Xuất Khẩu Công Nghiệp của Việt Nam: Đánh giá cơ cấu, hoạt động, những cơ hội và thách thức

Chia sẻ: Le Thuy Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

186
lượt xem 44
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài Nghiên Cứu Xuất Khẩu Công Nghiệp của Việt Nam: Đánh giá cơ cấu, hoạt động, những cơ hội và thách thức.Đỗ Hồng Hạnh. Nguyễn Hồng Tâm & Lê Thị Lai. Xuất khẩu của nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực1 giảm khoảng 2,5% so với năm 2000 do tác động của giá thế giới giảm mạnh, nh−ng nếu tính theo giá của năm 2000 thì tốc độ tăng xuất khẩu đạt tới 19,3%.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xuất Khẩu Công Nghiệp của Việt Nam: Đánh giá cơ cấu, hoạt động, những cơ hội và thách thức

Diễn đàn Phát triển Việt Nam Dự án Hợp tác Nghiên cứu giữa GRIPS and NEU Bài Nghiên Cứu Xuất khẩu Công nghiệp của Việt Nam: Đánh giá cơ cấu, hoạt động, những cơ hội và thách thức Nhóm nghiên cứu Đỗ Hồng Hạnh M.A – Trưởng nhóm Vụ kế hoạch Bộ Công nghiệp Nguyễn Hồng Tâm & Lê Thị Lai, B.A – Những thành viên trong nhóm Vụ Kế hoạch Bộ Công nghiệp Hà Nội, tháng 9 năm 2004
Môc Lôc ch−¬ng 1: t×nh h×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ giai ®o¹n 2001-2003 ...................4 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 ...............................................................................................4 1. Tæng quan t×nh h×nh ...........................................................................................................4 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu ph©n theo c¬ cÊu ...............................................................................7 2.1. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo thµnh phÇn kinh tÕ .................................................................7 2.2. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo nhãm ngµnh c«ng nghiÖp .......................................................7 2.3. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo ®Þa ph−¬ng ...........................................................................11 2.4. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo thÞ tr−êng .............................................................................11 3. NhËn xÐt vµ kÕt luËn.........................................................................................................13 3.1. §¸nh gi¸ vÒ gi¸ trÞ gia t¨ng cña c¸c ngµnh hµng xuÊt khÈu ....................................13 3.2. T×nh h×nh thùc hiÖn xuÊt khÈu s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc Bé C«ng nghiÖp: ...................................................................................................................13 3.3. Mét sè nhËn xÐt vµ kÕt luËn ......................................................................................14 Ch−¬ng 2. §¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp giai ®o¹n 2001-2003 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 .....................................................16 1. §¸nh gi¸ c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh .........................................................................16 1.1. ThÞ tr−êng Hoa Kú ....................................................................................................16 1.2. ThÞ tr−êng EU ...........................................................................................................17 1.3. ThÞ tr−êng NhËt B¶n .................................................................................................18 1.4. ThÞ tr−êng Trung Quèc .............................................................................................18 2. XuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp nÆng .....................................................................18 2.1. S¶n phÈm s¶n phÈm ®iÖn tö, tin häc .........................................................................19 2.2. XuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, d©y & c¸p ®iÖn ......................................................23 2.3. XuÊt khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ kim lo¹i .................................25 2.4.XuÊt khÈu xe ®¹p vµ phô tïng: ..................................................................................26 2.5. XuÊt khÈu cña c«ng nghiÖp tµu thuû .........................................................................26 3. XuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm C«ng nghiÖp tiªu dïng vµ thùc phÈm.......................................27 3.1 S¶n phÈm DÖt may: ...................................................................................................27 3.2. Nhãm s¶n phÈm da giµy:..........................................................................................29 3.3. S¶n phÈm nhùa .........................................................................................................31 4. XuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nhãm nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n ...................................................34 5. §¸nh gi¸ vÒ c¸c gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu ®· thùc hiÖn ..........................34 5.1. Më réng quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu: ............................................................34 5.2. C¸c biÖn ph¸p hç trî vÒ tµi chÝnh, tÝn dông: ............................................................35 5.3. C¸c biÖn ph¸p hç trî h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho hµng ho¸ xuÊt khÈu .........................................................................................................................36 5.4. C«ng t¸c thÞ tr−êng vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i .............................................................37 5.5. C¸c chÝnh s¸ch kh¸c .................................................................................................38 Ch−¬ng 3. §Þnh h−íng xuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp ViÖt Nam giai ®o¹n 2004 – 2005 vµ tÇm nh×n tíi 2010 .....................................................................40 1. §Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp (SPCN) nãi riªng giai ®o¹n 2004 - 2005: .............................................................................40 1.1 Bèi c¶nh kinh tÕ – th−¬ng m¹i trong vµ ngoµi n−íc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra: ...........40 1.2. §¸nh gi¸ c¬ héi ®èi víi xuÊt khÈu ViÖt Nam ...........................................................41 1.3. §Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu nãi chung giai ®o¹n 2004 - 2005 víi tÇm nh×n tíi 2010 .................................................................................................................................41 1.4. §Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp giai ®o¹n 2004 – 2005 víi tÇm nh×n tíi 2010.............................................................................................................43 2
2. §Þnh h−íng vÒ thÞ tr−êng, mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu ...........................................46 2.1. §Þnh h−íng vÒ mÆt hµng: .........................................................................................46 Ch−¬ng 4. Gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp ViÖt Nam...................................................................................................59 1. ChÝnh s¸ch ®Çu t− vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm c«ng nghiÖp:...................................59 1.1. Bé C«ng nghiÖp vµ c¸c doanh nghiÖp ngµnh c«ng nghiÖp cÇn thùc hiÖn: ...............59 1.2. KiÕn nghÞ ChÝnh phñ chØ ®¹o c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch sau: ................................................................................................................60 2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr−êng: .............................................................................................63 3. Hoµn thiÖn m«i tr−êng ph¸p lý vµ ®æi míi, hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch xuÊt - nhËp khÈu:.....................................................................................................................................66 4. VÒ héi nhËp quèc tÕ: ........................................................................................................67 5. VÒ ®µo t¹o c¸n bé:............................................................................................................68 6. C¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch kh¸c: ......................................................................................68 Tµi liÖu tham kh¶o ................................................................................. 70 3
Ch−¬ng I t×nh h×nh xuÊt khÈu hμng ho¸ giai ®o¹n 2001-2003 vμ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 1. Tæng quan t×nh h×nh N¨m 2001 chøng kiÕn sù suy gi¶m m¹nh cña kinh tÕ toµn cÇu (chØ ®¹t 1,5% - b»ng gÇn mét nöa møc t¨ng 3,8% cña n¨m 2000), kÐo theo th−¬ng m¹i hµng ho¸ toµn cÇu gi¶m sót ®¸ng kÓ (t¨ng 5,5% so víi 12% cña n¨m 2000) vµ t¸c ®éng nÆng nÒ tíi khu vùc ch©u ¸ lµ khu vùc vèn lÊy xuÊt khÈu lµm ®ßn bÈy t¨ng tr−ëng trong h¬n hai thËp niªn qua. Trong bèi c¶nh ®ã, kinh tÕ - x· héi n−íc ta vÉn gi÷ ®−îc møc t¨ng tr−ëng æn ®Þnh víi GDP t¨ng 6,8%, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 14,6% (cao h¬n møc t¨ng b×nh qu©n 13,92% cña giai ®o¹n 1996 - 2000). MÆc dï ®· ¸p dông nhiÒu gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh−ng kim ng¹ch c¶ n¨m chØ ®¹t 15 tû USD - t¨ng 3,8% so víi n¨m 2000, nh−ng chØ ®¹t 90,1% kÕ ho¹ch ®Ò ra. Tuy vËy, ®©y lµ mét nç lùc lín trong bèi c¶nh gi¸ xuÊt khÈu gi¶m m¹nh vµ thÞ tr−êng tiªu thô gÆp nhiÒu khã kh¨n do kinh tÕ thÕ giíi suy tho¸i. XuÊt khÈu cña nhãm s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ lùc 1 gi¶m kho¶ng 2,5% so víi n¨m 2000 do t¸c ®éng cña gi¸ thÕ giíi gi¶m m¹nh, nh−ng nÕu tÝnh theo gi¸ cña n¨m 2000 th× tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu ®¹t tíi 19,3%. Trong ®ã gi¶m m¹nh ë nhãm s¶n phÈm dÇu th« (gi¶m 11% so víi n¨m 2000) do dÇu th« thÕ giíi rít gi¸ vµ nhãm hµng ®iÖn tö, linh kiÖn m¸y tÝnh (gi¶m 24%) do thÞ tr−êng m¸y tÝnh thêi ®iÓm ®ã ®ang r¬i vµo kú suy gi¶m. §èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm chñ lùc kh¸c (dÖt may, giµy dÐp...), kim ng¹ch t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ (kho¶ng trªn d−íi 1%) mÆc dï t¨ng tr−ëng vÒ l−îng nh−ng do gi¸ gi¶m nhiÒu (vÝ dô gi¸ gia c«ng dÖt may gi¶m b×nh qu©n 15 - 20%, thËm chÝ cã chñng lo¹i gi¶m ®Õn 30%) nªn phÇn t¨ng vÒ l−îng kh«ng ®ñ bï phÇn sôt gi¸. Riªng nhãm hµng ho¸ c«ng nghiÖp kh¸c (gåm thùc phÈm chÕ biÕn, s÷a, s¶n phÈm nhùa...) l¹i t¨ng tíi 27,6% - møc cao nhÊt so víi c¸c n¨m tr−íc. B−íc sang n¨m 2002, kinh tÕ thÕ giíi cã sù håi phôc dÇn cïng víi c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu mµ ChÝnh phñ ®Ò ra ®· ph¸t huy t¸c dông, sau 06 th¸ng ®Çu xuÊt khÈu t¨ng -4,9%, nh÷ng th¸ng cuèi n¨m tèc ®é t¨ng luü kÕ ngµy cµng cao (tíi 9 th¸ng + 3,2%, tíi 12 th¸ng + 11,2%). Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ c¶ n¨m 2002 ®¹t 16,53 tû USD - t¨ng 11,2% so víi n¨m 2001. Riªng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ lùc t¨ng cao - kho¶ng 15,6%, nhÊt lµ nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn, nh− dÖt may (t¨ng 37,2%) vµ giµy dÐp (t¨ng 17,3%). Riªng phÇn ®ãng gãp cña hai nhãm hµng dÖt may vµ giµy dÐp ®èi víi t¨ng tr−ëng chung (11,2%) ®· lµ 7,2%. ChØ cã nhãm hµng s÷a vµ dÇu thùc vËt t¨ng thÊp (kho¶ng 3%) do lÖ thuéc vµo thÞ tr−êng Ir¾c thiÕu æn ®Þnh. KÕt qu¶ xuÊt khÈu n¨m 2002 nãi chung vµ cña nhãm s¶n phÈm c«ng nghiÖp nãi riªng ®−îc 1 Nhãm SPCN XK chñ lùc gåm dÇu th«, than ®¸, dÖt may, giµy dÐp, m¸y tÝnh vµ linh kiÖn ®iÖn tö, s¶n phÈm nhùa, d©y vµ c¸p ®iÖn, xe ®¹p phô tïng 4
