Tỷ lệ công nhân thấm nhiễm benzen nghề nghiệp và các yếu tố liên quan ở Công ty cổ phần vật tư xăng dầu tại thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016<br /> <br /> <br /> TỶ LỆ CÔNG NHÂN THẤM NHIỄM BENZEN NGHỀ NGHIỆP VÀ CÁC<br /> YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT TƯ XĂNG DẦU TẠI<br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Lý Thành Trung*, Trịnh Hồng Lân*, Nguyễn Thị Thùy Dương*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Thấm nhiễm benzen nghề nghiệp đối với công nhân ngành xăng dầu là vấn đề ít được quan tâm<br /> tại Việt Nam, việc xác định tỷ lệ công nhân thấm nhiễm benzen nghề nghiệp là cần thiết nhằm đưa ra biện pháp<br /> dự phòng phù hợp.<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ công nhân thấm nhiễm benzen nghề nghiệp và các yếu tố liên quan ở Công ty cổ<br /> phần vật tư xăng dầu tại thành phố Hồ Chí Minh năm 2015.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang.<br /> Kết quả: Tỷ lệ thấm nhiễm benzen nghề nghiệp trong nghiên cứu là 10,3%. Nghề nghiệp và chỉ số khối cơ<br /> thể có mối liên quan tới thấm nhiễm benzen nghề nghiệp.<br /> Kết luận: Kết quả nghiên cứu cho thấy có tỷ lệ công nhân thấm nhiễm benzen nghề nghiệp là khá cao<br /> (10,3%). Cần tăng cường giám sát việc sử dụng bảo hộ lao động, cải thiện điều kiện làm việc, thời gian và chế độ<br /> dinh dưỡng hợp lý đối với người lao động.<br /> Từ khóa: benzen nghề nghiệp, công nhân xăng dầu<br /> ABSTRACT<br /> PROPORTION OF GASOLINE WORKERS IMBUED OCCUPATIONAL BENZENE AND ITS<br /> ASSOCIATED FACTORS AT COMECO COMPANY IN HO CHI MINH CITY<br /> Ly Thanh Trung, Trinh Hong Lan, Nguyen Thi Thuy Duong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 20 - Supplement of No 1 - 2016: 142 - 147<br /> Introduction: Occupational benzene for gasoline workers was an under-considered issue in Vietnam. The<br /> identification of the proportion of gasoline workers imbued occupational benzene is essential to establish proper<br /> preventive activities.<br /> Objectives: Estimate the proportion of gasoline workers imbued occupational benzene and its associated<br /> factors in COMECO in Ho Chi Minh, 2015.<br /> Results: The proportion of gasoline workers imbued occupational benzene was 10.3%. Occupation and Body<br /> Mass Index factors were significantly associated with occupational benzene.<br /> Conclusion: The study results showed that the proportion of gasoline workers imbued occupational benzene<br /> was relatively high (10.3%). It is necessary to strengthen supervision in labor protection use, to improve working<br /> environment, working time; and right diet for workers.<br /> Key works: occupational benzene, gasoline worker<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ lại hiệu quả kinh tế cao, năng suất và chất<br /> lượng sản phẩm cũng không ngừng tăng lên.