Vincent van Gogh

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

140
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vincent Willem van Gogh (sinh ngày 30 tháng 3 năm 1853, mất ngày 29 tháng 7 năm 1890), thường được biết đến với tên Vincent van Gogh ([ˈvɪnsɛnt vɑn ˈɣɔx] (trợ giúp•chi tiết), đọc theo tiếng Việt là Van Gôc[1]) là một danh hoạ Hà Lan thuộc trường phái hậu ấn tượng[2]. Nhiều bức tranh của ông nằm trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất, được yêu thích nhất và cũng đắt nhất trên thế giới. Van Gogh là nghệ sĩ tiên phong của trường phái biểu hiện và có ảnh hưởng rất lớn tới mỹ thuật hiện đại,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vincent van Gogh

Vincent van Gogh Vincent Willem van Gogh (sinh ngày 30 tháng 3 năm 1853, m t ngày 29 tháng 7 năm (tr giúp·chi ti t) 1890), thư ng ñư c bi t ñ n v i tên Vincent van Gogh ([ vǺnsǫnt vǡn ǳǤx] , ñ c theo ti ng Vi t là Van Gôc[1]) là m t danh ho Hà Lan thu c trư ng phái h u n tư ng[2]. Nhi u b c tranh c a ông n m trong s nh ng tác ph m n i ti ng nh t, ñư c yêu thích nh t và cũng ñ t nh t trên th gi i. Van Gogh là ngh sĩ tiên phong c a trư ng phái bi u hi n và có nh hư ng r t l n t i m thu t hi n ñ i, ñ c bi t là t i trư ng phái dã thú (Fauvism) và trư ng phái bi u hi n t i ð c. Th i thanh niên, Van Gogh làm vi c trong m t công ty buôn bán tranh, sau ñó là giáo viên và nhà truy n giáo t i m t vùng m nghèo. Ông th c s tr thành h a sĩ t năm 1880 khi ñã 27 tu i. Tho t ñ u, Van Gogh ch s d ng các gam màu t i, ch ñ n khi ñư c ti p xúc v i trư ng phái n tư ng (Impressionism) và Tân n tư ng (Neo-Impressionism) Paris, ông m i b t ñ u thay ñ i phong cách v c a mình. Trong th i gian Arles mi n Nam nư c Pháp, Van Gogh k t h p các màu s c tươi sáng c a hai ch nghĩa này v i phong cách v c a mình ñ t o nên các b c tranh có phong cách r t riêng. Ch trong 10 năm cu i ñ i, h a sĩ ñã sáng tác hơn 2000 tác ph m, trong ñó có kho ng 900 b c h a hoàn ch nh và 1100 b c v ho c phác th o. Ph n l n các tác ph m n i ti ng nh t c a Van Gogh ñư c sáng tác vào hai năm cu i ñ i, th i gian ông lâm vào kh ng ho ng tinh th n t i m c t c t bên tai trái vì tình b n tan v v i h a sĩ Paul Gauguin. Sau ñó Van Gogh liên t c ph i ch u ñ ng các cơn suy như c th n kinh và cu i cùng ông ñã t k t li u ñ i mình.
Ngư i quan tr ng nh t trong cu c ñ i Van Gogh là em trai ông, Theo, ngư i ñã luôn lo l ng và h tr tài chính cho Van Gogh. Tình anh em gi a Vincent và Theo ñã ñư c ghi l i qua r t nhi u lá thư h trao ñ i k t tháng 8 năm 1872. TI U S Th i niên thi u (1853-1869) Vincent van Gogh sinh năm 1853 t i Groot-Zundert, m t làng nh g n thành ph Breda thu c t nh B c Brabant phía Nam Hà Lan[3]. Ông là con trai c a bà Anna Cornelia Carbentus và ông Theodorus van Gogh, m t giáo sĩ c a Giáo h i c i cách Hà Lan. Van Gogh ñư c ñ t tên gi ng v i ông n i và ngư i anh c ñã ch t non trư c ñó m t năm. Có ý ki n[4] cho r ng vi c có tên trùng v i tên ngư i anh ch t s m ñã có nh hư ng tâm lý sâu s c t i ngư i h a sĩ tr và nh ng tác ph m c a ông, tiêu bi u là các b c chân dung hai ngư i ñàn ông. Th c ra thì vi c s d ng tên Vincent là ph bi n trong dòng