Vấn đề cạnh tranh công chúng giữa báo điện tử và báo in - Nguyễn Thu Sang

71 Xã hội học, số 4 - 2009<br /> <br /> <br /> <br /> VÊn ®Ò c¹nh tranh c«ng chóng<br /> gi÷a b¸o ®iÖn tö vµ b¸o in<br /> <br /> NguyÔn Thu Giang<br /> <br /> 1. DÉn nhËp<br /> Nh÷ng n¨m qua, c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng ®ang gãp phÇn lµm thay<br /> ®æi nhanh chãng hÇu nh­ mäi lÜnh vùc trong ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi trªn toµn thÕ giíi<br /> nãi chung vµ ë ViÖt Nam nãi riªng.<br /> Nh×n vµo lÞch sö, chóng ta thÊy r»ng nÕu nh­ truyÒn th«ng xuÊt hiÖn cïng víi sù ra ®êi<br /> cña con ng­êi th× truyÒn th«ng ®¹i chóng l¹i chØ xuÊt hiÖn víi sù hç trî cña khoa häc c«ng<br /> nghÖ. V× lÏ nµy, trªn mét ph­¬ng diÖn nµo ®ã, quan ®iÓm l¹c quan “Ph­¬ng tiÖn chÝnh lµ<br /> th«ng ®iÖp” 1 cña nhµ nghiªn cøu Marshall McLuhan lµ cã c¨n cø. Tuy nhiªn, mét gãc nh×n<br /> 0F<br /> P<br /> 1T 1T<br /> P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> thuÇn tuý kü thuËt nh­ vËy cã thÓ dÉn tíi nh÷ng kÕt luËn m¸y mãc, ngay c¶ trong thêi ®¹i<br /> “bïng næ” cña c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng.<br /> C¸ch ®©y nhiÒu thÕ kû, lo¹i h×nh truyÒn th«ng cæ ®iÓn nhÊt lµ b¸o in ra ®êi, më ra<br /> kh¶ n¨ng tiÕp cËp th«ng tin cho qu¶ng ®¹i quÇn chóng - ®iÒu tr­íc kia bÞ bã hÑp bëi<br /> quyÒn lùc nhµ thê. Sau sù thèng trÞ cña b¸o in trong mét thêi gian kh¸ dµi, sù xuÊt hiÖn<br /> cña ph¸t thanh ®· thóc ®Èy nh÷ng nghiªn cøu truyÒn th«ng ®¹i chóng mang tÝnh hÖ<br /> thèng ®Çu tiªn, bëi lÏ, ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng nµy ®· ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò<br /> míi ®ßi hái ®­îc nghiªn cøu mét c¸ch thÊu ®¸o, ®Æc biÖt lµ vÒ qu¸ tr×nh vµ hiÖu qu¶<br /> truyÒn th«ng.<br /> Nöa sau thÕ kû XX, sù xuÊt hiÖn cña ti vi l¹i ®Æt ra nhiÒu c©u hái cho nh÷ng nhµ<br /> nghiªn cøu truyÒn th«ng vÒ vÞ trÝ, t¸c ®éng vµ søc m¹nh cña nã. Cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn<br /> nay, ng­êi ta vÉn kh«ng ngõng nghiªn cøu nh÷ng c©u hái cò Êy, ®Ó t×m ra nh÷ng c©u tr¶<br /> lêi míi, trong mét thÕ giíi thay ®æi qu¸ nhanh chãng.<br /> T­¬ng tù nh­ vËy, sù xuÊt hiÖn cña internet kh«ng chØ lµ mét th¸ch thøc ®èi víi<br /> lo¹i h×nh truyÒn th«ng cò, ®Æc biÖt lµ b¸o in, mµ cßn lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá cho<br /> nh÷ng ng­êi nghiªn cøu truyÒn th«ng. Nh÷ng c©u hái kh¸ bi quan ®­îc ®Æt ra, ch¼ng<br /> h¹n nh­ liÖu mét ngµy nµo ®ã, internet cã khiÕn b¸o in “tuyÖt chñng”? LiÖu søc t¸c ®éng<br /> cña internet víi c«ng chóng cã m¹nh mÏ nh­ søc t¸c ®éng to lín cña ti vi? LiÖu vµo thêi<br /> hËu 11/9, tÝnh d©n chñ, ®a chiÒu cña internet cã ®ñ kh¶ n¨ng gióp nã tho¸t khái sù nhµo<br /> nÆn cña nh÷ng nhµ cÇm quyÒn nhiÒu tham väng?<br /> Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c«ng chóng thñ ®« Hµ Néi víi hµnh vi ®äc b¸o in vµ b¸o<br /> ®iÖn tö lµ mét nç lùc t×m kiÕn nh÷ng sè liÖu vµ sù diÔn gi¶i cã chiÒu s©u h¬n vÒ sù ph¸t<br /> triÓn vµ t¸c ®éng cña m¹ng internet ®èi víi ®êi sèng v¨n hãa-x· héi. C¸c ph©n tÝch trong<br /> bài viết ®­îc trÝch ra tõ ®Ò tµi khoa häc “C«ng chóng Hµ Néi víi viÖc ®äc b¸o in vµ b¸o<br /> <br /> 1<br /> The medium is the message - Tªn mét cuèn s¸ch do nhµ nghiªn cøu truyÒn th«ng Marshall McLuhan<br /> (Canada) xuÊt b¶n n¨m 1967.<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 72 Vấn đề cạnh tranh công chúng giữa báo điện tử và báo in.<br /> <br /> ®iÖn tö” do t¸c giả thùc hiÖn trong n¨m 2007 víi mÉu nghiªn cøu lµ 450 c­ d©n néi thµnh<br /> Hµ Néi trªn 15 tuæi.<br /> 2. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> 2.1. Sù chuyÓn ®æi tõ môc ®Ých liªn l¹c sang môc ®Ých th«ng tin cña viÖc sö dông<br /> internet<br /> Khi ra ®êi, m¹ng internet tr­íc hÕt chØ nh»m phôc vô nhu cÇu liªn l¹c, trao ®æi d÷<br /> liÖu cña con ng­êi. Kho¶ng 10 n¨m tr­íc ®©y, ë ViÖt Nam, ng­êi ta gÇn nh­ chØ sö dông<br /> internet vµo mét viÖc duy nhÊt lµ göi th­ ®iÖn tö. Sau ®ã, m¹ng internet ®­îc truy cËp<br /> nhiÒu h¬n ®Ó chat vµ dÇn dÇn, ®Ó vµo c¸c website.<br /> Cïng víi sù ra ®êi cña c¸c tê b¸o ®iÖn tö, c¸c cæng th«ng tin vµ c¸c c«ng cô t×m<br /> kiÕm, m¹ng internet dÇn dÇn trë thµnh nguån cung øng tin tøc hµng ®Çu. Kh¶ n¨ng l­u<br /> tr÷ v« h¹n, cËp nhËt liªn tôc vµ tÝnh chñ ®éng cña ng­êi sö dông ®· gióp internet v­ît<br /> lªn mäi ph­¬ng tiÖn th«ng tin kh¸c ®Ó gãp phÇn t¹o dùng mét m¹ng th«ng tin toµn cÇu.<br /> Nghiªn cøu cña chóng t«i t¹i Hµ Néi ®· cho thÊy kh¸ râ sù chuyÓn ®æi môc ®Ých sö<br /> dông internet cña c«ng chóng. KÕt qu¶ thø tù ­u tiªn c¸c môc ®Ých sö dông m¹ng cña<br /> c«ng chóng thñ ®æ nh­ sau:<br /> §Ó më mang kiÕn thøc nãi chung 90%<br /> §Ó theo dâi tin tøc thêi sù: 80%<br /> §Ó göi vµ nhËn th­ ®iÖn tö 73%<br /> §Ó phôc vô viÖc häc tËp, nghiªn cøu 68%<br /> §Ó chat víi b¹n bÌ, ng­êi th©n” 63%<br /> Trong khi ®ã, theo B¸o c¸o quèc gia vÒ v¨n ho¸ cña Bé V¨n ho¸ th«ng tin, n¨m<br /> 2003, môc ®Ých sè mét cña viÖc sö dông m¹ng internet lµ ®Ó “NhËn vµ göi th­ ®iÖn tö”,<br /> chiÕm 61%, v­ît xa môc ®Ých thø hai lµ “Xem tin tøc” (46%) vµ “Häc tËp” (43%). 2 F<br /> P<br /> T<br /> 1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nh­ vËy, nÕu nh­ thêi kú ®Çu, m¹ng internet ®­îc ­u tiªn chñ yÕu nh­ mét ph­¬ng<br /> tiÖn liªn l¹c th× ®Õn nay, ng­êi sö dông cã xu h­íng coi internet lµ mét c«ng cô t×m kiÕm<br /> th«ng tin nãi chung (®Ó më mang kiÕn thøc, ®Ó theo dâi tin tøc thêi sù vµ ®Ó häc tËp<br /> nghiªn cøu) chø kh«ng ph¶i lµ mét c«ng cô liªn l¹c ®¬n thuÇn.<br /> Sù chuyÓn ®æi môc ®Ých nµy xuÊt ph¸t tr­íc tiªn tõ viÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tiÕp<br /> cËn internet cña c«ng chóng. Thêi kú ®Çu, mçi phót vµo m¹ng ®Òu ®­îc tÝnh b»ng ngµn<br /> ®ång. §Õn nay, ng­êi d©n ViÖt Nam cã thÓ vµo m¹ng liªn tôc chØ víi c­íc phÝ vµi chôc<br /> ngµn ®ång ®Õn vµi tr¨m ngµn mét th¸ng. Gi¸ truy cËp gi¶m khiÕn viÖc sö dông internet<br /> nhiÒu giê liÒn ®Ó t×m kiÕm vµ ®äc th«ng tin kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò lín. KÕ ®ã ph¶i kÓ tíi sù<br /> lín m¹nh nhanh chãng cña c¸c trang b¸o ®iÖn tö, t¹o nguån cung cÊp tin tøc cho ®èi<br /> t­îng sö dông internet. §ång thêi, kh«ng thÓ bá qua sù hç trî tèi quan träng cña c¸c c«ng<br /> cô t×m kiÕm th«ng tin trªn m¹ng internet. Ba nh©n tè nµy kÕt hîp víi nhau dÉn tíi viÖc<br /> më réng quyÒn lùc th«ng tin cña m¹ng internet, v­ît qua tÝnh n¨ng liªn l¹c ®¬n thuÇn<br /> cña nã.<br /> <br /> 2<br /> DÉn theo Bïi Hoµi S¬n - s®d<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Nguyễn Thu Giang 73<br /> <br /> 2.2. B¸o ®iÖn tö ph¸t triÓn m¹nh nh­ng kh«ng x¶y ra c¹nh tranh lo¹i trõ víi b¸o in<br /> 2.2.1. So s¸nh tÇn suÊt ®äc b¸o ®iÖn tö vµ b¸o in<br /> KÕt qu¶ so s¸nh c©u tr¶ lêi cho c©u hái “¤ng bµ cã th­êng xuyªn ®äc b¸o in/b¸o ®iÖn<br /> tö kh«ng?” nh­ sau:<br /> B¶ng 1: Møc ®é ®äc b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö<br /> cña mÉu ®iÒu tra c­ d©n néi thµnh Hµ Néi tõ 15 tuæi trë lªn. (%)<br /> <br /> B¸o ®iÖn tö<br /> TÇn suÊt ®äc B¸o in Trªn sè ng­êi<br /> Trªn toµn mÉu<br /> cã vµo m¹ng<br /> GÇn nh­ hµng ngµy 51.6 28.3 46.8<br /> Mçi tuÇn vµi lÇn 26.9 16.7 27.9<br /> Mçi th¸ng vµi lÇn 10.0 8.4 14.1<br /> HÇu nh­ kh«ng ®äc 2F<br /> P<br /> 3<br /> 1T 11.6 6.4 11.2<br /> Ch­a tõng vµo m¹ng / 40.2 /<br /> Tæng 100.0 100.0 100.0<br /> 450 450 272<br /> <br /> <br /> B¶ng 1 cho thÊy cã kho¶ng c¸ch kh«ng nhá gi÷a tÇn sè ®äc b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö ®èi<br /> víi c«ng chóng thñ ®«. B¸o in vÉn ®­îc ­a chuéng h¬n víi tØ lÖ ®äc th­êng xuyªn rÊt cao.