Bài giảng Hệ quản trị cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp: Phần 1 – ĐH CNTT&TT

Chia sẻ: Kiếp Này Bình Yên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

111
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng cung cấp các kiến thức cơ bản và tương đối đầy đủ về các câu lệnh thường được sử dụng trong SQL và các ứng dụng quan trọng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu Sql server của Microfoft. Bài giảng được chia thành 2 phần, phần 1 gồm có các nội dung như: Doanh nghiệp và cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp, tổng quan về cơ sở dữ liệu và Hệ quản trị cơ sở dữ liệu, tổng quan về SQL server 2005, tạo lập cơ sở dữ liệu trên SQL server, ngôn ngữ thao tác dữ liệu – DML,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Hệ quản trị cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp: Phần 1 – ĐH CNTT&TT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN & TRUYỀN THÔNG KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN KINH TẾ BÀI GIẢNG HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU TRONG DOANH NGHIỆP Biên soạn: Nguyễn Văn Huân Vũ Xuân Nam Nguyễn Thu Hằng TÀI LIỆU LƯU HÀNH NỘI BỘ - 2012
MỤC LỤC MỤC LỤC ......................................................................................................................... 1 DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU .............................................................................. 4 LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 5 Chương 1 ........................................................................................................................... 6 DOANH NGHIỆP VÀ CƠ SỞ DỮ LIỆU TRONG DOANH NGHIỆP .............................. 6 1.1. Tổng quan về doanh nghiệp ..................................................................................... 6 1.1.1 Khái niệm .......................................................................................................... 6 1.1.2. Mục đích và mục tiêu của doanh nghiệp ............................................................ 7 1.2. Cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp ............................................................................ 8 1.3. Quản trị cơ sở dữ liệu doanh nghiệp ....................................................................... 11 Chương 2 ......................................................................................................................... 13 HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU .................................................................................... 13 2.1. Tổng quan về cơ sở dữ liệu và Hệ quản trị cơ sở dữ liệu ........................................ 13 2.1.1. Khái niệm CSDL............................................................................................ 13 2.1.2. Khái niệm hệ quản trị cơ sở dữ liệu ................................................................. 13 2.1.3 Các hệ quản trị cơ sở dữ liệu thông dụng .......................................................... 14 2.2. Tổng quan về SQL server 2005 .............................................................................. 16 2.2.1. Cài đặt SQL Server 2005 Express Edition ....................................................... 18 2.2.2. SQL là ngôn ngữ của cơ sở dữ liệu quan hệ ..................................................... 25 2.2.3. Vai trò của SQL .............................................................................................. 25 2.2.4. Giới thiệu sơ lược về Transact SQL (T-SQL) ................................................. 26 2.3. Tạo lập cơ sở dữ liệu trên SQL server .................................................................... 35 2.3.1. Một số thao tác cơ bản trên SQL Server 2005 Express Edition ................... 35 2.3.2. Mở một query editor để viết câu lệnh SQL ...................................................... 38 2.3.3. Các hàm quan trọng trong T- SQL .................................................................. 48 2.4. Ngôn ngữ thao tác dữ liệu – DML.......................................................................... 55 2.4.1. Câu lệnh SELECT........................................................................................... 56 2.4.2. Thêm, cập nhật và xóa dữ liệu ......................................................................... 82 2.5. View ...................................................................................................................... 87 2.5.1 Khái niệm ........................................................................................................ 87 2.5.2. Thêm, cập nhật, xóa dữ liệu trong VIEW ........................................................ 