CHƯƠNG 4: ĐỊA CHẤT LỊCH SỬ
4.1. ĐẠI CƯƠNG VỀ ĐỊA CHẤT LỊCH SỬ
Địa chất lịch sử là một môn học nghiên cứu về hoàn cảnh và
thời gian hình thành, quá trình tồn tại và biến đổi của đất đá
ở vỏ Trái đất.
Địa chất lịch sử có các nhiệm vụ:
-Xác định tuổi của đá
- Xác định hoàn cảnh tự nhiên
-Xác lập lại các giai đoạn phát triển của vỏ Trái đất, lịch sử
và qui luật hình thành các dạng kiến trúc địa chất trên vỏ
Trái đất
Hình thái mặt đất ngày nay - địa hình - là sản phẩm của các
quá trình địa chất lâu dài và phức tạp, có ảnh hưởng rất lớn
đến hoạt động xây dựng. Khoa học nghiên cứu địa hình có
xét đến nguyên nhân hình thành và xu thế phát triển địa
hình gọi là Địa Mạo.
4.2 CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH TUỔI ĐẤT ĐÁ
Tuổi của đất đá là khoảng thời gian từ khi đất đá được hình
thành cho đến nay.
4.2.1.Phương pháp xác định tuổi tuyệt đối:Phương pháp đồng vị
phóng xạ
Đối với các loại đá cổ, người ta sử dụng các nguyên tố bán hủy
dài như nguyên tố Th, U, còn đá trẻ là nguyên tố có chu kỳ bán
hủy ngắn như carbon phóng xạ (C14).
Tốc độ của quá trình phá hủy phóng xạ ở mỗi loại nguyên tố
không thay đổi. Chu kỳ bán hủy của mỗi nguyên tố phóng xạ là
thời gian mà một khối lượng nào đó của chất phóng xạ bị phá
hủy đi một nửa để biến thành đồng vị bền vững.
9
208206
104,7
38,0 xx
ThU
PbPb
t
Đối với những đá trẻ có tuổi 50.000 năm hay trẻ hơn (trầm tích
Đệ Tứ) thường sử dụng những nguyên tố có chu kỳ bán hủy ngắn
hơn, ví dụ nguyên tố C14.
Trong đá macma thường chứa cả U và Th, đồng thời chì
thường thấy có nguyên tử lượng là 207,2 là hỗn hợp của hai
đồng vị nên ta thường tính tuổi theo công thức sau:
4.2.2.Phương pháp xác định tuổi tương đối của đất đá
Là xác định thứ tự hình thành các lớp đá, tìm ra lớp đá thành
tạo trước, lớp đá thành tạo sau.
*Phương pháp địa tầng:dựa trên quan hệ thế nằm của các tầng
đá để xác định tuổi tương đối của chúng và các hiện tượng địa
chất khác.
Sơ đồ xác định tuổi tương đối đá
xâm nhập, thứ tự 1, 2, 3
Đứt gãy đồng thời với uốn nếp
Đứt gãy sau uốn nếp
*Phương pháp thạch học:xác lập một tầng đá chuẩn (có những
tính chất đặc biệt về thành phần, màu sắc, bề dày…) rồi so sánh với
các tầng khác.
So sánh và hợp nhất địa tầng các mặt cắt theo thành phần đá
5
4
3
2
1
1
2
3
45
Áp dụng phương pháp thạch học địa tầng để lập cột địa tầng trong
vùng phát triển đá xâm nhập và đá trầm tích