ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
TRẦN ĐOÀN TRANG
VẬN DỤNG THUYẾT ĐA TRÍ TUỆ
TRONG DẠY HỌC CHƯ NG S NG NH S NG
VÀ CHƯ NG Ư NG T NH S NG
VẬT LÝ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG ỰC
LUẬN VĂN THẠC SĨ HOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU
Thừa Thiên Huế, năm 2018
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
TRẦN ĐOÀN TRANG
VẬN DỤNG THUYẾT ĐA TRÍ TUỆ
TRONG DẠY HỌC CHƯ NG S NG NH S NG
VÀ CHƯ NG Ư NG T NH S NG
VẬT LÝ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG ỰC
Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯ NG PH P DẠY HỌC BỘ MÔN VẬT LÝ
Mã số: 8140111
LUẬN VĂN THẠC SĨ HOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. LÊ CÔNG TRIÊM
Thừa Thiên Huế, năm 2018
i
ỜI CA ĐOAN
Tr n Đo n Tr n
ii
ỜI CẢ N
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học,
Ban chủ nhiệm, quý thầy giáo, cô giáo Khoa Vật lý Trường Đại học Sư phạm - Đại
học Huế và quý thầy giáo, cô giáo trực tiếp giảng dạy đã hỗ trợ, giúp đỡ và tạo
điều kiện thuận lợi để tác giả có thể hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu cùng quý thầy giáo, cô giáo tổ
Vật lý trường THPT Lý Tự Trọng, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định đã tạo mọi
điều kiện để quá trình thực nghiệm sư phạm diễn ra được thuận lợi.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Lê Công Triêm
đã hướng dẫn tận tình trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tác giả cũng xin cảm ơn tập thể lớp Cao học Vật lý khóa 25 đã giúp đỡ, đóng
góp nhiều ý kiến trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Cuối cùng xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, người thân, bạn bè và đồng
nghiệp đã giúp đỡ, động viên tác giả hoàn thành luận văn này.
Hu 09 2018
Tác gi
Tr n Đo n Tr n
iii
ỤC ỤC
TRANG BÌA PHỤ ....................................................................................................... i
...................................................................................................... ii
........................................................................................................... iii
Ụ Ụ ................................................................................................................... 1
Ụ ......................................................................... 4
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 5
1. Lý do chọ ề tài ................................................................................................. 5
2 ề .................................................................................. 7
3 .......................................................................................... 10
4 ọ .......................................................................................... 10
5 ........................................................................................ 10
6. ........................................................................................ 10
7 ........................................................................................... 10
8 ................................................................................... 11
9 ề ........................................................................ 11
NỘI DUNG .............................................................................................................. 12
ỰC TIỄ
Ự ................................................................................. 12
1 1 ............. 12
1 1 1 ................................................................................. 12
1 1 2 ọ ọ
......................................................................................................... 13
1 2 ............................................................................. 20
1 2 1 ..................................................................................... 20
1 2 2 ề ................................................................. 21
1 3
.............................................................. 22
1.3.1. ọ
................................................................................ 22
1
1 3 2 ọ
............................................................................................ 23
1 4 Ụ
.......... 23
1 4 1 d ng thuy ọ 23
1.4.2. Ti ọ
..................................................................................................... 25
1 5 ......................... 29
1 5 1 ọ ....................... 29
1 5 2 ọ ......................... 30
1.6. K 1 .......................................................................... 47
CHƯ NG 2 TỔ CHỨC DẠ HỌC THEO TIẾN TR NH VẬN DỤNG
THU ẾT ĐA TRÍ TUỆ TRONG DẠ HỌC CHƯ NG S NG NH
S NG VÀ CHƯ NG Ư NG T NH S NG VẬT 12 TRUNG