89 2.5.3. Thay đổi định nghĩa khung nhìn ...................................................................... 89 2.5.4. Xóa khung nhìn............................................................................................... 89 2.6. Thủ tục lưu trữ (Stored procedure) ......................................................................... 90 2.6.1. Tạo thủ tục lưu trữ .......................................................................................... 91 2.6.2. Lời gọi thủ tục................................................................................................. 92 2.6.3. Biến trong thủ tục lưu trữ ................................................................................ 93 1
2.6.4. Giá trị trả về trong thủ tục lưu trữ ................................................................... 93 2.6.5. Tham số với giá trị mặc định ........................................................................... 95 2.6.6. Sửa đổi thủ tục ................................................................................................ 96 2.6.7. Xóa thủ tục ..................................................................................................... 96 2.7. Hàm (Function) ..................................................................................................... 96 2.7.1. Khái niệm ....................................................................................................... 96 2.7.2. Hàm vô hướng ................................................................................................ 97 2.7.3. Hàm nội tuyến................................................................................................. 98 2.7.4. Hàm bao gồm nhiều câu lệnh bên trong........................................................... 99 2.7.5. Thay đổi hàm ................................................................................................ 101 2.7.6. Xóa hàm ....................................................................................................... 101 2.8. Trigger ................................................................................................................. 101 2.8.1. Khái niệm ..................................................................................................... 101 2.8.2. Các đặc điểm của trigger ............................................................................... 102 2.8.3. Các trường hợp sử dụng trigger ..................................................................... 102 2.8.4. Khả năng sau của trigger ............................................................................... 102 2.8.5. Định nghĩa trigger ......................................................................................... 103 2.8.6. Kích hoạt trigger dựa trên sự thay đổi dữ liệu trên cột ................................... 107 2.8.7. Sử dụng trigger và Giao tác ........................................................................... 108 2.8.8. DDL TRIGGER ............................................................................................ 109 2.8.9. Enable/ Disable TRIGGER ........................................................................... 111 2.9. Cursor.................................................................................................................. 112 2.9.1. Khái niệm ..................................................................................................... 112 2.9.2. Các thao tác chung trên Cursor...................................................................... 112 2.9.3. Truy xuất dữ liệu trên Cursor ........................................................................ 115 2.10. Sao lưu và phục hồi dữ liệu ................................................................................ 117 2.10.1. Các lý do phải thực hiện Backup ................................................................. 117 2.10.2. Các loại Backup .......................................................................................... 117 2.10.3. Các thao tác thực hiện quá trình Backup và Restore trong SQL Server 2005 Express Edition .............................................................................................. 119 2.11. Kết nối Sql server 2005 từ các ngôn ngữ lập trình để xây dựng các ứng dụng .... 121 2.11.1. Cấu hình Microsoft SQL Server 2005 ......................................................... 122 2.11.2. Kết nối vào SQL Server trong các ngôn ngữ lập trình .................................. 125 Chương 3 ....................................................................................................................... 130 ỨNG DỤNG QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU CHO DOANH NGHIỆP ........................... 130 3.1. Nhiệm vụ quản trị CSDL của doanh nghiệp ......................................................... 130 3.2. Quản trị sản xuất và tác nghiệp trong doanh nghiệp ............................................. 130 3.3. Quản trị hoạt động dịch vụ ................................................................................... 131 3.4. Quản trị hoạt động marketing............................................................................... 132 2
