Vai trò của đạo đức và vấn đề giáo dục đạo đức cho sinh viên ở nước ta hiện nay

DiÔn ®µn Th«ng tin Khoa häc x· héi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> VAI TRß CñA §¹O §øC Vµ VÊN §Ò GI¸O DôC §¹O §øC<br /> CHO SINH VI£N ë N¦íC TA HIÖN NAY<br /> <br /> LuyÖn ThÞ Hång H¹nh (*)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ®iÒu chØnh vµ ®¸nh gi¸ c¸ch øng xö cña<br /> ëtrong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®−îc<br /> n−íc ta hiÖn nay, ®¹o ®øc lµ mét<br /> con ng−êi trong quan hÖ víi nhau vµ<br /> x· héi ®Æc biÖt quan t©m. Sù xuèng cÊp, quan hÖ víi x· héi. Chóng ®−îc thùc<br /> suy tho¸i vÒ mÆt ®¹o ®øc trong mét bé hiÖn bëi niÒm tin c¸ nh©n, bëi truyÒn<br /> phËn nh©n d©n, kÓ c¶ ë mét sè c¸n bé, thèng d©n téc vµ søc m¹nh cña d− luËn<br /> thùc sù lµ mét nguy c¬ ®¸ng lo ng¹i, x· héi” (1, tr.8).∗<br /> ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña Víi t− c¸ch lµ nh÷ng nguyªn t¾c,<br /> ®êi sèng x· héi. Sinh viªn lµ mét lùc quy t¾c, chuÈn mùc nh»m ®iÒu chØnh<br /> l−îng x· héi quan träng, lµ chñ nh©n hµnh vi con ng−êi, nh©n lo¹i bao giê<br /> t−¬ng lai cña ®Êt n−íc. Sù ph¸t triÓn cña còng cÇn ®Õn ®¹o ®øc. ChÝnh v× vËy, ®¹o<br /> ®Êt n−íc nh− thÕ nµo phô thuéc ®¸ng kÓ ®øc lu«n ®−îc xem lµ mét môc tiªu cña<br /> vµo chÊt l−îng gi¸o dôc nãi chung vµ mäi thêi kú ph¸t triÓn, mäi chÕ ®é x· héi<br /> gi¸o dôc ®¹o ®øc nãi riªng cho thÕ hÖ trÎ, vµ cña c¶ loµi ng−êi. Khi x· héi cµng<br /> tr−íc hÕt lµ häc sinh, sinh viªn. Trong tiÕn bé, cµng ph¸t triÓn th× nh©n lo¹i<br /> bµi viÕt nµy, chóng t«i muèn gãp thªm cµng cÇn ®Õn ®¹o ®øc. Vai trß quan<br /> mét tiÕng nãi vÒ vai trß cña ®¹o ®øc vµ träng cña ®¹o ®øc ®−îc thÓ hiÖn ë<br /> vÊn ®Ò gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn ë nh÷ng néi dung sau:<br /> n−íc ta hiÖn nay. Thø nhÊt, ®¹o ®øc lµ mét trong<br /> 1. VÒ vai trß cña ®¹o ®øc nh÷ng ph−¬ng thøc ®iÒu chØnh hµnh vi<br /> Víi triÕt häc Marx, ®¹o ®øc ®−îc con ng−êi, h−íng con ng−êi v−¬n tíi c¸c<br /> nh×n nhËn nh− mét h×nh th¸i ý thøc x· gi¸ trÞ ch©n - thiÖn - mü. Víi t− c¸ch mét<br /> héi, chÞu sù quy ®Þnh cña tån t¹i x· héi h×nh th¸i ý thøc x· héi, ®¹o ®øc bao<br /> vµ ph¶n ¸nh tån t¹i x· héi. NghÜa lµ ®¹o gåm nh÷ng nguyªn t¾c, chuÈn mùc x·<br /> ®øc ph¶n ¸nh nh÷ng ®ßi hái cña chÝnh héi, nhê ®ã con ng−êi tù gi¸c ®iÒu chØnh<br /> qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi vµ bÞ chi hµnh vi cho phï hîp víi lîi Ých, h¹nh<br /> phèi bëi ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi. Tõ phóc cña m×nh vµ sù tiÕn bé x· héi<br /> c¸ch tiÕp cËn cña ®¹o ®øc häc m¸c xÝt, trong mèi quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi,<br /> cã thÓ hiÓu “®¹o ®øc lµ mét h×nh th¸i ý gi÷a con ng−êi víi tù nhiªn.<br /> thøc x· héi, lµ tËp hîp nh÷ng nguyªn<br /> t¾c, quy t¾c, chuÈn mùc x· héi nh»m (∗)<br /> ThS., Tr−êng Cao ®¼ng C«ng nghiÖp H−ng Yªn.<br /> Vai trß cña ®¹o ®øc… 49<br /> <br /> Loµi ng−êi ®· t¹o ra nhiÒu ph−¬ng cao, hä sÏ tÝch cùc cèng hiÕn nhiÒu h¬n<br /> thøc ®iÒu chØnh hµnh vi: ph¸p luËt, ®Ó ®em l¹i h¹nh phóc cho b¶n th©n, gia<br /> chÝnh trÞ, t«n gi¸o, ®¹o ®øc, nghÖ thuËt. ®×nh vµ x· héi. Mét x· héi chØ thùc sù cã<br /> Trong ®ã, ®¹o ®øc lµ ph−¬ng thøc ®iÒu h¹nh phóc khi mµ ë ®ã con ng−êi biÕt<br /> chØnh ®Æc biÖt bëi nã ®iÒu chØnh hµnh vi sèng thiÖn víi nhau vµ biÕt hµnh ®éng<br /> con ng−êi trªn c¬ së tù nguyÖn do chÝnh v× nhau.