Vấn đề rèn luyện nghiệp vụ sư phạm tại trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên - thực trạng và giải pháp

Nguyễn Mậu Đức và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 102(02): 99 - 104<br /> <br /> VẤN ĐỀ RÈN LUYỆN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM<br /> - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP<br /> Nguyễn Mậu Đức1*, Đào Việt Hùng2<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> Trường Đại học Nông lâm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Điểm khác biệt với Trường Đại học sư phạm (ĐHSP ) với các trường Đại học (ĐH) khác là hoạt<br /> động đào tạo nghiệp vụ sư phạm ( NVSP ) cho sinh viên ( SV) . Thông qua hoạt động này, năng<br /> lực sư phạm SV được hình thành và được rèn luyện thường xuyên. SV được trang bị các kỹ năng<br /> dạy học, kỹ năng giáo dục cần thiết trước khi xuống trường phổ thông thực tập sư phạm; góp phần<br /> quan trọng rút ngắn khoảng cách "tập sự" của giáo viên trẻ mới ra trường, giúp họ nhanh chóng<br /> làm quen, hòa nhập và có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy học – giáo dục, đáp ứng chuẩn nghề<br /> nghiệp giáo viên phổ thông trung học.<br /> Qua thực tế đào tạo NVSP trong những năm qua, trường ĐHSP – ĐH Thái Nguyên đã xác định<br /> việc nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác này là nhiệm vụ thường xuyên và cải tiến từng<br /> bước để nâng cao tay nghề cho sinh viên. Song trên thực tế vẫn còn có nhiều bất cập. Trong bài<br /> viết này tôi xin trình bày thực trạng và giải pháp đào tạo nghiệp vụ sư phạm ở trường ĐHSP – ĐH<br /> Thái Nguyên hiện nay trong xu thế hội nhập và toàn cầu hóa.<br /> Từ khóa: Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, Đại học Sư phạm, thực trạng, giải pháp, kỹ năng sư phạm.<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ THỰC TRẠNG RÈN<br /> LUYỆN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM TẠI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC<br /> THÁI NGUYÊN*<br /> Về chương trình đào tạo<br /> Chương trình đào tạo NVSP đã được thực<br /> hiện nhiều năm nhưng chủ yếu chỉ mới dừng<br /> lại ở việc hình thành các kỹ năng sơ đẳng như<br /> cách trình bày vấn đề, viết, vẽ bảng, diễn giải,<br /> gợi mở vấn đề bằng hệ thống câu hỏi, xử lý<br /> tình huống sư phạm vv... Do đó, chương trình<br /> này tỏ ra không phù hợp trước những biến đổi<br /> của khoa học, kỹ thuật, thông tin và công<br /> nghệ. Trong khi đó các kỹ năng như làm việc<br /> với sách giáo khoa, kỹ năng sử dụng các thiết<br /> bị dạy học, kỹ năng tổ chức các hoạt động<br /> giáo dục, kỹ năng giao tiếp, hội nhập, kỹ năng<br /> gắn nghiên cứu khoa học với đào tạo, gắn lý<br /> thuyết với thực tiễn địa phương, kỹ năng định<br /> hướng, kế hoạch hóa, kiểm tra, tự kiểm tra,<br /> đánh giá, tự đánh giá vv... chưa được chú trọng.<br /> Trường sư phạm đào tạo sinh viên trở thành<br /> người giáo viên, nên sự kết hợp giữa các môn<br /> chuyên ngành và đào tạo nghiệp vụ là cần<br /> thiết. Tuy nhiên việc kết hợp này chưa được<br /> rõ nét, vì chỉ lập danh sách các môn học cần<br /> *<br /> <br /> Tel: 0983 834724, Email: mauducsptn@gmail.com<br /> <br /> thiết cho giáo sinh học chưa đủ để tạo tính<br /> liên kết giữa các môn học. Chương trình đào<br /> tạo do đó bao gồm những môn học "đứng<br /> cạnh nhau", giảng viên chỉ phụ trách môn<br /> được giao phó, chưa có sự phối hợp nhịp<br /> nhàng trong đào tạo giữa các giảng viên giảng<br /> dạy các môn khác nhau, cách thức tổ chức<br /> đào tạo chưa tạo điều kiện thuận lợi để sinh<br /> viên xây dựng kỹ năng nghiệp vụ.