3.5. Quản trị nhân lực ................................................................................................. 133 3.6. Quản trị CSDL tài chính ...................................................................................... 134 3.7. Quản trị hoạt động tiêu thụ................................................................................... 135 3.8. Bảo vệ và quản lý csdl dữ liệu thông tin khách hàng ............................................ 137 3.9. Đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp .................................... 138 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 140 3
DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU Hình 2.1: Sự tương tác của hệ QTCSDL với người dùng và với CSDL..........16 Hình 2.2: Các yêu cầu cho hệ thống 32bit........................................................18 Hình 2.3: Các bước cài đặt Sql server 2005................................................. .. 22 Hình 2.4: Thiết lập Sql server 2005................................................................. 23 Hình 2.5: Cài đặt SQL Server Management Studio Express............................24 Hình 2.6: Giao diện sau khi đăng nhập thành công..........................................24 Hình 2.7: Cơ sở dữ liệu quản lý bán hàng........................................................31 Hình 2.8: Tạo một CSDL mới......................................................................... 36 Hình 2.9: Đặt tên Database ..............................................................................36 Hình 2.10: Tạo bảng mới .................................................................................37 Hình 2.11: Đặt tên bảng ...................................................................................38 Hình 2.12: Mở query editor để viết câu lệnh SQL..........................................38 Hình 2.13: Cơ sở dữ liệu quản lý ngân hàng....................................................57 Hình 2.14: Quá trình Backup..........................................................................121 Hình 2.15: Quá trình phục hồi........................................................................121 Hình 3.1: Cơ sở dữ liệu quản lý kho vật tư.....................................................129 Hình 3.2: Cơ sở dữ liệu về việc cung cấp các mặt hàng.................................130 Hình 3.3: Cơ sở dữ liệu về khách hàng ......................................................... 131 Hình 3.4: Dữ liệu về hồ sơ nhân viên của 1 doanh nghiệp.............................132 Hình 3.5: Dữ liệu về quản lý lương nhân viên............................................... 133 Hình 3.6: Dữ liệu về quản lý bán hàng...........................................................135 Bảng 2.1: Một số kiểu dữ liệu thông dụng trong SQL.....................................32 Bảng 2.2: Các toán tử và mức độ ưu tiên ....................................................... 34 4
LỜI MỞ ĐẦU Hệ quản trị cơ sở dữ liệu là phần mềm hay hệ thống được thiết kế để quản trị một cơ sở dữ liệu. Có rất nhiều hệ quản trị CSDL khác nhau: từ phần mềm nhỏ chạy trên máy tính cá nhân cho đến những hệ quản trị phức tạp chạy trên một hoặc nhiều siêu máy tính. Đa số hệ quản trị CSDL trên thị trường đều có một đặc điểm chung là sử dụng ngôn ngữ truy vấn theo cấu trúc(SQL). Ngôn ngữ SQL (Structured Query Language) được sử dụng trong hầu hết các hệ quản trị cơ sở dữ liệu để truy vấn và sửa đổi cơ sở dữ liệu. Ngôn ngữ SQL hỗ trợ các truy vấn dựa trên các phép toán đại số quan hệ, đồng thời cũng chứa các lệnh sửa đổi cơ sở dữ liệu và mô tả lược đồ cơ sở dữ liệu. Như vậy, SQL vừa là một ngôn ngữ thao tác dữ liệu, vừa là một ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu. Ngoài ra SQL cũng tiêu chuẩn hoá nhiều lệnh cơ sở dữ liệu khác. Hiện nay, SQL đã được sử dụng phổ biến trong các hệ quản trị cơ sở dữ liệu thương mại và có vai trò quan trọng trong những hệ thống này. Bài giảng cung cấp các kiến thức cơ bản và tương đối đầy đủ về các câu lệnh thường được sử dụng trong SQL và các ứng dụng quan trọng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu Sql server của Microfoft. Bài giảng được chia thành 3 chương với nội dung chính như sau: Chương 1 Doanh nghiệp và cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp. Chương 2 Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Chương 3 Ứng dụng quản trị CSDL cho các doanh nghiệp Do hạn chế về thời gian và kinh nghiệm, chắc chắn bài giảng còn nhiều thiếu sót. Mong các bạn góp ý và phê bình. Chúng tôi sẽ tiếp thu ý kiến để bài giảng ngày càng hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! 5