®¸nh gi¸ cao v× cã sù t¨ng nhanh vÒ l−îng, chø kh«ng chØ phô thuéc vµo yÕu tè t¨ng gi¸ cña thÕ giíi. So víi c¸c n−íc trong khu vùc, tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu cña ta lµ t−¬ng ®èi kh¸ vµ ViÖt Nam lµ mét trong sè Ýt n−íc cã tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t−¬ng ®−¬ng quy m« GDP, thÓ hiÖn tÝnh më vµ møc ®é héi nhËp ngµy cµng cao cña nÒn kinh tÕ. T×nh h×nh xuÊt khÈu 2001 - 2004 (§¬n vÞ: Tû USD) TT 2001 2002 2003 2004 (sau KÕt qu¶ 6 th¸ng) sau 3,5 n¨m 1 Tæng kim ng¹ch XK 17,5 19,5 22,9 - - (gåm c¶ dÞch vô) 2 Tæng kim ng¹ch XK hµng 15,0 16,7 20,2 11,8 63,7 ho¸ 3 Tæng kim ng¹ch XK hµng 10,6 12,1 14,3 8,4 45,4 c«ng nghiÖp 4 Kim ng¹ch XK cña c¸c 0,9 1,1 1,2 0,8 4,0 DN thuéc Bé CN 5 Tû träng cña hµng CN % 70,6 72,4 70,7 71,5 71,3 (3/2) Nguồn: Niên giám thống kê 2003 và Bộ Công nghiệp. N¨m 2003, nhiÒu diÔn biÕn thuËn lîi ®· gióp kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ ®¹t møc cao kû lôc – 19,87 tû USD, t¨ng 18,9% so víi n¨m 2002, (trong ®ã gi¸ xuÊt khÈu t¨ng 4,8%, l−îng t¨ng 13,5%). Cơ cấu hàng xuất khẩu tiếp tục có sự chuyển dịch tích cực: tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công mỹ nghệ tiếp tục tăng, từ 38,2% năm 2002 lên đến 43% năm 2003. Nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản từ 31,2% năm 2002 xuống còn 27,6% năm 2003, điều đó chứng tỏ chúng ta đang giảm việc khai thác và sử dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên cho xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu tăng lµ do thÞ tr−êng thÕ giíi ®· b−íc ®Çu æn ®Þnh trë l¹i sau cuéc chiÕn Iraq lµm gi¸ xuÊt khÈu cña nhiÒu mÆt hµng t¨ng lªn; c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch hç trî xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ tiÕp tôc ph¸t huy t¸c dông vµ mét nguyªn nh©n quan träng lµ n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n−íc ta ®· cã nh÷ng tiÕn bé râ rÖt, nhÊt lµ c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp (GTSX c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng 15,9%). Riªng xuÊt khÈu nhãm hµng c«ng nghiÖp chñ lùc t¨ng tíi 40,42% - møc t¨ng cao nhÊt tõ tr−íc tíi nay. Riªng nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng tíi 43,75%, trong ®ã dÖt may t¨ng 66,3%, giµy dÐp 25%, hµng ®iÖn tö linh kiÖn m¸y tÝnh 33,3%, s¶n phÈm nhùa 23,6%, ®Æc biÖt d©y vµ c¸p ®iÖn t¨ng nhanh tíi 56%. Nhãm hµng nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n kim ng¹ch t¨ng chñ yÕu nhê gi¸, cßn l−îng t¨ng thÊp nh−: dÇu th« t¨ng 4,6% vÒ l−îng, 35,7% vÒ gi¸ trÞ; than ®¸ t¨ng 9,4% 5
vÒ l−îng vµ 13,2% vÒ gi¸ trÞ. Tuy nhiªn, n¨m 2003 còng lµ n¨m cã møc nhËp siªu cao nhÊt tõ tr−íc tíi nay - lªn tíi 5,15 tỷ USD, t−¬ng ®−¬ng 26% kim ngạch xuất khẩu. Mặc dù nhập khẩu chủ yếu là may mặc, thiết bị, phô tïng, nguyªn, nhiên liệu (t¨ng 34%) lµ cÇn thiÕt ®èi víi mét n−íc ®ang ph¸t triÓn cần phải đẩy mạnh đầu t− vµ phôc vô s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu như n−íc ta, nh−ng nÕu t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi qu¸ l©u sÏ g©y mÊt c©n ®èi c¸n c©n th−¬ng m¹i, th©m hôt ngo¹i tÖ vµ kh«ng kÝch thÝch ®−îc c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n−íc. Do ®ã, vÊn ®Ò kiÒm chÕ nhËp siªu ®· ®−îc ®Æt ra lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m cña c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu thêi gian tíi. XuÊt khÈu cña VN trong sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi (%) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 (6 th¸ng) T¨ng tr−ëng GDP trung 3,9 1,4 1,9 2,7 4,1 3,4 b×nh cña c¶ ThÕ giíi (EIU) (EIU) T¨ng tr−ëng GDP cña 6,3 4,3 3,8 5,8 6,1 5,0 c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn (EIU) (EIU) ®æi T¨ng tr−ëng GDP Ch©u 4,0 2,1 2,6 4,2 5,7 4,2 ¸ & óc (EIU) (EIU) T¨ng tr−ëng GDP cña 6,8 6,9 7,1 7,3 7,5-8 - ViÖt nam (7,1) T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu 25,5 3,8 11,2 20,8 19 - cña ViÖt nam (19,8) Chó thÝch: (EIU) = Dù b¸o cña Tæ chøc Economic Intelligence Unit vµo th¸ng 7/2004 Kinh tế thế giới năm 2004 đang phát triển mạnh mẽ. Theo dự báo và phân tích của Tæ chøc Economic Intelligence Unit (EIU) thì kinh tế thế giới đang phát triển với tốc độ cao nhất trong vòng 20 năm trở lại đây. Kinh tế thế giới phát triển mạnh tại tất cả các châu lục và khu vực. Trong số các quốc gia thì Mỹ, Trung Quốc, Thái Lan và Ấn Độ là những quốc gia có tốc độ phát triển đặc biệt nhanh. Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ 2 trên thế giới cũng đang hồi phục. Bối cảnh kinh tế toàn cầu phát triển mạnh đã có những tác động tốt tới xuất khẩu của Việt Nam. Sáu tháng đầu năm 2004, xuất khẩu của nước ta tiếp tục thu được những kết quả đáng khích lệ, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu của một tháng đã vượt ngưỡng 2 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá nửa đầu năm ước đạt 11.798 triệu USD (theo số liệu của Tổng cục Thống kê), tăng 19,8% so với cùng kỳ năm 2003. Như vậy xuất khẩu vÉn gi÷ ®−îc møc t¨ng tr−ëng cao so víi cïng kú, trong ®ã t¨ng vÒ l−îng lµ chñ yÕu - kho¶ng 13%, t¨ng vÒ gi¸ xuÊt khÈu kho¶ng 3,9%. Bình quân xuất khẩu 6 tháng đầu năm đạt 1,925 tỷ USD/tháng, so 6
với mức bình quân của kế hoạch 2004 (1,87 tỷ USD/tháng) thì trung bình mỗi tháng cao hơn 55 triệu USD. 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu ph©n theo c¬ cÊu 2.1. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo thµnh phÇn kinh tÕ 25.000 20.000 TriÖu USD FDI 15.000 Trong nuoc 10.000 5.000 0 2000 2001 2002 2003 H×nh 1. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo thµnh phÇn kinh tÕ 2000 - 2003 Qua biÓu ®å H×nh 1 cã thÓ thÊy, xuÊt khÈu cña khu vùc cã vèn §TNN (bao gåm XK dÇu th«) t¨ng nhanh h¬n khu vùc doanh nghiÖp trong n−íc, do ®ã tû träng cña khu vùc §TNN trong tæng xuÊt khÈu còng liªn tôc t¨ng lªn, tõ 45% n¨m 2001, t¨ng lªn 47% n¨m 2002 vµ 50% n¨m 2003 (s¸u th¸ng ®Çu n¨m 2004 tû träng nµy ®· v−ît trªn 50%). MÆc dï xuÊt khÈu cña khu vùc nµy th−êng bÞ ®¸nh gi¸ lµ hµm l−îng gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp (do chñ yÕu c¸c doanh nghiÖp FDI nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo ®Ó gia c«ng t¹i ViÖt Nam) nh−ng khu vùc nµy vÉn lµ mét khu vùc n¨ng ®éng, lµ n¬i thu hót c«ng nghÖ, kü thuËt cao vµ cã thÓ coi lµ ®ßn bÈy ®Ó thóc ®Èy khu vùc kinh tÕ trong n−íc t¨ng c−êng xuÊt khÈu. Trong sáu tháng đầu năm 2004, các doanh nghiệp 100% vốn trong nước xuất khẩu được 5.341 triệu USD, tăng 9,2%; các doanh nghiệp có vốn §TNN xuất khẩu được 6.457 triệu USD, tăng 30,2%, chiếm tới 54,7% tôưng kim ngạch xuất khẩu, thÓ hiÖn c¸c doanh nghiÖp FDI ngµy cµng v−¬n lªn trë thµnh ®éng lùc chÝnh cho t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cña nÒn kinh tÕ. 2.2. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo nhãm ngµnh c«ng nghiÖp NÕu xÐt theo nhãm ngµnh c«ng nghiÖp (nhãm c«ng nghiÖp khai th¸c, nhãm c«ng nghiÖp nÆng, nhãm c«ng nghiÖp tiªu dïng), cã thÓ thÊy t−¬ng quan t¨ng tr−ëng vµ tû träng xuÊt khÈu cña ba nhãm nµy trong giai ®o¹n 2000 – 2003 diÔn biÕn nh− sau: 7