<br /> chñ thÓ tiÕn hµnh. Sù ®iÒu chØnh nµy Nh− vËy, lý t−ëng tèi cao cña ®¹o<br /> th«ng qua c¸c con ®−êng bªn ngoµi - ®øc lµ h¹nh phóc, muèn cã h¹nh phóc<br /> yªu cÇu cña x· héi, d− luËn x· héi vµ th× con ng−êi cÇn ph¶i biÕt ®Êu tranh<br /> c¸c con ®−êng bªn trong - sù hèi thóc chèng l¹i c¸i ¸c, c¸i phi ®¹o ®øc, c¸i l¹c<br /> cña l−¬ng t©m vµ danh dù. Trªn c¬ së hËu, b¶o thñ vµ ph¶i kh«ng ngõng häc<br /> nhËn thøc ®−îc c¸c chuÈn mùc, quy t¾c, tËp, lao ®éng, s¸ng t¹o nh»m x©y dùng<br /> nghÜa vô ®¹o ®øc tõ ho¹t ®éng thùc tiÔn x· héi ®Ñp, v¨n minh cho thÕ hÖ h«m<br /> vµ qua gi¸o dôc b¶n th©n, chñ thÓ ®¹o nay vµ mai sau. §©y chÝnh lµ nguån gèc<br /> ®øc sÏ tù nguyÖn thùc hiÖn, tù ®iÒu h¹nh phóc ch©n chÝnh cña con ng−êi.<br /> chØnh c¸c hµnh vi ®¹o ®øc cho phï hîp<br /> Thø ba, ®¹o ®øc gãp phÇn thóc ®Èy<br /> víi yªu cÇu x· héi. Tõ ®ã, gióp hä nhËn<br /> sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ tiÕn bé x· héi.<br /> thøc vµ hµnh ®éng theo c¸i ch©n, c¸i<br /> §¹o ®øc ®−îc n¶y sinh tõ c¸c ho¹t ®éng<br /> thiÖn, c¸i mü.<br /> kinh tÕ nh−ng nã cã sù t¸c ®éng trë l¹i<br /> Thø hai, ®¹o ®øc lµ nhu cÇu, lµ yÕu<br /> kinh tÕ vµ cã vai trß tÝch cùc trong ®êi<br /> tè cÊu thµnh cña h¹nh phóc, gãp phÇn<br /> sèng. LÞch sö ®· chøng minh sù ph¸t<br /> nh©n ®¹o ho¸ con ng−êi vµ x· héi loµi<br /> triÓn kinh tÕ vµ tiÕn bé cña x· héi<br /> ng−êi. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sèng cña con<br /> kh«ng thÓ thiÕu vai trß cña ®¹o ®øc. Khi<br /> ng−êi lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh kh«ng<br /> x· héi loµi ng−êi cã giai cÊp, cã ¸p bøc,<br /> ngõng ®Ó c¶i t¹o tù nhiªn, c¶i t¹o x·<br /> bÊt c«ng th× viÖc ®Êu tranh cho c¸i<br /> héi, chèng l¹i nh÷ng lùc l−îng c¶n trë<br /> thiÖn, ®Èy lïi c¸i ¸c trë thµnh −íc m¬,<br /> sù ph¸t triÓn x· héi. §ã còng lµ qu¸<br /> kh¸t väng, ®éng lùc kÝch thÝch, cæ vò<br /> tr×nh ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cña<br /> nh©n lo¹i v−¬n lªn. V. I. Lenin ®· tõng<br /> b¶n th©n con ng−êi, ®em l¹i cho con<br /> kh¼ng ®Þnh: “§¹o ®øc gióp x· héi loµi<br /> ng−êi niÒm vui, nh÷ng c¶m gi¸c sung<br /> ng−êi tiÕn lªn cao h¬n, tho¸t khái ¸ch<br /> s−íng. Nh−ng kh«ng ph¶i mäi sù tho¶<br /> bãc lét lao ®éng” (2, tr.371).<br /> m·n ®Òu lµ h¹nh phóc theo ®óng nghÜa<br /> cña nã, mµ chØ cã sù tho¶ m·n nh÷ng 2. VÊn ®Ò gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn n−íc ta<br /> nhu cÇu chÝnh ®¸ng th× míi t¹o nªn hiÖn nay<br /> h¹nh phóc ch©n chÝnh cho con ng−êi. Do ®¹o ®øc cã vai trß ®Æc biÖt quan<br /> Khi tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®¹o ®øc träng, nªn viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc nh»m<br /> sÏ lµm cho con ng−êi thanh th¶n l−¬ng h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt, c¸c n¨ng lùc<br /> t©m, tù hµo vÒ cuéc sèng vµ nh÷ng gi¸ ®¹o ®øc cho thÕ hÖ trÎ nãi chung vµ sinh<br /> trÞ cao ®Ñp cña nã. Tõ ®ã, hä sÏ biÕt sèng viªn nãi riªng lu«n lµ mét yªu cÇu, mét<br /> th©n ¸i, v× nhau, biÕt yªu th−¬ng chia sÎ ho¹t ®éng cÇn thiÕt trong x· héi ta hiÖn<br /> lÉn nhau, gióp ®ì nhau h−íng tíi mét nay. Gi¸o dôc lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o