<br /> H¬n 1/2 c­ d©n Hµ Néi ®äc b¸o in hµng ngµy vµ h¬n 1/4 theo ®äc b¸o in vµi lÇn mçi tuÇn.<br /> ChØ cã 11% sè ng­êi ®­îc hái kh«ng theo dâi b¸o in.<br /> Trong khi ®ã, chØ kho¶ng 1/4 c­ d©n Hµ Néi ®äc b¸o ®iÖn tö hµng ngµy. So víi b¸o in<br /> th× tØ lÖ nµy cßn thÊp (míi b»ng mét nöa), nh­ng vÉn lµ nh÷ng con sè rÊt kh¶ quan nÕu<br /> tÝnh tíi chuyÖn cã tíi 40% sè ng­êi ch­a tõng vµo m¹ng internet - tøc lµ còng kh«ng thÓ<br /> nµo tiÕp cËn ®­îc b¸o ®iÖn tö.<br /> NÕu chØ tÝnh trªn nh÷ng ng­êi cã sö dông m¹ng internet th× viÖc ®äc b¸o ®iÖn tö ®·<br /> thùc sù lµ mét thãi quen. Cã ®Õn 47% sè ng­êi cã sö dông internet ®äc b¸o ®iÖn tö hµng ngµy<br /> vµ 28% ®äc b¸o ®iÖn tö hµng tuÇn. Nh­ vËy, cã tíi 3/4 sè ng­êi cã sö dông m¹ng coi b¸o ®iÖn<br /> tö lµ mét ph­¬ng tiÖn thu nhËn tin tøc th­êng xuyªn. Ngoµi ra, tÇn suÊt ®äc b¸o ®iÖn tö vµ<br /> b¸o in ë nhãm ng­êi nµy xÊp xØ nhau, cho thÊy thãi quen ®äc b¸o ®iÖn tö nhanh chãng b¾t<br /> kÞp thãi quen ®äc b¸o in vèn ®· h×nh thµnh tõ l©u.<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy thãi quen ®äc b¸o ®iÖn tö vÉn ch­a ®¹t ng­ìng vµ sÏ<br /> ph¸t triÓn nhanh. TØ lÖ c­ d©n Hµ Néi ch­a tõng vµo m¹ng internet chiÕm 40% vµ tØ lÖ<br /> nµy trªn toµn quèc lµ 80% (hiÖn sè ng­êi sö dông m¹ng internet ë ViÖt Nam lµ 16 triÖu<br /> ng­êi, chiÕm 20% d©n sè 1. §iÒu nµy høa hÑn l­îng ®éc gi¶ tiÒm n¨ng kh¸ dåi dµo cho b¸o<br /> 3F<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ®iÖn tö v× ch¾c ch¾n cã mét l­îng kh«ng nhá nh÷ng ng­êi s¾p sö dông m¹ng internet sÏ<br /> trë thµnh ®éc gi¶ cña c¸c trang ®iÖn tö.<br /> §©y lµ nh÷ng con sè rÊt ®¸ng mõng ®èi víi nh÷ng ng­êi lµm b¸o ®iÖn tö v× nã phÇn nµo<br /> <br /> 3<br /> §èi víi tr­êng hîp b¸o ®iÖn tö th× nhãm “hÇu nh­ kh«ng ®äc” chØ nhãm nh÷ng ng­êi cã sö dông m¹ng<br /> nh­ng kh«ng ®äc b¸o ®iÖn tö.<br /> NguyÔn H»ng, ViÖt Nam ch­a thÓ phÊn khëi víi 16 triÖu ng­êi dïng internet, B¸o ®iÖn tö Vnexpress, 2007<br /> 1<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 74 Vấn đề cạnh tranh công chúng giữa báo điện tử và báo in.<br /> <br /> cho thÊy nh÷ng nç lùc thu hót ®éc gi¶ cña c¸c toµ so¹n ®iÖn tö. §ång thêi, nh÷ng ng­êi lµm b¸o<br /> in vÉn cã thÓ l¹c quan bëi kÕt qu¶ ®iÒu tra kh«ng ñng hé gi¶ thuyÕt vÒ viÖc b¸o ®iÖn tö lµm sôt<br /> gi¶m tØ lÖ ®äc b¸o in. Lo¹i h×nh b¸o chÝ l©u ®êi nhÊt nµy vÉn ®­îc ng­êi d©n Hµ Néi ­a chuéng<br /> víi møc ®é theo dâi kh«ng thay ®æi ®¸ng kÓ so víi tr­íc.<br /> 2.2.2. Hµnh vi ®äc b¸o ®iÖn tö kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn hµnh vi ®äc b¸o in<br /> KÕt qu¶ so s¸nh tÇn suÊt ®äc hai lo¹i h×nh truyÒn th«ng cho thÊy b¸o ®iÖn tö tån t¹i<br /> víi t­ c¸ch lµ mét “lùa chän thªm” cho c«ng chóng h¬n lµ mét ®èi thñ c¹nh tranh cña b¸o<br /> in. MÆc dï xu h­íng c¹nh tranh lµ tÊt yÕu, nh­ng xu h­íng cïng tån t¹i rÊt m¹nh mÏ.<br /> B¸o in, lo¹i h×nh truyÒn th«ng l©u ®êi nhÊt tiÕp tôc ®­îc ­a thÝch ngay ë nh÷ng ng­êi<br /> th­êng xuyªn ®äc b¸o m¹ng. B»ng chøng lµ sè ng­êi chØ ®äc b¸o ®iÖn tö mµ kh«ng ®äc b¸o in<br /> rÊt thÊp, trong khi tØ lÖ ®äc c¶ hai lo¹i b¸o kh¸ cao (trong nhãm sö dông internet, cã tíi 78%<br /> sè ng­êi ®· theo dâi b¸o ®iÖn tö nh÷ng vÉn tiÕp tôc ®äc b¸o in). KÕt qu¶ ph©n tæ cho thÊy cã<br /> sù ph©n ho¸ vÒ nhãm b¹n ®äc tõng lo¹i b¸o, vµ b¸o ®iÖn tö ®· chiÕm ®­îc mét l­îng ®éc gi¶<br /> riªng nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, tØ lÖ nµy kh«ng cao ®Õn møc ®­îc coi lµ mét mèi ®e do¹ cho b¸o<br /> in (chØ chiÕm 6% toµn mÉu) (Xem B¶ng 2)<br /> ë nhãm ®äc b¸o ®iÖn tö gÇn nh­ hµng ngµy, vÉn cã 48% còng ®äc b¸o in hµng ngµy<br /> (kh«ng cã g× ®ét biÕn so víi tØ lÖ chung 52%). Trong khi ®ã, nhãm ch­a vµo m¹ng bao giê cã tØ<br /> lÖ ®äc b¸o in hµng ngµy lµ 56% (còng chØ cao h¬n mét chót so víi tØ lÖ chung).