8,000 7,000 6,000 CN nhe 5,000 CN nang 4,000 3,000 Khai thac 2,000 1,000 0 2000 2001 2002 2003 H×nh 2. T−¬ng quan XK c«ng nghiÖp theo nhãm ngµnh 2000 - 2003 Qua biÓu ®å H×nh 2, cã thÓ thÊy xuÊt khÈu nhãm ngµnh c«ng nghiÖp tiªu dïng lu«n chiÕm tû träng chi phèi trong tæng xuÊt khÈu cña toµn ngµnh vµ liªn tôc t¨ng tr−ëng cao trong giai ®o¹n võa qua (tõ xÊp xØ 5 tû USD n¨m 2000 lªn gÇn 8 tû USD n¨m 2003). §éng lùc t¨ng tr−ëng chñ yÕu cña nhãm nµy vÉn lµ s¶n phÈm dÖt may, da giµy, ngoµi ra míi næi lªn nhãm s¶n phÈm nhùa vµ thñ c«ng mü nghÖ, ®å gç. Nhãm s¶n phÈm khai th¸c sau khi gi¶m sót n¨m 2001 ®· cã sù t¨ng tr−ëng trë l¹i tõ n¨m 2002 tíi nay, tuy nhiªn nÕu lo¹i bá yÕu tè vÒ gi¸ th× thùc chÊt khèi l−îng xuÊt khÈu nhãm s¶n phÈm nµy, mµ chñ yÕu lµ dÇu th«, t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ (tõ 16,7 triÖu tÊn n¨m 2001 lªn 16,9 triÖu tÊn n¨m 2002 vµ 17,5 triÖu tÊn n¨m 2003). §iÒu nµy còng phï hîp víi chñ tr−¬ng khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶, ®i ®«i víi b¶o tån nguån tµi nguyªn n¨ng l−îng cña ®Êt n−íc. Cã thÓ thÊy, kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh cßn phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo xuÊt khÈu dÇu th« (chiÕm tû träng kho¶ng 1/3) vµ biÕn ®éng gi¸ thÕ giíi, thÓ hiÖn tÝnh thiÕu bÒn v÷ng cña xuÊt khÈu n−íc ta. Nhãm s¶n phÈm c«ng nghiÖp nÆng cßn chiÕm tû träng nhá vµ t¨ng gi¶m thÊt th−êng trong tæng xuÊt khÈu toµn ngµnh. Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña nhãm nµy cßn chËm, dÉn tíi tû träng cña nhãm trong tæng xuÊt khÈu toµn ngµnh ngµy cµng gi¶m (tõ kho¶ng 20% n¨m 2000 xuèng cßn 14% n¨m 2003). Ngoµi s¶n phÈm xuÊt khÈu truyÒn thèng lµ m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn ®iÖn tö (chñ yÕu lµ gia c«ng l¾p r¸p vµ rÊt phô thuéc vµo thÞ tr−êng thÕ giíi), míi næi lªn lµ mét sè s¶n phÈm kh¸c nh− d©y vµ c¸p ®iÖn, xe ®¹p phô tïng, mét sè s¶n phÈm m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng cô... Nh×n l¹i ba n¨m qua, cã thÓ thÊy c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp lu«n chiÕm tû träng chi phèi kho¶ng 70% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n−íc. §iÒu nµy phÇn nµo ph¶n ¸nh sù chuyÓn dÞch dÇn trong c¬ cÊu xuÊt khÈu (mÆc dï cßn chËm) tõ nhãm c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n, nguyªn liÖu th« sang c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tinh, cã hµm l−îng gi¸ trÞ gia t¨ng cao. Tû träng cña nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn chñ lùc (gåm dÖt may, giµy dÐp, hµng ®iÖn tö vµ linh kiÖn m¸y tÝnh, hµng thñ c«ng mü nghÖ, s¶n phÈm nhùa, 8
thùc phÈm chÕ biÕn, c¬ khÝ ®iÖn...) ngµy cµng t¨ng (tõ 36,3% n¨m 2001 t¨ng lªn 39% n¨m 2002). −íc n¨m 2003 nhãm nµy ®¹t kim ng¹ch kho¶ng 7,5 tû USD, t¨ng 15% so víi n¨m 2002. Tuy nhiªn, cã thÓ thÊy sù chuyÓn biÕn trªn cßn chËm, ch−a mang tÝnh ®ét ph¸, ngay trong nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn còng chñ yÕu lµ gia c«ng (nh− dÖt may, giµy dÐp...), ch−a lµm chñ ®−îc kh©u nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ tiÕp cËn ®−îc víi ng−êi mua cuèi cïng nªn gi¸ trÞ gia t¨ng thùc tÕ trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm kh«ng cao. NhiÒu mÆt hµng kim ng¹ch t¨ng chñ yÕu dùa vµo biÕn ®éng gi¸ cña thÞ tr−êng thÕ giíi nªn sù t¨ng tr−ëng cßn mang tÝnh bÊt æn, thiÕu bÒn v÷ng (nhÊt lµ nhãm nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n). Tû träng cña nhãm s¶n phÈm c«ng nghÖ cao cßn qu¸ nhá, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp. Trong vßng 1 - 2 n¨m trë l¹i ®©y næi lªn mét sè mÆt hµng míi cã kim ng¹ch kh¸ lín, tèc ®é t¨ng tr−ëng cao nh− d©y vµ c¸p ®iÖn (6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 t¨ng 87,5% so cïng kú n¨m ngo¸i), s¶n phÈm nhùa (t¨ng 23,6%), xe ®¹p vµ phô tïng (t¨ng 14,3%)... Tuy nhiªn, nh÷ng mÆt hµng míi nh− vËy ch−a nhiÒu, thÓ hiÖn sù n¨ng ®éng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu vµ n¾m b¾t thÞ tr−êng ch−a cao. * VÒ tû träng xuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn, chÕ t¹o: S¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn, chÕ t¹o ®−îc hiÓu lµ tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®· qua mét hoÆc nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn, ®Ó ph©n biÖt víi c¸c nguyªn liÖu th« hoÆc b¸n thµnh phÈm. S¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn, chÕ t¹o bao gåm tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp trõ nhãm nhiªn nguyªn liÖu th« (dÇu th«, than ®¸, kho¸ng s¶n) 2 . Theo nghiªn cøu cña mét sè chuyªn gia kinh tÕ n−íc ngoµi, mét trong nh÷ng tiªu chÝ cña mét n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµ cã tû träng hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn, chÕ t¹o trong tæng xuÊt khÈu ®¹t tõ 75% trë lªn. VÝ dô, tû träng nµy ë NhËt B¶n vµ §µi Loan lµ tõ 90% ®Õn 100%; c¸c n−íc nh− Hµn Quèc, Singapore vµ Malaixia còng ®¹t tõ 80 – 90% (xem biÓu ®å d−íi ®©y). 2 Mét sè nghiªn cøu n−íc ngoµi sö dông ph©n lo¹i theo SITC, trong ®ã s¶n phÈm CN chÕ biÕn bao gåm c¸c nhãm thuéc ch−¬ng 5, 6, 7, 8 9