gi÷<br /> cuéc sèng tèt ®Ñp ®Çy nh©n ¸i. Còng tõ vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh,<br /> ®©y, sù ý thøc vÒ nghÜa vô, l−¬ng t©m ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ng−êi, bëi nh−<br /> vµ tr¸ch nhiÖm cña con ng−êi ®−îc n©ng Khæng Tö - nhµ triÕt häc gi¸o dôc<br /> 50 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2012<br /> <br /> <br /> Trung Quèc ®· kh¼ng ®Þnh: Ngäc bÊt cña m×nh. Thùc chÊt cña viÖc gi¸o dôc<br /> tr¸c bÊt thµnh khÝ, nh©n bÊt häc bÊt tri ®¹o ®øc, nh− Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®·<br /> ®¹o (Còng nh− viªn ngäc dï nã lµ mét chØ râ, lµ lµm cho phÇn tèt ë trong mçi<br /> vËt quý hiÕm nh−ng ph¶i mµi dòa th× con ng−êi n¶y në nh− hoa mïa xu©n vµ<br /> míi trë thµnh ®å dïng cã gi¸ trÞ, con phÇn xÊu bÞ mÊt dÇn ®i. §ã lµ mét qu¸<br /> ng−êi nÕu kh«ng ®−îc gi¸o dôc th× còng tr×nh l©u dµi, cã l¾m khã kh¨n, phøc<br /> kh«ng biÕt ®¹o lý lµm ng−êi). t¹p; bëi lÏ, c¸i tèt - gièng nh− lóa ph¶i<br /> vun trång, ch¨m sãc rÊt khã nhäc th×<br /> Gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ qu¸ tr×nh t¸c<br /> míi tèt t−¬i ®−îc. Cßn c¸i xÊu vÝ nh− cá<br /> ®éng cã môc ®Ých cña chñ thÓ gi¸o dôc<br /> d¹i kh«ng cÇn ch¨m sãc còng mäc lu bï.<br /> ®Õn ®èi t−îng gi¸o dôc ®Ó h×nh thµnh<br /> ChÝnh v× thÕ, viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc<br /> trong hä nh÷ng yÕu tè, t×nh c¶m, niÒm tin,<br /> kh«ng thÓ bÞ xem nhÑ; tr¸i l¹i, cÇn ®Æc<br /> lý t−ëng vµ tÊt c¶ ®−îc thÓ hiÖn ë nh÷ng<br /> biÖt coi träng vµ ph¶i ®−îc tiÕn hµnh<br /> hµnh vi ®¹o ®øc. Ho¹t ®éng ®¹o ®øc chÝnh<br /> th−êng xuyªn, liªn tôc, nhÊt lµ ®èi víi<br /> lµ ho¹t ®éng cña con ng−êi, ®−îc ®iÒu<br /> thÕ hÖ trÎ.<br /> chØnh bëi ý thøc ®¹o ®øc cña chñ thÓ, hay<br /> Sinh viªn lµ mét bé phËn trong x·<br /> nãi c¸ch kh¸c, ®ã lµ sù thÓ hiÖn nh÷ng<br /> héi, phÇn lín hä lµ nh÷ng thanh niªn<br /> n¨ng lùc, phÈm chÊt ®¹o ®øc cña con<br /> trÎ tuæi, hiÕu ®éng, s¸ng t¹o, th«ng<br /> ng−êi. Do ®ã, gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ qu¸ tr×nh<br /> minh, cã ®êi sèng t©m lý ph¸t triÓn rÊt<br /> chuyÓn nh÷ng yªu cÇu ®¹o ®øc cña x· héi<br /> phong phó, dÔ thÝch øng víi c¸c t¸c<br /> thµnh nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ nh©n,<br /> ®éng kh¸c nhau cña hiÖn thùc xung<br /> thµnh sù hiÓu biÕt, thµnh ý chÝ, niÒm tin,<br /> quanh, h¨ng h¸i trong ho¹t ®éng, ham<br /> thµnh nhu cÇu, ®éng c¬, n¨ng lùc bªn<br /> hiÓu biÕt, thÝch ®æi míi,... Song, do ®ang<br /> trong cña mçi c¸ nh©n vµ sau ®ã lµ sù tù<br /> trong ®é tuæi b¾t ®Çu ph¸t triÓn, ®Þnh<br /> nguyÖn, tù gi¸c hµnh ®éng.<br /> h×nh vÒ mÆt nh©n c¸ch vµ vÒ t©m lý løa<br /> HiÖn nay, trong bèi c¶nh toµn cÇu tuæi nªn kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng<br /> hãa vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ mÆt h¹n chÕ. Häc sinh, sinh viªn xuÊt<br /> tr−êng, ®¹o ®øc trong x· héi ®ang lµ th©n tõ c¸c giai cÊp, c¸c tÇng líp x· héi<br /> mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. Quan kh¸c nhau, l¹i ®ang trong giai ®o¹n cßn<br /> niÖm vÒ ®¹o ®øc cã nh÷ng biÕn ®æi phô thuéc nhiÒu vµo gia ®×nh c¶ vÒ kinh<br /> nhanh chãng cïng víi sù biÕn ®æi cña tÕ lÉn kinh nghiÖm sèng. V× vËy, hä<br /> c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi. Trong