<br /> B¶ng 2. C¸c nhãm ®éc gi¶ b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö<br /> cña mÉu ®iÒu tra c­ d©n néi thµnh Hµ Néi trªn 15 tuæi.<br /> Sè l­îng TØ lÖ<br /> (ng­êi) (%)<br /> ChØ ®äc b¸o in mµ kh«ng ®äc b¸o ®iÖn tö 185 41.1<br /> ChØ ®äc b¸o ®iÖn tö mµ kh«ng ®äc b¸o in 26 5.8<br /> §äc c¶ b¸o in lÉn b¸o ®iÖn tö 213 47.3<br /> Kh«ng ®äc c¶ hai lo¹i 26 5.8<br /> Tæng 450 100.0<br /> <br /> <br /> Nh­ vËy, nghiªn cøu cña chóng t«i vÒ hµnh vi ®äc b¸o in vµ b¸o m¹ng cña c­ d©n néi<br /> thµnh Hµ Néi còng cho kÕt qu¶ kh¸ t­¬ng ®ång víi c¸c xu h­íng trªn thÕ giíi. Râ rµng, lo<br /> ng¹i vÒ nguy c¬ c¹nh tranh theo kiÓu ph­¬ng tiÖn míi “tiªu diÖt” ph­¬ng tiÖn cò lµ Ýt cã c¨n<br /> cø. Nh÷ng ng­êi ­a thÝch t×m kiÕm tin tøc trªn c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng míi, ®Æc biÖt lµ<br /> internet vÒ c¬ b¶n lµ nh÷ng ng­êi thuéc nhãm tÝch cùc víi tin tøc. Cã nghÜa lµ, ph­¬ng tiÖn<br /> truyÒn th«ng míi cung cÊp cho hä thªm mét lùa chän ®Ó tiÕp cËn th«ng tin, vµ v× thÕ, hä cµng<br /> tham gia vµo ho¹t ®éng giao tiÕp ®¹i chóng mét c¸ch tÝch cùc h¬n. §iÒu nµy khiÕn tæng thêi<br /> gian dµnh cho truyÒn th«ng ®¹i chóng ngµy cµng gia t¨ng, chø kh«ng mÊy ng­êi v× cã<br /> ph­¬ng tiÖn míi mµ “bá r¬i” nh÷ng lùa chän cò.<br /> VÊn ®Ò ®Æt ra víi c¶ hai lo¹i h×nh b¸o ®iÖn tö vµ b¸o in kh«ng ph¶i lµ c¹nh tranh<br /> mµ lµ cïng tån t¹i vµ t×m ra nh÷ng chiÕn l­îc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu liªn tôc thay ®æi b¹n<br /> ®äc. Kh«ng chØ cã b¸o in mµ chÝnh c¸c tê b¸o ®iÖn tö còng chØ lµ mét trong rÊt nhiÒu lùa<br /> chän cho ®éc gi¶ ngµy nay, vµ chÝnh c¸c tê b¸o ®iÖn tö còng ®øng tr­íc nguy c¬ thÊt b¹i<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Nguyễn Thu Giang 75<br /> <br /> nÕu kh«ng cã c¸ch nÝu ch©n c¸c ng­êi ®äc.<br /> 2.3. B¸o in vµ b¸o ®iÖn tö tån t¹i song song nhê cã nh÷ng ­u thÕ riªng<br /> KÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ nhËn ®Þnh cña c«ng chóng khi so s¸nh b¸o ®iÖn tö vµ b¸o in mét lÇn<br /> n÷a cho thÊy xu h­íng c¹nh tranh lo¹i trõ khã cã thÓ tån t¹i gi÷a hai lo¹i h×nh b¸o chÝ nµy. §èi<br /> víi c«ng chóng, mçi lo¹i h×nh cã nh÷ng ­u thÕ riªng, ®­îc tr×nh bµy trong b¶n sau:<br /> B¶ng 3. KÕt qu¶ so s¸nh b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö cña mÉu ®iÒu tra c­ d©n néi thµnh Hµ Néi<br /> trªn 15 tuæi (chØ tÝnh trªn nh÷ng ng­êi cã ®äc c¶ b¸o in lÉn b¸o ®iÖn tö).<br /> B¸o ®iÖn tö So víi b¸o in<br /> §Æc ®iÓm vÒ néi dung<br /> §é cËp nhËt cña tin tøc H¬n nhiÒu<br /> TÝnh giËt g©n cña tin tøc H¬n mét chót<br /> TÝnh hÊp dÉn cña tin tøc H¬n mét chót<br /> ChiÒu s©u cña tin tøc KÐm nhiÒu<br /> §é tin cËy cña tin tøc KÐm nhiÒu<br /> §Æc ®iÓm vÒ tÝnh n¨ng<br /> §é phong phó cña tin tøc H¬n nhiÒu<br /> TÝnh n¨ng th¶o luËn H¬n nhiÒu<br /> TÝnh n¨ng l­u tr÷ KÐm mét chót<br /> Khái mÊt tiÒn mua b¸o H¬n mét chót<br /> TÝnh thuËn tiÖn khi t×m ®äc tin tøc H¬n nhiÒu<br /> Khã ®äc v× ph¶i vµo m¹ng H¬n nhiÒu<br /> <br /> <br /> Ghi chó: Møc ®é “nhiÒu” ®­îc dïng khi kho¶ng c¸ch gi÷a lùa chän “®ång ý” vµ<br /> “kh«ng ®ång ý” khi so s¸nh hai ph­¬ng tiÖn lín h¬n 20%, vµ “mét chót” ®­îc dïng khi<br /> kho¶ng c¸ch nµy nhá h¬n 20%.