Chương 1 DOANH NGHIỆP VÀ CƠ SỞ DỮ LIỆU TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh. Doanh nghiệp là một chủ thể kinh tế tiến hành các hoạt động kinh tế theo một kế hoạch nhất định nhằm mục đích kiếm lợi nhuận. Trên thực tế doanh nghiệp được gọi bằng nhiều thuật ngữ khác nhau: cửa hàng, nhà máy, xí nghiệp, hãng,... Theo định nghĩa của luật doanh nghiệp[1], ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2005 của Việt Nam, doanh nghiệp là tổ chức kinh tế riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh. Cũng theo quy luật trên, ta có thể phân loại các doanh nghiệp thành: - Công ty trách nhiệm hữu hạn là doanh nghiệp mà các thành viên trong công ty (có thể là một tổ chức hay một cá nhân đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên) chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn điều lệ của công ty. Công ty cổ phần là doanh nghiệp mà vốn điều lệ của công ty được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Cá nhân hay tổ chức sở hữu cổ phần của doanh nghiệp được gọi là cổ đông và chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp. Công ty hợp danh là doanh nghiệp trong đó có ít nhất hai thành viên là chủ sở hữu của công ty, cùng kinh doanh dưới một cái tên chung (gọi là thành viên hợp danh). Thành viên hợp doanh phải là cá nhân và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty. Ngoài ra trong công ty hợp danh còn có các thành viên góp vốn. Doanh nghiệp tư nhân: doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân. 6
Ngoài ra còn có các thuật ngữ sau: • Nhóm công ty là tập hợp các công ty có mối quan hệ gắn bó lâu dài với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ, thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác. Nó gồm có các hình thức sau: công ty mẹ - công ty con, tập đoàn kinh tế... • Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp trong đó nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ. • Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là doanh nghiệp do nhà đầu tư nước ngoài thành lập để thực hiện hoạt động đầu tư tại Việt Nam hoặc doanh nghiệp Việt Nam do nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần, sát nhập, mua lại. 1.1.2. Mục đích và mục tiêu của doanh nghiệp Doanh nghiệp cần tồn tại, phát triển và đảm bảo tính bền vững, điều đơn giản là không có một doanh nghiệp nào tồn tại vĩnh cửu nến doanh nghiệp đó không xác định được mục đích và mục tiêu hoạt động của chính nó. Hoạt động của doanh nghiệp chỉ có thể hiệu quả một khi kế hoạch của nó gắn bó chặt chẽ với mục tiêu để cho phép đạt được những mục đích. Kế hoạch đó đòi hỏi phải được điều chỉnh kịp thời theo những biến động của môi trường, đồng thời gắn bó với những khả năng cho phép của doanh nghiệp như: vốn, lao động, công nghệ. Từ những kế hoạch đó đòi hỏi doanh nghiệp phải có cơ cấu tổ chức hợp lý, xác định cụ thể nhiệm vụ cho từng bộ phận, cá nhân, đồng thời phối hợp hoạt động nhằm đạt được mục đích của doanh nghiệp. 1.1.2.1. Mục đích của doanh nghiệp Mục đích của doanh nghiệp là thể hiện khuynh hướng tồn tại và phát triển, doanh nghiệp có 3 mục đích cơ bản: - Mục đích kinh tế: Thu lợi nhuận, đây là mục đích quan trọng hàng đầu của các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh. - Mục đích xã hội: Cung cấp hàng hòa và dịch vụ đáp ứng nhu cầu xã hội. Đây là mục đích quan trọng hàng đầu của các doanh nghiệp hoạt động công ích. - Mục đích thỏa mãn các nhu cầu cụ thể và đa dạng của mọi người tham gia vào hoạt động của doanh nghiệp. 1.1.2.2. Mục tiêu của doanh nghiệp Mục tiêu là biểu hiện mục đích của doanh nghiệp, là những mốc cụ thể được phát triển từng bước. Một mục tiêu là một câu hỏi cần có lời giải đáp trong một 7
