BỘ MÔN ĐƯỜNG BỘ - ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI HÀ NỘI
AN TOÀN GIAO THÔNG
ĐƯỜNG Ô TÔ
Bài Giảng Cao Học
NHÀ XUẤT BẢN XÂY DỰNG
Bộ môn đường bộ - ĐHGTVT Hà nội 2
CHỦ BIÊN:
PGS.TS. BÙI XUÂN CẬY
THỰC HIỆN:
TS. NGUYỄN VĂN HÙNG
TS. NGUYỄN HỮU DŨNG
HÀ NỘI – Tháng 1/ 2011
Bộ môn đường bộ - ĐHGTVT Hà nội 3
VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA:
KS. MAI VĂN HỒNG (VỤ CƠ SỞ HẠ TẦNG- BGTVT)
KS. QUÁCH VĂN KHOA (TỔNG CỤC ĐƯỜNG BỘ - DRVN)
TS. ĐÀO HUY HOÀNG (VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAO THÔNG VẬN TẢI)
PGS. TS. NGUYỄN QUANG TOẢN
PGS. TS. TRẦN THỊ KIM ĐĂNG
KS. MAI XUÂN THỤ
KS. NGUYỄN THỊ THỤC
KS. TRẦN VĂN CHÍNH
Ms. Eng. MIKE GOODGE
Ms. Eng. MICHEL DORVAL
Mrs. MAVIS JOHNSON
A1.1 Consultant in Vietnam Road Safety Project (VRSP)
Bộ môn đường bộ - ĐHGTVT Hà nội 4
LỜI NÓI ĐẦU
Cuốn sách “An Toàn Giao Thông Đường Ô Tô” được biên soạn để phục vụ cho chương
trình giảng dạy cao học chuyên ngành xây dựng đường ô tô và đường thành phố.
Kể từ năm 2005 đến nay, vấn đề an toàn giao thông đã trở thành mối quan tâm hàng đầu
trong các dự án xây dựng đường ô tô của Việt Nam. Đến năm 2007 công việc Thẩm định
an toàn GT được tách thành một nội dung trong quá trình Thẩm định công trình xây dựng
giao thông theo quyết định số 23/2007/QĐ-BGTVT. Vì lý do đó, cuốn sách này sẽ là một
tài liệu bổ ích cho các học viên cao học, các kỹ sư và sinh viên xây dựng công trình giao
thông có những khái niệm cơ bản và kiến thức chuyên sâu về vấn đề an toàn giao thông
được nghiên cứu trên góc độ kỹ thuật giao thông.
Cuốn sách bao gồm 5 chương đã đưa ra những khái niệm mới về An toàn giao thông và rủi
ro tai nạn; Giới thiệu những mô hình nghiên cứu tai nạn trên thế giới; Mức độ tác động của
yếu tố hình học đường ô tô lên rủi ro tai nạn, kèm theo những giải pháp thiết kế xử lý điểm
đen thực tiễn tại Việt Nam và đặc điểm về quá trình thẩm định, cũng như thẩm tra an toàn
giao thông của các nuớc trên thế giới.
Phân công biên soạn cuốn sách như sau:
PGS. TS. Bùi Xuân Cậy biên soạn chương I và chương II
TS. Nguyễn Hữu Dũng biên soạn chương III và chương IV
TS. Nguyễn Văn Hùng biên soạn chương V
Cuốn sách được hoàn thành cũng là một phần sự đóng góp và hỗ trợ của các bạn đồng
nghiệp trong ngành giao thông vận tải, cũng như nhóm tư vấn A1.1 trong dự án An toàn
giao thông Việt Nam (VRSP). Nhóm tác giả cũng xin trân trọng cám ơn nhà xuất bản Xây
dựng đã tạo điều kiện để cuốn sách sớm ra mắt bạn đọc.
Đây là bản chính thức đầu tiên, vì vậy chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót hoặc chưa đáp
ứng yêu cầu người đọc. Nhóm biên soạn mong được bạn đọc góp ý để lần xuất bản sau
được hoàn thiện hơn.
