Ảnh hưởng của kẹo cao su chứa xylitol lên các đặc điểm nước bọt của trẻ 8-9 tuổi có tình trạng sâu răng cao

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA KẸO CAO SU CHỨA XYLITOL LÊN CÁC ĐẶC ĐIỂM<br /> NƯỚC BỌT CỦA TRẺ 8-9 TUỔI CÓ TÌNH TRẠNG SÂU RĂNG CAO<br /> Trần Thị Minh Thảo*, Ngô Thị Quỳnh Lan*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá tác động của kẹo cao su chứa xylitol lên đặc điểm nước bọt (lưu lượng, độ<br /> nhớt, pH, khả năng đệm của nước bọt); hàm lượng Streptococcus mutans trong nước bọt kích thích của trẻ 8-9<br /> tuổi có tình trạng sâu răng cao sống trong vùng không fluor hóa nước máy.<br /> Đối tượng và Phương pháp nghiên cứu: Thử nghiệm lâm sàng mù đơn có nhóm chứng. Mẫu thuận tiện<br /> gồm: Nhóm thử nghiệm (nhai kẹo cao su có chứa xylitol): 153 học sinh cho nhóm thử nghiệm (nhai kẹo cao su<br /> Xylitol); 147 học sinh cho nhóm chứng (không nhai kẹo), cả hai nhóm đều có tình trạng sâu răng cao (SMTR +<br /> smt-r ≥ 3) là những học sinh của trường tiểu học Nguyễn Văn Trân, huyện Bình Chánh, TP HCM (địa phương<br /> không có fluor hoá nước máy). Các biến nghiên cứu gồm: Độ nhớt nước bọt: Đánh giá bằng bằng test kéo sợi; Lưu<br /> lượng nước bọt, pH nước bọt, Khả năng đệm của nước bọt: Sử dụng bộ thử nghiệm Saliva-Check BUFFER; Hàm<br /> lượng S.mutans trong nước bọt: Sử dụng bộ Saliva-Check Mutans. Các dữ liệu được thu thập trước thử nghiệm<br /> và sau 1 và 9 tháng. Nhóm thử nghiệm: nhai kẹo cao su chứa xylitol mỗi ngày 4 lần (lúc truy bài đầu giờ, sau giờ<br /> ra chơi buổi sáng, sau giờ ra chơi buổi chiều, buổi tối trước khi đi ngủ), mỗi lần nhai 2 viên trong ít nhất 5 phút.<br /> Không đánh răng sau khi nhai kẹo tối thiểu 1 tiếng đồng hồ.<br /> Kết quả: (1) Tác động của kẹo cao su chứa xylitol lên các tính chất của nước bọt: Độ nhớt nước bọt loãng<br /> dần (độ nhớt giảm)và lưu lượng nước bọt tăng dần ở cả hai nhóm sau 1 tháng và 9 tháng thử nghiệm. pH nước<br /> bọt không kích thích ở nhóm thử nghiệm tăng sau 9 tháng, nhóm chứng là không thay đổi. pH có kích thích tăng ở<br /> cả hai nhóm. Khả năng đệm: không thay đổi ở cả hai nhóm. (2) Tác động của kẹo cao su chứa xylitol đối với lượng<br /> Streptococcus mutans: Nhóm chứng: lượng vi khuẩn tăng theo thời gian, khác biệt có ý nghĩa tại thời điểm 9<br /> tháng so với ban đầu; Nhóm nhai kẹo cao su chứa xylitol: dù trẻ thuộc nhóm sâu răng cao nhưng lượng vi khuẩn<br /> không bị tăng lên sau 9 tháng. (3)So sánh hai nhóm nhai và không nhai kẹo cao su chứa xylitol: chưa xác định<br /> được ảnh hưởng của kẹo cao su chứa xylitol lên độ nhớt và lưu lượng của nước bọt; Việc nhai kẹo cao su chứa<br /> xylitol làm cho pH nước bọt không kích thích thay đổi theo chiều hướng có lợi cho sâu răng nhưng chưa ảnh<br /> hưởng lên pH nước bọt có kích thích. Hàm lượng S.mutans: vào lúc bắt đầu nghiên cứu, không có sự khác biệt<br /> hàm lượng S.mutans giữa hai nhóm. Sau 9 tháng thử nghiệm, có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nhóm chứng và<br /> nhóm thử nghiệm: nhóm trẻ không nhai kẹo chứa xylitol có lượng S.mutans cao hơn một cách có ý nghĩa so với<br /> nhóm trẻ không nhai kẹo.