h Van Gogh, ông n i c a h a sĩ cũng tên là Vincent van Gogh (1789-1874), m t ngư i t t nghi p khoa th n h c t i ð i h c Leiden và có sáu ngư i con, trong ñó ba ngư i làm ngh buôn bán tranh, bao g m m t Vincent khác, ngư i thư ng ñư c nh c ñ n trong các b c thư c a Van Gogh như là "chú Cent". Dòng h Van Gogh v n là m t dòng h chuyên hành ngh buôn bán tranh ho c làm các công vi c có liên quan ñ n ngh thu t. Khi Van Gogh lên b n thì ngư i em trai c a ông, Theodorus (Theo) ra ñ i ngày 1 tháng 5 năm 1857. Ông còn có m t ngư i em trai khác là Cor và ba ngư i em gái là Elizabeth, Anna và Wil. Khi còn bé, Van Gogh là m t ñ a tr tr m tính, ít nói và sâu s c. Năm 1860 ông theo h c trư ng làng Zundert ñ n năm 1861 thì b t ñ u h c nhà cùng em gái Anna dư i s hư ng d n c a m t n gia sư. Năm 1864, Van Gogh lên Zevenbergen ñ vào h c t i m t trư ng n i trú, ông c m th y r t ñau kh vì ph i xa gia ñình và v n còn nh c ñ n n i bu n này k c khi ñã trư ng thành. Ngày 15 tháng 9 năm 1866, Van Gogh vào h c t i trư ng Willem II College t i thành ph Tilburg, t i ñây ông ñư c h c v dư i s hư ng d n c a Constantijn C. Huysmans, m t h a sĩ ñã có ñôi chút thành công Paris. Tháng 3 năm 1868, Van Gogh b t ng b h c ñ quay v nhà. V sau ông nh c l i th i niên thi u c a mình như m t giai ño n u t i, l nh l o và c n c i[5]. Buôn bán tranh và truy n giáo (1869-1878)
Tháng 7 năm 1869, tu i 15, Van Gogh b t ñ u ngh buôn bán tranh t i công ty Goupil & Cie Den Haag, ñ n tháng 6 năm 1873 ông ñư c phái ñ n London. Trong th i gian thành ph này ông tr t i s 87 ñư ng Hackford, Brixton[6]. ðây là th i gian vui v c a Van Gogh khi ông thành công trong vi c buôn bán và ñã có th ki m nhi u ti n hơn cha mình dù m i tu i 20, v c a Theo sau này ñã nh n xét r ng ñây có l là giai ño n h nh phúc nh t trong cu c ñ i Vincent[7]. Ông còn có tình c m v i cô Eugénie Loyer, con gái c a bà ch nhà tr [7] nhưng khi Van Gogh bày t tình c m v i cô thì l i b Eugénie t ch i v i lí do cô ñã h n hò v i m t ngư i khác. Vincent van Gogh b t ñ u tr nên cô ñ c và sùng ñ o. Sau khi ñư c b và chú g i ñ n Paris, Van Gogh b t ñ u bi u l s không hài lòng v i vi c coi ngh thu t ch là nh ng món hàng và b c l quan ñi m c a mình v i khách hàng. Vì th ñ n ngày 1 tháng 4 năm 1876, Van Gogh quy t ñ nh ch m d t công vi c buôn bán tranh. Tình c m tôn giáo c a Van Gogh b t ñ u phát tri n t i m c ông nghĩ r ng mình ñã tìm ñư c thiên hư ng th c s cho cu c ñ i, ông tr l i Anh làm vi c không công, ñ u tiên là giáo viên thay th t i m t trư ng n i trú nh nhìn ra c ng Ramsgate nơi ông ñã th c hi n vài b c ký h a. Sau khi ngôi trư ng chuy n v Isleworth, Middlesex, Vincent cũng chuy n ñi cùng nhưng r i nhanh chóng b ngh giáo viên ñ tr thành tr tá cho m t giáo sĩ c a Phong trào Giám Lý v i m c ñích ñưa sách phúc âm ñ n kh p nơi. Vào Giáng sinh năm 1876, Van Gogh tr v nhà và làm vi c cho m t hi u sách Dordrecht trong vòng sáu tháng, ông dành ph n l n th i gian ñ v ngu ch ngo c ho c d ch Kinh thánh sang ti ng Anh, ti ng Pháp và ti ng ð c[8]. B n cùng phòng c a Vincent trong th i kỳ này là m t giáo viên tr tên là Görlitz, ông này v sau ñã nh n xét r ng Vincent ăn u ng r t ñ m b