HỌC PHỔ TH NG THEO ĐỊNH HƯỚNG PH T TRIỂN NĂNG ỰC ... 49
2 1
12 49
2 2
12
Ụ
.............................................................. 50
2 2 1 ọ ọc ............................................................................... 50
2 2 2 .................................................................... 50
2 2 3 tham gia học t p ........................................... 51
2 2 4 ọ ..................................................................................... 52
2 2 5 ọ ...................................................... 58
2 2 6 ọ ................................................................................... 59
2.2.7. K ho ch ki t quá trình học t p ....................... 80
2 3 2 .......................................................................... 80
CHƯ NG 3 THỰC NGHIỆ SƯ PHẠ ...................................................... 82
3 1 Ụ Ụ ................ 82
3 1 1 ....................................................... 82
3 1 2 ...................................................... 82
2
3 2 ........ 83
3 2 1 ...................................................... 83
3 2 2 ....................................................... 83
3 3 ....................................... 83
3 3 1 ọ ........................................................................... 83
3 3 2 ọ ...................................................................................... 84
3 3 3 ................................................................................... 84
3 4 ............................. 84
3 4 1 ọ ọ
........................................................................... 84
3 4 2
ph ....................................................................................... 85
3.4.3. Ki nh gi thuy t th ng kê ................................................................ 97
3 5 3 .......................................................................... 97
ẾT UẬN VÀ IẾN NGHỊ ................................................................................ 99
TÀI IỆU THA HẢO .................................................................................... 101
PHỤ LỤC ................................................................................................................ P1
3
DANH ỤC C C CH VIẾT TẮT
STT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦ ĐỦ
1 AS Ánh sáng
2 CNTT Công ngh thông tin
3 DH D y học
4 DHVL D y học v t lý
5 i ch ng
6 Gi i quy t v ề
7 GT Giao thoa
8 GTAS Giao thoa ánh sáng
Giáo viên 9 GV
Học sinh 10 HS
11 Hi n
c 12 NL
Nhi u x 13 NX
14 NXAS Nhi u x ánh sáng
Sách giáo khoa 15 SGK
y học 16 PPDH
Phát tri c 17 PTNL
Trung bình 18 TB
Trung học ph thông 19 THPT
Th ng d ki n 20 TLDK
Thí nghi m 21 TN
Th c nghi m 22 TNg
Th c nghi ph m 23 TNSP
Tán sắc ánh sáng 24 TSAS
4
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hi ng m nh mẽ t xu th toàn c u hóa và cu c
cách m ng công nghi p 4.0 trên t t c ĩ c. Trong b i
c ú ề phát tri ng th ũ n nhiều
thách th c.
Quá trình toàn c u hóa có nh m chính sau: t o ra kh
tri n; ph c p n truyền thông; hình thành nền kinh t tri
th c, v i s phân bi t rõ r t vai trò c a tri th c trong s n xu t c a hi n nay so v i
c kia; t ều ki n thu n l i cho vi
ề ọ ặ ò
chìa khóa tr ĩ
ỗ
Cách m ng công nghi 4 0 ũ ẽ ặt ra nh ng yêu c u m i về ki n th c kỹ
c ng. Nh ng ki n th c và kỹ chia thành
3 nhóm:
- Các ki n th c và kỹ n nh n th th
ph n bi n, kỹ ỹ o;
- Các kỹ ề th ch t: kỹ , kỹ , kỹ t n i;
- Các kỹ ề xã h i: giao ti p, ng x , t o l p quan h , làm vi c theo
nhóm.
Có th th y r ng, ngu n nhân l c c c ta hi n t i v c
nh ng yêu c u nói trên. Vì th , vi i m i giáo d c là h t s c c n thi t. Giáo d c
ph i m i toàn di n t m c tiêu, n n PPDH nh c yêu
c u c a xã h i hi n t ã ng
ng l i chỉ o về i m i giáo d c th hi n trong nhiề
b ặc bi :
i m i về ã c th ch hóa trong Lu t
Giáo d c s 38/2005/ 11 ề 28 : Phương pháp giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với
đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm
việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” [30].
5
Ngh quy t H i ngh 8 X ề i m n, toàn di n giáo
d ã ẳ nh: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến
thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ
máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để
người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ
học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động
xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin
và truyền thông trong dạy và học” [18].
Tuy nhiên, th c t cho th y r ng, vi i m i giáo d c v t s t
c hi u qu . N c còn nặng về lý thuy t, mang tính
ắn liền v i th c ti n. PPDH ũ i m i,
n v n d y theo l i truyền th ki n th c m t chiề ò ỏ i học
ph i ghi nh m c tính tích c c, ch ng, sáng
t o c i học.
