Giáo trình mô đun Hướng dẫn sản xuất rau an toàn theo hướng Viet Gap - Phần 2

27<br /> BÀI 5: NGUỒN NƯỚC<br /> Mã bài: MĐ01– 05<br /> Mục tiêu:<br /> - Phân tích và nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến đất nguồn nước;<br /> - Áp dụng được các biện pháp để hạn chế các yếu tố ảnh hưởng đến<br /> nguồn nước;<br /> - Thực hiện việc theo dõi đánh giá, loại trừ và giảm thiểu các yếu tố ảnh<br /> hướng đến nguồn nước<br /> - Thực hiện nghiêm túc đúng quy trình theo Viet GAP.<br /> A. Nội dung<br /> 1. Phân tích và nhận diện yếu tố ảnh hưởng<br /> 1.1. Hóa học, kim loại nặng<br /> - Nguyên nhân các loại hóa chất thuốc bảo vệ thực vật và kim loại nặng<br /> có ở trong nước<br /> + Thuốc bảo vệ thực vật bị đổ, rò rỉ xuống nguồn nước tưới<br /> + Rửa chai lọ, bình phun thuốc xuống nguồn nước tưới<br /> + Nguồn nước tưới nhiễm hóa chất do nhà máy thải ra<br /> + Nước giếng khoan bị nhiễm Asen, thủy ngân...<br /> + Nước sinh hoạt không đủ tiêu chuẩn<br /> - Hình thức gây ô nhiễm cho cây rau<br /> + Sử dụng nước bẩn tưới cho rau gần ngày thu hoạch<br /> + Tưới nước bị ô nhiễm<br /> + Rửa sản phẩm bằng nước bị ô nhiễm<br /> <br /> Hình 5.1. Rửa rau bằng nguồn nước ô nhiễm<br /> <br /> 28<br /> 1.2. Các sinh vật gây bệnh<br /> - Nguyên nhân các sinh vật có trong nguồn nước<br /> + Chất thải của con người, động vật xuống nguồn nước<br /> + Xác chết, động vật, chuột,… có trong ao hồ dùng để tưới rau<br /> + Giếng khoan nhiễm vi sinh vật do quá trình rửa trôi các khu vực<br /> ô nhiễm<br /> + Nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm<br /> + Nước thải chưa qua xử lý<br /> - Hình thức gây ô nhiễm cho cây rau<br /> + Nước rửa sản phẩm bị ô nhiễm<br /> + Nước ô nhiễm tưới cho rau<br /> + Sử dụng nước tưới gần đến ngày thu hoạch<br /> <br /> Hình 5.2. Nước cống sinh hoạt dùng<br /> để tưới cho rau<br /> <br /> Hinh 5.3. Phân hữu cơ ủ ngay tại<br /> màng nước tưới<br /> <br /> 29<br /> 2. Yêu cầu thực hành theo Viet GAP<br /> 2.1. Nguồn nước<br /> - Lấy mẫu nước đi đến cơ quan có chức năng phân tích:<br /> + Định kỳ 2 lần/năm, kiểm tra các chỉ tiêu về hoá chất và vi sinh vật;<br /> một lần vào mùa khô và một lần vào mùa mưa<br /> <br /> Hình 5.4. Phiếu kết quả phân tích nguồn nước<br /> + Nếu nguồn nước bị phát hiện ô nhiễm hoặc có dấu hiệu bất thường<br /> xuất hiện, nên thay thế nguồn nước khác hoặc phải áp dụng các hành động<br /> khắc phục cho tới khi chất lượng nước trở lại bình thường<br /> - Kiểm tra thường xuyên<br /> Định kỳ ít nhất 01 lần/tháng, kiểm tra xem có động vật và các nguồn gây<br /> ô nhiễm khác như rác thải, bao bì đựng hoá chất, đường dẫn chất thải,. …<br /> - Nếu cần thiết, phải có những hành động khắc phục để loại trừ động vật<br /> hay bất cứ nguồn gây ô nhiễm phát hiện được.<br /> <br /> 30<br /> 2.2. Bảo dưỡng giếng và hệ thống cung cấp nước<br /> - Kiểm tra kết cấu giếng nước hiện trạng ít nhất 1 năm/lần nhằm ngăn<br /> ngừa sự rò rỉ các chất gây ô nhiễm vào giếng nước.<br /> - Thường xuyên kiểm tra xem giếng nước, bể nước có được che đậy để<br /> tránh bị nhiễm bẩn từ các chất, vật liệu bên ngoài.<br /> <br /> Hình 5.5. Dùng lưới sắt che đậy bể chứa nguồn nước tưới<br /> - Thường xuyên kiểm tra hệ thống ống nước và van của giếng nước.<br /> - Thường xuyên kiểm tra và nếu cần thiết vệ sinh hệ thống cung cấp<br /> nước bao gồm các hồ chứa, kênh mương dẫn nước nhằm ngăn ngừa tích tụ bùn<br /> lắng<br /> <br /> Hình 5.6. Kiểm tra hệ thống ống nước<br /> <br /> 31<br /> 2.3. Sử dụng nước tưới<br /> - Nên tưới phun mưa vào lúc sáng sớm để lá có thể khô nhanh<br /> - Nên sử dụng nguồn nước có chất lượng tốt nhất cho việc tưới mưa rơi,<br /> đặc biệt khi gần thu hoạch<br /> - Nếu có thể, tránh tưới theo phương pháp phun mưa ít nhất 5 ngày trước<br /> khi thu hoạch<br /> - Khi có thể, sử dụng phương pháp tưới nhỏ giọt hoặc tưới theo luống<br /> vào gần thời điểm thu hoạch để hạn chế nguy cơ ô nhiễm và làm ẩm ướt cây<br /> <br /> Hình 5.7. Hệ thống tưới nhỏ giọt<br /> - Khi chất lượng nước không biết hoặc không kiểm soát được (ví dụ<br /> nước từ sông), nên sử dụng phương pháp tưới theo luống và tưới nhỏ giọt để<br /> hạn chế thấp nhất việc tiếp xúc giữa nước và phần ăn được của cây<br /> <br /> Hình 5.8. Tưới phun mưa theo luống<br /> <br />