Bài giảng Di truyền và chọn giống thủy sản - Chương 1: Các khái niệm cơ bản về di truyền giới thiệu đến các bạn những nội dung về khái niệm cơ bản của di truyền học, cấu tạo tế bào, nhiễm sắc thể, sự phân bào nguyên phân.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Di truyền và chọn giống thủy sản - Chương 1: Các khái niệm cơ bản về di truyền
- DI TRUYỀN & CHỌN GiỐNG THỦY SẢN
Ts. Phạm Thanh Liêm
Ts. Dương Thúy Yên
Bộ môn Kỹ thuật Nuôi Nƣớc Ngọt
Email: thuyyen@ctu.edu.vn
DĐ: 0907-526845
- Chương trình môn học
• Chƣơng 1: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ DI TRUYỀN
• Chƣơng 2: DI TRUYỀN CÁC TÍNH TRẠNG CHẤT LƢỢNG
• Chƣơng 3: DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ
• Chƣơng 4: DI TRUYỀN CÁC TÍNH TRẠNG SỐ LƢỢNG
• Chƣơng 5: CÁC PHƢƠNG PHÁP CẢI THIỆN DI TRUYỀN CÁ
- Tài liệu tham khảo
– Phạm Thành Hổ. Di truyền học. NXB Giáo Dục.
– Tave, D. 1993. Genetics for Fish Hatchery Managers. 2nd Edition.
– Tave, D. 1998. Inbreeding and brood stock management. FAO
FISHERIES TECHNICAL PAPER 392. Download at
http://www.fao.org/docrep/006/x3840e/x3840e00.htm
- Các khái niệm cơ bản
về di truyền học
- Những khái niệm cơ bản
• Gen, locus và allele (allen)
1. ……..một đọan DNA, mã hóa cho 1 sản phẩm nhất
định (Ví dụ:…………..)
2. ………là các mặt biểu hiện khác nhau của cùng 1gen
3………..chỉ vị trí của gen trên NST
4. Trong 1 cá thể, 1 gen chỉ có tối đa ……..? allen
5. Trong 1 quần thể, 1 gen có thể có …….? Allen
6. Thế nào là gen đơn hình? Đa hình?
7. Kiểu gen, kiểu hình là gì?
8. Cho ví dụ cá thể đồng hợp tử, dị hợp tử tại một gen.
- Những khái niệm cơ bản
• Gen, locus và allele (allen)
Gen đa allele qui định
hình dạng vi đuôi cá
platyfish
- Cấu tạo tế bào
- Nhiễm sắc thể
• Là những sợi hình que bắt
màu bazo, thấy rõ ở kz
giữa (metaphase) của
nguyên phân. Tậm đỉnh
• Gồm sợi nhiễm sắc, tâm
động, đĩa protein vi ống. Đĩa protein
• Cấo tạo: DNA và protein Tậm động
• Số lượng: Ổn định theo
loài, nhưng không đặc Nhiễm sắc
trưng. tử
• + TB Soma: lưỡng bội
• + TB giao tử: đơn bội
Cấu tạo và hình dạng nhiễm
sắc thể
- Nhiễm sắc thể
- Sự phân bào nguyên phân
Chu kz phân chia:
o Kz trung gian
G1: các bào quan nhân đôi
S: Tổng hợp DNA
G2: chuẩn bị phân cắt
o Kz phân cắt nhân và tế bào
chất:
Kz trước: NST xoắn, ngắn và
dầy hơn
Kz giữa: NST tập trung ở mặt
phẳng xđ, tâm động của mỗI
NST tách ra, mỗI NS tử thành
NST riêng biệt.
Kz sau: NST phân ly, tế bào
chất phân chia.