c và thư ng thích ăn chay[9]. Trong m t c g ng giúp ñ nguy n v ng tr thành m c sư c a Van Gogh, gia ñình ông g i Van Gogh t i Amsterdam tháng 5 năm 1877. T i thành ph này ông s ng cùng ngư i chú Jan van Gogh, m t phó ñô ñ c h i quân[10], và h c ôn ñ thi vào khoa Th n h c dư i s hư ng d n c a Johannes Stricker, m t nhà th n h c có ti ng tăm. Tuy v y Vincent v n trư t kì thi ñ u vào và ông r i kh i nhà chú Jan tháng 7 năm 1878 ñ h c m t khóa ba tháng t i trư ng truy n giáo ñ o Tin Lành (Vlaamsche Opleidingsschool) t i Laeken, g n Brussels. Borinage và Brussels (1879-1880) Ngôi nhà nơi Van Gogh s ng trong th i gian Cuesmes năm 1880, t i nơi ñây Van Gogh ñã quy t ñ nh tr thành m t h a sĩ
Tháng 1 năm 1879, Van Gogh ñư c giao ch c v ngư i truy n giáo t m th i t i m t làng Petit Wasmes[11][12] thu c vùng m than Borinage c a B v i nhi m v ñem l i ni m tin tôn giáo cho nh ng ngư i có l là b t h nh và tuy t v ng nh t châu Âu. Vincent ñã l a ch n cu c s ng gi ng như nh ng con chiên c a ông ñ chia s s khó khăn v i h , ông ng trên chi c n m rơm trong m t túp l u nh phía sau căn nhà c a ngư i làm bánh mỳ ñã cho ông tá túc[7]. Tuy v y nh ng ngư i qu n lý giáo ph n cu i cùng l i th i h i ông vì lý do "h th p ph m cách c a m t giáo sĩ" vì ñã ch n cách s ng nghèo kh như v y. Van Gogh chuy n v Brussels r i l i ñ n làng Cuesmes Borinage trư c khi ph i quay v "nhà" Etten dư i s c ép c a gia ñình. Ông ñây cho ñ n tháng 3 năm 1880. Trong th i gian này nhi u mâu thu n ñã n y sinh gi a Vincent và cha, cha c a h a sĩ th m chí còn yêu c u ông ph i vào m t nhà thương ñiên[13] t i Geel[14]. Cu i cùng Vincent ph i tr n v Cuesmes nơi ông tr trong gia ñình ngư i th m Charles Decrucq[15] cho ñ n tháng 10. Càng ngày ông càng c m th y h ng thú v i nh ng con ngư i bình thư ng và c nh v t xung quanh mình và b t ñ u ghi l i nh ng hình nh ñó b ng nh ng b c v . Năm 1880, theo ñ ngh c a ngư i em trai Theo, Vincent b t ñ u theo nghi p h i h a m t cách nghiêm ch nh. Mùa thu năm 1880, ông ñ n Bruxelles ñ theo h c h a sĩ Hà Lan n i ti ng Willem Roelofs, ngư i ñã thuy t ph c Van Gogh thi vào Trư ng m thu t Hoàng gia. T i ñó h a sĩ không ch ñư c h c v gi i ph u, mà còn bi t thêm nh ng quy t c chu n trong vi c d ng hình và ph i c nh. S nghi p Etten (1881) Tháng 4 năm 1881, Van Gogh t i s ng t i vùng ñ ng quê cùng gia ñình Etten và ti p t c v , ông thư ng l y nh ng ngư i hàng xóm làm m u cho mình. Trong su t mùa hè, h a sĩ dành ph n l n th i gian ñi d o và nói chuy n v i ngư i ch h Kee Vos-Stricker và Johannes Stricker[10]. Kee hơn Vincent b y tu i và ñã có m t ñ a con trai tám tu i, tuy v y ông v n tìm cách c u hôn và b t ch i th ng th ng: "Không, không bao gi , không bao gi " (ti ng Hà Lan: niet, nooit, nimmer)[16]. Cu i năm 1881 ông ñ n Amsterdam ñ xin g p Kee nhưng m t l n n a b t ch i[17]. Trong tuy t v ng, ngư i h a sĩ ñã giơ bàn tay trái hơ lên ng n l a ñèn và nói: "Hãy cho tôi nhìn th y cô y ch trong th i gian tôi có th ñ tay trên ng n l a này"[17]. B c a Van Gogh và c Stricker ph n ñ i quy t li t ý ñ nh cư i Kee c a ông và quy t ñ nh c t tr giúp tài chính. ð n Giáng sinh thì h a sĩ quy t ñ nh r i nhà ñi Den Haag[18].