khoảng thời gian nhất định. Yêu cầu đặt ra với mục tiêu là: Mục tiêu đạt được cần thỏa mãn cả về số lượng và chất lượng, đồng thời với việc xác định được các phương tiện thực hiện. Mục tiêu của doanh nghiệp phải luôn bám sát từng giai đoạn phát triển của nó. 1.2. Cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp Cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp là tập hợp các thông tin cần quản lý liên quan đến doanh nghiệp đó như: các thông tin về khách hàng, nhà cung cấp, tài chánh, sản xuất, kinh doanh, nhân viên… Đó là các thuộc tính phản ánh nội dung mà doanh nghiệp cần quản lý. Các thuộc tính đó thường được biểu diễn dưới dạng các kiểu dữ liệu khác nhau (dạng chuỗi, số, ngày tháng,…) và được hợp nhất thành một đơn vị thông tin duy nhất gọi là bản ghi (record). Các bản ghi cùng cấu trúc hợp lại thành một cơ sở dữ liệu của doanh nghiệp. Thông tin luôn là một tài sản vô giá của doanh nghiệp và cần được bảo vệ bằng mọi giá. Tuy nhiên, với những đòi hỏi ngày càng ngắt gao của môi trường kinh doanh yêu cầu doanh nghiệp phải năng động chia sẻ thông tin của mình cho nhiều đối tượng khác nhau qua Internet hay Intranet (mạng “Internet” trong nội bộ doanh nghiệp), việc bảo vệ thông tin trở nên ngày càng quan trọng và khó khăn hơn bao giờ hết. Hầu hết các doanh nghiệp ngày nay đều sử dụng các hệ quản trị cơ sở dữ liệu (CSDL) để lưu trữ tập trung tất cả các thông tin quý giá của mình. Hiển nhiên hệ thống này sẽ là tiêu điểm tấn công của những kẻ xấu. Ở mức độ nhẹ, các tấn công sẽ làm hệ thống CSDL bị hỏng hóc, hoạt động không ổn định, mất mát dữ liệu làm cho các giao dịch hàng ngày của doanh nghiệp bị đình trệ. Nghiêm trọng hơn, các thông tin sống còn của doanh nghiệp bị tiết lộ (như chiến lược kinh doanh, các thông tin về khách hàng, nhà cung cấp, tài chánh, mức lương nhân viên,…) và được đem bán cho các doanh nghiệp đối thủ. Có thể nói là thiệt hại của việc thông tin bị rò rỉ là vô cùng kinh khủng. Đó sẽ là một đòn chí mạng đối với uy tín của doanh nghiệp đối với khách hàng và các đối tác. Các hệ CSDL ngày nay đều có sẵn các công cụ bảo vệ tiêu chuẩn như hệ thống định danh (authentication - yêu cầu người dùng phải xác nhận danh tính của mình bằng tên và mật khẩu) và kiểm soát truy xuất (access control - giới hạn các thao tác của người dùng trên một tập dữ liệu xác định). Quản lý cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp tức là quản lý các thông tin như: các thông tin về khách hàng, nhà cung cấp, tài chánh, mức lương nhân viên,…Đây là 8
những thông tin mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của một doanh nghiệp. Ví Dụ: Xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng Có thể nói khách hàng là thượng đế, là người mẹ nuôi dưỡng doanh nghiệp, vì thế phải làm tốt công tác phục vụ khách hàng. Doanh nghiệp thường có 2 loại khách hàng, một là khách hàng cá nhân, hai là khách hàng doanh nghiệp. Trước khi thu thập thông tin khách hàng, cần phải nắm rõ một số nguyên tắc và yêu cầu thu nhập thông tin khách hàng, cụ thể như sau: Thông tin của khách hàng chính là nguồn tài sản quan trọng của doanh nghiệp. Doanh nghiệp sau khi thu được hệ thống thông tin khách hàng bằng nhiều cách khác nhau thì phải tiến hành chỉnh lý và phân loại các thông tin đó. Mục đích của việc thu thập thông tin khách hàng, xây dựng hồ sơ khách hàng là để sử dụng những thông tin này một cách có hiệu quả Quản lý hồ sơ bao gồm quản lý thông tin về tài sản trong hoạt động khách hàng và những thông tin cơ bản nhất của khách hàng. Sau khi chỉnh lý thông tin khách hàng, bạn có thể tham khảo giải pháp mô tả chi tiết dưới đây để biết cách làm thế nào sử dụng tốt hơn những thông tin này. Cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng là thông tin dữ liệu tổng hợp về một tổ chức khách hàng hay các khách hàng tiềm năng hoặc khách hàng có thể là người mua. Sau khi hoàn thành việc xây dựng kho tập hợp dữ liệu khách hàng bước tiếp theo sẽ là tiến hành ghi chép thông tin khách hàng đã thu được và hoàn thiện trong cơ sở dữ liệu đó. Bạn có thể tham khảo giải pháp mô tả chi tiết dưới đây để biết được khi tiến hành xây dựng một cơ sở lưu trữ dữ liệu thông tin khách hàng cần chú ý đến những vấn đề gì: * Khi xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng cần chú ý những chi tiết sau: Phải bảo tồn thông tin ban đầu của khách hàng. Cơ sở dữ liệu hiện tại có khả năng xử lý rất lớn, nhưng cho dù xử lý như thế nào thì tổng dữ liệu ban đầu vẫn là quan trọng nhất, nếu số liệu thông tin ban đầu mà hoàn chỉnh và kịp thời xử lý sẽ có kết quả như ý muốn. Phải đảm bảo tính an toàn của csdl. Thứ nhất phải đảm bảo tính an toàn, đáng tin của csdl, ngoài ra, phải làm tốt công tác bảo mật đối với thông tin của khách 9
hàng. Vì thế, cần phải tăng cường quản lý an toàn một cách nghiêm túc, xây dựng cơ chế bảo vệ và người quản lý cơ sở dữ liệu chuyên nghiệp. Tính thức thời của cơ sở dữ liệu: Số liệu trong cơ sở dữ liệu là chết, chỉ có động thái của khách hàng là hoạt động, doanh nghiệp phải tận dụng tối đa lợi ích mà dữ liệu mang lại và kịp thời đổi mới thông tin khách hàng. Tính thao tác: Mục đích của việc thu thập và lưu trữ thông tin của khách hàng là để sử dụng những thông tin đó, muốn vậy đòi hỏi thông tin khách hàng phải vận hành tốt. Sự vận hành của cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng bao gồm: kiểm tra, tìm kiếm, sắp xếp trình tự, phân loại khách hàng v.v… Thông tin ban đầu của khách hàng nhất định phải được bảo quản, chúng