c¸c kh«ng thÓ kh«ng bÞ ¶nh h−ëng bëi<br /> NghÞ quyÕt cña §¶ng, c¸c tµi liÖu cña nh÷ng t¸c ®éng cña m«i tr−êng x· héi,<br /> ngµnh gi¸o dôc - ®µo t¹o ®Òu ®· ®Ò cËp gia ®×nh. Thùc tÕ cho thÊy, do bÞ t¸c<br /> ®Õn vai trß quan träng cña vÊn ®Ò gi¸o ®éng bëi mÆt tr¸i cña c¬ chÕ thÞ tr−êng<br /> dôc ®¹o ®øc, coi viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ còng nh− nh÷ng c¸m dç ®êi th−êng, mét<br /> nhiÖm vô trung t©m cña ngµnh, nh»m bé phËn häc sinh, sinh viªn cã nhËn thøc<br /> thùc hiÖn môc tiªu cao nhÊt lµ “d¹y hêi hît vÒ lý t−ëng, l−êi häc tËp, rÌn<br /> ng−êi”. Do ®ã, gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh luyÖn, kh«ng ®ñ b¶n lÜnh ®Ó ®Êu tranh<br /> viªn ë n−íc ta hiÖn nay chÝnh lµ h−íng v−ît qua nh÷ng c¸i xÊu, c¸i tiªu cùc;<br /> hä tíi nh÷ng gi¸ trÞ ®Ých thùc cña ®êi thËm chÝ, bÞ cuèn hót vµo nh÷ng dßng<br /> sèng x· héi, lµm cho hä nhËn thøc ®óng xo¸y tiªu cùc, nh− cê b¹c, nghiÖn hót,<br /> vµ thÓ hiÖn ®−îc nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®¸nh nhau, trém c¾p, m¹i d©m...; hä<br /> ®øc x· héi qua nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc kh«ng nghÜ ®Õn nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm<br /> Vai trß cña ®¹o ®øc… 51<br /> <br /> cña m×nh ®èi víi gia ®×nh vµ x· héi. T×nh Gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ c«ng t¸c v« cïng<br /> tr¹ng ®ã cho thÊy, nÕu kh«ng cã sù qu¶n quan träng vµ cÊp b¸ch hiÖn nay, nã gãp<br /> lý, gi¸o dôc chÆt chÏ cña gia ®×nh, nhµ phÇn n©ng cao tinh thÇn vµ tr¸ch nhiÖm<br /> tr−êng vµ x· héi th× rÊt cã thÓ dÉn ®Õn sù cña sinh viªn trong häc tËp, nghiªn cøu<br /> ph¸t triÓn kh«ng tèt vÒ mÆt nh©n c¸ch ®Ó trë thµnh ng−êi lao ®éng – trÝ thøc<br /> cña kh«ng Ýt häc sinh, sinh viªn. giái, nh÷ng c«ng d©n h÷u Ých cña x· héi.<br /> Cïng víi gi¸o dôc tri thøc khoa häc, §èi víi sinh viªn, hµnh trang cÇn thiÕt<br /> gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn gãp phÇn ®Ó hä b−íc vµo ®êi chÝnh lµ tri thøc. Do<br /> quan träng trong viÖc h×nh thµnh vµ ®ã, nhiÖm vô quan träng cña sinh viªn<br /> ph¸t triÓn ë hä nh©n c¸ch ng−êi lao h«m nay lµ häc tËp vµ s¸ng t¹o, häc tËp<br /> ®éng - trÝ thøc trong t−¬ng lai. Nh©n kh«ng chØ cã ý nghÜa lµ häc kiÕn thøc<br /> c¸ch lµ tæng hoµ c¸c gi¸ trÞ, c¸c chøc mµ cßn ph¶i kh¸m ph¸ tri thøc, lµ<br /> n¨ng x· héi mµ con ng−êi ®¶m nhiÖm, nghiªn cøu khoa häc vµ s¸ng t¹o c«ng<br /> tù biÓu hiÖn ra trong ®êi sèng c¸ thÓ cña nghÖ, nh−ng ®Ó häc tËp vµ ®¹t kÕt qu¶<br /> nã. Mét nh©n c¸ch ®−îc xem lµ hoµn tèt, cÇn ph¶i ®Æt cho m×nh mét c¸i ®Ých,<br /> thiÖn khi cã ®ñ ®øc lÉn tµi, “hång” vµ tù t×m cho m×nh mét c¸ch häc hiÖu qu¶<br /> “chuyªn”, trong ®ã ®¹o ®øc lµ gèc. Cã vµ s¸ng t¹o, biÕt kÕt hîp häc ®i ®«i víi<br /> thÓ nãi, sinh viªn nh− lµ mét chñ thÓ hµnh, ®Ó chiÕm lÜnh kiÕn thøc phôc vô<br /> ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hoµn cho c«ng viÖc, cuéc sèng, lËp th©n, lËp<br /> thiÖn nh©n c¸ch. Do ®ã, rÊt cÇn cã sù nghiÖp, gãp phÇn x©y dùng n−íc nhµ<br /> ®Þnh h−íng cña gi¸o dôc. Bªn c¹nh giµu m¹nh, cã thÓ s¸nh vai víi c¸c<br /> nh÷ng −u ®iÓm, sinh viªn còng cã nhiÒu c−êng quèc n¨m ch©u trªn thÕ giíi.