Drenthe và Den Haag (1882–1883) Nhìn t ban công Den Haag, màu nư c Tháng 1 năm 1882, Van Gogh ñ n Den Haag và s ng v i ngư i h hàng Anton Mauve, m t h a sĩ và cũng là ngư i khuy n khích Vincent ti p t c ngh v . Tuy v y quan h c a hai ngư i nhanh chóng tr nên l nh nh t, có l vì Mauve phát hi n ra vi c Vincent ñi l i như v ch ng v i m t cô gái ñi m nghi n rư u tên là Clasina Maria Hoornik (thư ng ñư c bi t ñ n v i tên Sien)[8]. Sien ñã có m t ñ a con gái 5 tu i và cô ta cũng ñang mang thai trong lúc làm quen v i Vincent. Ngày 2 tháng 7, Sien sinh thêm m t bé trai l y tên là Willem. Khi cha c a Van Gogh phát hi n ra m i quan h này, ông ñã liên t c gây s c ép bu c con mình ph i b cô gái ñi m và hai con c a cô ta. Tuy v y h a sĩ v n ti p t c s ng v i Sien. M t ngư i chú khác c a Van Gogh là Cornelis, cũng là m t nhà buôn tranh, ñã ñ t hàng h a sĩ 20 b c v m c v Den Haag, chúng ñư c hoàn thành vào cu i tháng 5[19]. Tháng 6 năm 1883, Van Gogh ph i n m vi n ba tu n vì m c b nh l u[20]. ð n mùa hè, h a sĩ b t ñ u sáng tác b ng sơn d u. Mùa thu năm 1883, sau m t năm chung s ng v i Sien, Van Gogh b cô và hai ñ a tr . Có th vì thi u ti n nên Sien bu c ph i quay tr l i ngh mãi dâm, cu c s ng c a hai ngư i tr nên ít h nh phúc hơn và Vincent c m th y nó không th phù h p cho s phát tri n v m t ngh thu t c a mình. Sau khi ông b ñi, Sien trao ñ a con gái cho m cô, còn c u bé Willem ñư c g i cho anh trai Sien, còn b n thân cô r i ñ n Delft và sau ñó là Antwerp[7]. Sau này, Willem còn nh ñư c r ng trong l n c u ñư c thăm m Rotterdam năm lên 12 tu i, khi bác c a c u c khuyên Sien l y ch ng ñ Willem có cha, m c u ñã tr l i r ng: "Nhưng em bi t cha c a nó là ai. Cha c a nó là m t h a sĩ em t ng chung s ng cách ñây g n 20 năm Den Haag. Tên anh y là Van Gogh"[7]. Năm 1904 Sien gieo mình xu ng sông Scheldt t v n[7]. Sau khi r i Den Haag, Van Gogh chuy n t i t nh Drenthe phía B c Hà Lan, ông s ng m t mình ñây ñ n tháng 12 thì chuy n v s ng v i b m lúc này ñang Nuenen, B c Brabant. Nuenen (1883–1885) T i Nuenen, Van Gogh t p trung h t s c l c vào vi c sáng tác. Mùa thu năm 1884, con m t ngư i hàng xóm c a h a sĩ là Margot Begemann, m t cô gái hơn Vincent t i 10 tu i, ñã ph i lòng ông và Vincent cũng ñáp l i tình c m này. Hai ngư i ñã h a hôn v i nhau nhưng ch u s ph n ñ i c a c hai gia ñình. Sau ñó Margot c t t b ng strychnine và Van Gogh ph i v i ñưa cô ñ n b nh vi n[7].
Ngày 26 tháng 3 năm 1885, cha c a Van Gogh qua ñ i sau m t cơn ñ t qu , cái ch t này ñã gây ra n i bu n sâu s c trong lòng h a sĩ. Cùng lúc ñó, gi i ngh thu t Paris l n ñ u tiên ñã quan tâm t i các tác ph m c a Van Gogh, và chính h a sĩ trong mùa xuân năm 1885 ñã hoàn thành tác ph m ñư c coi là sáng tác chính ñ u tay c a ông, b c Nh ng ngư i ăn khoai (ti ng Hà Lan: De Aardappeleters). Tháng 8 cùng năm, các tác ph m c a Van Gogh l n ñ u tiên ñư c tri n lãm t i Den Haag. Tháng 9, h a sĩ b bu c t i ñã làm m t trong nh ng m u c a mình có thai, và m c dù v sau ngư i này ñã th a nh n cha c a ñ a tr không ph i là Van Gogh[7] nhưng v giáo sĩ c a làng ñã c m dân làng không ñư c ti p t c làm m u cho Van Gogh. Trong th i gian Nuenen, màu s c ưa thích c a Van Gogh là các tông màu ñ t, ñ c bi t là màu nâu t i, ông không cho th y s phát tri n cách dùng màu tươi sáng, phong cách xu t hi n các tác ph m xu t s c nh t c a ông sau này. Khi Vincent phàn nàn v i Theo khi cho r ng em trai ñã không làm h t s c ñ có th bán tranh c a mình Paris, Theo ñã tr l i r ng các tác ph m c a Van Gogh quá u t i và n m ngoài phong cách ph bi n th i ñó là các b c h a tươi vui c a các h a sĩ theo trư ng phái n tư ng. Làm vi c hai năm Nueen, h a sĩ ñã sáng tác r t nhi u b c v và màu nư c, ngoài ra còn có g n 200 b c h a hoàn ch nh. Antwerp (1885–1886) Tháng 11 năm 1885 Van Gogh chuy n t i Antwerp và thuê m t căn bu ng nh phía trên m t c a hi u bán tranh ph Rue des Images[8]. H a sĩ có r t ít ti n và ăn u ng ñ m b c, ông dành ph n l n s ti n Theo g i cho ñ mua v t li u sáng tác và tr ti n cho ngư i m u. Bánh mỳ, cà phê và thu c lá là nh ng th Vincent dùng thư ng xuyên nh t. Tháng 2 năm 1886, Van Gogh vi t thư cho Theo k l i chuy n ông nh mình ñư c ăn th t nóng l n cu i là t tháng 5 năm trư c ñó và hàm răng c a h a sĩ b t ñ u y u d n gây ra nhi u ñau ñ n[8]. Ngoài th i gian sáng tác, Van Gogh nghiên c u thêm v lý thuy t màu s c và ñi chiêm ngư ng các tác ph m t i b o tàng thành ph , ñ c bi t là các b c tranh c a Peter Paul Rubens, nh ng tác ph m ñã khích l h a sĩ trong vi c dùng các màu s c tươi sáng hơn như màu son, màu xanh cô ban và màu xanh l c. Ông cũng mua m t s b c tranh kh c g c a Nh t B n (Ukiyo-e) và s d ng nó làm n n cho m t s tác ph m c a mình[21]. Trong th i gian này ông cũng b t ñ u nghi n rư u absinthe[8] và còn ph i ch a b nh (r t có th là giang mai[22][7]) dư i s ñi u tr c a bác sĩ Cavenaile.