100% Japan Nhãm dÉn ®Çu Taiwan 80% Th¸i Lan Korea Nhãm thø hai Singapore 60% China Malaysia Nhãm ®i sau 40% Thailand 20% Philippines ViÖt nam Indonesia 0% Vietnam 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Nguån: ADB, Key Indicators of Developing Asian and Pacific Countries , 2003/2001/1993; IMF, International Financial Statistics Yearbook 1990 . §èi víi NhËt b¶n, Japan Statistical Yearbook 2003/2002/1999 , Statistics Bureau/Statistical Research and Training Institute, Ministry of Public Management, Home Affairs, Posts and Telecommunications, Japan. H×nh 3. XuÊt khÈu cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o c¸c n−íc §«ng ¸ (% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu) H×nh 4 cho thÊy diÔn biÕn vÒ tû träng nµy ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua. 100% 80% 60% 51% 49% 49% CN che 46% bien 40% 20% 0% 2000 2001 2002 2003 H×nh 4. Tû träng XK hµng CN chÕ biÕn, chÕ t¹o cña VN 2000 - 2003 Nh− vËy, thêi gian qua, mÆc dï tû träng hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn, chÕ t¹o trong tæng xuÊt khÈu cã t¨ng, nh−ng cßn thÊp, vÉn dao ®éng quanh møc 40 – 50% vµ cßn kh¸ xa so víi môc tiªu 75%. Tû träng nµy còng ph¶n ¸nh sù chËm chuyÓn biÕn trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam: XuÊt khÈu dÇu th« vµ 10
c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n vÉn chiÕm tû träng kh¸ lín (mçi nhãm kho¶ng 25 – 30% trong tæng xuÊt khÈu). 2.3. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo ®Þa ph−¬ng Nh×n chung, c¬ cÊu xuÊt khÈu theo ®Þa ph−¬ng ë n−íc ta ch−a c©n ®èi, tËp trung chñ yÕu ë c¸c tØnh, thµnh phè, trung t©m kinh tÕ lín. NÕu kh«ng kÓ dÇu th«, th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c trung t©m kinh tÕ lín (gåm Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, H¶i Phßng, §ång Nai, B×nh D−¬ng) ®· chiÕm h¬n 73% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n−íc, trong ®ã thµnh phè Hå ChÝ Minh chiÕm gÇn 50%. Cßn 58 tØnh/thµnh phè cßn l¹i chiÕm tû träng ch−a tíi 30%. Cô thÓ, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña mét sè tØnh/thµnh phè lín trong thêi gian qua nh− sau: 2002 2003 TØnh/ Thµnh phè Kim ng¹ch Tû Kim ng¹ch Tû träng träng (TriÖu USD) (TriÖu USD) 1.644 12.2% 1.841 11.4% Hµ Néi 6.425 47.8% 7.302 45.2% Tp Hå ChÝ Minh 284 2.1% 329 2.0% §µ N½ng 963 7.2% 1.300 8.0% B×nh D−¬ng 1.256 9.3% 1.332 8.2% §ång Nai 482 3.6% 573 3.5% H¶i Phßng 2.4. C¬ cÊu xuÊt khÈu theo thÞ tr−êng C¬ cÊu xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ph©n theo thÞ tr−êng c¸c Ch©u lôc trong giai ®o¹n võa qua (2000 – 2003) nh− sau (%): TT Ch©u lôc 2000 2001 2002 2003 Ch©u ¸ 1 60,4 59,5 52,1 47,6 ASEAN 18,1 17,0 14,5 15,8 Trung Quèc 10,6 9,4 8,9 7,3 NhËt B¶n 17,8 16,7 14,6 14,0 Hµn Quèc 2,4 2,7 2,8 2,2 Ch©u ¢u 2 23,0 23,4 23,0 21,7 EU 19,6 20,0 18,9 19,1 11
§«ng ¢u 1,9 2,6 2,0 1,5 Ch©u Mü 3 6,6 8,9 16,0 22,8 Hoa Kú 5,1 7,1 14,5 20,2 Ch©u §¹i D−¬ng 4 9,0 7,1 8,1 6,8 óc 8,8 6,9 8,0 6,6 Ch©u Phi 5 1,0 1,1 0,8 1,1 Nguån: Tæng côc thèng kª ChiÕn l−îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu khÈu thêi kú 2001-2010 do Bé Th−¬ng m¹i x©y dùng vµ ®· ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt nªu ®Þnh h−íng ph¸t triÓn thÞ tr−êng xuÊt khÈu nh− sau: “ §a ph−¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c , phßng ngõa chÊn ®éng ®ét ngét ; më réng tèi ®a vÒ diÖn song träng ®iÓm lµ c¸c thÞ tr−êng cã søc mua lín; t×m kiÕm c¸c thÞ tr−êng míi ë Mü La- tinh, ch©u Phi”. Trªn ph−¬ng ch©m ®a ph−¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng nªu trªn, c¸c thÞ tr−êng chñ lùc cña ta trong thêi gian tíi sÏ lµ thÞ tr−êng ch©u ¸ (NhËt B¶n, ASEAN, Trung Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng), ch©u ¢u (chñ yªó lµ EU), B¾c Mü (Hoa kú, Canada) vµ ch©u §¹i D−¬ng (Australia). Ngoµi ra cÇn tiÕp tôc khai th¸c, th©m nhËp mét sè thÞ tr−êng truyÒn thèng hoÆc thÞ tr−êng míi nh− Nga vµ SNG, Trung §«ng, Mü La tinh, ch©u Phi. a) Hoa Kú: Hoa Kú lµ thÞ tr−êng tr−êng tiªu thô hµng ho¸ lín nhÊt thÕ giíi víi quy m« GDP gÇn 10.000 tû USD vµ kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô vµo kho¶ng 1.400 tû USD (n¨m 2002). NhËp khÈu cña Hoa Kú chiÕm 17% tæng nhËp khÈu toµn thÕ giíi. Víi søc mua lín, nhu cÇu l¹i hÕt søc ®a d¹ng, phong phó vµ ®ñ mäi cÊp ®é, Hoa Kú lµ thÞ tr−êng tiÒm n¨ng ®èi víi xuÊt khÈu cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi, kÓ c¶ c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn. Sau khi HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú cã hiÖu lùc (ngµy 10/12/2001), kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Hoa Kú liªn tôc t¨ng víi tèc ®é cao. Kim ng¹ch vµo thÞ tr−êng nµy n¨m 2002 ®¹t 2,42 tû USD, t¨ng h¬n 2 lÇn so víi n¨m 2001. Kim ng¹ch n¨m 2003 ®¹t 4,47 tû USD, ®¹t 22.5% cña tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. b) EU: XuÊt khÈu vµo EU vÉn ®¹t t¨ng tr−ëng t−¬ng ®−¬ng trong thêi kú 2001- 2002. Kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo EU n¨m 2002 ®¹t 3,16 tû USD, t¨ng 5,3% so víi n¨m 2001 vµ chiÕm tû träng 18,9% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Kim ng¹ch n¨m 2003 ®¹t 3,85 tû USD chiÕm 19,1% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. 12
c) NhËt B¶n: NhËt B¶n lµ thÞ tr−êng tiªu thô hµng ho¸ lín thø hai sau Mü, ®ång thêi còng lµ n−íc nhËp khÈu hµng ho¸ lín víi kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m lªn tíi 300-400 tû USD. Nh×n chung thÞ phÇn cña ViÖt Nam t¹i NhËt B¶n cßn hÕt søc nhá bÐ so víi mét sè n−íc trong khu vùc nh− Trung Quèc, Th¸i Lan, Malaysia, Philippines ... 3. NhËn xÐt vµ kÕt luËn 3.1. §¸nh gi¸ vÒ gi¸ trÞ gia t¨ng cña c¸c ngµnh hµng xuÊt khÈu Nh×n chung, do cßn phô thuéc nhiÒu vµo nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo nhËp khÈu, hµm l−îng gia c«ng chÕ biÕn ch−a cao mµ chñ yÕu lµ hµm l−îng lao ®éng gi¶n ®¬n nªn tû lÖ gi¸ trÞ gia t¨ng cña c¸c ngµnh hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu nãi chung ch−a cao, cô thÓ lµ: - Ngµnh dÖt may, da giµy: HiÖn nay, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may vµ da giµy kho¶ng 5,8 tû USD, trong khi tæng kim ng¹ch nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo (bao gåm v¶i, b«ng, nguyªn phô liÖu...) kho¶ng 3,4 tû USD. §ã lµ ch−a kÓ gi¸ trÞ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. −íc tÝnh s¬ bé gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh dÖt may kho¶ng 30 – 35%, ngµnh da giµy kho¶ng 20 – 25%. - Ngµnh c¬ khÝ: s¶n phÈm thiÕt bÞ toµn bé cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ (N§H) ngµy cµng cao, nh−: nhµ m¸y xi m¨ng lß quay 1,4 triÖu tÊn/n¨m (tû lÖ N§H 70% vÒ khèi l−îng vµ 30% vÒ gi¸ trÞ), nhµ m¸y bét giÊy 60.000 tÊn/n¨m (tû lÖ N§H 70% vÒ khèi l−îng vµ trªn 50% vÒ gi¸ trÞ), nhµ m¸y c¸n thÐp ®Õn 200.000 tÊn/n¨m, nhµ m¸y chÕ biÕn gç vµ v¸n sîi ®Õn 15.000 m3/n¨m, nhµ m¸y chÕ biÕn b«ng, x¬ mäi c«ng suÊt, nhµ m¸y ®−êng mÝa ®Õn 3.000 tÊn mÝa/ngµy (tû lÖ N§H 60-65%) vµ c«ng suÊt 3.000 - 8.000 tÊn mÝa/ngµy (tû lÖ N§H 50%)... 