Bài 10: Tương tác gen tác động đa hiệu của gen

Chia sẻ: Nguyễn Thị Giỏi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

672
lượt xem 118
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

- Tương tác gen là sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành một kiểu hình. Tác động trội hoàn toàn + Tác động trội không hoàn toàn + Tác động đồng trội

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 10: Tương tác gen tác động đa hiệu của gen

October 09 Duong Thi thu hien 1
KiÓm tra bµi cò: Nªu c¸c ®iÒu kiÖn cÇn cã ®Ó khi lai c¸c c¸ thÓ kh¸c nhau vÒ hai tÝnh tr¹ng sÏ thu ®−îc ®êi con cã tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh xÊp xØ 9;3:3;3;1 - Bè mÑ ph¶i dÞ hîp tö vÒ 2 cÆp gen - Cã hiÖn t−îng tréi – lÆn hoµn toµn - Sè l−îng c¸ thÓ con lai ph¶i oín - C¸c c¸ thÓ oã kiÓu gen kh¸c nhau ph¶i cã møc sèng ngang nhau October 09 Duong Thi thu hien 2
i. .T−¬ng t¸c gen i T−¬ng t¸c gen 1. t−¬ng t¸c bæ sung 1. t−¬ng t¸c bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm 2.t−¬ng tac cong gop 2.t−¬ng tac cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong ®a hiÖu cña gen II. Tac ®ong ®a hiÖu cña gen
I – TƯƠNG TÁC GEN - Tương tác gen là sự tác động qua lại giữa các gen trong quáương tác gen ột kigì? T trình hình thành m là ểu hình. i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen -Gen alen: hai alen của cùng 1 gen. gen Hãy phân biệt thế nào là gen alen - Gen ko alen: hai alen thuộc 2 lôcut khác nhau 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung AA và gen không alen? 1.1 thÝ nghiÖm - Hai alen thuộc cùng một 1.1 thÝ nghiÖm Gen 1.2 gi¶i thÝch gen (ví dụ, alen A và a) 1.2 gi¶i thÝch BB 1.3 gia thiet kh«ng 1.3 gia thiet có thể tương tác với 1.3 Khai niÖm alen 1.3 Khai niÖm nhau theo những cách Gen alen nào? 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop - T−¬ng t¸c gi÷a c¸c gen alen: cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm + Tác động trội hoàn toàn 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch + Tác động trội không hoàn toàn + Tác động đồng trội II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen
Bài 10: TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN I – TƯƠNG TÁC GEN i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen - Tương tác gen là sự tác động qua lại giữa các gen gen trong quá trình hình thành một kiểu hình. 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung - Gen alen: hai alen của cùng 1 gen. 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch - Gen ko alen: hai alen thuộc 2 lôcut khác nhau 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm * T−¬ng t¸c gi÷a c¸c gen alen: 2.t−¬ng tac • + Tác động trội hoàn toàn 2.t−¬ng tac cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm • + Tác động trội không hoàn toàn 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm • + Tác động đồng trội 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong * T−¬ng t¸c gi÷a c¸c gen kh«ng alen II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu C¸c gen kh«ng alen víi nhau t−¬ng cña gen cña gen - T−¬ng t¸c bænh− thÓ nµo? t¸c víi nhau sung - T−¬ng t¸c céng gép
Tác động trội hoàn toàn X i. T−¬ng t¸c P i. T−¬ng t¸c : gen gen t/c 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch A A 1.2 gi¶i thÝch F1: 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm a 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch a II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 6
Tác động trội không hoàn toàn X A A a a October 09 Duong Thi thu hien 7
Tác động đồng trội October 09 Duong Thi thu hien 8
Hoa có kiểu gen đồng trội, biểu hiện ra kiểu hình cả hai màu trắng và đỏ. i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen gen 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 9
