Văn hóa Nõ Nường :
Chày xát bàn nghiền
nhận thức về cặp
Trích cuốn “Văn hóa Nõ Nường” – Dương Đình Minh Sơn
Tục ngữ có câu “Dao sắc không bằng chắc kê” tuy câu tục
ngữ này mới xuất hiện sau này,
nhưng tinh thần của ý niệm ấy hẳn đã ra đời từ thời đại đồ đá
cũ, khi có hiện vật chày xát bàn
nghiền hình 3 góc ra đời.
Tại viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam Hà Nội, trong quầy trưng
bày hiện vật thời đại đồ đá,
chúng ta thấy bên cạnh những thỏi đá cầm tay thô ráp, thì
cũng có những tảng đá vỡ nhỏ do
người đương thời đập vỡ từ tảng đá lớn ra để làm bàn nghiền
mặt hơi khuyết sâu, trơn bóng.
Trong số đó có hiện vật bàn nghiền hình 3 góc được trau
chuốt, mài nhẵn cả trong và ngoài rất
đẹp. Hẳn đây là loại hiện vật dùng vào việc tín ngưỡng, thờ
cúng của các pháp sư. Hiện vật bàn
nghiền hình 3 góc này tìm thấy ở di chỉ Hòa Bình và di chỉ
Quỳnh Văn Nghệ An, hiện trưng bày
tại bảo tàng Việt Nam ở Hà Nội.
Việc nhận thức tác dụng của hoạt động cặp hẳn là nhờ vào
những kỳ hoạt động giao phối của
con người.
Trong hiện vật công cụ có chiếc “cuốc chim” (hình a) và lưỡi
cày “cày bướm” (hình b) cho
nên trong ngôn ngữ của người Kinh có từ “chim” và “bướm”,
khi gọi bé trai là thằng “cò” (chim)
và bé gái là cái “hĩm” (bướm) tức là gọi theo đặc điểm sinh
vật của từng đứa trẻ đó.
Hình a
Hình b
Để thấy rõ hơn về điều này, chúng ta nhìn vào văn hóa Óc Eo
ở miền Nam có hai hiện vật
biểu tượng Linga Yoni. Nếu mới nhìn qua ta sẽ cho đó là cái
chai và cái hộp (hình c) – có nghĩa,
cái hộp và cái lọ trong dân dụng là phỏng theo hình Linga
Yoni.