3.2. T×nh h×nh thùc hiÖn xuÊt khÈu s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc Bé C«ng nghiÖp: MÆc dï xuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp lu«n chiÕm tû träng chi phèi (kho¶ng 70%) trong tæng xuÊt khÈu cña c¶ n−íc, nh−ng tû träng cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc Bé C«ng nghiÖp trong tæng xuÊt khÈu toµn ngµnh c«ng nghiÖp cßn khiªm tèn. NÕu kh«ng kÓ dÇu th«, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc Bé n¨m 2001 chØ ®¹t 0,93 tû USD – chiÕm 12,6% tæng xuÊt khÈu toµn ngµnh c«ng nghiÖp; n¨m 2002 ®¹t 1,1 tû USD – chiÕm 13%; n¨m 2003 ®¹t 1,2 tû USD – chiÕm gÇn 12%. C¸c ®¬n vÞ ®ãng gãp lín nhÊt vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Bé lµ TCT DÖt may (chiÕm kho¶ng 58,3% tæng kim ng¹ch n¨m 2003 cña c¶ Bé), TCT Than (gÇn 14%), c¸c ®¬n vÞ khèi da giµy (gÇn 9%), C«ng ty S÷a ViÖt Nam (kho¶ng 6,5%)... Cßn l¹i c¸c ®¬n vÞ kh¸c kim ng¹ch cßn nhá bÐ, ch−a ®¸ng kÓ, tæng céng chiÕm ch−a tíi 12% tæng kim ng¹ch cña c¶ Bé. Tuy nhiªn, cã mét sè ®¬n vÞ dï kim ng¹ch cßn nhá bÐ nh−ng ®· b−íc ®Çu t¨ng tr−ëng m¹nh trong mÊy n¨m gÇn 13
®©y, cô thÓ lµ TCT Thuèc l¸ (t¨ng 83%), TCT ThiÕt bÞ Kü thuËt §iÖn (t¨ng 68%), Cty DÇu thùc vËt HLMP (t¨ng 82%)... §¸ng l−u ý lµ ngoµi mÆt hµng than (do ®Æc thï ngµnh, gÇn nh− chiÕm thÞ phÇn 100% trong tæng xuÊt khÈu toµn ngµnh) vµ dÖt may (chiÕm thÞ phÇn kho¶ng 20%), kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng kh¸c cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Bé cßn qu¸ nhá bÐ so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh. VÝ dô nh− mÆt hµng da giµy – chiÕm ch−a tíi 5%, s¶n phÈm m¸y tÝnh vµ linh kiÖn ®iÖn tö – ch−a tíi 3%, s¶n phÈm nhùa – kho¶ng 2%, d©y vµ c¸p ®iÖn – ch−a tíi 1% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh... NhiÒu mÆt hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y liªn tôc bÞ suy gi¶m, nh− s÷a (n¨m 2003/2002 chØ ®¹t 46%, dù kiÕn 2004/2003 chØ ®¹t 39%), s¶n phÈm m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp (2003/2002 lµ 85%, 2004/2003 lµ 55%), s¶n phÈm ®iÖn tö tin häc (2003/2002 vµ 2004/2003 ®Òu chØ ®¹t 75%)... §iÒu nµy kh«ng chØ ph¶n ¸nh nh÷ng khã kh¨n kh¸ch quan nh− thÞ tr−êng tiªu thô gÆp khã kh¨n (vÝ dô Iraq), c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng do më cöa kinh tÕ... mµ còng thÓ hiÖn sù chËm ch¹p vµ ch−a quyÕt liÖt trong viÖc ®æi míi tæ chøc s¶n xuÊt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, th©m nhËp thÞ tr−êng cña c¸c doanh nghiÖp. §©y lµ mét th¸ch thøc lín mµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Bé C«ng nghiÖp cÇn v−ît qua ®Ó gi÷ v÷ng vai trß vµ vÞ thÕ cña m×nh trong toµn ngµnh c«ng nghiÖp. 3.3. Mét sè nhËn xÐt vµ kÕt luËn * Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc: - Kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ n¨m 2001 trë l¹i ®©y ®· cã sù t¨ng tr−ëng v−ît bËc, nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®−îc h×nh thµnh, hµng xuÊt khÈu v−¬n ra chiÕm lÜnh ®−îc nhiÒu thÞ tr−êng míi. - Tû träng nhãm hµng c«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 70% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n−íc, trong ®ã c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®· v−¬n lªn, chiÕm tû träng kho¶ng 50% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. - Khu vùc doanh nghiÖp cã vèn §TNN ®ãng gãp trªn 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n−íc víi tû lÖ nhËp siªu thÊp nªn viÖc kªu gäi, thu hót vèn §TNN cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ®Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu. * Nh÷ng mÆt ch−a ®¹t: - MÆc dï nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®−îc lµ quan träng nh−ng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam cßn kh¸ nhá bÐ so víi nhiÒu n−íc trong khu vùc; xuÊt khÈu hiÖn ®ãng gãp kho¶ng 50% GDP nh−ng tû träng nµy cßn kh¸ nhá so víi nhiÒu n−íc trong khu vùc lÊy xuÊt khÈu lµm ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ (nh− Th¸i Lan lµ 60%, Malaysia lµ 125%,...). - C¬ cÊu xuÊt khÈu thay ®æi cßn chËm, thÓ hiÖn ch−a cã sù chuyÓn biÕn m¹nh vÒ chÊt, cô thÓ lµ tû träng cña nhãm s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn, chÕ t¹o cã t¨ng nh−ng kh«ng nhiÒu – tõ n¨m 2000 tíi nay vÉn dao ®éng quanh møc xÊp xØ 50%, ch−a cã sù chuyÓn biÕn mang tÝnh ®ét ph¸; xuÊt khÈu nhãm nguyªn liÖu th« vÉn chiÕm tû träng lín. 14
- XuÊt khÈu ViÖt Nam cßn thiÕu tÝnh bÒn v÷ng do cßn phô thuéc nhiÒu vµo thÞ tr−êng thÕ giíi (bao gåm c¶ thÞ tr−êng nguyªn liÖu) nh− ngµnh da giÇy ph¶i nhËp khÈu 75 – 80% nguyªn vËt liÖu, ngµnh nhùa ph¶i nhËp khÈu gÇn nh− 100% h¹t nhùa. NhiÒu mÆt hµng kim ng¹ch t¨ng chñ yÕu dùa vµo gi¸ cña thÞ tr−êng thÕ giíi nªn sù t¨ng tr−ëng cßn mang tÝnh bÊt æn, thiÕu bÒn v÷ng (nhÊt lµ nhãm s¶n phÈm dÇu th« vµ n«ng s¶n). Gi¸ trÞ gia t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu thÊp, xuÊt khÈu kh«ng bï ®¾p ®−îc nhËp khÈu. - Ch−a nhiÒu s¶n phÈm xuÊt khÈu g©y dùng ®−îc th−¬ng hiÖu, uy tÝn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi mµ chñ yÕu vÉn lµ gia c«ng ®Ó g¾n th−¬ng hiÖu n−íc ngoµi. NhiÒu doanh nghiÖp vÉn ch−a thùc sù chó träng ®óng møc tíi c«ng t¸c x©y dùng, ®¨ng ký vµ b¶o hé th−¬ng hiÖu t¹i thÞ tr−êng n−íc ngoµi. N¨ng suÊt lao ®éng cña ViÖt Nam cßn thÊp, nh− trong ngµnh dÖt b»ng 90 – 95% cña Trung Quèc, chØ b»ng 85% cña Th¸i Lan. NhiÒu c¬ së s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu do thiÕu vèn, tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu, m¸y mãc thiÕt bÞ cò, cïng víi nhËn thøc ch−a s©u nªn s¶n xuÊt cßn g©y « nhiÔm m«i tr−êng, dÉn tíi dÔ bÞ n−íc nhËp khÈu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu... −u thÕ vÒ lao ®éng rÎ cña ViÖt Nam ®ang mÊt dÇn, gi¸ nh©n c«ng trong hai ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam lµ dÖt may vµ da giÇy hiÖn ®· b»ng hoÆc cao h¬n so víi mét sè n−íc trong khu vùc. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn tr−êng quèc tÕ kh¸ thÊp. 15