<br /> khuyÕt ®iÓm, nh− thiÕu tù chñ, bång Muèn vËy, hä tr−íc hÕt ph¶i lµ nh÷ng<br /> bét, n«n nãng, hÊp tÊp, thiÕu thùc tÕ...; con ng−êi cã ®¹o ®øc, tøc ph¶i lµ ng−êi<br /> bëi tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm cã gi¸o dôc.<br /> sèng ch−a s©u s¾c. Nh÷ng khiÕm Gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn<br /> khuyÕt trong nh©n c¸ch cña sinh viªn chÝnh lµ qu¸ tr×nh nh»m n©ng cao tr×nh<br /> nÕu kh«ng sím ®−îc kh¾c phôc th× hä sÏ ®é nhËn thøc ®¹o ®øc, gi÷ g×n nh÷ng gi¸<br /> khã mµ ®¶m ®−¬ng ®−îc vai trß ng−êi trÞ, chuÈn mùc ®¹o ®øc tèt ®Ñp ®· ®−îc<br /> chñ t−¬ng lai cña n−íc nhµ. ViÖc gi¸o c¸c thÕ hÖ tr−íc t¹o nªn, x©y dùng<br /> dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn gióp hä nh÷ng quan ®iÓm, quan niÖm sèng tÝch<br /> chuyÓn c¸c quan niÖm ®¹o ®øc tõ tù<br /> cùc, chèng l¹i c¸c hiÖn t−îng phi ®¹o<br /> ph¸t sang tù gi¸c, tõ bÞ ®éng sang chñ<br /> ®øc, ph¶n v¨n ho¸... nh»m ®¸nh thøc<br /> ®éng, n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc c¸c<br /> l−¬ng t©m, kh¬i dËy lßng nh©n ¸i, ®øc<br /> gi¸ trÞ ®¹o ®øc; hiÓu ®óng ch©n gi¸ trÞ<br /> tÝnh vÞ tha, sù bao dung trong mçi con<br /> cña c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, nhËn thÊy gi¸<br /> ng−êi, h×nh thµnh trong hä nh÷ng phÈm<br /> trÞ vµ ý nghÜa cuéc sèng mang tÝnh nh©n<br /> chÊt nh©n c¸ch cÇn thiÕt. V× vËy, viÖc<br /> b¶n, nh©n ¸i, nh©n v¨n s©u s¾c. §ång<br /> gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh viªn hiÖn nay<br /> thêi, gióp hä kh¾c phôc nh÷ng quan<br /> cÇn tËp trung vµo mét sè néi dung c¬<br /> niÖm lÖch l¹c, x©y dùng nh÷ng phÈm<br /> b¶n sau:<br /> chÊt ®¹o ®øc míi vµ lèi sèng phï hîp;<br /> t¹o kh¶ n¨ng phßng ngõa c¸c ph¶n gi¸ Mét lµ, gi¸o dôc lý t−ëng c¸ch<br /> trÞ ®¹o ®øc, ph¶n gi¸ trÞ v¨n hãa trong m¹ng, truyÒn thèng ®¹o ®øc cña d©n téc<br /> mçi mét nh©n c¸ch. cho sinh viªn.<br /> 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2012<br /> <br /> <br /> Trong cuéc sèng, con ng−êi kh«ng cßn ph¶i nu«i d−ìng, båi ®¾p cho sinh<br /> thÓ sèng mµ kh«ng cã lý t−ëng, ®Æc biÖt viªn lßng nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng vµ ph−¬ng<br /> lµ ®èi víi thÕ hÖ trÎ ®ang trµn ®Çy sinh ph¸p c¸ch m¹ng, nhÊt lµ nh÷ng hiÓu biÕt,<br /> lùc, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, ham hiÓu biÕt, tiÕp cËn vÊn ®Ò míi trong cuéc sèng.<br /> ®ang ph¸t triÓn ®Ó hoµn thiÖn nh©n Cïng víi gi¸o dôc lý t−ëng c¸ch<br /> c¸ch. Kh«ng cã lý t−ëng vµ niÒm tin th× m¹ng lµ gi¸o dôc truyÒn thèng ®¹o ®øc<br /> lµm sao cã ®øc hy sinh vµ lßng dòng cho sinh viªn. Hä sÏ lµ nh÷ng trÝ thøc trÎ<br /> c¶m; sù cao th−îng vµ lßng vÞ tha; d¸m ®¶m nhËn vai trß chñ ®¹o trong c«ng<br /> nghÜ, d¸m lµm, d¸m chÊp nhËn khã cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n−íc<br /> kh¨n, gian khæ... nghÜa lµ kh«ng thÓ trong t−¬ng lai. Gi¸o dôc nh÷ng gi¸ trÞ<br /> h×nh thµnh, ph¸t triÓn nh÷ng phÈm nh©n v¨n cho sinh viªn ®Ó h×nh thµnh ë<br /> chÊt ®¹o ®øc, nh÷ng gi¸ trÞ nh©n c¸ch hä mét nh©n c¸ch trän vÑn. Trong ®iÒu<br /> cho con ng−êi. Bëi vËy, lý t−ëng võa lµ kiÖn hiÖn nay, sinh viªn cÇn ®−îc ®Þnh<br /> môc tiªu cao c¶ mµ con ng−êi h−íng tíi, h−íng râ rµng vÒ truyÒn thèng nh©n ¸i<br /> võa lµ ®éng lùc th«i thóc con ng−êi l©u ®êi cña d©n téc, khuyÕn khÝch lµm<br /> hµnh ®éng ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu, lîi ®iÒu thiÖn, chèng ®iÒu ¸c, tÝch cùc b¶o vÖ<br /> Ých cña m×nh vµ cña x· héi, lý t−ëng lµ m«i tr−êng tù nhiªn vµ x· héi trong s¹ch<br /> tr¹ng th¸i hoµn h¶o nhÊt mµ ng−êi ta v× cuéc sèng cña con ng−êi hiÖn t¹i vµ<br /> mong muèn ®¹t tíi. Lý t−ëng th«i thóc t−¬ng lai. Bªn c¹nh ®ã, cÇn trang bÞ cho<br /> con ng−êi hµnh ®éng ®Ó tháa m·n c¸c sinh viªn nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n; tinh<br /> nhu cÇu, lîi Ých. V× thÕ, sinh viªn rÊt thÇn lao ®éng cÇn cï, lèi sèng tiÕt kiÖm,<br /> cÇn nh÷ng t¸c ®éng cña gi¸o dôc x· héi gi¶n dÞ; ph¸t huy tinh thÇn hiÕu häc...<br /> ®Ó ®Þnh h−íng cho hä thùc hiÖn lý t−ëng<br /> Hai lµ, gi¸o dôc cho sinh viªn ý thøc<br /> ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi mµ<br /> tù gi¸c, cÇn cï, s¸ng t¹o trong häc tËp<br /> §¶ng vµ d©n téc ta ®· lùa chän. Gi¸o<br /> vµ nghiªn cøu khoa häc.<br /> dôc lý t−ëng c¸ch m¹ng cho sinh viªn<br /> chÝnh lµ gi¸o dôc lý t−ëng sèng vµ niÒm §Ó cã mét nh©n c¸ch ph¸t triÓn vµ<br /> tin vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng do §¶ng hoµn thiÖn th× qu¸ tr×nh tù tu d−ìng,<br /> l·nh ®¹o. CÇn trang bÞ cho sinh viªn thÕ rÌn luyÖn ®¹o ®øc cña c¸ nh©n ®ãng vai<br /> giíi quan duy vËt, ph−¬ng ph¸p luËn biÖn trß quan träng quyÕt ®Þnh. Sù h×nh<br /> chøng vµ nh©n sinh quan c¸ch m¹ng thµnh c¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc cña sinh<br /> nh»m lµm cho hä nhËn thøc râ con ®−êng viªn kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ tiÕp thu gi¸<br /> ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng ViÖt trÞ, chuÈn mùc ®¹o ®øc ®· cã, mµ cßn<br /> Nam lµ ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ ph¶i do qu¸ tr×nh tù gi¸o dôc, rÌn luyÖn,<br /> nghÜa x· héi. §iÒu ®ã gióp sinh viªn phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña b¶n th©n<br /> kh«ng dao ®éng, bi quan khi gÆp khã hä. V× vËy, gi¸o dôc ®¹o ®øc cho sinh<br /> kh¨n, lu«n gi÷ v÷ng lËp tr−êng quan viªn ®ßi hái chóng ta ph¶i x©y dùng,<br /> ®iÓm, cã thªm ý chÝ, nghÞ lùc ®Ó v−ît qua h×nh thµnh ë hä ý thøc tù gi¸c, tÝch cùc,<br /> mäi gian khæ trªn b−íc ®−êng ®êi. chñ ®éng, s¸ng t¹o trong häc tËp vµ<br /> TruyÒn thô lý t−ëng c¸ch m¹ng cho nghiªn cøu khoa häc ®Ó hä cã thÓ trë<br /> häc sinh, sinh viªn kh«ng chØ nh»m gióp thµnh nh÷ng nhµ khoa häc, nhµ trÝ thøc<br /> hä lÜnh héi ®−îc c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, lÞch tµi n¨ng trong t−¬ng lai.<br /> sö, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch Héi nghÞ “Gi¸o dôc trong thÕ kû<br /> theo yªu cÇu môc tiªu cña gi¸o dôc mµ XXI vïng ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng” ®·<br /> Vai trß cña ®¹o ®øc… 53<br /> <br /> ®−a ra 4 môc tiªu häc tËp, ®ã lµ: häc ®Ó cao, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, gãp phÇn<br /> biÕt, häc ®Ó lµm, häc ®Ó cïng chung to lín trong viÖc kh¾c phôc lèi sèng thùc<br /> sèng vµ häc ®Ó tù kh¼ng ®Þnh m×nh (®Ó dông, ch¹y theo ®ång tiÒn th× kh«ng chØ<br /> lµm ng−êi). §©y còng cã thÓ nãi lµ môc b»ng lý thuyÕt mµ ph¶i b»ng c¶ hµnh<br /> tiªu häc tËp cña sinh viªn ViÖt Nam ®éng, kh«ng chØ lµ lý luËn ®¹o ®øc mµ cßn<br /> hiÖn nay. §Ó chuyÓn 4 môc tiªu trªn lµ thùc tiÔn ®¹o ®øc. Thùc tiÔn cña c«ng<br /> thµnh ®éng c¬ häc tËp cho sinh viªn ®ßi cuéc ®æi míi ®Êt n−íc hiÖn nay ®ang ®ßi<br /> hái chóng ta cÇn rÌn luyÖn cho hä ý thøc hái sinh viªn ph¶i cã b¶n lÜnh nh©n c¸ch<br /> häc tËp tù gi¸c, tÝnh cÇn mÉn, siªng v÷ng vµng, mét lèi sèng v¨n minh, hiÖn<br /> n¨ng, cã c¸ch häc s¸ng t¹o, tr¸nh rËp ®¹i, mét tinh thÇn céng s¶n, ®oµn kÕt<br /> khu«n, m¸y mãc, thô ®éng, häc ph¶i ®i gióp ®ì lÉn nhau ®−îc t¹o nªn tõ trong<br /> ®«i víi hµnh,... §ång thêi, cÇn ®Þnh s©u th¼m cña truyÒn thèng d©n téc.