<br /> Ngày nay, việc áp dụng nhiều thành tựu<br /> Song hành với những hiệu quả trên môi<br /> khoa học công nghệ trong sản xuất đã mang<br /> trường lao động cũng từng bước được cải<br /> <br /> * Viện Vệ sinh Y tế Công cộng<br /> Tác giả liên lạc : Lý Thành Trung ĐT: 0988826663 Email: lytrung8@gmail.com<br /> 142 Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> thiện, tuy vậy việc tiếp xúc với các chất độc Mục tiêu nghiên cứu<br /> hại có trong môi trường cho dù có nồng độ Xác định tỷ lệ công nhân thấm nhiễm benzen<br /> thấp vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất là với dung nghề nghiệp và các yếu tố liên quan ở Công ty cổ<br /> môi hữu cơ như benzen. Việc tiếp xúc thường phần vật tư xăng dầu tại thành phố Hồ Chí Minh<br /> xuyên với môi trường có chứa benzen trong năm 2015.<br /> không khí ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> người lao động, đặc biệt công nhân ngành<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> xăng dầu được xếp vào nhóm công nhân tiếp<br /> Cắt ngang.<br /> xúc với nghề nghiệp có nguy cơ cao do làm<br /> việc tại nơi có không khí xung quanh chứa Thời gian nghiên cứu<br /> benzen(4). Từ tháng 7/2014 đến tháng 6/2015.<br /> Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy có mối Địa điểm tiến hành nghiên cứu<br /> tương quan thuận mạnh giữa nồng độ benzen Tại phòng khám bệnh nghề nghiệp Viện Y tế<br /> và phenol trong nước tiểu(2). Nghiên cứu tại Ấn Công cộng TP.HCM và tại Công ty cổ phần vật<br /> Độ ghi nhận 88% công nhân xăng dầu có nguy tư xăng dầu.<br /> cơ phơi nhiễm với benzen nghề nghiệp(3). Tại Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu<br /> Myanmar, một nghiên cứu được tiến hành trên<br /> Lấy mẫu toàn bộ 311 công nhân đang làm<br /> công nhân xăng dầu khu vực Rangoon có tới việc tiếp xúc trực tiếp với xăng dầu của Công ty<br /> 26% số công nhân tham gia nghiên cứu có chỉ số cổ phần vật tư xăng dầu vào nghiên cứutại thành<br /> phenol niệu cao vượt mức bình thường(1). phố Hồ Chí Minh.<br /> Tại Viện Nam, hiện tại có rất ít nghiên cứu Phương pháp thu thập dữ kiện:<br /> trên công nhân ngành xăng dầu được tiến hành. Bước 1: Nghiên cứu thử nghiệm trên 30 công<br /> Năm 2013 thành phố Hồ Chí Minh có lưu lượng nhân tại các cây xăng Quận 6, Quận 10 và Quận<br /> phương tiện khoảng 500.000 xe ô tô và 4,5 triệu 11 tại TP.HCM nhằm thử nghiệm, hiệu chỉnh bộ<br /> xe máy, sản lượng tiêu thụ xăng dầu rất lớn câu hỏi đồng thời xem xét phát sinh trở ngại<br /> (khoảng 4.680.000 lít/ngày). Thành phố Hồ Chí trước khi tiến hành nghiên cứu chính thức.<br /> Minh hiện có tổng cộng 5 kho lưu trữ, 495 đại lý Bước 2: Phỏng vấn trực tiếp mặt đối mặt với<br /> và cửa hàng bán lẻ xăng dầu. Công ty cổ phần đối tượng được phỏng vấn để khai thác tiền sử<br /> vật tư xăng dầu hiện tại có khoảng 311 công và các yếu tố liên quan đến nghề nghiệp tiếp xúc<br /> nhân tại thành phố Hồ Chí Minh làm việc tiếp với benzen nghề nghiệp.