1. Tương tác bổ sung i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c 1.1/ Thí nghiệm gen gen 1. t−¬ng t¸c • Ptc: Dòng 1hoa trắng x Dòng 2h.trắng 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm • F1: Toàn cây hoa đỏ. 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet • F1 x F1 ( Tự thụ phấn) 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm • F2: 9 đỏ : 7 trắng 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop cong gop * NhËn xÐt: ë F2 tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh lµ 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 9:7 ≠ 9:3:3:1 cña QL PLDL (Men Del) 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F2 cña phÐp lai II. Tac ®ong II. Tac ®ong trªn víi §L PLDL cña Men §en cã g× ®a hiÖu ®a hiÖu VËy gi¶i thÝch hiÖn t−îng nµy nh− thÕ cña gen cña gen kh¸c nhau? nµo? October 09 Duong Thi thu hien 10
Bμi 10: t−¬ng t¸c gen vμ t¸c ®éng ®a hiÖu cña gen 1.2/Giải thích i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c • Tỉ lệ 9 : 7 cho thấy ở đời F2 thu ®−îc 16 tổ gen gen hợp giao tö F1 phải cho 4 lo¹i giao tö 1. t−¬ng t¸c F1 dị hợp tử về 2 cặp gen nằm trên 2 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung cặp NST tương đồng khác nhau 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch • Tuy nhiên, ơ F2 với 16 tổ hợp gen nhưng 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet không cho tỉ lệ kiểu hình 9 : 3 : 3 : 1 mà 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm chỉ cho 2 loại kiểu hình voi ti le 9:7 có thể kết luận màu hoa do 2 cặp gen quy 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop định cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm Ptc Hoa trắng chỉ do 1 gen trội qđịnh. 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch - Giả sử: Gen trội là A & B II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu Alen lặn tuong ung là a& b ®a hiÖu cña gen cña gen KG của P: AAbb và aaBB * S§L: Thi thu hien October 09 Duong 11
Ptc: AAbb (HTr¾ng) X aaBB (HTr¾ng) GP : Ab aB F1: X F1 100% AaBb (H§á) X AaBb (HĐỏ) Hãy xác định GF1: AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab tỉ lệ kiểu gen ,kiểu hình F2: ở F2 Tỉ lệ KG 1AABB 1aabb 1AAbb 1aaBB AB Ab aB ab 2AABb 2aaBb 2aabb AABb AaBB AaBb 2AaBB AABB AB Hoa đỏ 4AaBb Hoa đỏ Hoa đỏ Hoa đỏ AaBb Aabb * AABb AAbb 9A-B- : 3A-bb : 3aaB - : 1aabb Ab Trắng trắng Hoa đỏ Trắng KH: 9 Hoa đỏ : 7 Trắng aaBB aaBb AaBB AaBb aB xanh tr¬n Trắng Hoa đỏ Hoa đỏ ab aaBb Aabb Aabb AaBB Trắng Trắng Trắng Hoa đỏ
1.3/Giả thiết i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen • Để tạo ra được màu hoa đỏ cần có gen 1. t−¬ng t¸c mặt đồng thời cả 2 alen trội A và 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm B nằm trên 2 NST khác nhau. Khi 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch chỉ có 1 alen trội hoặc không có 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm alen trội nào thì chỉ có hoa màu 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac trắng. cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm • Hai gen A và B có thể đã tạo ra 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch các enzim khác nhau và các enzim II. Tac ®ong II. Tac ®ong này cùng tham ra vàomột chuỗi ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen các phản ứng hóa sinh để tạo nên sắc tố đỏ ở cánh hoa October 09 Duong Thi thu hien 13
1.4/y tươniÖm: Vậ Kh¸i ng tác bổ sung là g i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen gen Tương tác bổ sung là kiểu 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung tác động qua lại của 2 hay 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet nhiều gen không alen khi 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm đứng trong cùng một kiểu 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm gen sẽ làm xuất hiện một 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch kiểu hình mới. II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 14