<br /> <br /> Nh­ vËy, theo nhËn ®Þnh cña c«ng chóng, b¸o in cã ­u thÕ vÒ chÊt l­îng néi dung,<br /> trong khi b¸o ®iÖn tö l¹i næi tréi vÒ tÝnh n¨ng vµ ®é nãng.<br /> “Xem (b¸o in) mét thêi ®iÓm nµo ®ã khi ®­îc ph¸t hµnh nªn th«ng tin c« ®äng h¬n.<br /> §äc b¸o in m×nh ®­îc suy ngÉm. VÒ h×nh thøc th× b¸o ®iÖn tö ch¾c ch¾n lµ h¬n råi ®óng<br /> kh«ng? M¹ng miÕc nã ph¶i h¬n chø, nh­ng b¸o in thùc ra lµ tin tøc nã s©u s¾c h¬n. Trªn<br /> b¸o ®iÖn tö chØ lµ mét mÈu tin. Nã chØ cËp nhËt th«ng tin th«i chø kh«ng ®Ò cËp vÊn ®Ò<br /> mét c¸ch s©u s¾c!”(PVS, Kü s­ thñy lîi, 30 tuæi, Hµ Néi).<br /> Nh­ vËy, b¸o in tiÕp tôc tån t¹i cïng víi sù ra ®êi cña ph¸t thanh, truyÒn h×nh vµ<br /> b¸o ®iÖn tö bëi lÏ nã cã chiÒu s©u vµ ®¸ng tin cËy. Trong khi ®ã, b¸o ®iÖn tö l¹i næi tréi<br /> h¬n h¼n b¸o in ë nhiÒu ph­¬ng diÖn kh¸c, trong ®ã, ®é thuËn tiÖn, tÝnh hÊp dÉn vµ ®é<br /> nãng cña th«ng tin ®­îc xÕp h¹ng cao h¬n h¼n b¸o in. Tuy nhiªn, b¸o in vÉn cã ®Çy ®ñ<br /> kh¶ n¨ng tån t¹i v× mét s¶n phÈm chØ cÇn ®¸p øng tèt mét ®o¹n nhu cÇu cña c«ng chóng<br /> lµ nã ®· cã lý do ®Ó tån t¹i trªn thÞ tr­êng.<br /> §iÒu nµy kh«ng phñ nhËn mét ®iÒu lµ tê b¸o in nµo cã nh÷ng ­u thÕ mµ nhiÒu tê<br /> b¸o in kh¸c kh«ng lµm ®­îc (nh­ ®é nãng, ®é hÊp dÉn, ®é thuËn tiÖn) sÏ thu hót ®éc gi¶<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 76 Vấn đề cạnh tranh công chúng giữa báo điện tử và báo in.<br /> <br /> nhiÒu h¬n. §ång thêi, b¸o ®iÖn tö còng ph¶i nhËn ra nh­îc ®iÓm bÞ cho lµ thiÕu tin cËy vµ<br /> n«ng c¹n ®Ó t×m h­íng kh¾c phôc trªn c¬ së duy tr× nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt cña m×nh.<br /> 3.4. B¸o in vµ b¸o ®iÖn tö cã nhiÒu kh¸c biÖt vÒ giíi ®éc gi¶<br /> ViÖc cïng tån t¹i thay v× lo¹i trõ nhau gi÷a b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö hoµn toµn cã c¬ së.<br /> B»ng chøng lµ nhiÒu sè liÖu tõ cuéc ®iÒu tra cho thÊy hai lo¹i h×nh truyÒn th«ng nµy cã<br /> nh÷ng ­u thÕ vµ h¹n chÕ riªng, khiÕn nhãm c«ng chóng còng nh­ nh÷ng nhu cÇu ®Æc thï<br /> mµ chóng phôc vô kh«ng gièng nhau. Do ®ã, viÖc chung sèng vµ cïng tån t¹i gi÷a b¸o in<br /> vµ b¸o ®iÖn tö lµ tÊt yÕu ®Ó cã thÓ phôc vô ®­îc mét diÖn ®éc gi¶ vµ diÖn nhu cÇu phong<br /> phó nhÊt.<br /> Tr­íc hÕt, hµnh vi ®äc b¸o ®iÖn tö cã sù liªn hÖ hÕt søc chÆt chÏ víi biÕn tuæi t¸c vµ tr×nh<br /> ®é häc vÊn. §Æc ®iÓm nµy cã thÓ hiÖn ë b¸o in nh÷ng kh«ng râ nÐt nh­ b¸o ®iÖn tö.<br /> VÒ tuæi t¸c, ë hµnh vi ®äc b¸o in cã mèi t­¬ng quan tØ lÖ thuËn nh­ng kh«ng râ nÐt. Ng­êi<br /> lín tuæi ®äc b¸o in nhiÒu h¬n, nh­ng ng­êi trÎ tuæi còng kh«ng tõ bá h¼n b¸o in mµ chØ ®äc víi<br /> tÇn suÊt thÊp h¬n (nhãm tuæi d­íi 35 tuy cã tØ lÖ ®äc b¸o in hµng ngµy thÊp h¬n, nh­ng l¹i cã tØ<br /> lÖ ®äc b¸o in hµng tuÇn cao h¬n h¼n). Trong khi ®ã, møc ®é ¶nh h­ëng cña tuæi t¸c ®Õn hµnh vi<br /> ®äc b¸o ®iÖn tö râ rÖt h¬n nhiÒu, thÓ hiÖn qua mèi t­¬ng quan tØ lÖ nghÞch mét c¸ch chÆt chÏ<br /> gi÷a tuæi t¸c víi c¶ tØ lÖ ®äc lÉn tÇn suÊt ®äc. Nhãm trÎ tuæi tõ 15 - 34 rÊt th­êng xuyªn ®äc b¸o<br /> ®iÖn tö víi tuÇn suÊt ®äc ®Ëm ®Æc h¬n h¼n.<br /> B¶ng 4. TÇn suÊt ®äc b¸o ®iÖn tö theo nhãm tuæi cña mÉu ®iÒu tra<br /> c­ d©n néi thµnh Hµ Néi tõ 15 tuæi trë lªn (tÝnh trªn toµn mÉu)<br /> §¬n vÞ: %<br /> TÇn suÊt ®äc<br /> GÇn nh­ Mçi tuÇn vµi Mçi th¸ng HÇu nh­ Ch­a tõng<br /> b¸o ®iÖn tö Tæng<br /> hµng ngµy lÇn vµi lÇn kh«ng vµo m¹ng<br /> Nhãm tuæi<br /> Tõ 15-24 tuæi 44.6 22.8 23.9 6.5 2.2 100.0<br /> Tõ 25-34 tuæi 46.4 22.7 6.2 7.2 17.5 100.0<br /> Tõ 35-44 tuæi 25.3 20.5 6.0 6.0 42.2 100.0<br /> Tõ 45-54 tuæi 13.9 10.1 3.8 6.3 65.8 100.0<br /> Tõ 55-64 tuæi 13.2 11.3 .0 5.7 69.8 100.0<br /> Trªn 65 tuæi 4.4 2.2 4.4 6.7 82.2 100.0<br /> Tæng 28.3 16.7 8.5 6.5 40.1 100.0<br /> Tr×nh ®é häc vÊn còng liªn quan chÆt chÏ tíi hµnh vi ®äc b¸o ®iÖn tö. Møc ®é vµ tÇn<br /> suÊt ®äc b¸o ®iÖn tö t¨ng ®Òu ®Æn t­¬ng øng víi ®é t¨ng mçi cÊp häc, ®Æc biÖt cao h¬n<br /> h¼n ë nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ sau ®¹i häc. Trong khi ®ã, ë b¸o in, biÕn tr×nh ®é<br /> häc kh«ng cã ¶nh h­ëng râ rÖt ®èi víi tØ lÖ vµ tÇn suÊt ®äc.