ò ỏi giáo d c ph i m i m nh mẽ a, DH ã ò
thu n là truyền th ki n th c n a, mà ph i giúp cho HS phát tri c nh ng NL
c t lõi mà xã h i yêu c u. Vì th , giáo d c ph i chuy n t DH ng n i
dung sang DH ng k t qu u ra và c th DH ng
PTNL. T c là không phải dạy HS biết được cái gì, mà phải dạy cho HS làm được gì
từ những điều đã biết.
DH i thì PPDH ũ i theo, sao cho phù
h p v i DH thì m i có th c k t qu t t nh t. Ph i l a chọn
c PPDH phù h c tính tích c c, ch ng, sáng t o c a HS trong
quá trình học t ng th i ph i chú ý rèn luy n NL gi i quy t v ề gắn v i
nh ng tình hu ng th c ti n cu c s ng và nghề nghi p. Bên c c t ch c
các ho ng DH ng nh m kích thích h ng thú học t p cho HS ng t i
o ra ngu n nhân l c phát tri n toàn di n là h t s c c n thi t.
i có 8 d ng trí tu : trí tu ngôn ng , trí tu logic - toán
học, trí tu không gian, trí tu hình th - âm nh c, trí tu giao ti p,
trí tu n i tâm và trí tu t nhiên học. V i s phát tri n c a khoa học thì t lâu
ú ã c r õ ã c c u t o b i hai bán c u riêng bi ng
c bi t t i là bán c u não trái và bán c u não ph i. Bán c u não trái x lý thông
6
tin v i các ch n nh n th : vi t và nói, phân tích,
l p lu n, s ki n, toán học, logic,.... Bán c u não ph i tham gia vào công vi c liên
n sáng t ng, màu sắ u, c m xúc, tri t họ ều này
ch ng tỏ r ng quan ni m c .
có th t ều ki n thu n l i cho t t c các HS ều có th phát huy d ng
trí tu s ng và rèn luy n các d ng trí tu n m t m nh nh thì
sung các môn học thu các d ng trí tu .
Bên c c d y m t môn họ ũ th c hi n theo nhiều cách khác
i cách d y trong m t ti t d HS thu c nhiều d ng trí
tu ều ki n ti p thu ki n th c và rèn luy n NL m t cách t t nh t, t o
ều ki HS phát tri n toàn di n.
T tiề ề ú n th y r ng vi c v n d ng thuy vào DH
là m t sáng ki t giáo viên V t lý, tôi không th bỏ qua m t
i t giúp cho HS có th ti p thu ki n th c t ng th i t o
h ú ọc t p môn V a, trong b i
c nh hi n t i, yêu c u ngu n nhân l c phát tri n toàn di n v các NL c t lõi
thì vi c v n d ng thuy vào DH là l a chọ u.
Quang học là m t ph n quan trọ t lý THPT. Các ki n
th c về quang học h t s c g ũ hiều ng d i s ũ
trong kỹ thu i khá tr ng, khó ti p thu và ph i liên t c c p nh t
nh ng ki n th c m i cùng v i s phát tri ũ o c a khoa học công ngh
hi ò ỏi HS ph i có NL t học, kh p, chọn lọ ng
th i ph i có NL ti p thu ki n th c m t cách linh ho y, n u HS có th s
d ng t t các d ng trí tu c a mình thì vi c này tr nên d
Vì nh ng lý do trên, tôi chọ ề tài: Vận dụng thuyết đ trí tuệ trong dạy
học chươn S n nh s n v chươn ư n t nh s n Vật lý 12 Trung
học phổ thôn theo định hướng phát triển năn lực ề
ề ã ặ
2 ịch s v n đề n h n cứu
1904 Alfred Binet cùng ọ ã
HS
7
ĩ [39].
1974 B z ã - ọ NL
là a ề ã [39].
1983, g w - ọ
- Theo Howard Gardner, trí thông
ĩ ề ẩ
ã ề ặ chúng ta là: khi
có ề ẩ không có giá
ã ọ thông minh hay không?