<br /> Hoạt động tổ chức học và hiệu quả của các<br /> học phần Tâm lí học và Giáo dục học<br /> Hai môn học này làm nên đặc trưng nghề<br /> nghiệp của trường ĐHSP. Xét về mặt lý<br /> thuyết, nó có vai trò hết sức quan trọng trong<br /> việc hình thành và phát triển năng lực nghề<br /> cho SV. Môn Giáo dục học trang bị cho SV<br /> năng lực dạy học, giáo dục, tổ chức và quản<br /> lý. Môn Tâm lý học giúp SV hiểu và nắm<br /> được đặc điểm tâm lý lứa tuổi của học sinh<br /> phổ thông, các giá trị tâm lý,… Nếu tổ chức<br /> dạy học tốt, hai môn học này sẽ góp phần<br /> đáng kể trong việc rèn luyện cho SV sư phạm<br /> các năng lực nghề cần thiết, đủ tự tin xuống<br /> trường PT thực tập sư phạm, là hành trang<br /> cần thiết để hành nghề day học sau khi tốt<br /> nghiệp ra trường. Tuy nhiên, do thiếu yếu tố cả<br /> khách quan và chủ quan, hiệu quả của môn học<br /> này thực tế còn chưa được như mong muốn.<br /> 99<br /> <br /> Nguyễn Mậu Đức và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Trong đợt điều tra khảo sát SV thực tập sư<br /> phạm đợt 2 tại các trường PT ở Thái Nguyên,<br /> Hòa Bình, Tuyên Quang năm học 2010 –<br /> 2011, kết quả phỏng vần như sau:<br /> - Hầu hết SV cho rằng các môn học tâm lý<br /> học, giáo dục học chưa giúp được SV các<br /> kiến thức, kỹ năng trong dạy học và giáo dục.<br /> Một số SV cho rằng nên giảm thời lượng học<br /> hai môn này. Hỏi về nguyên nhân, SV trả lời<br /> đó là do các môn học này được tổ chức học<br /> trước đó khá lâu nên SV quên gần hết. Hơn<br /> nữa chương trình học thiên về lý thuyết hàn<br /> lâm, các kiến thức xa rời thực tế dạy học nên<br /> khó nhớ. Mặt khác, thiếu các ví dụ cụ thể gần<br /> với thực tế dạy học ở trường PT, tính thực<br /> hành chưa được chú trọng. SV khi học hai<br /> học phần này chỉ cốt để lấy điểm cho '' đẹp "<br /> hồ sơ, còn tính ứng dụng, thực hành của môn<br /> học phục vụ cho nghề nghiệp tương lai không<br /> được chú ý.<br /> - Trong số 60 SV năm thứ 4 năm học 2011 –<br /> 2012 được tập trung để phỏng vấn và điều tra<br /> bằng phiếu hỏi, kết quả cũng không khả quan<br /> hơn. Với câu hỏi trắc nghiệp: Bạn nhận xét gì<br /> về hiệu quả của hai môn học Tâm lí học và<br /> Giáo dục học trong rèn luyện nghiệp vụ sư<br /> phạm thường xuyên, có 40/60 SV cho rằng<br /> hai môn học này có hiệu quả ở mức bình<br /> thường; 20/50 SV cho rằng không hiệu quả.<br /> Không có SV nào khẳng định tính hiệu quả<br /> của môn học đem lại. Khi được phỏng vấn,<br /> nhiều SV cho biết khi học hai học phần này,<br /> các em không có ý thức rèn luyện nghề mà<br /> đơn giản chỉ là cố học để thi lấy điểm cao.<br /> Với quan niệm như vậy, cộng với cách dạy<br /> của giảng viên (chắc chắn chưa tạo ra sự đổi<br /> mới về phương pháp), việc SV không chịu<br /> "nhập tâm", không chịu nhớ "nằm lòng" các<br /> tình huống thực hành của hai môn học này<br /> cũng là điều dễ hiểu.<br /> Học phần Lí luận dạy học bộ môn.