<br /> Kết luận: Việc nhai kẹo cao su chứa Xylitol có một số tác động lên tính chất nước bọt theo chiều hướng có lợi<br /> cho phòng ngừa sâu răng.<br /> Từ khóa: kẹo cao su chứa xylitol, lưu lượng, độ nhớt, pH, khả năng đệm của nước bọt.<br /> <br /> * Khoa Răng Hàm Mặt, Đại học Y Dược Tp.HCM<br /> Tác giả liên lạc: PGS Ngô Thị Quỳnh Lan, ĐT: 0903125864, Email: ngothiquynhlan@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> 271<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EFFECT OF XYLITOL CHEWING GUM ON THE SALIVARY CHARACTERISTICS AMONG 8-9<br /> YEARS-OLD CHILDREN WITH HIGH CARIES PREVALENCE<br /> Tran Thi Minh Thao, Ngo Thi Quynh Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 2 - 2013: 271 - 279<br /> Objective: The aim of this study was to evaluate the effect of xylitol chewing gum on the salivary parameters<br /> (flow, viscosity, pH, buffering capacity) and the amount of Streptococcus mutans in stimulated saliva among 8-9<br /> years-old children with high caries prevalence living in a non-fluoridated area.<br /> Materials and method: The study design was clinical single-blind experiment with control group.<br /> Convenient sampling consisted of: 153 schoolchildren in the experiment group (chewing xylitol gum) and 147<br /> schoolchildren in the control group (no chewing gum). All subjects were student at primary school Nguyen Van<br /> Tran, Binh Chanh, HoChiMinh city (non-fluoridated area) with high caries prevalence (DMFT + dmft ≥ 3).<br /> Variables included: salivary viscosity (evaluated by stringy test); flow, pH, buffering capacity (evaluated with<br /> Saliva-Check BUFFER); salivary load of S.mutans (evaluated with Saliva-Check Mutans). Baseline data was<br /> collected as well as 1 and 9 months after experiment. Subjects in experiment group were requested to chew 2<br /> xylitol gums during at least 5 minutes 4 times/day (before class time, after morning break, after afternoon break,<br /> before bedtime). They were not allowed to brush their teeth at least 1 hour after chewing gum.<br /> Results: (1) Effects of xylitol gum on salivary parameters: decreased viscosity with increased flow in both<br /> groups 1 and 9 months after experiment. pH of non-stimulated saliva increased after 9 months, with no change in<br /> control group. pH of stimulated saliva increased in both groups. No modification of buffering capacity was<br /> observed in both groups. (2) Effect of xylitol gum on Streptococcus mutans load: control group: bacterial load<br /> increased with time, with a significant difference between the load 9 months after experiment and baseline data;<br /> experiment group: the bacterial load did not increase after 9 months despite the initial high caries prevalence.