Tháng 1 năm 1886, Van Gogh trúng tuy n vào Trư ng M thu t Antwerp (Ecole des Beaux- Arts d'Antwerp). Trong ph n l n tháng 2 h a sĩ b m, ph n l n là do lao l c, ăn u ng kém và hút quá nhi u thu c. Paris (1886–1888) Tháng 3 năm 1886, h a sĩ chuy n t i Paris ñ h c t i xư ng v c a Fernand Cormon. Ban ñ u ông và Theo t i ñư ng Rue Laval trong khu ñ i Montmartre. ð n tháng 6 thì hai anh em chuy n v m t căn h r ng hơn s 54 ph Rue Lepic, n m phía trên ñ i. Vì th i gian này hai anh em g n nhau, các b c thư liên l c gi a hai ngư i không còn và ngư i ta không bi t rõ nh ng ho t ñ ng c a h a sĩ trong th i gian ông Paris. Vincent làm vi c vài tháng trong xư ng v c a Cormon nơi ông thư ng ti p xúc v i h a sĩ ngư i Úc John Peter Russell cũng như hai h a sĩ ngư i Pháp là Émile Bernard và ñ c bi t là Henri de Toulouse-Lautrec. Trong th i gian này Paris, không khó ñ chiêm ngư ng và nghiên c u tác ph m c a các h a sĩ theo trư ng phái n tư ng. Ví d năm 1886, hai tri n lãm l n c a các h a sĩ tiên phong trong trư ng phái này ñã ñư c t ch c th ñô nư c Pháp, ñó là Tri n lãm l n th 8 và cu i cùng c a các h a sĩ n tư ng và Tri n lãm c a các h a sĩ ñ c l p (Artistes Indépendants). Trong hai cu c trưng bày này, l n ñ u tiên ch nghĩa Tân n tư ng (Neo- Impressionism) ra m t công chúng v i các b c tranh c a Georges Seurat và Paul Signac. B n thân Theo van Gogh cũng buôn bán r t nhi u b c tranh thu c trư ng phái n tư ng c a các h a sĩ n i danh như Claude Monet, Alfred Sisley, Edgar Degas và Camille Pissarro, tuy v y Vincent rõ ràng là g p khó khăn trong vi c n m b t tinh th n c a các tác ph m ñang ñư c ưa chu ng này. B t ñ u có nh ng mâu thu n gi a hai anh em và ñ n cu i năm 1886 thì hai ngư i b t ñ u s ng riêng nhưng r i l i nhanh chóng làm lành vào mùa xuân năm 1887. Sau ñó Van Gogh ñ n Asnières và làm quen v i Paul Signac. T i ñây Vincent cùng ngư i b n c a ông là Emile Bernard ñã th nghi m m t s b c tranh theo trư ng phái ði m h a ("pointillé"). Tháng 11 năm 1887, Theo và Vincent ñã g p và k t b n v i h a sĩ Paul Gauguin, ngư i v a m i quay l i Paris sau th i gian s ng nư c ngoài[23]. Cu i năm này, Van Gogh ñã t ch c m t bu i tri n lãm chung v i Bernard, Anquetin và Toulouse-Lautrec nhà hàng Restaurant du Chalet trên ñ i Montmartre. T i bu i tri n lãm này, Bernard và Anquetin ñã bán ñư c các
tác ph m ñ u tiên, còn Vincent thì trao ñ i ñư c tác ph m v i Gauguin, ngư i ngay sau ñó ñã r i ñi Pont-Aven. Tháng 2 năm 1888, cu i cùng Van Gogh cũng c m th y chán ngán cu c s ng Paris, ông r i Kinh ñô Ánh sáng sau khi ñã hoàn thành hơn 200 b c h a trong 2 năm ñây. Ch vài gi trư c khi r i thành ph , ông cùng Theo ñã có chuy n thăm l n ñ u tiên và cũng là duy nh t ñ n nhà c a h a sĩ Seurat[24]. Arles (tháng 2 năm 1888–tháng 5 năm 1889) Ngày 21 tháng 2 năm 1888, Van Gogh ñ n Arles. Trong hai tháng, ông làm vi c cùng h a sĩ ngư i ðan M ch Christian Mourier-Petersen. Ngày 1 tháng 5, h a sĩ ký h p ñ ng thuê m t căn h b n bu ng v i giá 15 franc m t tháng n m bên ph i c a Nhà Vàng t i s 2 Qu ng trư ng Lamartine. Tháng 6, Van Gogh ñi thăm th tr n ven bi n Saintes-Maries-de-la-Mer. T i ñây ông nh n d y v cho m t sĩ quan tên là Paul-Eugène Milliet, ngư i sau ñó