ã ề ọ ọ
w Thomas
ã và
[39].
1990, : trí thông minh
( ) ( - gent) và
trí thông minh có suy ĩ ( f ) [39].
1992, ã - Habits of
các và
minh vai trò ọ giúp cho ắ
ĩ [39].
ề ề ũ ề B
nghiên c u về i m i PPDH b i họ c a tác
gi Tr c [21] trình bày nh ng m i liên h tr c ti p gi a thuy
c a tác gi Howard Gardner v i yêu c i m i PPDH b i học theo nh
ng và sáng t o i học.
Bài vi t n d ng thuy trong d y học ng ph
trên T p chí Giáo d c s 316 (k 2-8/2013) c a tác gi Tr [15] v n
d ng thuy vào ph thông thông qua vi c gi i thi u về
lý thuy ng NL trí tu c ề xu t vi c v n
d ng thuy
2.2. Nh ng nghiên c u v ho ộng d y h e ị ướng phát triể ă
l c h c sinh
Nh ng nghiên c u c ngoài t ề :
8
- S hình thành và phát tri n c ng DH PTNL:
NL trong giáo d DH
n r ng khắp Mỹ vào nh 1970 thành m t phong
trào v i nh i trong nh 1990 Anh, Úc, New Zealand, x
Wales... [20].
- Mô hình NL trong DH
R.E. Boyatzid cho r DH d a trên mô hình NL c t cách
có h th ng ba khía c nh sau:
(1) X nh các NL
(2) Phát tri n chúng,
(3) ú t cách khách quan [20].
Nh ng nghiên c u c t ề :
- Thi t k DH ng PTNL HS: n ề
DH truyền th DH ng
n i dung; chú trọng vi c truyền th i học h th ng tri th c khoa học về các
ĩ ặ ò DH
NL DH ng k t qu u ra, nh m m c tiêu
phát tri NL õ i học [20].
- T ch c ho ng DH ng PTNL HS
Theo các tác gi ặng Qu c B o và Nguy n Sỹ Thu [4], t ch
DH n ng PTNL ú HS th u hi ọ làm gì - Họ
NL ; ng th HS ọc hi u qu
NL bền v ng.
u nói trên m i ch y ề c p nhiề m m i c a
Howard Gardner về trí thông minh, mô t các d ề xu t vi c
v n d ng trong DH ph thông i học m ; DH
PTNL HS PPDH c
t DH
DH theo PTNL, c th DH môn
THPT. Nh ng k t qu nghiên c u c a các tác gi c chính là
ngu n tài li ũ i ý có giá tr lý lu n sâu sắ ề tài
ti p c n, tìm hi u và nghiên c u vi c v n d ng thuy DHVL
PTNL ng THPT.
9
3 ục t u n h n cứu
X DH S
L V t 12 THPT theo PTNL.
4 G ả thu ết ho học
ti n DH
PTNL ú DH
12 THPT ẽ ú
.
5 Nh ệm vụ n h n cứu
ề :
- PPDH
PTNL
DHVL PTNL;
- PPDH PTNL, NL
NL HS ọ
12 THPT;
- ặ HS, NL
HS ọ DHVL
THPT;
- ặ
v 12 THPT DH
bài học v
12 THPT PTNL HS;
- THPT
ọ ề
6 Đố tư n n h n cứu
ọ
12 THPT DH
PTNL.
7 Phạm v n h n cứu
ề DH bài học trong
12 THPT
DH PTNL HS
10
THPT ỉ B
8 Phươn ph p n h n cứu
ư
-
ỉ B ề PPDH;
-
ề ;
- SGK GV
v 12
THPT.
ư u
ề ắ ắ ề
ề :
- DHVL PTNL THPT ;
- DHVL THPT ;
- ọ HS ọ
PTNL
8.3. ư ư
THPT ề
ư
ọ
ề NL HS ũ
ọ HS TN
9 Nh n đ n p mớ củ đề t
- B
DHVL PTNL;
- X DH DHVL
PTNL;
- ề DH ti n
trình 12
THPT PTNL HS.
11
