5 hạn chế của báo cáo tài chính

5 HẠN CHẾ CỦA BÁO CÁO TÀI CHÍNH<br /> <br /> Báo cáo tài chính là những báo cáo tổng hợp nhất về tình hình tài sản, vốn chủ sở hữu và nợ <br /> phải trả  cũng như  tình hình tài chính, kết quả  kinh doanh trong kỳ  của doanh nghiệp. Nói <br /> cách khác, báo cáo kế toán tài chính là phương tiện trình bày khả năng sinh lời và thực trạng  <br /> tài chính của DN cho những người quan tâm (chủ DN nhà đầu tư, nhà cho vay, cơ quan thuế <br /> và các cơ  quan chức năng,…). Nhưng, cũng như  tất cả  các loại văn bản khác, báo cáo tài  <br /> chính vẫn có nhiều hạn chế trong quá trình thuyết phục các nhà đầu tư. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Không thể hiện hết giá trị của các tài sản vô hình<br /> <br /> Năm 2012, truyền thông đưa tin, Kinh Đô ghi nhận thương hiệu vào tài vô hình của Công ty,  <br /> việc làm này sau đó bị  đơn vị  kiểm toán lưu ý là trái với chuẩn mực kế  toán tại Việt Nam.  <br /> Kiểm toán cho rằng: “Kinh Đô đã ghi nhận giá trị thương hiệu vào tài sản với mục đích làm  <br /> tăng tổng tài sản, tăng vốn chủ  sở  hữu”. Thực tế, thương hiệu Kinh Đô là một loại giá trị,  <br /> nhưng lại không được ghi nhận trên báo cáo tài chính (BCTC).<br /> Tương tự, BCTC sẽ không thể  hiện những tài sản vô hình đang thực sự  đem lại sức mạnh  <br /> cho doanh nghiệp, chẳng hạn tệp khách hàng, mạng lưới quan hệ, năng lực ban lãnh đạo,  <br /> trình độ  công nghệ… Trong nhiều trường hợp, những tài sản này quan trọng hơn những tài  <br /> sản đang kê khai trên BCTC.<br /> Chẳng hạn, trường hợp của Vinamilk (VNM), sức mạnh của doanh nghi ệp nằm  ở nh ững tài  <br /> sản vô hình như  thương hiệu, năng lực ban lãnh đạo, hệ  thống quản lý và văn hóa doanh  <br /> nghiệp. Tuy nhiên, BCTC của VNM đã không thể phản ánh những tài sản đó và hẳn là không  <br /> nhà đầu tư nào bỏ tiền vào VNM chỉ bằng cách xem BCTC của công ty này.<br /> <br /> Sai lệch giữa giá trị sổ sách và giá trị thị trường<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vấn đề thứ hai nằm ở việc áp dụng “nguyên tắc giá gốc” khi xây dựng số  liệu trên BCTC. <br /> Theo đó, giá trị của tài sản không liên hệ đến hiệu quả sử dụng tài sản hay giá trị  thị  trường  <br /> của tài sản qua thời gian, mà chỉ là toàn bộ số tiền doanh nghiệp đã chi ra để sở hữu tài sản <br /> đó. Nguyên tắc này chỉ mất đi khi doanh nghiệp chuyển giao quyền sở hữu hoặc đánh giá lại <br /> tài sản với mục đích góp vốn kinh doanh.<br /> Để dễ hiểu hơn, bạn có thể hình dung về một công ty A sở hữu mảnh đất 1.000 m2 mặt tiền  <br /> đường Nguyễn Huệ. Khi nhà đầu tư đọc BCTC của công ty A, giá trị mảnh đất ghi trên giấy <br /> tờ là 50 tỷ đồng, hay giá trị ghi sổ của mảnh đất này là 50 triệu đồng/m2. Bạn có nghĩ rằng, <br /> con đường sôi động bậc nhất Sài Gòn có mặt tiền giá 50 triệu đồng/m2? Nó quá phi thực tế,  <br /> nhưng BCTC là thế, phải làm theo chuẩn mực.