Bài giảng chuyển hóa năng lượng

Chia sẻ: 123968574 123968574 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

149
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trình bày được các nguyên nhân tiêu hao năng lượng của cơ thể. Nhu cầu năng lượng của cơ thể. Khái niệm về năng lượng: Hoạt động sống là một quá trình chuyển hóa vật chất liên tục, có tiêu tốn năng lượng. Nguồn năng lượng của cơ thể do dị hóa các chất hữu cơ trong cơ thể.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng chuyển hóa năng lượng

chuyÓn ho¸ n¨ng l−îng Môc tiªu häc tËp: - Tr×nh bμy ®−îc c¸c nguyªn nh©n tiªu hao n¨ng l−îng cña c¬ thÓ. - Nhu cÇu n¨ng l−îng cña c¬ thÓ.
1. Kh¸i niÖm vÒ n¨ng l−îng vμ c¸c d¹ng n¨ng l−îng cña c¬ thÓ 1.1. Kh¸i niÖm vÒ n¨ng l−îng - Ho¹t ®éng sèng lμ mét qu¸ tr×nh chuyÓn hãa vËt chÊt liªn tôc, cã tiªu tèn n¨ng l−îng. - Nguån n¨ng l−îng cña c¬ thÓ do dÞ ho¸ c¸c chÊt h÷u c¬ trong c¬ thÓ.
1.2. C¸c d¹ng n¨ng l−îng tron c¬ thÓ - NhiÖt n¨ng: duy tr× th©n nhiÖt, phÇn nhiÖt n¨ng d− thõa th¶i ra ngoμi b»ng qu¸ tr×nh th¶i nhiÖt. - §éng n¨ng (c¬ n¨ng): cho c¸c c¬ quan ho¹t ®éng. - §iÖn n¨ng: do dßng ion chuyÓn ®éng qua mμng, t¹o ®iÖn thÕ mμng tÕ bμo. - Ho¸ n¨ng: NL tÝch luü trong c¸c liªn kÕt ho¸ häc. Quan träng nhÊt lμ ATP (Adenosin Triphosphat) råi ®Õn creatinphosphat.
Vai trß cña ATP: + ChÊt cung cÊp n¨ng l−îng trùc tiÕp cho tÕ bμo. + ATP cã chøa mét liªn kÕt nghÌo n¨ng l−îng vμ 2 liªn kÕt giμu n¨ng l−îng. Khi bÞ thuû ph©n: ATP-ase ATP ADP + P + 12000 calori. + Tæng n¨ng l−îng trong ATP cña mçi tÕ bμo chØ ®ñ dïng cho tÕ bμo ®ã trong mét vμi gi©y.
Vai trß cña creatinphosphat: + Cã 1 liªn kÕt cao n¨ng, nh−ng kh«ng cung cÊp trùc tiÕp cho tÕ bμo sö dông mμ ph¶i chuyÓn qua ATP. + Ngay khi ATP → ADP, ngay lËp tøc nhËn n¨ng l−îng tõ creatinphosphat→ ATP.
2. C¬ thÓ tiªu dïng N¨ng l−îng 2.1. ChuyÓn ho¸ c¬ së - §Þnh nghÜa: CHCS lμ møc tiªu hao n¨ng l−îng tèi thiÓu cho c¬ thÓ trong ®iÒu kiÖn c¬ së. ( NghÜa lμ, NL cho CH tÕ bμo, h« hÊp, tuÇn hoμn , bμi tiÕt, duy tr× th©n nhiÖt vμ tr−¬ng lùc c¬.)
- §iÒu kiÖn c¬ së: nghØ ng¬i hoμn toμn, thøc tØnh, kh«ng vËn c¬, kh«ng tiªu ho¸, kh«ng ®iÒu nhiÖt. + NghØ ng¬i hoμn toμn: Cã ng−êi chë ®Õn phßng ®o, nghØ tr−íc khi ®o 30 phót, n»m ë t− thÕ gi·n c¬ ... + Kh«ng tiªu ho¸: nhÞn ¨n 12h tr−íc ®o, tèi h«m tr−íc ¨n ch¸o ®−êng. + Kh«ng ®iÒu nhiÖt: To phßng ®o 24-260C. §©y lμ ®iÒu kiÖn quy −íc, khi ngñ CH cßn thÊp h¬n møc c¬ së 8-10%.
KCal/m2/h. - §¬n vÞ ®o: - Thay ®æi CHCS theo: giíi, tuæi, vïng khÝ hËu. Tr¹ng th¸i c¬ thÓ: CHCS t¨ng khi sèt, −u n¨ng tuyÕn gi¸p. CHCS gi¶m khi ®ãi ¨n kÐo dμi, suy kiÖt... CHCS ng−êi tr−ëng thμnh: 39-40 KCal/m2/h.
- Ph−¬ng ph¸p ®o CHCS: Dïng ph−¬ng ph¸p h« hÊp vßng kÝn, x¸c ®Þnh V O2 bÞ tiªu hao trong 1 giê ë ®.kiÖn ®o (ml) råi qui vÒ ®iÒu kiÖn chuÈn (00C, 760mmHg), nh©n víi gi¸ trÞ nhiÖt l−îng cña O2 lμ 4,825 KCal (øng víi TSHH 0,83 - chÕ ®é ¨n hèn hîp b×nh th−êng). DiÖn tÝch c¬ thÓ (m2) tÝnh theo c«ng thøc cña Dubois (theo chiÒu cao: cm, träng l−îng: Kg).
2.2. ChuyÓn ho¸ trong lao ®éng + Chñ yÕu lμ vËn c¬. NLd¹ng ho¸ n¨ng→ thμnh c«ng n¨ng vμ nhiÖt n¨ng. + NÕu c¬ co ®¼ng tr−¬ng, c«ng chØ ®¹t 20- 25%. C¬ co ®¼ng tr−êng, toμn bé n¨ng l−îng tiªu hao d−íi d¹ng nhiÖt, mμ kh«ng sinh c«ng. + Th−êng cã sù kÕt hîp c¶ hai d¹ng co c¬.
- C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng: +C−êng ®é vËn c¬↑→tiªu hao n¨ng l−îng t¨ng. 40 KCal/m2/h. VÝ dô: CHCS: 50 KCal/m2/h. Ngåi yªn: 100 KCal/m2/h. §i chËm: §i nhanh: 180 KCal/m2/h. Ch¹y chËm: 295 KCal/m2/h. Ch¹y nhanh: 400 KCal/m2/h. + T− thÕ L§ + Thao t¸c thuÇn thôc
+ Dùa vμo tiªu hao n¨ng l−îng, chia c¸c nhãm L§ sau: L§ nhÑ, tiªu hao: 1200-1500 KCal/8h . L§ võa, tiªu hao: 1600-2000 KCal/8h . L§ nÆng, tiªu hao: 2100-3000 KCal/8h . L§ rÊt nÆng, tiªu hao: >3000 KCal/8h . (Møc tiªu hao ë n÷ ®−îc tÝnh thÊp h¬n nam cïng lo¹i: 20-30%).
2.3. Tiªu hao n¨ng l−îng do tiªu ho¸ - Lμ n¨ng l−îng ®Ó ¨n, bμi tiÕt, tiªu ho¸, hÊp thu, ®ã lμ t¸c dông ®éng lùc ®Æc hiÖu cña thøc ¨n (SDA). - §ã lμ tû lÖ % cña møc tiªu hao n¨ng l−îng t¨ng thªm so víi tr−íc khi ¨n. - Víi protein SDA lμ 30%, lipid lμ 4%, glucid lμ 6%, chÕ ®é ¨n hçn hîp lμ 10%. - §Ó cã tiªu hao n¨ng l−îng ®óng, cÇn ph¶i trõ SDA.
2.4. Tiªu hao n¨ng l−îng do ®iÒu nhiÖt §Ó gi÷ th©n nhiÖt h»ng ®Þnh→ c¬ thÓ ph¶i tiªu hao n¨ng l−îng ®Ó chèng l¹nh hoÆc chèng nãng. C¶ 4 lo¹i n¨ng l−îng tiªu hao trªn ®©y cÇn thiÕt cho c¬ thÓ tån t¹i (kh«ng lμm t¨ng träng vμ sinh s¶n). V× vËy cßn gäi lμ n¨ng l−îng tiªu hao ®Ó duy tr× c¬ thÓ.
2.5. Tiªu hao n¨ng l−îng cho ph¸t triÓn vμ sinh s¶n - ë c¬ thÓ ®ang ph.triÓn, ng−êi tr−ëng thμnh håi phôc bÖnh,... - TrÎ em t¨ng träng 1g th× cÇn 5 KCal. - Ng−êi lín t¨ng träng 1g th× cÇn 4 KCal. - Toμn bé n¨ng l−îng cho ph¸t triÓn b×nh th−êng: 80.000 KCal. - Nu«i con b»ng s÷a mÑ cÇn: 500KCal/24h, cho 500-600ml s÷a/24h.
4. §iÒu hoμ CHNL 4.1. §iÒu hoμ CHNL ë møc tÕ bμo - Phô thuéc vμo hμm l−îng ATP vμ ADP. TÕ bμo kh«ng ho¹t ®éng: hμm l−îng ATP t¨ng, ADP gi¶m; P¦ sinh n¨ng l−îng gi¶m. TÕ bμo ho¹t ®éng: hμm l−îng ATP gi¶m; ADP t¨ng → oxy ho¸ t¹o n¨ng l−îng t¨ng → t¸i lËp ATP.
4.2. §iÒu hßa CHNL ë møc c¬ thÓ Vai trß c¸c hormon: - T3, T4: oxy ho¸ vμ phosphoryl ho¸ ë hÇu hÕt c¸c tÕ bμo, m«. - Adrenalin, glucagon, GH, glucocorticoid t¨ng → t¨ng ph©n gi¶i glycogen→glucose. - Insulin t¨ng vËn chuyÓn glucose vμo TB → t¨ng sö dông glucose. - Testosteron, estrogen, progesteron: t¨ng CHCS, t¨ng ®ång ho¸ protein.
4.2. §iÒu hßa CHNL ë møc c¬ thÓ Vai trß cña TK: - KÝch thÝch giao c¶m→ t¨ng CH. - KÝch thÝch phã giao c¶m→ gi¶m CH.
5. Nhu cÇu n¨ng l−îng - N¨ng l−îng ®−a vμo < n¨ng l−îng tiªu hao: c©n b¨ng n¨ng l−îng ©m (gÇy, lao ®éng kÐm, mÖt mái). - N¨ng l−îng ®−a vμo > n¨ng l−îng tiªu hao: c©n b»ng n¨ng l−îng d−¬ng (t¨ng träng, bÐo) → bÐo ph×.. - Nhu cÇu n¨ng l−îng phô thuéc vμo tuæi, giíi, lo¹i lao ®éng.
- Ng−êi tr−ëng thμnh, L§ vμ sinh ho¹t BT, sè n¨ng l−îng tiªu hao 24h nh− sau: 8h ngñ: 450 KCal 8h sinh ho¹t: 750 KCal 8h lao ®éng: 1.200 KCal 2.400 KCal