<br /> B¶ng 5. TÇn suÊt ®äc b¸o ®iÖn tö theo tr×nh ®é häc vÊn<br /> cña mÉu ®iÒu tra c­ d©n néi thµnh Hµ Néi tõ 15 tuæi trë lªn<br /> §¬n vÞ: %<br /> TÇn suÊt ®äc<br /> b¸o ®iÖn tö GÇn nh­ Mçi tuÇn Mçi th¸ng HÇu nh­ Ch­a tõng<br /> Tæng<br /> hµng ngµy vµi lÇn vµi lÇn kh«ng vµo m¹ng<br /> Tr×nh ®é häc vÊn<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Nguyễn Thu Giang 77<br /> <br /> TiÓu häc - Trung häc 100.0<br /> 1.9 0.0 5.8 9.6 82.7<br /> c¬ së 10<br /> Trung häc phæ th«ng -<br /> 100.0<br /> trung cÊp 14.2 10.3 10.3 5.8 59.4<br /> 155<br /> <br /> §¹i häc - Cao ®¼ng 100.0<br /> 42.5 24.8 8.4 5.6 18.7<br /> 214<br /> Sau ®¹i häc 100.0<br /> 50.0 23.1 3.8 11.5<br /> 11.5 26<br /> Tæng 127 75 38 29 178 447<br /> 28.4 16.8 8.5 6.5 39.8 100.0<br /> <br /> <br /> §iÒu nµy cho thÊy sù kh¸c biÖt kh¸ râ gi÷a b¸o in vµo b¸o ®iÖn tö d­íi gãc ®é tr×nh<br /> ®é tiÕp nhËn còng nh­ lÞch sö ph¸t triÓn. B¸o in ®· trë nªn quen thuéc víi c­ d©n ®« thÞ<br /> sau c¶ mét thÕ kû tån t¹i, v× thÕ, ai còng cã thÓ t×m ®­îc mét tê b¸o in phï hîp víi tr×nh<br /> ®é cña m×nh. Trong khi ®ã, b¸o ®iÖn tö chØ võa míi xuÊt hiÖn, l¹i cÇn tíi nh÷ng kü n¨ng<br /> c¬ b¶n trong viÖc sö dông m¸y tÝnh vµ m¹ng internet, v× thÕ, nã tr­íc tiªn phæ biÕn ®èi<br /> víi nhãm cã tr×nh ®é häc vÊn cao. Trong t­¬ng lai, khi m¸y tÝnh vµ m¹ng internet trë nªn<br /> phæ cËp h¬n, ch¾c ch¾n viÖc ®äc b¸o ®iÖn tö sÏ trë nªn gÇn gòi h¬n víi nh÷ng ng­êi cã<br /> tr×nh ®é häc vÊn thÊp.<br /> Ngoµi ra, chóng ta còng thÊy sù kh¸c biÖt rÊt râ rÖt, nÕu kh«ng nãi lµ tr¸i ng­îc<br /> gi÷a ch©n dung nh÷ng ng­êi chØ ®äc b¸o in vµ nh÷ng ng­êi chØ ®äc b¸o ®iÖn tö. Tæng hîp<br /> kÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy ®Æc tr­ng riªng cña tõng nhãm nh­ tr×nh bµy ë B¶ng 6.<br /> B¶ng 6. So s¸nh ®Æc ®iÓm nhãm c«ng chóng chØ ®äc b¸o in (41%)<br /> vµ nhãm chØ ®äc b¸o ®iÖn tö (6%)<br /> <br /> Ch©n dung nhãm chØ ®äc b¸o in Ch©n dung nhãm chØ ®äc b¸o ®iÖn tö<br /> Kh«ng dïng internet ¦a chuéng internet<br /> Nhãm trªn 35 tuæi chiÕm ­u thÕ Nhãm d­íi 35 tuæi chiÕm ­u thÕ<br /> N÷ giíi chiÕm sè ®«ng Nam giíi chiÕm sè ®«ng<br /> ¦a ®äc th«ng tin vÒ an ninh. ¦a ®äc m¶ng tin tøc thêi sù<br /> <br /> <br /> Nh÷ng sù kh¸c biÖt nªu trªn cho phÐp chóng ta nghÜ tíi ®Æc tr­ng cña mét nhãm<br /> c«ng chóng kh¸ ®Æc thï, sím tiÕp cËn m¹ng internet vµ b¸o ®iÖn tö. NÕu nh×n nhËn<br /> m¹ng internet nãi chung vµ b¸o ®iÖn tö nãi riªng lµ mét ph¸t minh míi ®ang x©m nhËp<br /> vµo ®êi sèng x· héi th× kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn ®©y cho thÊy chóng ®ang ë giai ®o¹n<br /> ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t t¸n.<br /> Trªn c¬ së c¸c nhãm c«ng chóng ®Æc thï cña b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö, chóng ta cã thÓ<br /> phÇn nµo dù ®o¸n tèc ®é khuÕch t¸n cña hµnh vi ®äc b¸o ®iÖn tö dùa trªn Lý thuyÕt<br /> khuÕch t¸n c¸i míi (Diffusion of innovation theory) cña häc gi¶ ng­êi Mü Everett<br /> Rogers. Theo lý thuyÕt nµy th× mét ý t­ëng hay ph¸t minh míi th­êng tr¶i qua qu¸<br /> tr×nh khuÕch t¸n vµo x· héi víi nhiÒu giai ®o¹n tu©n theo biÓu ®å ch÷ S (xem H×nh 1).