<br /> h−íng cho hä th¸i ®é häc tËp ®óng ®¾n,<br /> Lèi sèng v¨n hãa thÓ hiÖn ë c¸ch<br /> thùc chÊt vµ tù gi¸c, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng<br /> sèng gi¶n dÞ, trung thùc, dòng c¶m.<br /> môc tiªu häc cho ai, häc ®Ó lµm g× vµ<br /> Sèng trung thùc lµ lu«n t«n träng sù<br /> häc nh− thÕ nµo...<br /> thËt, ch©n lý, yªu lÏ ph¶i, ghÐt sù gi¶<br /> ViÖc gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c, cÇn cï, dèi. RÌn luyÖn lèi sèng trung thùc ph¶i<br /> s¸ng t¹o... trong häc tËp vµ nghiªn cøu b¾t ®Çu tõ chÝnh b¶n th©n. NÕu kh«ng<br /> khoa häc cho sinh viªn sÏ gãp phÇn t¹o trung thùc víi b¶n th©n th× kh«ng thÓ<br /> nªn b¶n lÜnh trÝ tuÖ cho hä khi b−íc vµo trung thùc víi mäi ng−êi. Trung thùc<br /> nÒn kinh tÕ tri thøc. §ång thêi, nã cã ph¶i ®i liÒn víi dòng c¶m. Cã dòng c¶m<br /> gi¸ trÞ ®Þnh h−íng cho sinh viªn phÊn th× sinh viªn míi can ®¶m thõa nhËn<br /> ®Êu trë thµnh ng−êi tèt, hä biÕt tù ®iÒu nh÷ng sai lÇm, thiÕu sãt cña b¶n th©n,<br /> chØnh hµnh vi cña m×nh, cã ®¹o ®øc, lèi míi cã quyÕt t©m söa ch÷a. Cã can ®¶m,<br /> sèng trung thùc, cã môc ®Ých, ®éng c¬ cã dòng khÝ sinh viªn míi ®Êu tranh<br /> häc tËp ®óng ®¾n ®Ó ngµy mai lËp chèng l¹i nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i ë<br /> nghiÖp, trë thµnh ng−êi cã tµi, cã ®øc ngoµi x· héi ®Ó b¶o vÖ lÏ ph¶i, sù thËt<br /> cèng hiÕn cho x· héi vµ xøng ®¸ng lµ c«ng lý.<br /> ng−êi chñ t−¬ng lai cña ®Êt n−íc.<br /> TÝnh v¨n hãa trong lèi sèng cßn thÓ<br /> Ba lµ, gi¸o dôc lèi sèng v¨n hãa cho<br /> hiÖn ë hoµi b·o, nghÞ lùc, chÝ tiÕn thñ.<br /> sinh viªn.<br /> Con ng−êi sèng th× ph¶i cã −íc m¬, hoµi<br /> Theo Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®øc vµ b·o. SÏ lµ v« vÞ nÕu con ng−êi sèng<br /> tµi lµ hai yÕu tè cèt yÕu cña nh©n c¸ch, kh«ng cã nh÷ng hoµi b·o ®Ó theo ®uæi,<br /> gi÷a chóng cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi kh«ng cã nghÞ lùc vµ chÝ tiÕn thñ ®Ó<br /> nhau; trong ®ã, ®¹o ®øc lµ gèc cña con v−ît qua nh÷ng th¸ch thøc trªn ®−êng<br /> ng−êi. C¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc ®−îc thÓ ®êi... Thùc tiÔn cho thÊy, x¸c ®Þnh hoµi<br /> hiÖn th«ng qua nh÷ng hµnh vi, lèi sèng b·o ®óng ®· khã, nh−ng thùc hiÖn hoµi<br /> cña mçi ng−êi. Lèi sèng trong s¹ch, lµnh b·o l¹i cµng khã h¬n nhiÒu. Con ®−êng<br /> m¹nh lµ ®éng lùc lín gióp con ng−êi vµ hiÖn thùc hãa hoµi b·o, môc tiªu, lý<br /> x· héi v−¬n tíi tÇm cao v¨n hãa. t−ëng cã l¾m gian nan, trë ng¹i ®ßi hái<br /> §Ó gi¸o dôc cho sinh viªn cã mét lèi mçi ng−êi ph¶i cã ý chÝ, nghÞ lùc phi<br /> sèng ®Ñp, mang tÝnh nh©n b¶n vµ nh©n th−êng ®Ó v−ît qua mäi thö th¸ch cña<br /> v¨n s©u s¾c, tÝnh khoa häc vµ thÈm mü hoµn c¶nh. Do ®ã, sinh viªn cÇn ph¶i<br /> 54 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.2012<br /> <br /> <br /> rÌn luyÖn c¸c ®øc tÝnh kiªn tr×, bÒn bØ, Tãm l¹i, ®¹o ®øc lµ nÒn t¶ng, yÕu tè<br /> nhÉn n¹i, kh«ng ng¹i khã; ph¶i cã chÝ cèt lâi trong cÊu tróc nh©n c¸ch cña con<br /> tiÕn thñ, tinh thÇn cÇu tiÕn, ham häc ng−êi nãi chung vµ sinh viªn nãi riªng.