cũng tr thành b n c a h a sĩ. T tháng 8, ông b t ñ u sáng tác v ñ tài hoa hư ng dương. Ngày 23 tháng 10, Gauguin ñ n Arles theo l i m i c a Van Gogh. Trong su t tháng 11 hai h a sĩ làm vi c cùng nhau, cũng trong tháng này Van Gogh ñã sáng tác b c tranh n i ti ng Cánh ñ ng nho ñ . Tháng 12 c hai h a sĩ ñi thăm Montpellier và chiêm ngư ng các tác ph m c a Courbet và Delacroix trong b o tàng Museé Fabre. Tuy nhiên sau ñó tình b n c a hai ngư i tr nên x u ñi vì nh ng xung ñ t v ngh thu t. Van Gogh s r ng Gauguin s r i b ông, căng th ng lên ñ n ñ nh ñi m vào ngày 23 tháng 12 năm 1888 khi Vincent ñu i theo Gauguin v i m t lư i dao c o trong tay và sau ñó l i t c t ph n dư i tai trái c a chính mình, gói nó vào m t t báo, ñưa cho cô gái ñi m Rachel nhà th trong vùng và yêu c u cô này gi c n th n. Cu i cùng thì Gauguin v n r i Arles và không bao gi g p l i Van Gogh m t l n n a. Vincent ph i nh p vi n trong tình tr ng nguy k ch, ông ngay l p t c ñư c Theo ñ n thăm nom. Tháng 1 năm 1889, Van Gogh tr l i "Nhà Vàng" nhưng liên t c ph i ñ n b nh vi n vì g p o giác, ông còn m c ch ng hoang tư ng khi nghĩ mình b ñ u ñ c. ð n tháng 3, sau khi nh n ñư c yêu c u t nh ng ngư i hàng xóm, c nh sát ñã quy t ñ nh ñóng c a ngôi nhà c a Van Gogh. ð n tháng 4 thì ông d n v căn phòng c a bác sĩ Rey sau khi nh ng tr n l t làm hư h i các tác ph m c a ông. Saint-Rémy (tháng 5 năm 1889–tháng 5 năm 1890) Ngày 8 tháng 5 năm 1889 Van Gogh ph i nh p vi n t i b nh vi n tâm th n Saint-Paul-de- Mausole n m trong m t tu vi n cũ Saint Rémy de Provence không xa Arles. Tu vi n n m cách bi t v i th tr n và gi a nh ng cánh ñ ng ngô, nho và ô liu. Theo van Gogh s p x p
cho anh trai có hai bu ng nh trong b nh vi n, m t bu ng giành riêng làm xư ng v . Trong th i gian ch a tr t i ñây, phòng khám và khu vư n c a b nh vi n ñã tr thành nh ng ñ tài chính c a h a sĩ. M t s tác ph m c a Van Gogh trong th i kỳ này có ñ c trưng là các xoáy c, tiêu bi u là b c tranh n i ti ng ðêm ñ y sao. Trong tháng 9, h a sĩ th c hi n hai phiên b n m i c a b c Phòng ng Arles và ñ n tháng 2 năm 1890 thì ông v b n b c chân dung có tên L'Arlésienne (Ngư i Arles, ch bà Ginoux), d a trên nh ng phác th o b ng chì than c a Gauguin. Tháng 1 năm 1890, tác ph m c a Van Gogh ñư c Albert Aurier ca ng i t i trên t p chí Mercure de France, nhà phê bình này ñã g i Vincent là m t thiên tài. Trong tháng 2, Van Gogh ñư c nhóm Les XX, m t t p h p các h a sĩ tiên phong Brussels, m i tham gia tri n lãm tranh thư ng niên c a nhóm. Sau ñó, khi tranh c a Van Gogh ñư c trưng bày trong tri n lãm c a nhóm Ngh sĩ ð c l p (Les Artistes Indépendants) Paris, Monet ñã nh n xét r ng tác ph m c a Vincent là tuy t v i nh t trong c tri n lãm[25]. Auvers-sur-Oise (tháng 5 ñ n tháng 7 năm 1890) Vincent van Gogh, tranh ph n màu c a Toulouse-Lautrec, 1887 Tháng 5 năm 1890, Van Gogh r i b nh vi n và ñ n tr li u v i bác sĩ Paul Gachet Auvers- sur-Oise, n m g n Paris, nơi ông có th g n hơn v i em trai Theo. Bác sĩ Gachet ñư c Camille Pissarro gi i thi u cho anh em Van Gogh vì trư c ñó ông này ñã t ng ch a cho m t s h a sĩ và b n thân cũng là m t h a sĩ nghi p dư. n tư ng ñ u tiên c a Vincent v [26] Gachet là "ông ta trông còn m y u hơn c tôi" . Sau ñó Van Gogh ñã v hai b c chân dung bác sĩ b ng màu d u, m t b c khác kh c axit, c ba b c ñ u miêu t Gachet trong m t tư th u s u. Trong tu n cu i Saint-Rémy, Van Gogh l i nh l i nh ng k ni m phương B c[27] và m t s trong kho ng 70 b c tranh ông v trong 70 ngày Auvers-sur-Oise, như b c Nhà th Auvers ñã g i ñ n nh ng phong c nh phương B c. Tình tr ng b nh lý c a Van Gogh ngày càng tr m tr ng, ngày 27 tháng 7 năm 1890, tu i 37, ngư i h a sĩ ñã bư c ra cánh ñ ng và t b n vào ng c b ng m t kh u súng l c. Không nh n ra r ng mình ñã b thương n ng, Vincent quay tr l i hoàn thành b c tranh Chân dung Adeline Ravoux. Hai ngày sau ông qua ñ i trên giư ng ng , câu cu i cùng mà Theo nghe ñư c t mi ng anh trai mình là: "La tristesse durera toujours" - "N i bu n s kéo dài mãi mãi"
Vincent ñư c chôn t i nghĩa trang c a vùng Auvers-sur-Oise[28]. Không lâu sau cái ch t c a anh trai, Theo cũng nh p vi n, ông m t ngày 25 tháng 1 năm 1891 t i Utrecht, ch 6 tháng sau cái ch t c a Vincent. Năm 1914, Theo ñư c c i táng v bên c nh ngư i anh trai yêu quý c a ông. Quá trình sáng tác Tĩnh v t v i absinthe, 1887 Van Gogh b t ñ u v các b c màu nư c t khi còn ñi h c, tuy v y r t ít tác ph m th i kì này còn ñư c lưu gi ñ n ngày nay. Khi th c s b t ñ u làm h a sĩ (năm 1880), Van Gogh ñi l i t bư c cơ b n, ñó là chép b c tranh "Cours de dessin". Trong su t hai năm ñ u h a sĩ ph i ñi tìm ñơn ñ t hàng cho mình, mãi ñ n mùa xuân năm 1882, ngư i chú Cornelis Marinus c a Van Gogh m i ñ ngh ông v các b c tranh v Den Haag ñ bán trong phòng tranh Amsterdam. M c dù công vi c không ñư c như Cornelis mong mu n, Van Gogh v n ñư c ñ t hàng thêm và m t l n n a làm th t v ng chú c a mình. Dù sao thì Van Gogh v n ti p t c ngh h a sĩ, ông c i thi n vi c chi u sáng cho xư ng v và th nghi m v i các ch t li u v khác nhau. Sau hơn m t năm lao ñ ng mi t mài ch v i nh ng b c tranh "tr ng và ñen", cu i cùng ngư i ta cũng công nh n kh năng c a Vincent th lo i này. Mùa xuân năm 1883, Van Gogh b t ñ u th c hi n các b c tranh ph c t p hơn, ngay khi Theo nh n xét r ng các tác ph m ñó thi u s sinh ñ ng và tươi m i, Vincent ñã tiêu h y chúng và t p trung vào sơn d u. Cũng th i gian này, Vincent ñ n tham kh o các h a sĩ thu c Trư ng phái Den Haag như Weissenbruch và Blommers, ông nh n ñư c nh ng l i khuyên v m t kĩ thu t ñ sau ñó khi ñ n Nuenen, Van Gogh ñã có th th c hi n các b c v kh l n. ða s các tác ph m này ñã b chính h a sĩ tiêu h y, b c Nh ng ngư i ăn khoai n i ti ng là m t trong s r t ít các tác ph m còn xót l i c a th i kì này. Sau chuy n thăm B o tàng Rijksmuseum Amsterdam, Vincent nh n ra r ng nh ng thi u sót trong các tác ph m c a ông là do s thi u kinh nghi m trong kĩ thu t v , h a sĩ ñã ñ n Antwerp và sau ñó là Paris ñ trau d i thêm kĩ năng này. Sau khi h c h i ñư c kĩ thu t và kinh nghi m t nh ng h a sĩ theo trư ng phái n tư ng và Tân n tư ng, Van Gogh t i Arles ñ phát tri n các tác ph m theo hư ng này. Nhưng ch trong m t th i gian ng n, nh ng ý tư ng cũ v ngh thu t và tác ph m l i xu t hi n trong ñ u h a sĩ. ðó là ý tư ng v vi c th c hi n nh ng lo t tác ph m v các ch ñ có liên quan ho c tương ph n nhau ñ ph n ánh suy nghĩ c a ngư i sáng tác.