Ch−¬ng II §¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp giai ®o¹n 2001-2003 vμ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 1. §¸nh gi¸ c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh 1.1. ThÞ tr−êng Hoa Kú Sau khi HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam – Hoa Kú ®−îc ký kÕt, hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sang Hoa Kú h−ëng thuÕ suÊt tèi huÖ quèc (MFN) ®· khiÕn mÆt b»ng thuÕ suÊt chung gi¶m ®i ®¸ng kÓ. VÝ dô: thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu trung b×nh ®èi víi giµy dÐp gi¶m tõ 30% - 35% xuèng cßn 8,5% - 15%; hµng dÖt may gi¶m tõ 45 - 90% xuèng cßn 2,9% - 33%... Nhê ®ã, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hoa Kú ®· cã b−íc nh¶y vät: NÕu nh− kim ng¹ch n¨m 1999 (tr−íc khi ký HiÖp ®Þnh) míi ®¹t kho¶ng 504 triÖu USD, th× n¨m 2003 ®¹t tíi kho¶ng 4 tû USD (t¨ng gÇn gÊp 8 lÇn so víi n¨m 1999). Hoa Kú ®· v−ît qua NhËt B¶n vµ EU, trë thµnh thÞ tr−êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam. Trong ®ã, xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp ®ãng gãp mét phÇn quan träng trong tæng xuÊt khÈu chung, ®Æc biÖt lµ mÆt hµng dÖt may cã sù t¨ng tr−ëng nh¶y vät (kim ng¹ch n¨m 2003 ®¹t 1,95 tû USD- chiÕm 54% tæng kim ng¹ch XK dÖt may c¶ n−íc). XuÊt khÈu c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp kh¸c còng t¨ng m¹nh, nh− giµy dÐp n¨m 2003 ®¹t kho¶ng 330 triÖu USD (chiÕm kho¶ng 15% tæng kim ng¹ch XK giµy dÐp). Bªn c¹nh c¸c mÆt hµng truyÒn thèng, nhiÒu mÆt hµng míi còng b−íc ®Çu th©m nhËp thÞ tr−êng vµ t×m ®−îc chç ®øng nh− s¶n phÈm m¸y tÝnh, xe ®¹p, dông cô c¬ khÝ nhá... Tuy vËy, thÞ phÇn cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Hoa Kú cßn rÊt nhá bÐ – chØ chiÕm kho¶ng 3,2%. ViÖc xuÊt khÈu nhiÒu mÆt hµng cßn tiÒm Èn nhiÒu rñi ro, nhÊt lµ mÆt hµng dÖt may. Khi thÞ tr−êng Hoa Kú ®−îc më ra sau khi ký kÕt BTA, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ®· dèc søc, tËp trung vµo thÞ tr−êng nµy mµ bá qua c¸c thÞ tr−êng truyÒn thèng. XuÊt khÈu còng chØ tËp trung vµo mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh, kh«ng cã chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng vµ mÆt hµng nªn ®· vÊp ph¶i sù ph¶n øng gay g¾t cña thÞ tr−êng nhËp khÈu. Tõ n¨m 2003, xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Hoa Kú bÞ ¸p dông h¹n ng¹ch vµ møc h¹n ng¹ch nµy trªn thùc tÕ ch−a t−¬ng xøng víi n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n−íc cña ta, do ®ã kh¶ n¨ng t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m tíi sÏ bÞ h¹n chÕ nhiÒu. 16
Hµng c«ng nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú §¬n vÞ: triÖu USD 2001 2002 2003 T¨ng tr−ëng MÆt hµng 2003/2001 DÖt may 47,5 975,8 1.950 41 lÇn Giµy dÐp 114,2 196,5 330 3 lÇn DÇu th« 225,2 147,1 260 1,15 lÇn M¸y vi tÝnh, linh kiÖn 1,1 5,3 65 60 lÇn ®iÖn tö S¶n phÈm nhùa 1,485 4,6 8,5 5,7 lÇn S¶n phÈm gç 16,1 44,7 95 6 lÇn Hµng thñ c«ng mü 19,2 33,8 45 2,3 lÇn nghÖ Tæng kim ng¹ch 1.065,3 2.421,1 4.000 3,75 lÇn Nguån: Bé Th−¬ng m¹i Cã hai ®Æc ®iÓm næi bËt trong chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i cña Hoa Kú. Thø nhÊt, chÝnh s¸ch ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c n−íc/nhãm n−íc: vÝ dô, Hoa Kú chia c¸c ®èi t¸c th−¬ng m¹i thµnh c¸c nhãm: nhãm T (nhãm c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng), nhãm X (nhãm c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa cò), nhãm Z (nhãm c¸c n−íc bÞ Mü cÊm vËn) víi chÝnh s¸ch ®èi xö kh¸c nhau thÓ hiÖn trong BiÓu thuÕ cña hä. Hai lµ, Hoa Kú th−êng ¸p dông nh÷ng c«ng cô ph¸p luËt rÊt tinh vi ®Ó b¶o hé thÞ tr−êng. V× vËy, hµng ho¸ xuÊt khÈu cña c¸c n−íc vµo thÞ tr−êng Hoa Kú vÊp ph¶i c¸c rµo c¶n hoÆc c¸c tranh chÊp th−¬ng m¹i quèc tÕ lµ hiÖn t−îng kh¸ phæ biÕn. 1.2. ThÞ tr−êng EU XuÊt khÈu vµo EU vÉn ®¹t ®−îc t¨ng tr−ëng d−¬ng trong thêi kú 2001- 2002 nh−ng tèc ®é t¨ng tr−ëng ®· chËm l¹i so víi thêi kú tr−íc n¨m 2000. Kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo EU n¨m 2002 ®¹t 3,16 tû USD, t¨ng 5,3 % so víi n¨m 2001 vµ chiÕm tû träng 18,9% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Kinh tÕ EU n¨m 2003 kh¶ quan h¬n nh−ng møc ®é phôc håi chËm. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo EU n¨m 2003 ®¹t 3,85 tû USD. Khã kh¨n chñ yÕu trong xuÊt khÈu vµo EU lµ xuÊt hiÖn nhiÒu hµng rµo kü thuËt míi, ngµy cµng tinh vi h¬n, kÓ c¶ ®èi víi c¸c s¶n phÈm th« vµ s¶n phÈm chÕ biÕn. EU còng ®ang xem xÐt lo¹i bá mét sè mÆt hµng ra khái danh môc GSP tõ n¨m 2003, trong ®ã dù kiÕn cã mét sè mÆt hµng nh− giµy dÐp, quÇn ¸o, ®å gèm sø, ®iÖn tö tiªu dïng, cao su. Kim ng¹ch xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ lùc vµo EU trong thêi gian quan nh− sau: 17
Hµng c«ng nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU §¬n vÞ: triÖu USD T¨ng tr−ëng 2001 2002 2003 MÆt hµng 2003/2001 DÖt may 605 547 750 124% Giµy dÐp 1153 1311 1500 130% S¶n phÈm nhùa 27 27 31 115% S¶n phÈm gç 96 98 125 130% Nguån: Bé Th−¬ng m¹i 1.3. ThÞ tr−êng NhËt B¶n Trong thêi kú 1996-2000, xuÊt khÈu cña ta vµo NhËt B¶n t¨ng b×nh qu©n 22% vµ ®· ®¹t 2,62 tû USD vµo n¨m 2000, sau ®ã gi¶m liªn tiÕp trong hai n¨m 2001 vµ 2002 (kim ng¹ch n¨m 2002 lµ 2,43 tû USD) do kinh tÕ NhËt gÆp khã kh¨n, søc mua yÕu. Kinh tÕ NhËt B¶n n¨m 2003 vµ dù b¸o triÓn väng n¨m 2004 sÏ kh¸ h¬n vµ sÏ t¨ng tr−ëng d−¬ng kho¶ng 0,75 - 1,25%. Nh×n chung thÞ phÇn cña ViÖt Nam t¹i NhËt b¶n cßn hÕt søc nhá bÐ so víi mét sè n−íc trong khu vùc nh− Trung Quèc, Th¸i Lan, Malaysia, Philippin.... 