<br /> <br /> Phụ thuộc ngày càng nhiều vào các ước tính kế toán<br /> <br /> Ước tính kế toán, bạn có thể hiểu đơn giản là kế toán viên sẽ lấy giá trị  gần đúng của một  <br /> chỉ tiêu trên BCTC, giá trị này được ước tính “một cách chủ quan” trong trường hợp thực tế <br /> đã phát sinh nhưng chưa có số liệu chính xác.<br /> Những khoản mục thường được  ước tính là các khoản dự  phòng, các khoản trích khấu hao  <br /> tài sản cố định, chi phí trả trước, giá trị sản phẩm dở dang, doanh thu ghi nhận trước, doanh  <br /> thu theo hợp đồng xây dựng dở dang, lợi thế thương mại…<br /> Một số khoản ước tính có thể làm thay đổi cục diện tình hình kinh doanh của công ty. Chẳng  <br /> hạn, trường hợp Công ty cổ phần Đầu tư Apax Holdings (IBC).<br /> Năm 2017, IBC tăng vốn điều lệ lên gấp đôi, đồng thời ghi nhận 630 tỷ đồng lợi thế thương  <br /> mại, chiếm 1/3 tổng tài sản của Công ty. Được biết, lợi thế  thương mại phát sinh của IBC <br /> chủ  yếu là do Công ty mua chi phối Anh ngữ Apax English. 630 tỷ đồng chênh lệch này sẽ <br /> được phân bổ trong 10 năm vào chi phí của IBC, tức mỗi năm cổ đông của IBC sẽ phải gánh  <br /> 63 tỷ đồng chi phí.<br /> Bỏ qua nhiều thông tin quan trọng với nhà đầu tư<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Công ty ký hợp đồng với một loạt khách hàng mới, triển khai nhiều sản phẩm mới, thay ban  <br /> lãnh đạo, chuyển sàn giao dịch cổ  phiếu…, tất cả  những thông tin quan trọng này, bạn sẽ <br /> không thể tìm được trên BCTC.<br /> Bởi lẽ, BCTC chỉ cho bạn những con số, kế đến là nguyên tắc để  hình thành lên những con <br /> số đó và cuối cùng là một loạt con số khác để thuyết minh cho những con số trước đó. Nhìn  <br /> chung là toàn số với số. Chính vì thế, những thông tin “vô hình” dù có giá trị  đến mấy cũng <br /> không thể nào xuất hiện trên BCTC.<br /> Khi đầu tư vào một doanh nghiệp là chúng ta đang đầu tư vào tương lai của doanh nghiệp đó.  <br /> Điều đáng nói là tương lai của doanh nghiệp lại phụ thuộc không nhỏ  vào những thông tin  <br /> bên trên.<br /> <br /> Báo cáo được kiểm toán vẫn có sai lệch<br /> <br /> Vụ scandal sai lệch số liệu về hàng tồn kho và phải thu trong BCTC của Gỗ Trường Thành <br /> (TTF) vẫn chưa hết dư chấn trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Giá cổ phiếu TTF giảm  <br /> từ  quanh 45.000 đồng/CP xuống còn 3.000 đồng/CP, gây mất mát cho những nhà đầu tư  đã  <br /> tin tưởng vào ban lãnh đạo, vào BCTC đã được kiểm toán của TTF.<br /> Như vậy, bản thân BCTC ngoài việc mắc những “vấn đề” mang tính cố hữu còn mang theo <br /> những vấn đề  về  mang tính “ngoại tác” từ  phía con người. Hiện nay, chưa có số  liệu để <br /> thống kê được rằng, trong hai vấn đề  trên, vấn đề  nào là nguyên nhân của phần lớn những <br /> sai sót và gian lận trong BCTC và có lẽ sẽ không bao giờ có. Tuy nhiên, những câu chuyện từ <br /> thực tế chỉ ra rằng, BCTC không bao giờ hoàn hảo và không thể là kim chỉ nam duy nhất cho  <br /> những quyết định đầu tư thông minh.<br />