Hà Nội, 17/ 01/ 2011
Các tác giả
Bộ môn đường bộ - ĐHGTVT Hà nội 5
MỤC LỤC
CHƯƠNG I: AN TOÀN GIAO THÔNG VÀ CÁC KHÁI NIỆM .............................................................6
1.1 TỔNG QUAN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TAI NẠN GIAO THÔNG.................................. 6
1.2 AN TOÀN GIAO THÔNG VÀ RỦI RO TAI NẠN ............................................................. 13
1.3 MỨC ĐỘ CHẤN THƯƠNG VÀ CÁC DẠNG XUNG ĐỘT ............................................... 16
1.4 HỆ THỐNG CƠ SỞ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU TAI NẠN GIAO THÔNG .......................... 20
1.5 CƠ CẤU TỔ CHỨC VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG TẠI VIỆT NAM ................................ 25
1.6 CÁC HƯỚNG DẪN VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG........................................................... 26
CHƯƠNG II: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN GIAO THÔNG ĐƯỜNG Ô TÔ............. 28
2.1 PHÂN TÍCH TỔNG QUAN ............................................................................................... 28
2.2 ĐẶC TRƯNG TAI NẠN TRÊN MẠNG LƯỚI ĐƯỜNG.................................................... 33
2.3 CÁC HÌNH THỨC TẬP TRUNG TAI NẠN....................................................................... 36
2.4 ĐẶC TRƯNG TAI NẠN TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI LƯU LƯỢNG GIAO THÔNG..... 39
2.5 ĐẶC TRƯNG TAI NẠN TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI YẾU TỐ HÌNH HỌC ĐƯỜNG.... 41
2.6 ĐÁNH GIÁ CỦA IRAP ĐỐI VỚI MỨC ĐỘ RỦI RO TRÊN MẠNG LƯỚI ĐƯỜNG Ô TÔ 45
2.7 PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ TAI NẠN GIAO THÔNG TRÊN MẠNG LƯỚI ĐƯỜNG ........................ 51
CHƯƠNG III: THẨM ĐỊNH VÀ PHÂN TÍCH AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG Ô TÔ................ 56
3.1 KHÁI NIỆM CHUNG........................................................................................................ 56
3.2 CÔNG VIỆC THẨM ĐỊNH AN TOÀN GIAO THÔNG ..................................................... 58
3.3 XÁC ĐỊNH, KHẢO SÁT VÀ XỬ LÝ ĐIỂM ĐEN TRÊN ĐƯỜNG BỘ.............................. 65
CHƯƠNG IV: GIẢI PHÁP NÂNG CAO AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG Ô TÔ .......................... 70
4.1 HỆ THỐNG AN TOÀN LẮP ĐẶT TRÊN CÁC PHƯƠNG TIỆN GIAO THÔNG............... 71
4.2 GIẢI PHÁP AN TOÀN TRONG QUÁ TRÌNH THIẾT KẾ ĐƯỜNG .................................. 81
4.3 AN TOÀN GIAO THÔNG TRONG VÙNG THI CÔNG ...................................................106
4.4 ĐÁNH GIÁ TÍNH HIỆU QUẢ CỦA CÁC GIẢI PHÁP XỬ LÝ ĐIỂM ĐEN .....................111
CHƯƠNG V: PHƯƠNG PHÁP ỨNG DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU AN TOÀN GIAO THÔNG .. 120
5.1 KỸ THUẬT XUNG ĐỘT GIAO THÔNG .........................................................................120
5.2 PHƯƠNG PHÁP BAYES .................................................................................................126
5.3 ĐƯỜNG CONG PHÂN BỐ LORENZ...............................................................................131
5.4 HÀM HỒI QUY TUYẾN TÍNH ĐA BIẾN ........................................................................133
5.5 KỊCH BẢN DỰ ĐOÁN SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TAI NẠN ...............................................134