<br /> Theo lý thuyÕt cña Rogers th× nhãm sím tiÕp nhËn b¸o ®iÖn tö ë Hµ Néi sÏ lµ<br /> nh÷ng ng­êi trÎ tuæi, tr×nh ®é häc vÊn cao vµ sö dông m¹ng th­êng xuyªn. TØ lÖ ®äc b¸o<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 78 Vấn đề cạnh tranh công chúng giữa báo điện tử và báo in.<br /> <br /> ®iÖn tö hµng ngµy vµ hµng tuÇn cña c­ d©n Hµ Néi ®¹t trªn 40%, nªn xÐt trªn biÓu ®å<br /> ch÷ S th× vÉn ch­a qua ®Ønh (cùc ®¹i ®¹t ®­îc ë mèc 50%) vµ hiÖn vÉn ë giai ®o¹n<br /> khuÕch t¸n víi tèc ®é nhanh.<br /> Nh÷ng ph¸c th¶o vÒ nhãm chØ ®äc b¸o in cã thÓ còng lµ cho thÊy phÇn nµo ch©n<br /> dung cña nhãm nh÷ng ng­êi chËm tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi, vµ sÏ chÊp nhËn sö dông<br /> m¹ng internet vµo giai ®o¹n muén cña qu¸ tr×nh khuÕch t¸n. Bëi lÏ Hµ Néi lµ mét trong<br /> nh÷ng ®« thÞ lín nhÊt cña ®Êt n­íc nªn chóng ta hoµn toµn cã thÓ kh¼ng ®Þnh sù x©m<br /> nhËp cña b¸o ®iÖn tö ë c¸c vïng miÒn kh¸c sÏ cã kho¶ng chËm h¬n nhÊt ®Þnh, ®Æc biÖt<br /> lµ ë khu vùc n«ng th«n th× kho¶ng c¸ch nµy sÏ kh¸ lín.<br /> 3. C¸c kiÕn nghÞ nh»m t¨ng c­êng chÊt l­îng c¸c tê b¸o in vµ b¸o ®iÖn tö<br /> 3.1. §èi víi b¸o in<br /> - Thø nhÊt, c¸c tê b¸o in cÇn xem l¹i tÝnh th©n thiÖn cña s¶n phÈm b¸o chÝ khi ®Õn<br /> tay c«ng chóng. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy ngoµi chiÒu s©u vµ ®é tin cËy ®­îc ®¸nh<br /> gi¸ cao, b¸o in thua kÐm h¼n b¸o ®iÖn tö ë sù thuËn tiÖn, ®é hÊp dÉn. §iÒu nµy cã nghÜa<br /> lµ b¸o in vÉn bÞ coi nh­ng mét s¶n phÈm kh¸ b¶o thñ, cã kho¶ng c¸ch vµ chËm thay ®æi.<br /> - Thø hai, nh÷ng nç lùc lµm th©n thiÖn tê b¸o còng lµ nç lùc hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó thu<br /> hót ®éc gi¶ trÎ. Trong khi møc ®é ®äc b¸o ®iÖn tö tØ lÖ nghÞch víi tuæi t¸c th× b¸o in l¹i<br /> cã xu h­íng ng­îc l¹i. Cã nghÜa lµ, ng­êi cµng cao tuæi cµng ­a chuéng b¸o in h¬n.<br /> Kh«ng cã g× kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng ®éc gi¶ trÎ cña h«m nay, mét khi ®· ­a thÝch b¸o<br /> ®iÖn tö vµ m¹ng internet sÏ quay trë l¹i víi b¸o in nh­ c¸c bËc phô huynh cña hä. V×<br /> thÕ, nç lùc giµnh l¹i b¹n ®äc trÎ tuæi cña b¸o in lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o nguån<br /> b¹n ®äc æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho b¸o trong t­¬ng lai.<br /> - Thø ba, dï thay ®æi thÕ nµo th× b¸o in còng cÇn c©n nh¾c xem sù thay ®æi sÏ ph¶i<br /> tr¶ gi¸ vÒ chiÒu s©u vµ ®é tin cËy cña th«ng tin tªn b¸o ra sao v× ®©y lµ gÇn nh­ lµ hai<br /> ­u thÕ duy nhÊt cña b¸o in mµ c«ng chóng vÉn ®¸nh gi¸ rÊt cao.<br /> 3.2. T¨ng c­êng chÊt l­îng c¸c tê b¸o ®iÖn tö<br /> - C¸c toµ so¹n b¸o ®iÖn tö cÇn xem xÐt tíi tèc ®é ph¸t triÓn cña m¹ng internet ®Ó<br /> cã nh÷ng ®¸nh gi¸ kh¸ch quan vÒ tèc ®é ph¸t triÓn cña tê b¸o. Mçi tê b¸o ®iÖn tö cÇn<br /> lµm râ ®©u lµ l­îng ®éc gi¶ t¨ng thªm do chÝnh sù c¶i thiÖn cña chÊt l­îng b¸o chÝ, vµ<br /> ®©u lµ l­îng ®éc gi¶ cã ®­îc nhê viÖc khuÕch t¸n nhanh chãng cña m¹ng internet. KÕt<br /> qu¶ nghiªn cøu cho thÊy trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn, sù t¨ng tr­ëng cña b¸o ®iÖn<br /> tö phô thuéc kh¸ râ rÖt møc ®é phæ cËp cña m¹ng internet.<br /> - §Ó ®¶m b¶o ®é nãng cña tê b¸o, c¸c tê b¸o ®iÖn tö cã thÓ kh«ng ®¸p øng nhu<br /> cÇu cña ®éc gi¶ vÒ chiÒu s©u cña th«ng tin. Tuy nhiªn, c¸c tê b¸o ®iÖn tö cÇn c¶i thiÖn<br /> ®é tin cËy cña tin tøc. C«ng chóng ®¸nh gi¸ b¸o in cã ®é tin cËy cao h¬n h¼n b¸o ®iÖn<br /> tö, trong khi vÒ mÆt nguyªn t¾c, ®é tin cËy vµ tÝnh kh¸ch quan cÇn ph¶i ®¹t ®­îc ë<br /> mäi lo¹i h×nh b¸o chÝ. Kû luËt lµm b¸o vµ tÝnh truyÒn thèng ë c¸c tê b¸o ®iÖn tö cßn<br /> yÕu do lÞch sö ph¸t triÓn rÊt ng¾n, v× thÕ, nã cÇn ®­îc ®Çu t­ x©y ®¾p t¹o lËp uy tÝn<br /> cho mçi tê b¸o.