọc sự khó chịu, căm tình máu mủ ruột rà trong xã hội ghét nhưng cũng chính là thực dân nửa phong kiến lúc bấy hình ảnh tương phản giúp tác giờ. giả thể hiện người mẹ và tính tình cảm bé Hồng với mẹ mạnh mẽ, mãnh liệt hơn ? Diễn biến tâm trạng của bé 2. Tình yêu thương mãnh liệt của Hồng khi lần lượt nghe câu chú bé Hồng đối với người mẹ bất hỏi và thái độ của bà cô như hạnh của mình. thế nào? a. Những ý nghĩ, cảm xúc của chú bé khi trả lời người cô: - Khi nghe người cô hỏi lần Phân tích tâm  Mới đầu nghe cô hỏi : Lập tức đầu…. trạng của chú bé trong ký ức sống dậy hình ảnh vẻ Hồng mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ  phản ứng thông minh xuất phát từ sự nhạy cảm và lòng tin yêu mẹ của chú bé – Nhận ra ý nghĩa cay độc trên nét mặt và giọng nói của bà cô, không muốn tình thương yêu và lòng kính mến mẹ bị những rắp tâm
tanh bẩn xâm phạm - Sau lời hỏi thứ hai của cô  Lòng chú bé thắt lại, khóe mắt cay cay - Khi mục đích mỉa mai, nhục  Lòng đau đớn, phẫn uất không mạ của người cô trắng trơn còn nén nổi “ nước mắt tôi ròng phơi bày ở lời nói thứ ba ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ” ? Theo em chi tiết “ tôi cười  Cố gắng kìm nén nỗi đau xót, tức dài trong tiếng khóc” có ý tưởi đang dâng lên trong lòng. nghĩa gì? Trước hoàn cảnh ấy, bà cô ấy, bé Hồng nhỏ bé mà vẫn kiên cường, đau xót mà tự hào và đặc biệt vẫn dạt dào niềm tin yêu người mẹ khốn khổ của mình - Khi nghe người cô cứ tươi  Tâm trạng đau đớn, uất ức dâng cười kể về tình cảnh tội lên cực điểm. Lòng căm tức tột nghiệp của mẹ mình? cùng được bộc lộ bằng những chi Dẫn dắt : Sống trong hoàn tiết đấy ấn tượng với lời văn dồn cảnh như thế với tâm trạng dập, các hình ảnh, động từ mạnh mẽ đau đớn và tủi hờn như thế “ cô tôi chưa dứt câu… mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi” - Cho HS đọc đoạn “ Nhưng - Đọc đoạn văn b. Cảm giác sung sướng cực điểm khi được ở trong lòng mẹ : đến ngay giỗ đầu thầy tôi  ngã gục giữa sa mạc” Thảo luận  Tiếng gọi cuống quít, mừng tủi, xót xa, hy vọng thể hiện khát khao
tình mẹ, được gặp mẹ đến cháy bỏng. Hình ảnh so sánh đã lột tả tâm trạng hy vọng tột cùng- thất vọng tột cùng, đau khổ và hạnh phúc đến tột cùng - Đọc đoạn văn tả cảnh bé - Đuổi theo chiếc xe với cử chỉ vội Hồng gặp mẹ , trèo lên xe vã, bối rối, lập cập “ òa lên khóc rồi nằm trong lòng mẹ cứ thế nức nở” . Giọt nước mắt lần này khác hẳn lần trước; dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện. ? Cử chỉ, hành động, tâm - Phân tích chi - Cảm giác sung sướng đến cực trạng của chú bé Hồng lúc tiết điểm của đứa con khi ở trong lòng này như thế nào? - Thảo luận mẹ được tác giả diễn tả bằng cảm Cảm nghĩ của em khi đọc hứng đặc biệt say mê cùng những đoạn văn ấy? rung động vô cùng tinh tế. Đoạn văn như tạo ra một không gian của ánh sáng, màu sắc hương thơm vừa lạ lùng vừa gần gũi. Nó là hình ảnh của một TG đang bừng nở, hồi sinh, một thế giới dịu dàng kỷ niệm và ăm ắp tình mẫu tử. Chú bé Hồng bồng bềnh trôi trong cảm giác sung sướng, rạo rực, không mảy may nghĩ ngợi gì. Những lời cay độc của người cô, những tủi cực vừa qua bị
chìm đi giữa dòng cảm xúc miên man ấy. Có thể nói đây là một bài ca chân thành, cảm động và tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. Qua đoạn trích “ Trong lòng Thảo luận tổ đại 3. Chất trữ tình thấm đượm trong mẹ” hãy chứng minh văn diện trình bày VB: Nguyên Hồng giàu chất trữ - Tình huống và nội dung câu chuyện : Hoàn cảnh đáng thương tình? của chú bé Hồng; câu chuyện về một người mẹ phải âm thầm chịu nhiều cay đắng; nhiều thành kiến tàn ác, lòng tin yêu cùng sự tin cậy mà chú bé dành cho người mẹ của mình. - Dòng cảm xúc phong phú của chú bé Hồng : nỗi niềm xót xa tủi nhục, lòng căm giận sâu sắc, quyết liệt, tình yêu thương nồng nàn thắm thiết. - Các thể hiện của tác giả : kể + tả+ bộc lộ cảm xúc rất nhuần nhuyễn, các hình ảnh thể hiện tâm trạng, so sánh gây ấn tượng, giàu sức gợi cảm; lời văn nhiều khi say mê khác thường như được viết trong dòng cảm xúc mơn man dạt dào
Qua VB này, em hiểu thế nào Trả lời CN  Hồi kí là một thể của kí, viết lại là hồi kí? những điều chính mình đã trải qua, đã chứng kiến. ? Cho HS đọc câu hỏi 5 SGK tr Thảo luận Gợi ý : 20 - NH: Viết nhiều về phụ nữ và nhi đồng - NH : Dành cho phụ nữ và nhi đồng tấm lòng chan chứa thương yêu và thái độ nâng niu trân trọng : tác giả diễn tả thấm thía những nỗi cơ cực mà phụ nữ và nhi đồng phải gánh chịu thời trước; thấu hiểu trân trọng vẻ đẹp tâm hồn, đức tính cao quí của phụ nữ và nhi đồng. (Qua giọng văn, chi tiết hình ảnh tác giả miêu tả về chú bé Hồng và người mẹ bất hạnh của chú) Hướng dẫn HS tổng kết dựa - 1 HS đọc to III. Tổng kết ghi nhớ : mục tiêu và phần ghi nhớ của phần ghi nhớ (SGK tr 21 ) bài