<br /> Với học phần này, khi được phỏng vấn, đa số<br /> SV cho rằng việc trang bị kiến thức về lí luận<br /> dạy học của môn chuyên ngành là khá tốt.<br /> Tuy nhiên, việc triển khai các phương pháp<br /> dạy học cụ thể chỉ dừng ở lý thuyết, thiếu tính<br /> thực hành. Và đây là nguyên nhân chính dẫn<br /> đến tình trạng SV xuống trường PT thực tập<br /> 100<br /> <br /> 102(02): 99 - 104<br /> <br /> còn bộc lộ nhiều sự non nớt, hạn chế cả về<br /> các kỹ năng dạy học, giáo dục, cả về kỹ năng<br /> sống, kinh nghiệm giao tiếp với các đối tượng<br /> HS, GV, phụ huynh, các tổ chức trong và<br /> ngoài trường.<br /> Đa phần giảng viên bộ môn phương pháp dạy<br /> học khi được phỏng vấn đều "tự nhận" rằng<br /> khi triển khai tổ chức dạy học cho SV đều<br /> hoàn toàn dựa vào kinh nghiệm riêng của mỗi<br /> người. Và vì quỹ thời gian quá ít, SV lại quá<br /> đông nên việc cho các em luyện tập thực hành<br /> còn hạn chế. Hơn nữa, không phải SV nào<br /> cũng ý thức được tầm quan trọng của việc "<br /> học nghề" từ trong trường sư phạm. Hoạt<br /> động tự học, tự rèn luyện các kỹ năng học<br /> giáo dục đối với SV còn nhiều hạn chế.<br /> Hội thi nghiệp vụ sư phạm<br /> Đây là hoạt động thường niên của trường.<br /> Hàng năm vào dịp 20/11, nhà trường tổ chức<br /> hội thi rèn luyện NVSP giỏi giữa các khoa.<br /> Các nội dung thi:<br /> - Đồ dùng dạy học tự làm.<br /> - Thiết kế một hoạt động ngoại khóa cho<br /> học sinh.<br /> - Thi dạy trên lớp.<br /> - Sân khấu hóa:<br /> + Màn chào hỏi<br /> + Màn giải quyết tình huống SP<br /> + Hiểu biết kiến thức SP<br /> Có thể thấy, nội dung thi NVSP cấp trường đã<br /> có mặt cả kỹ năng dạy học và kỹ năng giáo<br /> dục. Thực tế các cuộc tranh tài giữa các Khoa<br /> đã làm nên những mùa thi sôi nổi, làm khuấy<br /> động nên không khí NVSP trong toàn trường<br /> dù chỉ trong thời gian ngắn. Nhược điểm dễ<br /> nhận thấy là nội dung thi tuy có đủ cả dạy học<br /> và giáo dục nhưng vẫn còn hết sức nghèo nàn.<br /> Và dù không khí NVSP có được khuấy động<br /> thì cũng vẫn chỉ dừng ở mức cuộc thi. Tác<br /> dụng lâu dài cho mỗi SV trong quá trình rèn<br /> luyện NVSP là không có. Hơn nữa, vì là cuộc<br /> thi nên số lượng SV tham gia rất ít. Và những<br /> SV được chọn lên sân khấu đã là những SV<br /> ưu tú, năng động và đã tích lũy được ít nhiều<br /> kinh nghiệm cũng như những kỹ năng SP.<br /> Còn số đông SV, việc một đôi lần lên bục giảng<br /> dạy thử trước cả nhóm, cả lớp là điều ít thấy.<br /> <br /> Nguyễn Mậu Đức và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Vấn đề kết hợp giữa lý thuyết và thực hành:<br /> Thời điểm học lý thuyết (cả về môn chuyên<br /> ngành lẫn môn nghiệp vụ) và thời điểm thực<br /> tập không trùng nhau, có khi hai thời điểm<br /> cách rất xa nhau khiến sinh viên lúng túng.<br /> Các học phần về PPDH bộ môn tuy đã cố<br /> gắng trang bị cho SV nắm vững hệ thống các<br /> phương pháp DH và cập nhật những vấn đề<br /> đổi mới về phương pháp giảng dạy ở phổ<br /> thông, song vẫn còn khoảng cách khá xa giữa<br /> lí thuyết và thực tiễn, giữa đào tạo ở trường<br /> sư phạm với thực tế giảng dạy ở nhà trường.<br /> Nhiều SV khi thực tập SP rất ngỡ ngàng, lúng<br /> túng trước những yêu cầu của GV hướng dẫn<br /> dưới phổ thông (như cách lập kế hoạch dạy<br /> học, thiết kế giáo án; trình bày bài giảng, sử<br /> dụng các phương tiện, đồ dùng trực quan, tổ<br /> chức các hoạt động DH-GD ngoài giờ lên<br /> lớp…).