Xác định thành phần, phân bố một số loài ngoại ký sinh tại một số điểm ở khu vực Nam Bộ ‐ Lâm Đồng 2013

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> <br /> XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN, PHÂN BỐ MỘT SỐ LOÀI NGOẠI KÝ SINH <br /> TẠI MỘT SỐ ĐIỂM Ở KHU VỰC NAM BỘ ‐ LÂM ĐỒNG 2013 <br /> Mai Đình Thắng*, Lê Thành Đồng*, Trần Thị Kim Hoa*, Nguyễn Hữu Phúc*, Phạm Thị Nhung*,  <br /> Phan Văn Ý <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Việc dự báo dịch bệnh do các nhóm ngoại ký sinh truyền, Viện Sốt sét ‐ KST ‐ CT Tp. HCM dự <br /> định điều tra toàn khu vực Nam Bộ ‐ Lâm Đồng về thành phần loài và sự phân bố các nhóm ngoại ký sinh, bước <br /> đầuViện tiến hành đề tài. <br /> Mục tiêu: Xác định thành phần loài và sự phân bố một số loài ngoại ký sinh tại một số điểm ở khu vực Nam <br /> Bộ ‐ Lâm Đồng 2013. <br /> Phương  pháp  nghiên  cứu:  Đối  tượng  nghiên  cứu  là  các  loài  ngoại  ký  sinh  thuộc  bộ  Bọ  chét <br /> (Siphonaptera),họ Mò (Trombiculidae), liên họ Mạt (Gamasoidea)và họVe Ixodidae có mặt tại điểm nghiên cứu. <br /> Phương pháp nghiên cứu là điều tra cắt ngang. <br /> Kết quả: Đã thu thập được 3.331 cá thể ngoại ký sinh. Trong đó xãTân Định là 1.168 cá thể, gồm 19 loài, <br /> thuộc 10 giống, 5 họ; thị trấn Nhà Bàng là 1.231 cá thể, gồm 21 loài, thuộc 13 giống, 5 họ;xã An Minh Bắc là 932 <br /> cá thể, gồm 13 loài, thuộc 5 giống, 4 họ. Tỷ lệ đa dạng sinh học chung của xãTân Định/Việt Nam là 6,37, sinh <br /> cảnh vùng đệm có số loài ngoại ký sinh nhiều hơn ở rừng già 1,33 (12/09 loài). Tỷ lệ đa dạng sinh học chung của <br /> thị trấn Nhà Bàng/Việt Nam là 7,04, sinh cảnh vùng đệm có số loài ngoại ký sinh nhiều hơn ở rừng già 1,77 <br /> (16/9 loài). Tỷ lệ đa dạng sinh học chung của xã An Minh Bắc/Việt Nam là 4,36, sinh cảnh vùng rừng già có số <br /> loài ngoại ký sinh nhiều hơn ở vùng đệm2,0 (10/5 loài). Có mặt 10 loài có vai trò lây truyền bệnh cho người. <br /> Kết luận: Thành phần loài ngoại ký sinh ở khu vực Nam Bộ ‐ Lâm Đồng là phong phú, có tỷ lệ đa dạng sinh <br /> học cao, có mặt các loài có vai trò lây truyền bệnh cho người. <br /> Từ khóa: Ngoại ký sinh, vườn quốc gia. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> IDENTIFYCOMPOSITIONAND DISTRIBUTION OF SOME A ECTOPARASITIC SPECIESAT SOME <br /> POINT INSOUTHERN REGION‐LAM DONG2013 <br /> Mai Dinh Thang, Le Thanh Dong, Tran Thi Kim Hoa, Nguyen Huu Phuc, Pham Thi Nhung,  <br /> Phan Van Y, * Y Hoc Tp. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 356 – 361 <br /> Background:  Topredict diseases transmitted by ectoparasite species, Institute ofMalariology‐Parasitology ‐ <br /> Entomology inHCMCintends to investigate species compositions and distribution ofectoparasitegroupsin a large <br /> catchment area in the Southernregion ‐ Lam Dong; Institute conducted the study at first. <br /> Objectives:  Identify  species  compositions  and  distribution  of  aectoparasite  species  at  some  points  in <br /> Southernregion – Lam Dong 2013. <br /> Methods:  Study  subjects  are  the  ectoparasitesspecies  offleas(Order:  Siphonaptera),  familyof  mites <br /> (Trombiculidae),  familiesof  