H sơ b nh t t Van Gogh thư ng xuyên g p ph i các v n ñ v th n kinh, ñ c bi t trong nh ng năm cu i ñ i. ðã có r t nhi u cu c tranh lu n n ra trong vi c tìm nguyên nhân th c s cho ch ng b nh th n kinh c a h a sĩ và tác ñ ng c a nó lên các tác ph m c a ông. Ngư i ta ñã ñưa ra kho ng 30 ch n ñoán khác nhau cho tri u ch ng b nh c a Van Gogh[29], trong ñó ph i k t i ch ng tâm th n phân li t, r i lo n ch c năng, giang mai, ng ñ c màu v , ñ ng kinh và r i lo n chuy n hóa porphyrine c p tính. B t kì ch ng b nh nào trong s trên cũng có th là th ph m d n t i s suy như c th n kinh c a h a sĩ, tình tr ng c a ông còn b làm tr m tr ng thêm do ăn u ng thi u ch t, lao l c, m t ng và nghi n rư u, nh t là rư u absinthe. Cũng có nhi u gi thuy t y h c ñư c ñưa ra ñ gi i thích vi c Van Gogh ưa dùng màu vàng trong các b c tranh c a ông. M t gi thuy t cho r ng vi c này có th xu t phát t ch ng nghi n absinthe c a Van Gogh, trong lo i rư u này có ch a m t lo i neurotoxin tên là thujone. Vi c h p th thujone v i li u cao có th d n t i ch ng th y s c vàng (xanthopsia). Tuy nhiên, m t công trình nghiên c u năm 1991 ñã ch ra r ng nh ng ngư i nghi n absinthe s ph i tr nên g n như vô th c n u h p th ñ lư ng thujone gây ch ng th y s c vàng. Cũng có gi thuy t cho r ng bác sĩ Gachet có th ñã kê ñơn cho Van Gogh dùng mao ñ a hoàng (digitalis) ñ ch a ch ng ñ ng kinh c a ông. Vi c này ñư c suy ñoán t nh ng b c chân dung bác sĩ Gachet c a Van Gogh, bên c nh ngư i m u thư ng có vài cây hoa mao ñ a hoàng. Ngư i dùng mao ñ a hoàng v i li u l n có th d n t i tri u ch ng quan sát th y nh ng ñi m màu vàng có qu ng xung quanh (gi ng như trong b c ðêm ñ y sao)[30]. Ngư i ta còn ñưa ra m t gi thuy t cho th tr ng y u c a h a sĩ, ñó là do ng ñ c chì. Các màu v mà Van Gogh thư ng dùng ñ u có g c chì, và m t trong các tri u ch ng c a nhi m ñ c chì ñó là căng võng m c d n t i thư ng xuyên nhìn th y các qu ng sáng, m t ñ c ñi m thư ng th y trong các tác ph m cu i ñ i c a h a sĩ[31]. Di s n và ñánh giá Chân dung Bác sĩ Gachet, t ng ñư c bán v i giá 82,5 tri u USD Van Gogh ch t trong c nh nghèo túng và ch m i có m t chút danh ti ng trong gi i ngh thu t châu Âu. Tuy v y các sáng tác c a ông v sau ñã có nh hư ng sâu s c ñ n các h a sĩ sau này, ñ c bi t là các h a sĩ thu c trư ng phái Dã thú (Fauvism) như Henri Matisse và các h a sĩ thu c trư ng ph i Bi u hi n ð c thu c nhóm Die Brücke. Ch nghĩa Bi u hi n
tr u tư ng trong ngh thu t th p niên 1950 cũng b t ngu n t vi c phát tri n các ý tư ng sáng tác c a Van Gogh. Năm 2004, trong Danh sách nh ng ngư i Hà Lan vĩ ñ i nh t trong l ch s (De Grootste Nederlander) do ñài KRO t ch c, Vincent van Gogh ñư c x p th 10 và là ngh sĩ có th h ng cao th 2 trong danh sách (sau h a sĩ Rembrandt x p th 9)[32].