<br /> Thời gian đi xuống trường phổ thông thực tập<br /> làm quen là quá ít. Mãi đến năm thứ 3 sinh<br /> viên mới xuống trường phổ thông thực tập sư<br /> phạm với 2 tín chỉ… để dự giờ, tham gia<br /> công tác chủ nhiệm lớp, dự các hoạt động<br /> giáo dục…Sinh viên không được tham gia<br /> giảng dạy.<br /> Ngoài đợt thực tập hầu như không có liên lạc<br /> giữa các khoa và giáo viên phổ thông, cho<br /> nên không có điều kiện thường xuyên cập<br /> nhật kiến thức của người giáo viên phổ thông<br /> để việc thực tập được phối hợp nhịp nhàng.<br /> Từ thực tế này, cần xem xét và điều chỉnh nội<br /> dung đào tạo cho phù hợp và hiệu quả theo<br /> hướng: giảm bớt lý thuyết, tăng cường thực<br /> hành theo hướng ứng dụng gắn kết với thực<br /> tiễn phổ thông, chú trọng rèn luyện các kỹ<br /> năng dạy học-giáo dục cho SV, đặc biệt là kỹ<br /> năng ứng xử, giao tiếp. Đây là điểm yếu nhất<br /> mà SV thấy cần phải bổ sung và tăng cường<br /> trong công tác rèn luyện NVSP.<br /> Khả năng tự đào tạo nghiệp vụ sư phạm<br /> của sinh viên<br /> Về tự đào tạo NVSP của sinh viên hầu như<br /> còn thụ động, chưa sáng tạo trong việc tiếp<br /> thu những kiến thức NVSP, thiếu kỹ năng sử<br /> dụng các phương tiện dạy - học, kỹ năng quan<br /> sát, kỹ năng biểu đạt ngôn ngữ, nhút nhát<br /> trong khi giao tiếp trước tập thể.<br /> <br /> 102(02): 99 - 104<br /> <br /> Chúng tôi phỏng vấn và điều tra các sinh viên<br /> năm cuối đi thực tập, kỹ năng sử dụng<br /> phương tiện dạy học và ứng dụng công nghệ<br /> thông tin vào dạy học là còn rất yếu. Ví dụ<br /> như việc soạn thảo văn bản word đúng quy<br /> định, đánh máy các công thức toán lí hóa, sử<br /> dụng phần mềm chuyên ngành đơn giản để vẽ<br /> hình, đồ thị, bảng biểu…Có đến 70% trả lời<br /> hầu như không biết sử dụng, kỹ năng soạn<br /> giáo án điện tử rất kém. Ngoại trừ một số bạn<br /> làm đề tài nghiên cứu khoa học hay khóa luận<br /> tốt nghiệp.<br /> Rèn luyện NVSP thông qua các giảng viên<br /> dạy các môn chuyên ngành<br /> Với hoạt động này, nhà trường không có văn<br /> bản chỉ đạo cụ thể các giảng viên chuyên<br /> ngành ở các Khoa phải làm như thế nào, cụ<br /> thể hóa tiết dạy ra sao để gián tiếp hướng dẫn<br /> SV cách dạy, cách xử lý tình huống. Chính vì<br /> vậy, giảng viên cũng không cho đó là nhiệm<br /> vụ của mình, ai có thế mạnh cũng như điểm<br /> yếu nào cứ " tự nhiên" thể hiện. Đa số các<br /> giảng viên cho rằng việc rèn luyện NVSP là<br /> của tổ phương pháp giảng dạy chứ không phải<br /> là của các bộ môn chuyên ngành của mình.<br /> Nhiều giảng viên vẫn lên lớp với những cách<br /> dạy truyền thống không biết đến phương tiện<br /> dạy học hiện đại, không quan tâm đến SV tiếp<br /> thu nội dung bài giảng ra sao, phản ứng của<br /> SV thế nào. Thậm chí, kể cả giảng viên bộ<br /> môn Phương pháp dạy học cũng không phải<br /> ai cũng có ý thức và năng lực để triển khai, cách<br /> dạy đổi mới: lấy người học làm trung tâm.