ta có thể xếp loại khách hàng, sau đó tiến hành phân loại quản lý Làm cho càng nhiều bộ phận và cá nhân tham gia việc xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng càng tốt. Do trình độ thông tin của doanh nghiệp không ngừng nâng cao nên việc sử dụng thông tin khách hàng không chỉ giới hạn ở bộ phận phục vụ khách hàng mà các bộ phận khác cũng cần phải sử dụng đến cơ sở dữ liệu này. Sự tham gia tích cực của họ sẽ phát huy tác dụng tối đa của cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng. *Ghi chép và xử lý thông tin khách hàng Xử lý thông tin khách hàng Nguồn gốc của dữ liệu khách hàng thu được chủ yếu do hai cách sau: Dữ liệu khách hàng mà doanh nghiệp có được trong kinh doanh là dữ liệu quan trọng nhất, chân thực nhất, đồng thời để có những thông tin dữ liệu này, doanh nghiệp đã phải đầu tư nhiều chi phí. Phương thức để giành được những dữ liệu này là bán hàng qua điện thoại, ghi chép việc bán hàng, xúc tiến việc bán hàng, điều tra thị trường, v.v… Những thông tin này thường được ghi chép tỉ mỉ, chính xác, chi tiết cao, việc xử lý những thông tin này chủ yếu là tiến hành đối chiếu số liệu, đồng thời thống nhất phương pháp xử lý các số liệu. Thông qua bên thứ ba để thu được dữ liệu khách hàng, ví dụ: dữ liệu điều tra thu được từ hiệp hội ngành nghề, số liệu từ các công ty điều tra chuyên nghiệp. Hầu hết những dữ liệu này là của khách hàng tiềm năng, tính chân thực của nó không được đảm bảo vì thế việc quan trọng nhất là xác định tính chân thực của nó. Nhập thông tin: Sau khi xử lý thông tin cần phải tiến hành nhập thông tin. Bước đầu xây dựng cơ sở dữ liệu, việc nhập thông tin là nhiệm vụ rất nặng nề, đặc 10
biệt đối với những doanh nghiệp có số lượng khách hàng lớn. Điều này đòi hỏi nhân viên phục vụ khách hàng phải làm việc chăm chỉ, cẩn thận, đảm bảo tính chuẩn xác của dữ liệu thông tin. Nhân viên phục vụ khách hàng nên căn cứ vào thông tin ban đầu để ghi chép một cách nghiêm túc dữ liệu, nếu gặp phải thông tin nào còn mơ hồ hoặc nghi ngờ thì cần xác định tính chân thực của nó, khi cần có thể tìm bộ phận có liên quan để xác nhận hoặc xin chỉ thị của lãnh đạo cấp trên, những dữ liệu không có cách nào để xác minh thì phải chú thích vào trong cơ sở dữ liệu. *Xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng phải chú ý vấn đề gì? Phải bảo tồn thông tin ban đầu của khách hàng. Phải đảm bảo tính an toàn của cơ sở dữ liệu Tính thức thời của cơ sở dữ liệu Tính thao tác Làm cho càng nhiều người và bộ phận tham gia việc xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin khách hàng càng tốt. 1.3. Quản trị cơ sở dữ liệu doanh nghiệp *) Khái niệm Quản trị cơ sở dữ liệu doanh nghiệp là phần mềm hay hệ thống được thiết kế để quản trị một cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp đó, hỗ trợ khả năng lưu trữ, sửa chữa, xóa và tìm kiếm thông tin cho cơ sở dữ liệu của doanh nghiệp đó. Hệ thống các cách thức tác động nhằm duy trì và phát triển doanh nghiệp, xử lý mối quan hệ với môi trường kinh doanh để đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Quản trị cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp vừa là khoa học vừa là nghệ thuật, là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo điều khiển và kiểm tra, kiểm soát trong doanh nghiệp, nhằm đạt được mục tiêu kinh tế của doanh nghiệp. *) Vai trò của quản lý(quản trị) • Quản lý là yếu tố quan trọng nhất trong sáu yếu tố cơ bản trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (6 chữ M :Tiền; Máy móc thiết bị; Nguyên vật liệu; Nhân lực; Marketing; Quản lý) 11
• Một doanh nghiệp sẽ thất bại trong kinh doanh nếu công tác quản lý tồi và ngược lại. Để củng cố hoặc tổ chức lại một doanh nghiệp làm ăn thua lỗ thì điều trước tiên là phải thay thế người quản lý thiếu năng lực. *) Nội dung của quản trị cơ sở dữ liệu trong doanh nghiệp: - Xác định cơ cấu tổ chức quản lý doanh nghiệp (bộ máy, chức năng, nguyên tắc, phương pháp quản lý doanh nghiệp ) - Xác định các loại dữ liệu thông tin cần quản lý trong doanh nghiệp - Xây dựng cơ sở dữ liệu của các thông tin cần quản lý - Quản trị cơ sở dữ liệu (lưu trữ, sửa chữa, xóa và tìm kiếm) thông tin cho cơ sở dữ liệu của doanh nghiệp đó. *) Các lĩnh vực quản trị cơ sở dữ liệu doanh nghiệp - Sản xuất (nguyên liệu, kỹ thuật, công nghệ, mặt bằng, nhà xưởng...) - Tài chính (nguồn vốn, sử dụng vốn, hiệu quả sử dụng vốn, phân tích các quyết định đầu tư...) - Nhân sự (xác định nhu cầu lao động, tuyển dụng, bố trí sử dụng, đào tạo, đánh giá, đãi ngộ, các quyền lợi của lao động...) - Marketing (tìm hiểu thị trường đầu vào và đầu ra, ký kết các hợp đồng kinh tế, xúc tiến quảng cáo, xây dựng thương hiệu...) ….. 12