<br /> xúc trực tiếp với xăng dầu có nguy cơ cao bị phơi Bước 3: Thu thập số liệu thứ cấp từ đợt khám<br /> nhiễm với benzen nghề nghiệp(6). Vì vậy, việc bệnh nghề nghiệp của công nhân Công ty cổ<br /> tiến hành nghiên cứu xác định tỷ lệ công nhân phần vật tư xăng dầu, các số liệu liên quan được<br /> thấm nhiễm benzen nghề nghiệp và các yếu tố hồi cứu qua hồ sơ khám bệnh nghề nghiệp. Đợt<br /> liên quan ở Công ty cổ phần vật tư xăng dầu tại khám bệnh nghề nghiệp được thực hiện cùng<br /> thành phố Hồ Chí Minh năm 2015 là cần thiết. thời điểm với các buổi phỏng vấn trực tiếp bao<br /> Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan gồm:<br /> trọng, kịp thời đưa ra các biện pháp dự phòng + Hồi cứu hồ sơ kết quả khám lâm sàng bệnh<br /> phù hợp góp phần trong công tác phòng chống nghề nghiệp theo hồ sơ khám bệnh nghề nghiệp<br /> bệnh nghề nghiệp và chăm sóc sức khỏe người (Mẫu ban hành kèm theo Thông tư số<br /> lao động. 12/2006/TT-BYT ngày 10 tháng 11 năm 2006 của<br /> Bộ Y tế). Kết quả khám lâm sàng được thực hiện<br /> <br /> <br /> Y tế Công cộng 143<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016<br /> <br /> cùng thời điểm với phỏng vấn trực tiếp và các Tổng số người lao động được phỏng vấn là<br /> thông tin cần thiết cho nghiên cứu được tập 311 người, trong đó đối tượng có độ tuổi từ 30-39<br /> huấn nhằm đảm bảo độ tin cậy. tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất (47,9%), tiếp đến là<br /> + Chỉ số phenol niệu được thu thập thông dưới 30 tuổi chiếm gần 32% và độ tuổi từ 40 tuổi<br /> qua kết quả xét nghiệm nước tiểu, đối tượng trở lên chỉ chiếm 20,3%. Trong số những người<br /> nghiên cứu được hướng dẫn trước một ngày được phỏng vấn thì công nhân nam chiếm đa số<br /> cách lấy nước tiểu 24 giờ theo đúng phương (90,7%), còn lại nữ chỉ chiếm 9,3%.<br /> pháp. Phương pháp lấy mẫu nước tiểu 24 giờ:<br /> mẫu nước tiểu phải được lấy vào bình nhựa 2 lít,<br /> từ 6 giờ sáng ngày hôm trước tới 6 giờ sáng ngày<br /> công nhân đi khám. Công nhân sẽ được phát<br /> bình nhựa 2 lít và được hướng dẫn cụ thể, nếu<br /> không lấy đủ mẫu 24 giờ sẽ phải lấy lại và được<br /> thu nhận lại. Mẫu nước tiểu lấy xong sẽ gửi Labo<br /> sinh hóa, khoa xét nghiệm, Viện Y tế Công cộng<br /> TP.HCM làm định lượng phenol niệu theo<br /> thường quy kỹ thuật của Viện Y học Lao động<br /> và Vệ sinh Môi trường(8).<br /> Phân tích dữ kiện Biểu đồ 1. Nghề nghiệp của công nhân<br /> Sử dụng phép kiểm chi bình phương để xét Kết quả phân tích cho thấy đa số đối tượng<br /> mối liên quan giữa tỷ lệ thấm nhiễm benzen thuộc bộ phận bán hàng (88,7%) trong khi đó lái<br /> nghề nghiệp với các biến số định tính (đặc điểm xe và phụ lái xe chiếm tỷ lệ khá thấp (11,3%).<br /> của người được phỏng vấn, tình trạng hút thuốc<br /> lá, tình trạng bệnh, phương tiện bảo hộ lao động,<br /> BMI). Nếu có một ô < 5 hoặc vọng trị < 5 thì dùng<br /> kiểm định chính xác Fisher. Mức độ tương quan<br /> được đo lường bằng tỷ số tỷ lệ hiện mắc PR<br /> (Prevalence Ratio) và khoảng tin cậy 95%.<br /> Sử dụng phép kiểm hồi quy logistic xác định<br /> mức độ liên quan giữa thấm nhiễm benzen nghề<br /> nghiệp với nghề nghiệp, tuổi nghề, nhóm tuổi, Biểu đồ 2. Tuổi nghề của công nhân (n=311)<br /> chỉ số khối cơ thể, tập thể dục bằng tỷ lệ hiện<br /> Kết quả phân tích cho thấy đối tượng nghiên<br /> mắc PR với khoảng tin cậy 95% với mức ý nghĩa<br /> cứu có số năm làm việc từ 5 năm trở xuống<br /> thống kê (p 10 năm 10(13,2) 66(86,8) 1,92<br /> Bình thường (