Kz cuối: NST tháo xoắn, Thoi
phân bào biến mất, hai nhân
mớI có đặc điểm như kz trung
gian
- Sự phân bào
nguyên phân
- Phân chia lần 1- giảm phân
- Phân chia lần 2
- Sự hình thành giao tử
Cy
Có 3 giai đọan quan trọng
Early prophase I In
1. Sự trao đổi chéo của các Ch
Replicated chromosomes
nhiễm sắc tử trong cặp NST become visible. Nucleolus
tƣơng đồng (Kỳ trƣớc I). Pro
Ch
con
Middle prophase I
to
Homologous chromosomes
shorten and thicken. The
chromosomes synapse and
crossing over occurs. Me
Kin
to
Late prophase I Ch
up
Results of crossing over become
visible as chiasmata. Nuclear
membrane begins to disappear. An
Spindle apparatus begins to
form. Nucleolus disperses. Sis
sep
Metaphase I
- Cytokinesis
Early prophase I In most species, cytokinesis produces two daughter cells.
Chromosomes do not replicate before meiosis II.
2. Phân chia giảm Replicated chromosomes
become visible. Nucleolus
nhiễm (Kỳ sau I): Prophase II
Tâm động của 2
Chromosomes
condense and move
Middle prophase I
to metaphase plate.
NST không phân Homologous chromosomes
shorten and thicken. The
chia, chỉ có sự chromosomes synapse and
crossing over occurs. Metaphase II
phân chia của 2 Kinetochores attach
to spindle fibers.
NST đi về 2 cực Late prophase I Chromosomes line
up on metaphase plate.
của tế bào. Số
Results of crossing over become
visible as chiasmata. Nuclear
membrane begins to disappear. Anaphase II
lƣợng NST giảm Spindle apparatus begins to
form. Nucleolus disperses. Sister chromatids separate and move to opposite poles as
separate chromosomes.
1/2. Metaphase I
Assembly of spindle is completed.
Each chromosome pair aligns
across the metaphase plate of the
3. Phân chia nguyên spindle.
nhiễm (lần 2): Tâm Telophase II
động phân chia, Anaphase I Nuclear membrane forms around chromosomes and
chromosomes uncoil. Nucleolus reforms.
NS tử thành 2 NST Homologous
chromosome Reforming nucleolus
và đi về 2 cực.
pairs separate
and migrate toward
opposite poles.
Telophase I
Chromosomes Four haploid cells form after cytokinesis. Nucleolus
(each with two
sister chromatids)
complete migration
to the poles, and
new nuclear
membranes may form.
- Sự hình thành giao tử
Giao tử cái Giao tử đực
- Sự xác định giới tính của cá
1. Đặc điểm sinh dục
• Cá có thể là lòai đơn tính (gonochorism) hoặc
lưỡng tính (hermaphroditism).
– Đơn tính: Thể hiện ở đa số các lòai cá
– Lưỡng tính: 1 cá thể mang 2 giới tính cùng một
lúc hoặc tùy giai đọan phát triển cá thể.
Cách phân biệt đực-cái?
- Sự xác định giới tính của cá
1. Đặc điểm sinh dục
• Đặc điểm sinh dục sơ cấp và thứ cấp
Đặc điểm sinh dục sơ cấp:
tuyến sinh dục + hormon
Đặc điểm sinh dục thứ cấp:
ống dẫn, gai/lỗ sinh dục
Kích cỡ, màu sắc,...
• Sự phát triển của các đặc điểm trên tùy thuộc vào lượng
hormon, nhất là hormon do tuyến sinh dục tiết ra.
• Quá trình biệt hóa tuyến sinh dục xảy ra sau giai đọan
cá bột.
- Sự xác định giới tính của cá
2. Tỉ lệ đực cái
Tỉ lệ giới tính ban đầu (primary sex ratio) khi giới tính
được hình thành thường là 1:1. Nhưng các giai đọan
sau, tỉ lệ giới tính (secondary sex ratio) thường nghiên
về 1 giới do chúng có sự khác biệt nhau trong chu kỳ
sống, tuổi thành thục, đặc điểm sinh sản, tuổi thọ (cá
cái thừơng có tuổi thọ lâu hơn cá đực)...
Ví dụ: cá hồi khi di cư sinh sản, chỉ có cá cái di cư ra biển, cá
đực ở lại sông…
Tuy nhiên, sự chênh lệch giới tính thứ cấp thường không có ý
nghĩa di truyền.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