<br /> MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT<br /> LƯỢNG RÈN LUYỆN NVSP<br /> Giáo dục ý thức, định hướng nghề nghiệp<br /> cho SV ngay từ năm thứ nhất<br /> Khi đăng ký vào trường ĐHSP, SV phải ý<br /> thức được rằng họ cần học tập, rèn luyện để<br /> trở thành những giáo viên THPT trong tương<br /> lai. Bởi vậy, bản thân họ phải nhận thức được<br /> đầy đủ ý nghĩa và tầm quan trọng của công<br /> tác đào tạo nghiệp vụ sư phạm trong quá trình<br /> học tập . Vì vậy, họ cần phải chủ động, tự<br /> giác, tự học và tham gia các hoạt động về<br /> nghiệp vụ sư phạm. Việc định hướng cho SV<br /> hiểu về nghề dạy học và hiểu rõ nội dung,<br /> chương trình mà bản thân mình phải rèn luyện<br /> để trở thành những giáo viên có năng lực sau<br /> này là điều hết sức quan trọng và thiết thực.<br /> 101<br /> <br /> Nguyễn Mậu Đức và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Bản thân người thầy dạy đại học phải là<br /> tấm gương cho cách dạy theo phương pháp<br /> đổi mới<br /> Người thầy ở đây là các giảng viên đại học,<br /> bao gồm tất cả các giảng viên của tất cả các<br /> môn giáo dục đại cương ( Ngoại ngữ, Giáo<br /> dục quốc phòng, các môn khoa học Mác –<br /> Lênin,….); giáo dục chuyên nghành và<br /> nghiệp vụ sư phạm (Tâm lý học, Giáo dục<br /> học, Phương pháp dạy học bộ môn). Rèn kỹ<br /> năng là một quá trình. Người thầy không thể<br /> chỉ ngồi nghiên cứu tài liệu Đông, Tây, Kim<br /> cổ, tìm ra biết bao phương pháp mới, so sánh,<br /> đối chiếu phát hiện ra những ưu điểm so với<br /> phương pháp truyền thống để truyền tải<br /> những kiến thức rất mới này cho SV bằng<br /> phương pháp…truyền thống. Đây là những "<br /> tấm gương" cho SV về cách dạy, cách học.<br /> Thiết nghĩ, việc đổi mới cách dạy, cách học<br /> trong các trường đại học, nhất là các trường<br /> ĐHSP chính là cái gốc, là “căn cốt” để SV –<br /> Người giáo viên tương lai học cách dạy sáng<br /> tạo, học cách học sáng tạo và cũng chính là<br /> rèn luyện bản lĩnh nghề nghiệp.<br /> Các môn học cung cấp tri thức sư phạm<br /> cần được gắn kết chặt chẽ với hoạt động<br /> rèn luyện các kỹ năng sư phạm.<br /> Các môn tâm lý học, giáo dục học, phương<br /> pháp dạy học bộ môn được xem là những<br /> môn học cung cấp tri thức sư phạm cho sinh<br /> viên. Điều đó cũng có nghĩa là chúng có mối<br /> quan hệ mật thiết với việc hình thành các kỹ<br /> năng sư phạm. SV sẽ vận dụng các kiến thức<br /> SP này để xử lý các tình huống giáo dục cụ<br /> thể. Từ đó, sẽ làm giàu thêm vốn NVSP của<br /> mình. Muốn thực hiện được nhiệm vụ này,<br /> nội dung của các môn học phải rất sát với<br /> thực tiễn dạy học – giáo dục ở PT; quá trình<br /> giảng dạy môn học phải theo sát các hoạt<br /> động thực hành SP, hoạt động kiến tập, thực<br /> tập ở trường PT. Giảng viên bộ môn phương<br /> pháp dạy học nên trực tiếp dự giờ giáo viên<br /> PT, và tốt hơn nữa nếu giảng viên có tham gia<br /> giảng dạy tại trường PT.<br /> Phải tăng cường thực hành cho SV<br /> Trường SP là cơ sở đào tạo nghề đào tạo,<br /> không chỉ và không phải đơn thuần là cơ sở<br /> nghiên cứu. Vì vậy phải tổ chức cho SV tiếp<br /> 102<br /> <br /> 102(02): 99 - 104<br /> <br /> cận được các đối tượng giáo dục càng sớm càng<br /> tốt. Hơn nữa, việc học lý thuyết phải được thực<br /> hiện song song với hoạt động thực hành.<br /> Hội thi rèn luyện NVSP được tổ chức tuy có<br /> quy mô hoành tráng (ở tất cả các khoa trong<br /> toàn trường). Nhưng lại dưới hình thức các<br /> cuộc thi. Vì thế, hoạt động này chỉ dồn vào<br /> một số em có năng lực riêng (hát, múa, đọc<br /> thơ, ngâm thơ, đọc diễn cảm, trình bày<br /> bảng…) Hầu hết các sinh viên không và chưa<br /> được tham gia rèn luyện một các đúng nghĩa.<br /> Bài viết đề xuất một số biện pháp để tăng<br /> cường tính thực hành cho SV:<br /> - Tổ chức cho SV xuống các trường PT sớm<br /> hơn, ngay từ năm thứ nhất. Có thể không cần<br /> phải tổ chức quy mô như các đợt kiến tập,<br /> thực tập mà định hướng cho các khoa, từ các<br /> khoa triển khai cho các lớp cụ thể về việc<br /> đăng ký kết nghĩa với các trường PT gần<br /> trường SP; Làm việc với Ban Giám hiệu các<br /> trường PT cho SV về trường tham gia làm<br /> công tác chủ nhiệm, tham gia dự giờ, sinh<br /> hoạt với nhóm, tổ chuyên môn, tất nhiên là chưa<br /> cho SV tham gia dạy thử trên đối tượng HS;<br /> Không đặt ra vấn đề có giáo viên hướng dẫn.<br /> - Tại trường SP, nên phân SV thành các nhóm<br /> nhỏ hoặc vẫn duy trì các nhóm tham gia sinh<br /> hoạt ở trường PT. Giảng viên tùy vào nội<br /> dung môn mình phụ trách để đưa ra các vấn<br /> đề, các tình huống hoặc tổ chức cho SV nghĩ<br /> ra các vấn đề, các tình huống khác để suy<br /> nghĩ tìm ra các phương án giải quyết.<br /> Phải xây dựng được chương trình khung<br /> mang tính đặc thù cho từng Khoa và Bộ môn<br /> Hiện tại trong trường ĐHSP Thái Nguyên,<br /> hầu hết các khoa đều chưa có chương trình<br /> rèn luyện NVSP riêng của Khoa mình. Giảng<br /> viên tổ Phương pháp dạy học hoàn thành<br /> phần việc của mình theo kinh nghiệm riêng<br /> của mỗi các nhân. Ai có thế mạnh nào thì thể<br /> hiện thế mạnh ấy và dẫn đến là SV không<br /> được rèn luyện một cách bài bản các kỹ năng<br /> NVSP cần thiết trước khi xuống trương PT<br /> thực tập. Thiết nghĩ, muốn thực hiện được<br /> điều này, nhà trường phải có định hướng chỉ<br /> đạo các Khoa xây dựng chương trình, có sự<br /> giám sát quản lý trong quá trình thực hiện.<br /> <br /> Nguyễn Mậu Đức và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Phải xây dựng được phòng rèn luyện<br /> NVSP đủ tiêu chuẩn<br /> Phòng NVSP là môi trường, là không gian để<br /> SV rèn luyện, thực hành các kỹ năng đã được<br /> tiếp thu lý thuyết. Mỗi khoa tối thiểu phải có<br /> một phòng NVSP. Ở đây có hai điều kiện: có<br /> phòng rèn luyện NVSP và phòng rèn luyện<br /> NVSP phải đảm bảo tiêu chuẩn. Học lý<br /> thuyết, SV có thể học chung một lớp đông.<br /> Nhưng triển khai thực hành, chắc chắn phải<br /> chia thành các nhóm nhỏ. Điều kiện thực<br /> hành cũng khác so với trên lớp học lý thuyết.<br /> Nếu như học lý thuyết, giảng viên có thể chỉ<br /> cần bảng, bút hoặc phấn, hoặc máy chiếu,<br /> màn hình. Nhưng trong phòng NVSP, ngoài<br /> những điều kiện tối thiểu trên, phải cần thêm:<br /> máy móc (máy tính, máy chiếu, trang thiết bị<br /> nghe nhìn,…); Đồ dùng thí nghiệm, đồ dùng<br /> rèn luyện kỹ năng (đàn, đồ dùng vẽ, thiết bị<br /> thí nghiệm,…); máy ảnh ,máy quay ghi băng<br /> hình camera, … hồ sơ, sổ sách, tư liệu, tài<br /> liệu tham khảo, bản đồ, sách giáo khoa, sách<br /> giáo viên,…Quan sát phòng NVSP đủ tiêu<br /> chuẩn với các trang thiết bị cần thiết cho<br /> người dạy, người học cảm giác hưng phấn,<br /> sẵn sàng cho việc dạy – học có hiệu quả.