<br /> (3)Comparing the 2 groups: the effect of xylitol gum on salivary viscosity and flow was not determined; chewing<br /> xylitol made the pH of stimulated saliva change to enhance the benefit for dental caries prevention. S.mutans load:<br /> there was no significant difference between 2 groups at the beginning. After 9 months, there was a significant<br /> difference between 2 groups: children chewing xylitol gum had significantly less S.mutans compared to control<br /> group.<br /> Conclusion: Xylitol chewing gum had positive effect on salivary characteristics towards caries prevention.<br /> Key words: Xylitol chewing gum, flow, viscosity, pH, buffering capacity.<br /> chính sách của xã hội. Một phương pháp dự<br /> MỞ ĐẦU<br /> phòng sâu răng dựa vào những tính chất đặc<br /> Sâu răng là một bệnh phổ biến, việc dự<br /> biệt của một loại đường thay thế - xylitol đang<br /> phòng sâu răng đem lại nhiều lợi ích cho cá nhân<br /> được nghiên cứu trên thế giới hơn 40 năm qua.<br /> và xã hội. Ở nước ta hiện nay vẫn còn nhiều<br /> Hiện nay, chưa có nhiều nghiên cứu ảnh hưởng<br /> vùng chưa được hưởng lợi từ những chương<br /> của xylitol đối với người Việt Nam. Do đó việc<br /> trình dự phòng sâu răng. Việc fluor hóa nước<br /> nghiên cứu ảnh hưởng của việc nhai kẹo cao su<br /> máy tuy có làm giảm tỉ lệ phần trăm và mức độ<br /> chứa xylitol đối với sâu răng nói chung và yếu tố<br /> trầm trọng của sâu răng nhưng vẫn chưa đủ để<br /> nước bọt nói riêng để hiểu rõ hơn tác động của<br /> bảo vệ tối đa cho trẻ em. Vì vậy, cần có những<br /> xylitol trong môi trường miệng đồng thời góp<br /> chiến lược dự phòng khác mà mọi người có thể<br /> phần xây dựng chiến lược dự phòng sâu răng<br /> chủ động áp dụng mà không phụ thuộc vào các<br /> cho cộng đồng là cần thiết.<br /> <br /> 272<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Đánh giá tác động của kẹo cao su chứa<br /> xylitol lên đặc điểm nước bọt của trẻ 8-9 tuổi có<br /> tình trạng sâu răng cao sốngtrong vùng không<br /> fluor hóa nước máy.<br /> <br /> Mục tiêu chuyên biệt<br /> Đánh giá tác động của kẹo cao su chứa<br /> xylitol lên các tính chất của nước bọt (lưu lượng,<br /> độ nhớt, pH, khả năng đệm của nước bọt) của trẻ<br /> 8-9 tuổi có tình trạng sâu răng cao sống trong<br /> vùng không fluor hóa nước máy.<br /> Đánh giá tác động của kẹo cao su chứa<br /> xylitol lên hàm lượng Streptococcus mutans<br /> trong nước bọt (có kích thích) của trẻ 8-9 tuổi có<br /> tình trạng sâu răng cao sống trong vùng không<br /> fluor hóa nước máy.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nha; trẻ không tuân thủ quá trình nhai kẹo,<br /> không tham gia đầy đủ các đợt khám.<br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu<br /> Mẫu thuận tiện.<br /> <br /> Tiến trình chọn mẫu<br /> Đánh giá sàng lọc sâu răng dựa trên phiếu<br /> khám sâu răng theo tiêu chí WHO (1997) cho học<br /> sinh 8-9 tuổi. Chọn ra những học sinh đáp ứng<br /> tiêu chí chọn mẫu. Mã hóa số thứ tự cho 300 học<br /> sinh. Chọn ngẫu nhiên các đối tượng vào 2<br /> nhóm nghiên cứu theo lớp bằng cách bốc thăm<br /> ngẫu nhiên để phân thành nhóm thử nghiệm và<br /> nhóm chứng, đảm bảo số lượng hai nhóm là<br /> ngang nhau, có đồng thời 2 lứa tuổi và thuận<br /> tiện cho công việc kiểm soát thử nghiệm.