Chương 2 HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU 2.1. Tổng quan về cơ sở dữ liệu và Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Bài toán quản lý là bài toán phổ biến trong mọi hoạt động kinh tế xã hội. Việc lưu trữ và xử lý thông tin một cách chính xác và kịp thời chiếm một vị trí quan trọng trong quản lý, điều hành của mọi tổ chức. Máy tính điện tử ra đời và phát triển đã trở thành một công cụ lưu trữ dữ liệu khổng lồ, tốc độ truy xuất và xử lý dữ liệu nhanh. Do vậy cần phải tạo lập được các phương thức mô tả các cấu trúc dữ liệu để có thể sử dụng máy tính trợ giúp đắc lực cho con người trong việc lưu trữ và khai thác thông tin. Cơ sở dữ liệu(CSDL) và hệ quản trị cơ sở dữ liệu(HQTCSDL) ra đời và phát triển để đáp ứng nhu cầu đó. 2.1.1. Khái niệm CSDL Một cơ sở dữ liệu(database) là một tập hợp các dữ liệu có liên quan với nhau, chứa thông tin của một tổ chức nào đó(như trường học, bệnh viện, công ty…) được lưu trữ trên các thiết bị nhớ để đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin của nhiều người dùng với nhiều mục đích khác nhau. Ví dụ như hồ sơ của sinh viên được lưu trữ ở bộ nhớ ngoài của máy tính có thể xem như là một scdl. Hiện nay thì việc ứng dụng cơ sở dữ liệu trong hầu hết các hoạt động xã hội trở nên phổ biến và quen thuộc. Như cơ sở dữ liệu quản lý thư viện, cơ sở dữ liệu quản lý hàng không… Để có thể tạo lập, lưu trữ và cho phép nhiều người có thể khai thác được cơ sở dữ liệu thì cần có hệ thống các chương trình cho phép người dùng giao tiếp với cơ sở dữ liệu. Hệ thống các chương trình này đã làm ẩn đi những chi tiết kỹ thuật phức tạp và làm đơn giản những tương tác của những người dùng với máy tính. 2.1.2. Khái niệm hệ quản trị cơ sở dữ liệu Phần mềm cung cấp một môi trường thuận lợi và hiệu quả để tạo lập, lưu trữ và khai thác thông tin của cơ sở dữ liệu được gọi là hệ quản trị cơ sở dữ liệu(database management system). Người ta thường dùng thuật ngữ hệ cơ sở dữ liệu để chỉ một cơ sở dữ liệu cùng với HQTCSDL. 13
Ngoài ra còn có các phần mềm ứng dụng được xây dựng dựa trên HQTCSDL để việc khai thác CSDL trở nên thuận lợi hơn, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng. Để lưu trữ và khai thác thông tin bằng máy tính cần phải có: . CSDL . HQTCSDL . Các thiết bị vật lý(máy tính, đĩa cứng, mạng…) 2.1.3 Các hệ quản trị cơ sở dữ liệu thông dụng Có rất nhiều loại hệ quản trị CSDL khác nhau: từ phần mềm nhỏ chạy trên máy tính cá nhân cho đến những hệ quản trị phức tạp chạy trên một hoặc nhiều siêu máy tính. Các hệ quản trị CSDL phổ biến được nhiều người biết đến là MySQL, Oracle, PostgreSQL, SQL Server, DB2, Infomix, v.v. Phần lớn các hệ quản trị CSDL kể trên hoạt động tốt trên nhiều hệ điều hành khác nhau như Linux, Unix và MacOS ngoại trừ SQL Server của Microsoft chỉ chạy trên hệ điều hành Windows, đa số các hệ quản trị CSDL trên thị trường đều có một đặc điểm chung là sử dụng ngôn ngữ truy vấn theo cấu trúc mà tiếng Anh gọi là Structured Query Language (SQL). SQL Server: SQL Server là một hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu (Relational DatabaseManagement System (RDBMS) ) sử dụng Transact-SQL để trao đổi dữ liệu giữa Clientcomputer và SQL Server computer. Một RDBMS bao gồm databases, database engine và các ứng dụng dùng để quản lý dữ liệu và các bộ phận khác nhau trong RDBMS. Đây là một hệ quản trị cơ sở dữ liệu rất phổ biến. Nó là một hệ quản trị CSDL SQL mạnh và đầy đủ các tính năng, có thể chạy trên môi trường cơ sở dữ liệu rất lớn. Oracle: Oracle bao gồm một tập hợp hoàn thiện các sản phẩm xây dựng ứng dụng và người dùng cuối được trang bị các giải pháp kỹ thuật thông tin hoàn hảo. Các ứng dụng Oracle tương thích với hầu hết các hệ điều hành từ các máy tính cá nhân đến các hệ thống xử lý song song lớn.Oracle cung cấp một hệ quản trị cơ sở dữ liệu (Database Management System - DBMS) uyển chuyển: Oracle Server để lưu giữ và quản lý các thông tin dùng trong các ứng dụng. Phiên bản Oracle 7 quản lý cơ sở dữ liệu với tất cả các ưu điểm của cấu trúc CSDL quan hệ cộng thêm khả năng lưu giữ và thực thi các đối tượng CSDL như các procedure và các trigger. 14
MySQL: là hệ quản trị cơ sở dữ liệu mã nguồn mở phổ biến nhất thế giới và được các nhà phát triển rất ưa chuộng trong quá trình phát triển ứng dụng. Vì MySQL là cơ sở dữ liệu tốc độ cao, ổn định và dễ sử dụng, có tính khả chuyển, hoạt động trên nhiều hệ điều hành cung cấp một hệ thống lớn các hàm tiện ích rất mạnh.Với tốc độ và tính bảo mật cao, MySQL rất thích hợp cho các ứng dụng có truy cập CSDL trên internet. MySQL miễn phí hoàn toàn cho nên bạn có thể tải về MySQL từ trang chủ. Nó có nhiều phiên bản cho các hệ điều hành khác nhau: phiên bản Win32 cho các hệ điều hành dòng Windows, Linux, Mac OS X, Unix, FreeBSD, NetBSD, Novell NetWare, SGI Irix, Solaris, SunOS, ...MySQL là một trong những ví dụ rất cơ bản về Hệ Quản trị