<br /> - ViÖc x©y dùng b¶n s¾c riªng cho c¸c tê b¸o ®iÖn tö lµ hÕt søc quan träng, trong<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Nguyễn Thu Giang 79<br /> <br /> khi nhiÒu tê b¸o in ®· lµm ®­îc ®iÒu nµy. C¸c tê b¸o ®iÖn tö mÆc dï cã l­îng ®éc gi¶<br /> kh¸ kh¶ quan nh­ng cÇn tÝnh tíi mét thùc tÕ lµ sè l­îng tê b¸o ®iÖn tö ë ViÖt Nam<br /> cßn rÊt Ýt ái. V× thÕ, mÆc dï c¸c tê b¸o cã giao diÖn vµ néi dung th«ng tin na n¸ nhau<br /> nh­ng vÉn ®­îc ®éc gi¶ ®ãn nhËn. Tuy nhiªn, nÕu cø tiÕp tôc nh­ vËy th× khã cã thÓ<br /> ®ét ph¸ trong chÊt l­îng cña tê b¸o vµ khã lßng x©y dùng ®­îc b¶n s¾c riªng.<br /> - ChÝnh c¸c tê b¸o ®iÖn tö ph¶i c¶nh gi¸c víi nh÷ng tê b¸o in v× phiªn b¶n ®iÖn<br /> tö cña c¸c tê b¸o in cã uy tÝn rÊt dÔ trë thµnh ®èi thñ c¹nh tranh víi c¸c tê b¸o ®iÖn tö<br /> ®éc lËp. Trong tr­êng hîp ë n­íc ta xuÊt hiÖn c¸c tËp ®oµn b¸o chÝ th× t­¬ng lai c¸c<br /> phiªn b¶n ®iÖn tö sÏ rÊt t­¬i s¸ng nhê ®­îc rãt kinh phÝ vµ nh©n lùc. Trong khi c¸c tê<br /> b¸o in cÇn thay ®æi t­ duy ®Ó lµm phiªn b¶n ®iÖn tö cho hiÖu qu¶ th× c¸c tê b¸o ®iÖn<br /> tö l¹i cÇn tho¸t khái t­ duy b¸o in vèn vÉn cßn in dÊu kh¸ nÆng nÒ ë c¶ c¬ cÊu toµ<br /> so¹n lÉn c¸ch thøc viÕt tin ®iÖn tö.<br /> - C¸c tê b¸o ®iÖn tö cÇn khai th¸c tèi ®a c¸c ­u thÕ vÒ tÝnh n¨ng ®­îc c«ng chóng<br /> ®¸nh gi¸ cao. §ã lµ ­u thÕ thuËn tiÖn, t×m kiÕm th«ng tin dÔ dµng, tÝnh n¨ng th¶o<br /> luËn, ph¶n håi, t­¬ng t¸c vµ ®a ph­¬ng tiÖn. Nh÷ng ­u thÕ nµy lµ ®Æc tr­ng mµ kh«ng<br /> mét lo¹i h×nh b¸o chÝ nµo kh¸c cã ®­îc nh­ng hiÖn ch­a ®­îc c¸c tê b¸o ®iÖn tö ë ViÖt<br /> Nam tËn dông v× nhiÒu tê b¸o ®iÖn tö vÉn mang nÆng t­ duy cña b¸o in.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 80 Vấn đề cạnh tranh công chúng giữa báo điện tử và báo in.<br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> <br /> Tµi liÖu tiÕng ViÖt<br /> 1. Vò Trµ My, Mét sè vÊn ®Ò nghiªn cøu truyÒn th«ng ®¹i chóng, bµi ®¨ng trong cuèn<br /> B¸o chÝ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, tËp 6, NXB §¹i häc quèc gia Hµ Néi, 2005.<br /> 2. Mai Quúnh Nam, B¸o ThiÕu nhi d©n téc vµ c«ng chóng thiÕu nhi d©n téc, T¹p chÝ X·<br /> héi häc sè 4, 2002.<br /> 3. TrÇn H÷u Quang, TruyÒn th«ng ®¹i chóng vµ c«ng chóng, LuËn ¸n tiÕn sÜ X· héi häc,<br /> TP. HCM, 1998.<br /> 4. TrÇn H÷u Quang, X· héi häc b¸o chÝ, NXB TrÎ TP. HCM, 2006<br /> 5. §×nh Quang (chñ biªn), §êi sèng v¨n hãa ®« thÞ & khu c«ng nghiÖp ViÖt Nam, NXB<br /> V¨n hãa – Th«ng tin, Hµ Néi, 2005.<br /> 6. D­¬ng Xu©n S¬n, §inh H­êng, TrÇn Quang, C¬ së lý luËn b¸o chÝ truyÒn th«ng, NXB<br /> §¹i häc quèc gia, Hµ Néi, 2004.<br /> 7. Bïi Hoµi S¬n, ¶nh h­ëng cña Internet ®èi víi thanh niªn Hµ Néi, NXB KHXH, Hµ<br /> Néi, 2006.<br /> <br /> <br /> Tµi liÖu tiÕng Anh<br /> 8. Klaus Schoenbach, Ester de Waal and Edmund Lauf, Online and Print Newspapers<br /> Their Impact on the Extent of the Perceived Public Agenda, European Journal of<br /> Communication, Sè 20(2), trang 245–258.<br /> 9. Guido H. Stempel III, Thomas Hargrove, Joseph P. Bernt, Relation of growth of use<br /> U U<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> of the internet to changes in media use from 1995 to 1999, Journalism and Mass<br /> Communication Quarterly, Sè Mïa xu©n 2000, trang 71.<br /> 10. ViÖn nghiªn cøu PEW, B¸o c¸o dù ¸n PEW Internet & American life project:<br /> http://www.pewinternet.org/<br /> U<br /> T<br /> 4 4T<br /> U<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11. ViÖn nghiªn cøu PEW, B¸o c¸o dù ¸n c«ng chóng internet Mü n¨m 1999:<br /> http://people-press.org/reports/display.php3?ReportID=72<br /> U<br /> T<br /> 4 T<br /> 4<br /> U<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />