intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Chăm sóc dự phòng trong thực hành y học gia đình - ThS. BS. Trần Thị Hoa Vi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:40

1
lượt xem
0
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chăm sóc dự phòng trong thực hành y học gia đình, được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp các bạn sinh viên có thể, trình bày được các khái niệm của dự phòng trong thực hành y học gia đình; Phân tích được ưu điểm – khuyết điểm của tầm soát; Áp dụng tầm soát đúng trong thực hành y học gia đình; Áp dụng tốt các cấp độ dự phòng trong thực hành y học gia đình. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chăm sóc dự phòng trong thực hành y học gia đình - ThS. BS. Trần Thị Hoa Vi

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH CHĂM SÓC DỰ PHÒNG TRONG THỰC HÀNH Y HỌC GIA ĐÌNH ThS. BS. Trần Thị Hoa Vi - Bộ môn Y Học Gia Đình tranthihoavi@pnt.edu.vn
  2. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Mục tiêu 1. Trình bày được các khái niệm của dự phòng trong thực hành y học gia đình. 2. Phân tích được ưu điểm – khuyết điểm của tầm soát. 3. Áp dụng tầm soát đúng trong thực hành y học gia đình. 4. Áp dụng tốt các cấp độ dự phòng trong thực hành YHGĐ. 1
  3. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Tổng quan – ViệtNam: phòng bệnh hơn chữa bệnh – Mạng lưới y học cơ sở: sớm – rộng – ban đầu – Thách thức lớn: • Thay đổi mô hình bệnh tật: lây nhiễm -> không lây nhiễm • Biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường • Thay đổi kinh tế - văn hóa – xã hội -> hành vi – lối sống • Thay đổi của hệ thống y tế 2
  4. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Tại sao dự phòng quan trọng – Lịch sử: • Hiệu quả của vaccin • Loại bỏ bệnh đậu mùa, sốt bại liệt… • Khống chế: sốt rét, sốt xuất huyết, tả… – Lợi ích • Ngừa bệnh • Nâng cao sức khỏe • Cải thiện tỷ lệ tử vong • Lợi ích về kinh tế 3
  5. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng – Cấp 0 = không yếu tố nguy cơ – Cấp I = không bệnh – Cấp II = bệnh không nặng – Cấp III = hạn chế ảnh hưởng của di chứng (đã hết bệnh) – Cấp IV = hạn chế can thiệp không cần thiết 4
  6. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng – Cấp 0 = không yếu tố nguy cơ • Tuyên truyền chống hút thuốc lá • Tăng cường kiểm tra chống đua xe • Tăng cường truyền thông chống ma túy 5
  7. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng – Cấp I = không bệnh • Tiêm ngừa vaccin • Khuyên ngừng hút thuốc lá • Tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh • Diệt muỗi, gián, ký sinh trùng.. 6
  8. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng – CấpII = bệnh không nặng + Tầm soát sớm giai đoạn tiền lâm sàng: • Rối loạn chuyển hóa • Rối loạn dung nạp đường huyết • Tầm soát dị tật thai nhi • Tầm soát sớm ung thư trên đối tượng nguy cơ… + Điều trị bệnh hiệu quả: • Điều trị viêm phổi, tăng huyết áp…. 7
  9. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng – Cấp III = hạn chế ảnh hưởng của di chứng • Vật lý trị liệu phục hồi chức năng phần cơ thể liệt • Chăm sóc cuối đời • Chăm sóc hòa nhập cộng đồng cho người bị nghiện ma túy/HIV 8
  10. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng – Cấp IV = hạn chế can thiệp không cần thiết • Ngăn ngừa lạm dụng thuốc – xét nghiệm • Ngăn ngừa kỹ thuật thăm khám xâm lấn không cần thiết • Chuẩn hóa công tác chuyên môn • Áp dụng y học chứng cớ • Hạn chế sai sót 9