<br /> Phải xây dựng được trường thực hành ở<br /> các cấp học.<br /> Hiện tại trường ĐHSP – ĐH Thái Nguyên chỉ<br /> có một trường thực hành ở cấp THPT đó là<br /> trường THPT Thái Nguyên, các hệ thống<br /> trường thực hành từ mầm non đến THCS hiện<br /> đang còn thiếu. Trường thực hành phải được<br /> đầu tư thật tốt về mọi mặt từ đội ngũ giáo<br /> viên đến điều kiện cơ sở vật chất trang thiết<br /> bị, phương tiện kĩ thuật cần thiết để phục vụ<br /> dạy- học, đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu đào tạo<br /> và rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho SV. SV<br /> thiếu gì, cần gì cứ đến trường thực hành sẽ<br /> được đáp ứng đầy đủ tựa như vận động viên<br /> thể thao vào nhà thi đấu đa năng vậy.<br /> Tổ chức tuần lễ nghiệp vụ sư phạm.<br /> Đây phải là hoạt động thường niên của<br /> trường. Hàng năm vào dịp 20/11, nhà trường<br /> tổ chức tuần lễ rèn luyện NVSP giỏi giữa các<br /> khoa. Thời gian dành cho hoạt động này là 10<br /> tiết. Với SV năm thứ nhất, có bốn tiết lý<br /> thuyết và 6 tiết thực hành. Đối với SV năm<br /> <br /> 102(02): 99 - 104<br /> <br /> thứ hai, ba, bốn tập trung rèn luyện các kỹ<br /> năng, không dạy lý thuyết.<br /> Nội dung lý thuyết SV được trang bị:<br /> - Giới thiệu về ngành nghề sư phạm: Bản chất<br /> và các nội dung hoạt động của nghề SP.<br /> - Vai trò của nhà giáo trong hoạt động của<br /> nghề SP.<br /> - Quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát<br /> triển giáo dục và phát triển nhà giáo.<br /> - Các đặc điểm cơ bản trong lao động SP của<br /> nhà giáo.<br /> Những phẩm chất và năng lực cơ bản mà nhà<br /> giáo cần có.<br /> - Chức năng, nhiệm vụ và các kỹ năng cơ bản<br /> của giáo viên bộ môn trong nhà trường.<br /> - Chức năng, nhiệm vụ và các kỹ năng cơ bản<br /> của giáo viên chủ nhiệm lớp<br /> Đổi mới cách đánh giá hoạt động rèn luyện<br /> NVSP cho SV<br /> Chúng ta vấn biết, một SV có thể rất giỏi về<br /> kiến thức khoa học cơ bản, nhưng không giỏi<br /> về NVSP, không có kĩ năng nói, viết, phong<br /> cách sư phạm, cách thức tổ chức giờ lên lớp,<br /> khả năng xử lí linh hoạt và hiệu quả các tình<br /> huống sư phạm… thì không thể đánh giá đó là<br /> một SV giỏi theo tiêu chí của trường sư phạm.<br /> Thế nhưng, hiện nay, do sự chi phối bởi quan<br /> niệm: NVSP chỉ là một môn phụ, có tính chất<br /> bổ trợ. Kết quả rèn luyện NVSP cũng chỉ có<br /> tính chất điều kiện, không quyết định nhiều<br /> tới chất lượng và tiêu chí đánh giá trình độ tốt<br /> nghiệp của SV. Vì thế, hoạt động rèn luyện<br /> NVSP có nhiều hạn chế.<br /> Để đánh giá một cách khác quan, chính xác,<br /> công bằng và thực hiện có hiệu quả mục tiêu<br /> đào tạo, Trường ĐHSP cần đánh giá trình độ<br /> NVSP của SV qua một Hội đồng riêng với sự<br /> tham gia của các GV, các nhà sư phạm có<br /> chuyên sâu về NVSP. (Có thể mời những GV<br /> phổ thông dạy giỏi tham gia Hội đồng này).<br /> Hội đồng này có trách nhiệm đánh giá NVSP<br /> của SV qua một giờ lên lớp hoàn chỉnh. Điểm<br /> NVSP này được coi là một trong những điểm<br /> đánh giá tốt nghiệp bắt buộc của giáo sinh, kể<br /> cả giáo sinh làm luận văn tốt nghiệp. Đây là<br /> cách đánh giá công bằng, khoa học và quan<br /> 103<br /> <br />