<br /> <br /> So sánh đặc điểm nước bọt giữa nhóm nhai<br /> và không nhai kẹo cao su chứa xylitol.<br /> <br /> Mẫu nghiên cứu gồm: 153 học sinh cho<br /> nhóm thử nghiệm (gồm 7 lớp học), 147 học sinh<br /> cho nhóm chứng (gồm 6 lớp học).<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> <br /> Phương tiện nghiên cứu<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> <br /> Vật liệu thử nghiệm là kẹo cao su chứa<br /> xylitol của Công ty Lotte Việt Nam. Mỗi viên<br /> kẹo cao su có trọng lượng 1,45g chứa 41,1%<br /> xylitol (0,56g).<br /> <br /> Thử nghiệm lâm sàng mù đơn có nhóm<br /> chứng.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Trẻ 8-9 tuổi có tình trạng sâu răng cao (SMTR<br /> + smt-r ≥ 3) đang học tại trường tiểu học Nguyễn<br /> Văn Trân, huyện Bình Chánh, Tp.HCM (là địa<br /> phương không có fluor hoá nước máy).<br /> <br /> Tiêu chí đưa vào<br /> Trẻ 8-9 tuổi (lớp 3 và lớp 4 của năm học 20112012), thường trú tại huyện Bình Chánh, từ 5<br /> năm trở lên, có tình trạng sâu răng cao (SMT-R +<br /> smt-r ≥), có giấy đồng ý cho tham gia nghiên cứu<br /> của phụ huynh, chịu hợp tác tham gia bằng cách<br /> tuân thủ đúng các quy trình mà nghiên cứu yêu<br /> cầu.<br /> Tiêu chí loại ra<br /> Trẻ có tiền sử dị ứng với polyols, sử dụng<br /> kháng sinh toàn thân hoặc CHX kéo dài liên tục<br /> trên 1 tháng, sử dụng fluor tại chỗ (verni, gel,<br /> ngoại trừ kem đánh răng có chứa fluor) trong<br /> thời gian thử nghiệm; trẻ đang điều trị chỉnh<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Các biến nghiên cứu<br /> Độ nhớt nước bọt<br /> Đánh giá bằng bằng test kéo sợi.<br /> Lưu lượng nước bọt, pH nước bọt, Khả năng<br /> đệm của nước bọt<br /> Sử dụng bộ thử nghiệm Saliva-Check<br /> BUFFER (Hình 1, Hình 2).<br /> <br /> Hình 1: Bộ GC Saliva-Check BUFFER.<br /> <br /> 273<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> Một số biện pháp đảm bảo các trẻ trong<br /> nhóm thử nghiệm nhai đủ lượng kẹo là kẹo cao<br /> su chỉ được phát đủ dùng cho 1 ngày, đến thứ 6<br /> sẽ được phát cho 2 ngày thứ 7 và chủ nhật. Trẻ<br /> sẽ đánh dấu vào phiếu theo dõi nhai kẹo tại lớp<br /> <br /> Hình 2: Bảng so màu đánh giá độ pH của nước bọt.<br /> <br /> và tại nhà, nộp lại phiếu này sau mỗi tháng. Ở<br /> <br /> Hàm lượng S.mutans trong nước bọt<br /> Sử dụng bộ Saliva-Check Mutans.<br /> <br /> trường, giáo viên giám sát việc nhai kẹo của trẻ,<br /> <br /> Các bước tiến hành thử nghiệm<br /> <br /> được phát đủ số kẹo để nhai, được yêu cầu đính<br /> <br /> Bước 1<br /> Thu thập các dữ liệu nền về độ nhớt nước<br /> bọt, lưu lượng nước bọt có kích thích, pH nước<br /> bọt có và không có kích thích, khả năng đệm của<br /> nước bọt, hàm lượng S.mutans trong nước bọt.