<br /> hái. Häc ë mäi n¬i, mäi lóc, mäi ng−êi. §¹o ®øc ë mçi ng−êi kh«ng ph¶i tù<br /> Ph¶i khiªm tèn häc hái, coi viÖc häc lµ nhiªn mµ cã, ®ã lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸<br /> viÖc lµm suèt ®êi. MÆt kh¸c, sinh viªn tr×nh häc tËp, phÊn ®Êu, tu d−ìng vµ<br /> cßn ph¶i chèng l¹i thãi kiªu c¨ng, tù rÌn luyÖn l©u dµi. Ng−êi cã ®¹o ®øc lµ<br /> phô, tù cao, tù ®¹i... ng−êi cã gi¸o dôc, qua gi¸o dôc vµ tù<br /> Bèn lµ, gi¸o dôc t×nh b¹n ch©n gi¸o dôc. Gi¸o dôc lµ ®éng lùc, lµ con<br /> chÝnh, t×nh yªu trong s¸ng. ®−êng c¬ b¶n nhÊt cho sù h×nh thµnh,<br /> Gi¸o dôc ®¹o ®øc trong t×nh b¹n, ph¸t triÓn nh©n c¸ch, ph¸t triÓn n¨ng<br /> t×nh yªu cho sinh viªn lµ nhiÖm vô v« lùc s¸ng t¹o cña sinh viªn; ®ång thêi, lµ<br /> cïng cÇn thiÕt ®Ó gióp cho hä cã c¸i cÇu nèi chuyÓn t¶i tri thøc cho tuæi trÎ<br /> nh×n vµ hµnh ®éng ®óng ®¾n trong viÖc b−íc vµo c¸c nÒn v¨n minh cña nh©n<br /> x©y dùng cho m×nh mét t×nh b¹n ch©n lo¹i. §Æc biÖt, ®èi víi sinh viªn n−íc ta<br /> chÝnh, t×nh yªu trong s¸ng. hiÖn nay th× gi¸o dôc ®¹o ®øc lµ kh©u<br /> träng yÕu, bëi ®ã lµ con ®−êng gióp hä<br /> T×nh b¹n ch©n chÝnh, t×nh yªu trong<br /> thùc sù trë thµnh con ng−êi vµ lµm<br /> s¸ng, cao ®Ñp chÝnh lµ ®iÓm tùa, lµ<br /> ng−êi theo ®óng nghÜa cña tõ nµy.<br /> nguån søc m¹nh tinh thÇn gióp hä v−¬n<br /> lªn trong cuéc sèng, gióp hä g¾n bã víi<br /> tËp thÓ, víi céng ®ång, lu«n cã ý thøc Tµi liÖu tham kh¶o<br /> h−íng tíi tËp thÓ, quan t©m, gióp ®ì,<br /> t−¬ng trî lÉn nhau, nhê ®ã h×nh thµnh 1. TrÇn HËu Kiªm. Gi¸o tr×nh ®¹o ®øc<br /> mét t×nh c¶m ®¹o ®øc tèt ®Ñp, trong häc. H.: ChÝnh trÞ Quèc gia, 1997.<br /> s¸ng trong mçi con ng−êi. T×nh b¹n nh− 2. V. I. Lenin. Toµn tËp (t.41). M.: TiÕn<br /> chiÕc cÇu nèi gi÷a hä víi céng ®ång, víi bé, 1981.<br /> tËp thÓ, t¹o nªn sù giao thoa tinh thÇn,<br /> gãp phÇn hoµn thiÖn nh©n c¸ch ®¹o ®øc 3. Ban ChÊp hµnh Héi Sinh viªn ViÖt<br /> sinh viªn. Nam. B¸o c¸o tæng kÕt t¹i §¹i héi<br /> ®¹i biÓu toµn quèc Héi Sinh viªn<br /> T×nh b¹n lµ c¬ së cña t×nh yªu bÒn<br /> ViÖt Nam lÇn thø VIII. H.: 2009.<br /> chÆt, trong s¸ng. Sù ph¸t triÓn cña t×nh<br /> b¹n ®Ñp gi÷a hai ng−êi kh¸c giíi lµ c¬ së 4. TrÞnh Duy Huy. X©y dùng ®¹o ®øc<br /> ®Ó n¶y sinh mét t×nh yªu ®Ñp. T×nh yªu míi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng<br /> ®Ñp lµ niÒm h¹nh phóc, ®éng lùc thóc ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. H.:<br /> giôc sinh viªn cã ý thøc v−¬n lªn hoµn ChÝnh trÞ quèc gia, 2009.<br /> thiÖn nh©n c¸ch, häc tËp trau dåi tri 5. Hå ChÝ Minh nãi vÒ ®¹o ®øc c¸ch<br /> thøc ®Ó ngµy mai lËp nghiÖp. m¹ng. H.: Lý luËn chÝnh trÞ, 2007.<br /> T×nh b¹n ch©n chÝnh vµ t×nh yªu<br /> 6. Ph¹m Minh H¹c. VÒ gi¸o dôc. H.:<br /> trong s¸ng sÏ lµ ®éng lùc tiÕp thªm søc<br /> Gi¸o dôc, 2003.<br /> m¹nh n©ng b−íc cho hä v−ît qua mäi khã<br /> kh¨n, gian khæ v−¬n lªn trong cuéc sèng, 7. Ph¹m §×nh NghiÖp. Gi¸o dôc lý<br /> phÊn ®Êu häc tËp, rÌn luyÖn trë thµnh t−ëng cho thanh niªn hiÖn nay. H.:<br /> ng−êi cã Ých cho gia ®×nh vµ x· héi. Thanh niªn, 2002.<br />