mites(Gamasoidea)  and  family  ofticks(Ixodidea),  which  were  available  in  study <br /> points. Research method is a cross‐sectional survey. <br /> <br /> *<br /> <br />  Viện Sốt rét ‐ Ký sinh trùng – côn trùng Tp.Hồ Chí Minh <br /> <br /> Tác giả liên lạc: BS. Mai Đình Thắng  <br /> <br /> 356<br /> <br /> ĐT: 0902905011 <br /> <br /> Email: maithang_kct@yahoo.com <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> Result:  The  results  obtained  3,331  ecternal  parasiteindividual.  In  Tan  Dinh  commune,  thereare  1,168 <br /> individuals,  including  19  species,  10  genera,  5  families;  inNha  Bang  town,  there  are  is  1,231  individuals; <br /> including 21 species, 13  genera, 5  families;  InAn  Minh Baccommune, there  are 932  individuals, including 13 <br /> species, 5 genera, 4 families. General rate of biodiversity in Tan Dinh commune/Vietnam is 6.37.There are more <br /> ectoparasite species in forestside landscape than in jungle 1.33 (12/9 species). General rate of biodiversityin Nha <br /> Bang town/Vietnam is 7.04, there are more ectoparasite species in forestside landscape than in jungle 1.77 (16/9 <br /> species).  General  rate  of  biodiversity  ofAn  Minh  Bac  commune/Vietnam  is  4.36,  there  are  more  ectoparasite <br /> species in jungle landscape than in forestside 2.0 (10/5 species). There are 10 species which has been studied and <br /> proven to playa role in disease transmission to humans. <br /> Conclusion:  Ectoparasite  species  in  the  Southern  region–  LamDong  are  diversewith  high  rates  of <br /> biodiversity. Of found species, there are the existence of species, which can transmit disease to humans.  <br /> Keywords: Ectoparasite, national park <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Khu vực Nam Bộ ‐ Lâm Đồng là khu vực có <br /> sinh địa cảnh đa dạng. Các tỉnh miền đông Nam <br /> Bộ có địa hình đồi núi cao, có những nơi độ cao <br /> lên  tới  trên  1000m  như  cao  nguyên  Langbiang. <br /> Các tỉnh thuộc miền tây Nam Bộ lại có địa hình <br /> bằng  phẳng,  nhiều  kênh  rạch,  một  số  nơi  thấp <br /> dưới  1m  so với  mực  nước  biển.  Đặc  biệt ở  khu <br /> vực Nam Bộ ‐ Lâm Đồng có những khu bảo tồn <br /> thiên  nhiên,  diện  tích  hàng  nghìn  hecta  như: <br /> rừng ngập mặn Cần Giờ, vườn quốc gia (VQG) <br /> U  Minh,  VQG  Cát  Tiên,  VQG  Bù  Gia <br /> Mập…Những VQG và khu bảo tồn thiên nhiên <br /> là  những  khu  rừng  được  bảo  vệ  nghiêm  ngặt, <br /> nên hệ động thực vật còn khá phong phú, độ che <br /> phủ, độ ẩm cao, đó sẽ là điều kiện thuận lợi cho <br /> các nhóm ngoại ký sinh phát triển. <br /> Ngoại ký sinh (Ectoparasite)chủ yếu là những <br /> loài chân đốt sống ký sinh ngoài cơ thể động vật <br /> và người, chúng có ý nghĩa quan trọng về y học <br /> và thú y(3,4). Bốn nhóm ngoại ký sinh được quan <br /> tâm nghiên cứu là bọ chét, ve, mò và mạt. Chúng <br /> là véc tơ của nhiều dịch bệnh từ động vật hoang <br /> dại  sang  người  như  bệnh  dịch  hạch,  sốt  phát <br /> ban,  sốt  mò,  sốt  hồi  quy  và  nhiều  bệnh  virut <br /> khác…, chúng phát triển đa dạng trên nhiều vật <br /> chủ, trêncácsinh cảnhmôitrường, điều kiện kinh <br /> tế  ‐  xã  hội  khác  nhau.  