1.4. ThÞ tr−êng Trung Quèc Kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo Trung Quècn¨m 2002 −íc ®¹t 1,495 tû USD, t¨ng 5,4% so víi n¨m 2001 vµ vÉn thÊp h¬n kim ng¹ch cña n¨m 2000 (1,53 tû USD), trong khi ®ã nhËp khÈu tõ Trung Quèc t¨ng 23% lªn 2 tû USD. §iÒu nµy cho thÊy ta ch−a ph¸t huy ®−îc nh÷ng lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ viÖc Trung Quèc gia t¨ng nhu cÇu nhËp khÈu ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu , trong khi hµng ho¸ Trung Quèc ®ang th©m nhËp m¹nh vµo thÞ tr−êng ViÖt nam. Trong thêi kú 2003-2005, Trung Quèc sÏ tiÕp tôc lµ mét thÞ tr−êng xuÊt khÈu quan träng ®èi víi ViÖt Nam. Quan hÖ ngo¹i giao cÊp cao gi÷a hai n−íc ®−îc t¨ng c−êng lµ tiÒn ®Ò quan träng cho sù ph¸t triÓn th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc trong thêi kú tíi. Dù kiÕn tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu b×nh qu©n trong thêi kú 2003-2005 lµ 10-12%/n¨m. 2. XuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp nÆng Theo ph©n lo¹i thèng kª xuÊt nhËp khÈu, xuÊt khÈu thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp nÆng bao gåm c¸c mÆt hµng: dÇu th«, kho¸ng s¶n vµ c¸c s¶n phÈm tõ kho¸ng s¶n, hãa chÊt vµ c¸c s¶n phÈm hãa chÊt, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o (hµng ®iÖn tö tin häc, thiÕt bÞ vµ vËt t− kü thuËt ®iÖn, xe ®¹p vµ phô tïng, c¸c thiÕt bÞ c¬ khÝ chÕ t¹o vµ ®å dïng kim lo¹i kh¸c). §Ò ¸n nµy sÏ tËp trung ph©n tÝch vµo nhãm hµng míi næi vµ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó thóc ®Èy t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong thêi gian tíi lµ nhãm hµng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ 18
chÕ t¹o, bao gåm: hµng ®iÖn tö vµ tin häc, thiÕt bÞ vËt t− kü thuËt ®iÖn (d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn), xe ®¹p vµ phô tïng, tµu thñy và mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c. 2.1. S¶n phÈm s¶n phÈm ®iÖn tö, tin häc §©y lµ mét trong sè nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu míi næi cña ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kÓ tõ khi cã thªm khu vùc kinh tÕ ®Çu t− n−íc ngoµi. Trong ChiÕn l−îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu thêi kú 2001 – 2010, s¶n phÈm ®iÖn tö, tin häc ®−îc coi lµ nhãm hµng xuÊt khÈu mòi nhän cña ta. Môc tiªu ®Þnh h−íng lµ ®¹t kim ng¹ch 2 tû USD vµo n¨m 2005 vµ 6 tû USD vµo n¨m 2010. a) VÒ kim ng¹ch: Trong giai ®o¹n 1998-2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ®iÖn tö vµ linh kiÖn vi tÝnh t¨ng b×nh qu©n kho¶ng 30% vµ ®¹t tíi ®Ønh cao 782 triÖu USD vµo n¨m 2000. N¨m 2001, 2002 do ¶nh h−ëng cña suy gi¶m kinh tÕ toµn cÇu, nhu cÇu ®èi víi hµng ®iÖn tö, tin häc gi¶m nªn xuÊt khÈu bÞ gi¶m m¹nh vµo n¨m 2002, nhÊt lµ ®èi víi linh kiÖn vi tÝnh. Sang n¨m 2003, kinh tÕ thÕ giíi b¾t ®Çu phôc håi vµ søc mua hµng ®iÖn tö còng t¨ng lªn, xuÊt khÈu cña ta còng t¨ng tuy ch−a b»ng møc cña n¨m 2000. Sè liÖu xuÊt khÈu qua c¸c n¨m nh− sau: XuÊt khÈu S¶n phÈm §iÖn tö - Tin häc (§¬n vÞ: TriÖu USD) 2000 2001 2002 2003 2004 KH Tæng kim ng¹ch XK SP ®iÖn tö, tin häc 782 605 492 685 850 (6 th¸ng: 405) Tèc ®é t¨ng tr−ëng n¨m sau so n¨m tr−íc, % -22,6 -18,7 39,2 24,1 1. Hµng ®iÖn tö 146,2 143,1 166,0 2. Linh kiÖn vi tÝnh 636,5 452,4 326,0 - - Gi¸ trÞ XK cña TCT §iÖn tö 27,4 25,8 24,7 18,9 14,0 – Tin häc ViÖt Nam VEIC Tû träng XK cña VEIC 3,5 3,6 5,0 2,8 1,7 trong toµn ngµnh % Nguån: Thèng kª xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña Tæng côc Thèng kª, VEIC. Trong hai mÆt hµng th× linh kiÖn vi tÝnh chiÕm tû träng lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, n¨m 2000 t¨ng gÇn 35% so víi n¨m 1999, nh−ng trong hai n¨m 2001, 2002 suy gi¶m lÇn l−ît lµ –29% vµ - 28%. N¨m 2003 xuÊt khÈu ®· phôc håi nh−ng còng ch−a b»ng møc 2000, cô thÓ hµng ®iÖn tö t¨ng 51,5%, m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn t¨ng 30,6%. Trong sè c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ®iÖn 19
tö - tin häc th× kim ng¹ch cña C«ng ty Fujitsu chiÕm phÇn lín, kho¶ng trªn 80%, cßn tû träng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty §iÖn tö vµ tin häc ViÖt Nam rÊt nhá (sÏ nãi kü ë phÇn sau). Suy gi¶m xuÊt khÈu 2001 vµ 2002, mét mÆt do kinh tÕ thÕ giíi suy gi¶m, søc mua gi¶m, mÆt kh¸c do C«ng ty Fujitsu cã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµo gi÷a 2001 nªn còng ®· c¾t gi¶m s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng ë c¸c c¬ së s¶n xuÊt l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam mµ ë c¶ Philippin, Trung Quèc. b) VÒ thÞ tr−êng hiÖn t¹i: Theo sè liÖu h¶i quan, hµng ®iÖn tö vµ vi tÝnh cña ViÖt Nam ®−îc xuÊt sang kho¶ng 35 n−íc vµ l·nh thæ nh−ng chñ yÕu tËp trung vµo 3 n−íc ch©u ¸ lµ Philippin, Th¸i lan vµ NhËt B¶n. §èi víi linh kiÖn vi tÝnh, 3 thÞ tr−êng nµy chiÕm tíi kho¶ng 80-90% kim ng¹ch. B¶ng kª sau ®©y sÏ cho thÊy tû träng xuÊt khÈu hµng n¨m vµo tõng n−íc vµ møc ®é t¨ng gi¶m cña tõng thÞ tr−êng: 2000 2001 2002 2003 Tû träng xuÊt khÈu, % 100 100 100 100 ThÞ tr−êng Philippin, % 42,7 47 46,5 ThÞ tr−êng Th¸i Lan, % 23,1 33 18,5 ThÞ tr−êng NhËt B¶n, % 10 11 17,7 ThÞ tr−êng Hoa kú, % 5,7 1,8 1,0 8,2 ThÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c, 18,5 7,2 16,3 % Nguån: XuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ 2001, Tæng côc TK ThÞ tr−êng ASEAN: Nh×n chung, hµng ®iÖn tö, vi tÝnh cña ta phÇn lín (kho¶ng 65-80%) ®−îc xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng tiªu thô trung gian lµ c¸c n−íc ASEAN (nh− Philippin, Th¸i Lan vµ gÇn ®©y lµ Singapor, Malaysia). Søc mua cña khu vùc nµy trong thêi gian tíi sÏ kh«ng cã sù gia t¨ng cao cho xuÊt khÈu cña ta, kh«ng nh÷ng thÕ c¸c doanh nghiÖp cña ta cßn ph¶i c¹nh tranh gay g¾t vÒ chÊt l−îng vµ gi¸ c¶ ®Ó gi÷ v÷ng thÞ phÇn hiÖn cã. ThÞ tr−êng NhËt B¶n: Hµng ®iÖn tö xuÊt khÈu sang NhËt B¶n nh÷ng n¨m qua ®ang t¨ng dÇn vÒ tû träng nh−ng ch−a v−ît qu¸ 20% vµ còng rÊt khã cã yÕu tè t¨ng ®ét biÕn. GÇn ®©y mét sè s¶n phÈm ®· ®−îc xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, §µi Loan vµ kim ng¹ch ®ang dÇn t¨ng lªn, tuy ch−a lín. ThÞ tr−êng Mü: Mü cïng víi NhËt B¶n, EU lµ mét trong ba thÞ tr−êng tiªu thô cuèi cïng víi khèi l−îng lín hµng ®iÖn tö, tin häc, trong ®ã Mü lµ thÞ tr−êng lín nhÊt thÕ giíi vµ lµ thÞ tr−êng nhËp khÈu hµng IT quan träng nhÊt cña c¸c n−íc ASEAN, Trung Quèc, §µi Loan, Hµn Quèc. Do hiÖu øng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt – Mü, gièng nh− nhiÒu hµng xuÊt khÈu kh¸c, hµng ®iÖn tö, tin häc cña ta n¨m 2003 xuÊt sang Mü ®· t¨ng h¬n 10 lÇn so víi n¨m 2002, 20