Cơ sở dữ liệu quan hệ sử dụng Ngôn ngữ truy vấn có cấu trúc (SQL).MySQL được sử dụng cho việc bổ trợ PHP, Perl, và nhiều ngôn ngữ khác, nó làm nơi lưu trữ những thông tin trên các trang web viết bằng PHP hay Perl,... Access:Microsoft Access là một hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ (Relational Database Management System) trợ giúp cho người sử dụng lưu trữ thông tin dữ liệu bên ngoài vào máy tính dưới dạng các bảng và có thể tính toán, xử lý trên dữ liệu trong các bảng đã lưu trữ. Microsoft Access là 1 trong 4 phần mềm ứng dụng của bộ Microsoft Office (Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft Access, Microsoft PowerPoint). … *Ưu điểm của HQTCSDL:  Quản lý được dữ liệu dư thừa.  Đảm báo tính nhất quán cho dữ liệu.  Tạo khả năng chia sẻ dữ liệu nhiều hơn.  Cải tiến tính toàn vẹn cho dữ liệu. * Nhược điểm:  HQTCSDL tốt thì khá phức tạp.  HQTCSDL tốt thường rất lớn chiếm nhiều dung lượng bộ nhớ.  Giá cả khác nhau tùy theo môi trường và chức năng.  HQTCSDL được viết tổng quát cho nhiều người dùng thì thường chậm. *)Hoạt động của một hệ QTCSDL 15
Mỗi hệ QTCSDL là một phần mềm phức tạp gồm nhiều thành phần (môđun), mỗi thành phần có chức năng cụ thể, trong đó hai thành phần chính là bộ xử lí truy vấn (bộ xử lí yêu cầu) và bộ quản lí dữ liệu. Một số chức năng của hệ QTCSDL được hỗ trợ bởi hệ điều hành nên mỗi hệ QTCSDL phải có các giao diện cần thiết với hệ điều hành. Hình dưới là sơ đồ đơn giản cho ta biết sự tương tác của hệ QTCSDL với người dùng và với CSDL. Hình 2.1: Sự tương tác của hệ QTCSDL với người dùng và với CSDL *) Sự tương tác của hệ QTCSDL Khi có yêu cầu của người dùng, hệ QTCSDL sẽ gửi yêu cầu đó đến thành phần có nhiệm vụ thực hiện và yêu cầu hệ điều hành tìm một số tệp chứa dữ liệu cần thiết. Các tệp tìm thấy được chuyển về cho hệ QTCSDL xử lí và kết quả được trả ra cho người dùng. 2.2. Tổng quan về SQL server 2005 SQL Server 2005 là một hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu (Relational Database Management System (RDBMS) ) sử dụng Transact-SQL để trao đổi dữ liệu giữa Client computer và SQL Server computer. Một RDBMS bao gồm databases, database engine và các ứng dụng dùng để quản lý dữ liệu và các bộ phận khác nhau trong RDBMS. SQL Server 2005 được tối ưu để có thể chạy trên môi trường cơ sở dữ liệu rất lớn (Very Large Database Environment) lên đến Tera-Byte và có thể phục vụ cùng lúc cho hàng ngàn user. SQL Server 2005 có thể kết hợp "ăn ý" với các server khác như Microsoft Internet Information Server (IIS), E- 16
Commerce Server, Proxy Server.... Các phiên bản của SQL Server 2005: Enterprise: Hỗ trợ không giới hạn số lượng CPU và kích thước Database. Hỗ trợ không giới hạn RAM (nhưng tùy thuộc vào kích thước RAM tối đa mà HĐH hỗ trợ) và các hệ thống 64bit. Standard: Tương tự như bản Enterprise nhưng chỉ hỗ trợ 4 CPU. Ngoài ra phiên bản này cũng không được trang bị một số tính năng cao cấp khác. Workgroup: Tương tự bản Standard nhưng chỉ hỗ trợ 2 CPU và tối đa 3GB RAM Express: Bản miễn phí, hỗ trợ tối đa 1CPU, 1GB RAM và kích thước Database giới hạn trong 4GB. Chi tiết có thể tham khảo tại địa chỉ: http://www.microsoft.com/sql/prodinfo/features/compare-features.mspx 17
2.2.1. Cài đặt SQL Server 2005 Express Edition a. Các yêu cầu cho hệ thống 32bit Hình 2.2: Các yêu cầu cho hệ thống 32bit Chi tiết yêu cầu hệ thống cho các phiên bản Microsoft SQL Server 2005 có thể tham khảo tại địa chỉ: http://www.microsoft.com/sql/prodinfo/sysreqs/default.mspx Download và cài đặt Microsoft .NET Framework 2.0: Để cài đặt thành công SQL Server Express Edition hay các phiên bản SQL Server 2005 khác, Microsoft .NET Framework 2.0 phải được cài đặt trước. 18
Gỡ bỏ các phiên bản Beta, CTP hoặc Tech Preview của SQL Server 2005, Visual Studio 2005 và Microsoft .NET Framework 2.0. Download và cài đặt Cài đặt SQL Server 2005 Express Edition: Microsoft SQL Server 2005 Express Edition là phiên bản miễn phí, dễ sử dụng và “nhẹ” của Microsoft SQL Server 2005. Microsoft SQL Server 2005 Express Edition được tích hợp trong Visual Studio 2005 tạo ra sự dễ dàng trong việc phát triển các ứng dụng hướng CSDL. SQL Server 2005 Express Edition được tự do sử dụng trong các ứng dụng thương mại và dễ dàng cập nhật lên các phiên bản cao hơn khi cần thiết. Cài đặt SQL Server Management Studio Express: SQL Server Management Studio Express cung cấp giao diện để người dùng dễ dàng tương tác với các thành phần của Microsoft SQL Server 2005 Express Edition. Trước khi cài đặt SQL Server Management Studio Express, MSXML 6.0 phải được cài đặt Download tại địa chỉ: http://www.microsoft.com/express/sql/download/default.aspx b. Các bước cài đặt SQL Server 2005 Express Edition Double click vào file cài đặt Microsoft SQL Server Express Edition. 19