2. T−¬ng t¸c céng gép: i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c 2.1 kh¸i niÖm: gen gen * Kh¸i niÖm: Khi các alen trội thuộc 2 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c hoặc nhiều locut gen tương tác với bæ sung bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm nhau theo kiểu mỗi alen trội (bất kể 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch thuộc locut nào) đều làm tăng sự biểu 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet hiện của kiểu hình lên một chút ít thì 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm gọi là kiểu tương tác cộng gộp. 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop cong gop *Cách nhận biết: 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm Sự thay đổi tỉ lệ phân ly kiểu hình 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch ở F2( Biến đổi tỉ lệ 9:3:3:1) 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 15
2. T−¬ng t¸c céng gép: i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c 2.1 kh¸i niÖm: gen gen 2.2 thÝ nghiÖm: 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung Ptc: Lúa mì hạt đỏ thẫm bæ sung X Lúa mì hạt trắng 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm F1: X F1 100 % Lúa mì hạt đỏ nhạt 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch F2: 15 đỏ( Từ đỏ thẫm đến rất nhạt): 1 trắng 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm Em hãy giải thích kết quả 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac cong gop cong gop phép lai này? 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 16
2. T−¬ng t¸c céng gép: i. T−¬ng t¸c 2.1 kh¸i niÖm: i. T−¬ng t¸c gen gen 2.2 thÝ nghiÖm: Ptc: Lúa mì hạt đỏ thẫm 1. t−¬ng t¸c X Lúa mì hạt trắng 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung F1: X F1 100 % Lúa mì hạt đỏ nhạt 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm F2: 15 đỏ( Từ đỏ thẫm đến rất nhạt): 1 trắng 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 2.3 gi¶i thÝch: 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm F2 có 16 tổ hợp , vậy mỗi cá thể F1 phải dị hợp 2 cặp 1.3 Khai niÖm gen cùng quy định 1 tính trạng tương ứng với kiểu 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac gen AaBb và cho được 4 loại giao tử với tỉ lệ bằng cong gop cong gop nhau. 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm Tính trạng màu sắc hạt ở lúa mì đã tuân theo quy luật 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch tương tác gen theo lối cộng gộp như sau: 2.3 gi¶i thÝch - Ở F2 có 1 tổ hợp màu trắng: aabb II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu - 15 tổ hợp còn lại vì có chứa ít nhất 1 gen trội nên có cña gen cña gen màu đỏ.Màu đỏ thẫm hay nhạt phụ thuộc vào số lượng gen trội có mặt trong kiểu gen theo sơ đồ sau: October 09 Duong Thi thu hien 17
• SƠ ĐỒ LAI TỪ P ĐẾN F2 2. T−¬ng t¸c céng gép: 2.1 kh¸i niÖm: Ptc: AABB x aabb 2.2 thÝ nghiÖm: (Đỏ thẫm) (Trắng) 2.3 gi¶i thÝch: GP AB ab F1 X F1 AaBb :100% Đỏ X AaBb GF1: AB=Ab= aB= ab(4 loại)) F2 có 9 KG theo tỉ lệ: 1 AABB 1AAbb 1aaBB 1aabb 2AABb 2Aabb 2aaBb aabb AABB 2 AaBB 4 AaBb - F2:Có 2 kiểu hình theo tỉ lệ 15đỏ/1 trắng. AaBb Màu đỏ sẽ đậm hơn ở kiểu gen có nhiều gen trội hơn. - Khi 2 gen nằm trên 2 NST khác nhau cùng quy định 1 tính trạng tương tác với nhau kiểu cộng gộp thì TLKH F2: 1:4:6:4:1 ứng với 4,3,2,1,0
• Những tính trạng do nhiều i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen gen cùng quy định theo gen 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c kiểu tương tác cộng gộp và bæ sung bæ sung 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm chịu ảnh hưởng nhiều bởi 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet 1.3 Khai niÖm môi trường được gọi là tính 1.3 Khai niÖm 2.t−¬ng tac trạng số lượng (như năng 2.t−¬ng tac cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm suất) 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 19
II. TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN i. T−¬ng t¸c i. T−¬ng t¸c gen gen Gen đa hiệu là gì? 1. t−¬ng t¸c 1. t−¬ng t¸c bæ sung bæ sung Là gen có thể tác động 1.1 thÝ nghiÖm 1.1 thÝ nghiÖm 1.2 gi¶i thÝch 1.2 gi¶i thÝch 1.3 gia thiet 1.3 gia thiet đến sự biểu hiện của 1.3 Khai niÖm 1.3 Khai niÖm 2.t−¬ng tac 2.t−¬ng tac nhiều tính trạng khác cong gop cong gop 2.1 Kh¸i niÖm 2.1 Kh¸i niÖm 2.2 thÝ nghiÖm 2.2 thÝ nghiÖm nhau. 2.3 gi¶i thÝch 2.3 gi¶i thÝch II. Tac ®ong II. Tac ®ong ®a hiÖu ®a hiÖu cña gen cña gen October 09 Duong Thi thu hien 20