Số  lượng  các  cá  thể  rất <br /> phong phú, thành phần rất đa dạng và cách thức <br /> gây bệnh khác nhau(1). <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Việc  nghiên  cứu  thành  phần  loài  một  số <br /> nhóm ngoại ký sinh phân bố trong khu vực sẽ là <br /> cơ sở khoa học để dự báo tình hình dịch bệnh và <br /> cơ  sở  khoa  học  để  đề  xuất  những  biện  pháp <br /> phòng  chống  phù  hợp,  giảm  dịch  bệnh,  góp <br /> phần  bảo  vệ  sức  khỏe  cho  cộng  đồng  dân  cư <br /> đang  sinh  sống  và  làm  việc  trong  khu  vực.  Vì <br /> vậy  chúng  tôi  tiến  hành  nghiên  cứu  này  nhằm: <br /> Xác định thành phần loài và sự phân bố một số <br /> nhóm ngoại ký sinh tại một số điểm ở khu vực <br /> Nam Bộ ‐ Lâm Đồng, với 2 mục tiêu cụ thể:  <br /> 1.Điều  tra  thu  thập  mẫu  của  4  nhóm  ngoại <br /> ký  sinh  gồmbộ  Bọ  chét  (Siphonaptera),  họ  Mò <br /> (Trombiculidae),  liên  họ  Mạt  (Gamasoidea)  và <br /> họ Ve Ixodidae.  <br /> 2. Đánh giá sự đa dạng thành phần loài và sự <br /> phân bố của 4 nhóm ngoại ký sinh có vai tròtruyền <br /> bệnh cho người tại các điểm nghiên cứu.  <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Bốn  nhóm  ngoại  ký  sinh  như  trong  mục <br /> tiêu. <br /> <br /> Thời gian và địa điểm <br /> ‐  Từ  25/05  ‐  03/06/2013điều  tra  tại  xã  Tân <br /> Định, huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. <br /> ‐  Từ  14  ‐  20/07/2013điềutratạithị  trấn  Nhà <br /> Bàng, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang. <br /> ‐Từ  12  ‐  18/08/2013  điều  tra  tại  xã  An  Minh <br /> Bắc, huyện U Minh thượng, tỉnh Kiên Giang. <br /> <br /> 357<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> STT<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> <br /> 1<br /> <br /> Kết quả điều tra ngoại ký sinh  <br /> <br /> Họ Ve cứng Ixodidae Murray, 1820<br /> Boophilus microplus<br /> Canestrini,1887‫٭‬<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bảng 1: Số lượng cá thể ngoại ký sinh tại 3 điểm <br /> nghiên cứu <br /> <br /> 3<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu <br /> Điều tra cắt ngang. <br /> <br /> TT Nhóm ngoại ký sinh Xã Tân<br /> Định<br /> 1<br /> 256<br /> Họ Ve cứng<br /> (Ixodidae)<br /> 2<br /> 138<br /> Liên họ Mạt<br /> (Gamasoidea)<br /> 3<br /> 542<br /> Họ Mò<br /> (Trombiculidae)<br /> 4<br /> 232<br /> Bộ Bọ Chét<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> 1.168<br /> <br /> TT Nhà<br /> Xã An<br /> Bàng Minh Bắc<br /> 135<br /> 86<br /> 442<br /> <br /> 121<br /> <br /> 468<br /> <br /> 651<br /> <br /> 186<br /> <br /> 74<br /> <br /> 1.231<br /> <br /> 932<br /> <br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> <br /> Rhipicephalus haemaphisaloides<br /> Supino<br /> Haemaphysalis (K.) papuana<br /> Thorell, 1883<br /> Liên họ Mạt Gamasoidea<br /> Họ Laelaptidae Berlese, 1892<br /> Laelaps sanguisugus vitzthun<br /> Laelaps sedlaceki Straudtman et<br /> al‫٭‬<br /> <br /> Vùng<br /> Đệm<br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> +<br /> <br /> Laelaps nuttalli Hirst<br /> Laelaps edwardsi Doan<br /> <br /> +<br /> <br /> Họ Macronyssidae Oudemans,<br /> 1963<br /> Ornithonyssus bacoti Hirst, 1913 ‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> Số lượng cá thể ngoại ký sinh tạiXã Tân Định <br /> là 1.168 cá thể,TT Nhà Bàng là 1.231 cá thể, xã An <br /> Minh Bắc là 932 cá thể. <br /> <br /> 9 Ornithonyssus bursa Berlese, 1888<br /> Họ Mò Trombiculidae<br /> 10 Leptotrombidium (L.) deliense‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> Đa  dạng  sinh  học  của  4  nhóm  ngoại  ký <br /> sinh tạixã Tân Định <br /> <br /> 11<br /> <br /> Eutrombicula wichmanni<br /> <br /> +<br /> <br /> Eutrombicula hirst<br /> Ascoschoengastia (Lau.) indica<br /> (Hirst)‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> Bảng 2: Sự phong phú về thành phần loài 4 nhóm <br /> ngoại ký sinh tại xã Tân Định <br /> Số loài đã<br /> Số<br /> Tỷ lệ %<br /> Số<br /> Nhóm ngoại ký Số<br /> xác định ở<br /> TT<br /> giốn<br /> ĐDSH<br /> loài<br /> sinh<br /> họ<br /> Việt Nam<br /> g<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 82<br /> 3,65%<br /> Họ Ve cứng<br /> (Ixodidae)<br /> 2<br /> 2<br /> 2<br /> 6<br /> 74<br /> 8,19%<br /> Liên họ Mạt<br /> (Gamasoidea)<br /> 3<br /> 1<br /> 4<br /> 6<br /> 108<br /> 5,55%<br /> Họ Mò<br /> (Trombiculidae)<br /> 4<br /> 1<br /> 2<br /> 4<br /> 34<br /> 11,76%<br /> Bộ Bọ Chét<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> 5 11 19<br /> 298<br /> 6,37%<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu 4 nhóm ngoại ký sinh tại <br /> xã Tân Địnhphát hiện 19 loài, thuộc 10 giống, 5 <br /> họ.Tỷ lệ (%) đa dạng sinh học chung của xã Tân <br /> Định/Việt  Nam  là  6,37.  Trong  đó  tỷ  lệ  (%)  đa <br /> dạng sinh học của bọ chét cao nhất là (11,76) và <br /> thấp nhất là ve (3,65). <br /> Bảng 3: Danh sách loài 4 nhóm ngoại ký sinh tại xã <br /> Tân Định <br /> STT<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> Liên họ Ve Ixodoidea<br /> <br /> 358<br /> <br /> Vùng<br /> Đệm<br /> <br /> Rừng<br /> Già<br /> <br /> Rừng<br /> Già<br /> <br /> 8<br /> <br /> 12<br /> 13<br /> <br /> 14 Gahrliepia (walchia) lupella (Traub<br /> et Evans)<br /> 15 Gahrliepia (walchia) yangchensis<br /> Chen et al.<br /> Bộ Bọ Chét Siphonaptera<br /> Họ Pulicidae Bielberg, 1820<br /> 16 Xenopsylla cheopis (Rothchild)‫٭‬<br /> 17<br /> <br /> Xenopsylla astia (Rothchild)‫٭‬<br /> <br /> 18<br /> <br /> Ctenocephalides felis orientis<br /> (Jodan)<br /> Ctenocephalides felis felis<br /> (Bouche)<br /> <br /> 19<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> Ghi chú:‫٭‬ Những loài có vai trò truyền bệnh.  <br /> <br /> Phát  hiện  07  loài  có  vai  trò  truyền  bệnh  ở <br /> người đã được nghiên cứu và chứng minh. <br /> Bảng 4: Thành phần loài 4 nhóm ngoại ký sinh ở sinh <br /> cảnh vùng đệm và rừng già <br /> Vùng đệm<br /> Rừng già<br /> Nhóm ngoại ký<br /> sinh<br /> Số Số<br /> Số<br /> Số<br /> Số<br /> Số họ<br /> họ giống loài<br /> giống loài<br /> 1<br /> Họ Ve cứng<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> (Ixodidae)<br /> <br /> TT<br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> Vùng đệm<br /> Rừng già<br /> Nhóm ngoại ký<br /> TT<br /> sinh<br /> Số Số<br /> Số<br /> Số<br /> Số<br /> Số họ<br /> họ giống loài<br /> giống loài<br /> 2<br /> Liên họ Mạt<br /> 2<br /> 2<br /> 3<br /> 1<br /> 1<br /> 3<br /> (Gamasoidea)<br /> 3<br /> Họ Mò<br /> 1<br /> 4<br /> 4<br /> 1<br /> 3<br /> 3<br /> (Trombiculidae)<br /> 4<br /> Bộ Bọ Chét<br /> 1<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> 5<br /> 10<br /> 12<br /> 4<br /> 6<br /> 9<br /> Tương quan về thành phần loài giữa hai sinh cảnh ở mức<br /> “rất khác” (R =0,79)<br /> <br /> ‐  Sinh  cảnh  vùng  đệm  có  số  loài  ngoại  ký <br /> sinh nhiều hơn ở sinh cảnh rừng già (12/9 loài). <br /> ‐ Số loài chung của hai vùng là 2. <br /> ‐ Số loài riêng giữa hai vùng là 17. <br /> Dựa  trên  số  liệu  điều  tra  như  trên  ta  tính <br /> được hệ số tương quan về thành phần loài giữa <br /> hai sinh cảnh ở mức “rất khác” (R =0,79). <br /> <br /> Đa  dạng  sinh  học  của  4  nhóm  ngoại  ký <br /> sinh tại thị trấn Nhà Bàng <br /> Bảng 5: Sự phong phú về thành phần loài 4 nhóm <br /> ngoại ký sinh tại thị trấn Nhà Bàng <br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Số loài đã<br /> Nhóm ngoại ký Số Số Số<br /> Tỷ lệ %<br /> xác định ở<br /> sinh<br /> họ giống loài<br /> ĐDSH<br /> Việt Nam<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 82<br /> 3,65%<br /> Họ Ve cứng<br /> (Ixodidae)<br /> 2<br /> 4<br /> 8<br /> 74<br /> 10,81%<br /> Liên họ Mạt<br /> (Gamasoidea)<br /> 1<br /> 4<br /> 7<br /> 108<br /> 6,48%<br /> Họ Mò<br /> (Trombiculidae)<br /> 1<br /> 3<br /> 3<br /> 34<br /> 8,82%<br /> Bộ Bọ Chét<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> 5<br /> 13 21<br /> 298<br /> 7,04%<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu 4 nhóm ngoại ký sinh tại <br /> thị  trấn  Nhà  Bàngphát  hiện  21  loài,  thuộc  13 <br /> giống, 5 họ.Tỷ lệ (%) đa dạng sinh học chung của <br /> thị trấn Nhà Bàng/Việt Nam là 7,04. Trong đó tỷ <br /> lệ  (%)  đa  dạng  sinh  học  của  mạt  cao  nhất  là <br /> (10,81) và thấp nhất là ve (3,65). <br /> Bảng 6: Danh sách loài 4 nhóm ngoại ký sinh tại thị <br /> trấn Nhà Bàng <br /> STT<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> Liên họ Ve Ixodoidea<br /> Họ Ve cứng Ixodidae Murray, 1820<br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Vùng<br /> Đệm<br /> <br /> Rừng<br /> Già<br /> <br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> <br /> Vùng<br /> Đệm<br /> Dermacentor auratus Supino, 1897<br /> +<br /> +<br /> Rhipicephalus haemaphisaloides<br /> Supino<br /> +<br /> Rhipicephalus sanguineus<br /> Liên họ Mạt Gamasoidea<br /> Họ Laelaptidae Berlese, 1892<br /> Hypoarpis luprica Voigta et all.<br /> +<br /> Laelaps sanguisugus Vitzthun<br /> +<br /> +<br /> Laelaps sedlaceki Straudtman ct al‫٭‬<br /> <br /> 7<br /> Laelaps nuttalli Hirst<br /> 8<br /> Laelaps edwardsi Doan<br /> 9 Haemolaelaps casalis Berlese, 1887<br /> Họ Macronyssidae Oudemans, 1963<br /> 10 Ornithonyssus bacoti Hirst, 1913 ‫٭‬<br /> <br /> Rừng<br /> Già<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> +<br /> +<br /> <br /> 11 Ornithonyssus bursa Berlese, 1888<br /> Họ Mò Trombiculidae<br /> 12<br /> Leptotrombidium (L.) deliense‫٭‬<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> 13<br /> Leptotrombidium (L.) fuleri<br /> 14<br /> Eutrombicula wichmanni<br /> 15<br /> Eutrombicula hirst<br /> 16 Gahrliepia (walchia) chinensis Chen<br /> et Hsu, 1955‫٭‬<br /> <br /> +<br /> +<br /> +<br /> +<br /> <br /> 17<br /> <br /> Ascoschoengastia (Lau.) indica<br /> (Hirst)‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> 18<br /> <br /> Ascoschoengastia (Lau.) sp<br /> Bộ Bọ Chét Siphonaptera<br /> Họ Pulicidae Bielberg, 1820<br /> <br /> +<br /> <br /> 19<br /> <br /> Xenopsylla cheopis (Rothchild)‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> 20<br /> <br /> Pulex irritans (Linnaeus)‫٭‬<br /> 21 Ctenocephalides felis orientis (Jodan)<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> Ghi chú: ‫٭‬ Những loài có vai trò truyền bệnh. <br /> <br /> Phát  hiện  07  loài  có  vai  trò  truyền  bệnh  ở <br /> người đã được nghiên cứu và chứng minh. <br /> Bảng 7: Thành phần loài 4 nhóm ngoại ký sinh ở sinh <br /> cảnh vùng đệm và rừng già <br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Nhóm ngoại ký<br /> sinh<br /> Họ Ve cứng<br /> (Ixodidae)<br /> Liên họ Mạt<br /> (Gamasoidea)<br /> Họ Mò<br /> (Trombiculidae)<br /> Bộ Bọ Chét<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> <br /> Vùng đệm<br /> Số<br /> Số<br /> Số<br /> họ giống loài<br /> <br /> Rừng già<br /> Số<br /> Số<br /> Số<br /> họ giống loài<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> 10<br /> <br /> 16<br /> <br /> 3<br /> <br /> 7<br /> <br /> 9<br /> <br /> 359<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> Vùng đệm<br /> Rừng già<br /> Số<br /> Số<br /> Số Số<br /> Số<br /> Số<br /> họ giống loài họ giống loài<br /> Tương quan về thành phần loài giữa hai sinh cảnh ở mức<br /> “khác vừa” (R =0,62)<br /> <br /> STT<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> <br /> 4<br /> <br /> Laelaps nuttalli Hirst<br /> <br /> 5<br /> <br /> Laelaps alongensis<br /> Họ Mò Trombiculidae<br /> <br /> ‐  Sinh  cảnh  vùng  đệm  có  số  loài  ngoại  ký <br /> sinh nhiều hơn ở sinh cảnh rừng già (16/9 loài). <br /> <br /> 6<br /> <br /> Leptotrombidium (L.) deliense‫٭‬<br /> <br /> 7<br /> <br /> Leptotrombidium (L.) striatum<br /> <br /> +<br /> <br /> 8<br /> <br /> Gahrliepia (walchia) kritochaeta<br /> <br /> +<br /> <br /> 9<br /> <br /> Gahrliepia (walchia) lupella (Traub<br /> et Evans)<br /> Gahrliepia (walchia) sp.<br /> <br /> Nhóm ngoại ký<br /> sinh<br /> <br /> TT<br /> <br /> ‐ Số loài chung của hai vùng là 4. <br /> ‐ Số loài riêng giữa hai vùng là 17. <br /> Dựa  trên  số  liệu  điều  tra  như  trên  ta  tính <br /> được hệ số tương quan về thành phần loài giữa <br /> hai sinh cảnh ở mức “khác vừa” (R =0,62). <br /> <br /> Đa  dạng  sinh  học  của  4  nhóm  ngoại  ký <br /> sinh tạixã An Minh Bắc <br /> Bảng 8: Sự phong phú về thành phần loài 4 nhóm <br /> ngoại ký sinh tại xãAn Minh Bắc <br /> Số<br /> Số loài đã<br /> Tỷ lệ %<br /> Nhóm ngoại ký Số<br /> Số<br /> TT<br /> giốn<br /> xác định ở<br /> sinh<br /> họ<br /> loài<br /> ĐDSH<br /> g<br /> Việt Nam<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 82<br /> 1,22%<br /> Họ Ve cứng<br /> (Ixodidae)<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 4<br /> 74<br /> 5,40%<br /> Liên họ Mạt<br /> (Gamasoidea)<br /> 3<br /> 1<br /> 2<br /> 6<br /> 108<br /> 5,55%<br /> Họ Mò<br /> (Trombiculidae)<br /> 4<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 34<br /> 5,88%<br /> Bộ Bọ Chét<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> 4<br /> 5 13<br /> 298<br /> 4,36%<br /> <br /> Kết  quả  nghiên  cứu  4  nhóm  ngoại  ký  sinh <br /> tại  xã  An  Minh  Bắc  phát  hiện  13  loài,  thuộc  5 <br /> giống, 4 họ. <br /> Tỷ lệ (%) đa dạng sinh học chung tại xã An <br /> Minh Bắc/Việt Nam là 4,36. Trong đó tỷ lệ (%) đa <br /> dạng  sinh  học  của  bọ  chét  cao  nhất  là  (5,88)  và <br /> thấp nhất là ve (1,22). <br /> Bảng 9: Danh sách loài 4 nhóm ngoại ký sinh tạixã <br /> An Minh Bắc <br /> STT<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> <br /> Vùng<br /> Đệm<br /> <br /> Rừng<br /> Già<br /> <br /> Liên họ Ve Ixodoidea<br /> Họ Ve cứng Ixodidae Murray, 1820<br /> 1<br /> <br /> Rhipicephalus sanguineus<br /> Liên họ Mạt Gamasoidea<br /> Họ Laelaptidae Berlese, 1892<br /> <br /> 11 Gahrliepia (walchia) chinensis Chen<br /> et Hsu, 1955‫٭‬<br /> <br /> 12<br /> 13<br /> <br /> Bộ Bọ Chét Siphonaptera<br /> Họ Pulicidae Bielberg, 1820<br /> Ctenocephalides felis felis<br /> (Bouche’)<br /> Ctenocephalides felis orientis<br /> (Jodan)<br /> <br /> Rừng<br /> Già<br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> Ghi chú: ‫٭‬ Những loài có vai trò truyền bệnh <br /> Phát  hiện  04  loài  có  vai  trò  truyền  bệnh  ở <br /> người đã được nghiên cứu và chứng minh. <br /> Bảng 10: Thành phần loài 4 nhóm ngoại ký sinh ở <br /> sinh cảnh vùng đệm và rừng già <br /> Vùng đệm<br /> Rừng già<br /> Nhóm ngoại ký<br /> TT<br /> Số Số<br /> Số<br /> Số<br /> Số<br /> sinh<br /> Số họ<br /> họ giống loài<br /> giống loài<br /> 1<br /> <br /> Họ Ve cứng<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> (Ixodidae)<br /> 2<br /> Liên họ Mạt<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 1<br /> 1<br /> 4<br /> (Gamasoidea)<br /> 3<br /> Họ Mò<br /> 1<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 2<br /> 6<br /> (Trombiculidae)<br /> 4<br /> Bộ Bọ Chét<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> (Siphonaptera)<br /> Cộng<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 2<br /> 3<br /> 10<br /> Tương quan về thành phần loài giữa hai sinh cảnh ở mức<br /> “khác vừa” (R =0,69)<br /> <br /> ‐  Sinh  cảnh  vùng  đệm  có  số  loài  ngoại  ký <br /> sinh ít hơn ở sinh cảnh rừng già (5/10 loài).  <br /> ‐ Số loài chung của hai vùng là 2.  <br /> ‐ Số loài riêng giữa hai vùng là 11.  <br /> <br /> +<br /> <br /> 2<br /> <br /> Laelaps echininus‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> 3<br /> <br /> Laelaps sedlaceki strandtman et al‫٭‬<br /> <br /> +<br /> <br /> 360<br /> <br /> 10<br /> <br /> Vùng<br /> Đệm<br /> <br /> Dựa  trên  số  liệu  điều  tra  như  trên  ta  tính <br /> được hệ số tương quan về thành phần loài giữa <br /> hai sinh cảnh ở mức “khác vừa” (R =0,69). <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br />