<br /> Bước 2<br /> Tiến hành thử nghiệm:<br /> - Nhóm thử nghiệm: Nhai kẹo cao su chứa<br /> xylitol mỗi ngày 4 lần (lúc truy bài đầu giờ, sau<br /> giờ ra chơi buổi sáng, sau giờ ra chơi buổi chiều,<br /> buổi tối trước khi đi ngủ), mỗi lần nhai 2 viên<br /> trong ít nhất 5 phút. Không đánh răng sau khi<br /> nhai kẹo tối thiểu 1 tiếng đồng hồ.<br /> - Nhóm chứng: Không nhai kẹo cao su.<br /> <br /> ở nhà phụ huynh sẽ giám sát. Trong hè trẻ sẽ<br /> các bã kẹo đã nhai lên tờ giấy theo dõi và sẽ nộp<br /> lại vào đầu năm học. Loại khỏi nhóm nghiên cứu<br /> các trẻ không nhai kẹo như yêu cầu.<br /> <br /> Phương pháp xử lý và phân tích số liệu<br /> Số liệu được xử lý và phân tích bằng phần<br /> mềm SPSS phiên bản 18.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm của mẫu nghiên cứu<br /> Bảng 1: Đặc điểm mẫu nghiên cứu tại các thời điểm<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Nhóm thử nghiệm<br /> <br /> T0<br /> (Ban<br /> ñầu)<br /> 153<br /> <br /> Nhóm chứng<br /> Tổng<br /> <br /> 147<br /> 300<br /> <br /> T1<br /> T9<br /> Thất thoát<br /> (Sau 1 (Sau 9<br /> n(%)<br /> tháng) tháng)<br /> 153<br /> 145<br /> 8<br /> 143<br /> 296<br /> <br /> 142<br /> 287<br /> <br /> 5<br /> 13 (4,34)<br /> <br /> - Cả hai nhóm: Đều được hướng dẫn VSRM,<br /> cung cấp kem đánh răng và bàn chải để sử dụng<br /> tại nhà ngoài việc chải răng tại trường theo<br /> chương trình bán trú của trẻ. Kem đánh răng và<br /> bàn chải mới được phát định kỳ sau mỗi 3 tháng.<br /> <br /> Bảng 2: Phân bố mẫu nghiên cứu theo giới tính.<br /> <br /> Bước 3<br /> Đánh giá lại các tham số và chỉ sổ giống như<br /> bước 1 sau 1 và 9 tháng.<br /> <br /> Kiểm định χ2, p=0,851.<br /> <br /> Kiểm soát sai lệch thông tin<br /> <br /> nghiên cứu tương tự. Các cá thể trong mẫu<br /> <br /> Kiểm soát nhai kẹo.<br /> Các học sinh không thuộc đối tượng nghiên<br /> cứu nhưng chung lớp với các học sinh thuộc<br /> nhóm thử nghiệm (nhai kẹo cao su) vẫn được<br /> phát kẹo để tránh tình trạng trẻ thuộc nhóm thử<br /> nghiệm chia phần kẹo của mình cho bạn.<br /> <br /> 274<br /> <br /> n (%)<br /> Nhóm thử nghiệm<br /> Nhóm chứng<br /> <br /> Nam<br /> 76 (52,4)<br /> 76 (53,5)<br /> <br /> Nữ<br /> 69 (47,6)<br /> 66 (46,5)<br /> <br /> Tổng N (%)<br /> 145 (100)<br /> 142 (100)<br /> <br /> Đây là một mẫu khá lớn khi so với các<br /> được chọn có đặc điểm chung tương tự nhau<br /> (lứa tuổi, nơi sinh sống, học tập, thói quen vệ<br /> sinh răng miệng, ăn uống và mức sống…) và<br /> không khác biệt về đặc điểm nước bọt vào thời<br /> điểm ban đầu. Điều này giúp tăng tính thuần<br /> nhất của mẫu.<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> Sự thay đổi độ nhớt và lưu lượng nước<br /> bọt giữa hai nhóm nghiên cứu sau 1<br /> tháng và 9 tháng thử nghiệm<br /> Bảng 3: Sự thay đổi độ nhớt của nước bọt ở hai nhóm<br /> nghiên cứu sau 1 tháng và 9 tháng thử nghiệm<br /> <br /> Thấp<br /> <br /> n (%)<br /> p (†)<br /> T0<br /> T1<br /> T9<br /> Nhóm thử nghiệm (n=145)<br /> 88<br /> 124<br /> 131 T0/T1