  11. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng - Cấp 0, I, II, III, IV. - Bệnh nhân là chủ thể của chăm sóc xuyên suốt theo thời gian và tình trạng bệnh được xem là trung tâm. - Quan điểm – nhận định của bệnh nhân về chính tình trạng sức khỏe của bản thân chưa được quan tâm đúng mức. 10
  12. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Khái niệm của dự phòng Các cấp độ của dự phòng - Cấp 0, I, II, III, IV. - Tác giả Marc Jamoulle đã đưa ra ý tưởng dự phòng bốn nhóm được thiết kế theo hình thức bảng chéo 2x2. - Trong đó các nội dung được trình bày trong mối tương quan quan điểm của bệnh nhân - bác sĩ. 11
  13. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Các cấp độ của dự phòng (Marc Jamoulle) 12
  14. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Tầm soát Khái niệm: - Khả năng phát hiện sớm và điều trị những tình trạng bệnh nặng – nguy hiểm ngay từ giai đoạn sớm khi mà bệnh vẫn còn có thể điều trị được. - Xét nghiệm tầm soát ≠ Xét nghiệm chẩn đoán - Đánh giá tính hiệu quả = tỉ lệ tử vong Ví dụ: Trước đây K CTC gây tử vong hàng đầu. Từ 1941, Pap smear test dùng tầm soát K CTC được thực hiện rộng rãi, tỉ lệ tử vong xếp thứ 13 ở Mỹ. 13
  15. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Tầm soát Đánh giá một xét nghiệm tầm soát: Xét nghiệm tầm soát lý tưởng:  (+) ở tất cả bệnh nhân (độ nhạy cao).  (-) ở tất cả những người không bệnh (độ đặc hiệu cao).  Xác suất cao có bệnh nếu test dương tính (giá trị dự báo dương tính sau test cao).  Xác suất cao không bệnh nếu test âm tính (giá trị dự báo âm tính sau test cao). Thực tế không tồn tại Thực hiện tầm soát khi: Lợi ích > Hậu quả, chi phí. 14
  16. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Tầm soát Lợi ích: − Cải thiện tiên lượng, nâng cao hiệu quả điều trị. − Hạn chế phải dùng các phương pháp điều trị nặng nề. − Test tầm soát có độ nhậy cao, nếu kết quả âm tính giúp loại trừ người lành. − Phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm, giúp nghiên cứu diễn tiến tự nhiên của bệnh, nghiên cứu hiệu quả phương pháp điều trị mới khi được sử dụng trong giai đoạn sớm. 15
  17. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Tầm soát Nguy cơ: − Trường hợp âm tính giả, có nguy cơ chẩn đoán thiếu sót bệnh. − Trường hợp dương tính giả, nguy cơ sẽ bị can thiệp điều trị quá mức cần thiết, gây lo lắng không cần thiết. − Kéo dài thời gian bệnh (về mặt tâm lý cho người bệnh) đối với bệnh không điều trị được. − Phân bổ - tiêu tốn nguồn lực cho chương trình tầm soát. 16
  18. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Tầm soát Tình huống lâm sàng BN nữ 55 tuổi, đến khám sức khỏe định kỳ. Lo lắng muốn tầm soát các bệnh ung thư. Tiền căn: - Cắt tử cung + cổ tử cung vì u xơ tử cung cách nay 10 năm - Chưa ghi nhận tiền sử bệnh lý nội, ngoại khoa - Gia đình: Ba bị bệnh mạch vành. - Thói quen: không sử dụng bia rượu, thuốc lá, không tập thể dục. - Tình trạng gia đình: đã kết hôn, PARA 2002 Khám lâm sàng: chưa ghi nhận bất thường 17
  19. TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH Tầm soát Tầm soát sớm các bệnh lý ung thư nào, bằng xét nghiệm nào? + Ung thư vú? Ung thư cổ tử cung? + Ung thư đại trực tràng? + Ung thư phổi? + Ung thư buồng trứng?... 18
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
14=>2