Bài giảng Lý luận dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục ở tiểu học - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA SƯ PHẠM XÃ HỘI<br /> <br /> BÀI GIẢNG HỌC PHẦN<br /> <br /> LÝ LUẬN DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ<br /> KẾT QUẢ GIÁO DỤC Ở TIỂU HỌC<br /> (HỆ: CĐSP – ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC)<br /> <br /> (LƯU HÀNH NỘI BỘ)<br /> Quảng Ngãi, năm 2017<br /> <br /> 1<br /> <br /> Lời nói đầu<br /> Đề cương bài giảng học phần lý luận dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo<br /> dục ở tiểu học là những vấn đề cơ bản tiếp nối những cơ sở lí luận của giáo dục học.<br /> Trong phần này, trình bày những vấn đề cơ bản của lí luận dạy học, phương pháp và<br /> hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục ở tiểu học. Nhằm giúp cho sinh viên<br /> học tập thuận lợi và có kết quả môn phương pháp dạy học bộ môn, qua đó có cơ sở<br /> tiến hành hoạt động dạy học có hiệu quả ở trường tiểu học.<br /> Đề cương bài giảng nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản làm<br /> cơ sở cho việc rèn kĩ năng nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, phương<br /> pháp dạy học trong giai đoạn thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất<br /> nước hiện nay.<br /> Bài giảng gồm 6 chương:<br /> Chương 1: Quá trình dạy học.<br /> Chương 2: Nguyên tắc dạy học.<br /> Chương 3: Nội dung dạy học.<br /> Chương 4: Phương pháp dạy học.<br /> Chương 5: Hình thức tổ chức dạy học.<br /> Chương 6: Đánh giá kết quả dạy học ở tiểu học.<br /> Đề cương bài giảng mang tính chất tham khảo nội bộ. Mặt khác, trình độ biện<br /> soạn của chúng tôi còn giới hạn nên tài liệu chắc chắn còn nhiều hạn chế. Rất mong<br /> được sự góp ý của các đồng nghiệp và sinh viên.<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................................2<br /> CHƯƠNG1. QUÁ TRÌNH DẠY HỌC..............................................................................6<br /> 1.1. Khái niệm quá trình dạy học ...........................................................................6<br /> 1.1.1. Định nghĩa. ...................................................................................................6<br /> 1.1.2. Cấu trúc. .......................................................................................................6<br /> 1.2. Bản chất. ............................................................................................................6<br /> 1.2.1. Những cơ sở xác định bản chất. ...................................................................7<br /> 1.2.2. Bản chất quá trình dạy học:..........................................................................7<br /> 1.3. Các qui luật của quá trình dạy học tiểu học. ..................................................9<br /> 1.3.1. Các quy luật:.................................................................................................9<br /> 1.3.2. Quy luật cơ bản: ...........................................................................................9<br /> 1.4. Nhiệm vụ dạy học ở tiểu học. .........................................................................11<br /> 1.4.1. Nhiệm vụ giáo dưỡng. ................................................................................11<br /> 1.4.2. Nhiệm vụ phát triển....................................................................................12<br /> 1.4.3. Nhiệm vụ giáo dục. ....................................................................................14<br /> 1.5. Động lực của quá trình dạy học. ....................................................................15<br /> 1.5.1. Khái quát về động lực của quá trình dạy học .............................................15<br /> 1.5.2. Mâu thuẫn cơ bản và động lực chủ yếu......................................................16<br /> 1.6. Lôgic của quá trình dạy học...........................................................................16<br /> 1.6.1. Khái niệm lôgic quá trình dạy học. ............................................................16<br /> 1.6.2. Các khâu của quá trình dạy học..................................................................17<br /> CHƯƠNG 2. NGUYÊN TẮC DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC ........................................20<br /> 2.1. Khái niệm nguyên tắc dạy học .......................................................................20<br /> 2.1.1. Định nghĩa. .................................................................................................20<br /> 2.1.2. Những căn cứ để xây dựng nguyên tắc dạy học.........................................20<br /> 2.2. Hệ thông các nguyên tắc dạy học ở tiểu học .................................................20<br /> 2.2.1. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa tính khoa học và tính giáo dục của<br /> quá trình dạy học ..................................................................................................20<br /> 2.2.2. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong quá trình<br /> dạy học .................................................................................................................21<br /> 2.2.3. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa cái cụ thể và cái trừu tượng trong<br /> quá trình dạy học. .................................................................................................22<br /> <br /> 3<br /> <br /> 2.2.4. Nguyên tắc đảm bảo sự vững chắc của tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và tính<br /> mềm dẻo của tư duy. ............................................................................................23<br /> 2.2.5. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa tính vừa sức chung và tinh vừa sức<br /> riêng trong quá trình dạy học. ..............................................................................24<br /> 2.2.6. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa vai vai trò tự giác, tích cực, độc lập<br /> của học sinh và vai trò chủ đạo của giáo viên ......................................................24<br /> CHƯƠNG 3. NỘI DUNG DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC ................................................27<br /> 3.1. Khái niệm nội dung dạy học...........................................................................27<br /> 3.1.1. Nội dung dạy học là gì?..............................................................................27<br /> 3.1.2. Các thành phần của nội dung dạy học........................................................27<br /> 3.2. Nội dung dạy học ở tiểu học. ..........................................................................27<br /> 3.2.1. Yêu cầu về nội dung dạy học ở tiểu học: ...................................................27<br /> 3.2.2. Cơ sở xây dựng nội dung dạy học ở tiểu học: ............................................28<br /> 3.3. Kế hoạch dạy học, chương trình dạy học, sách giáo khoa và các tài liệu dạy<br /> học khác ở tiểu học.................................................................................................28<br /> 3.3.1. Kế hoạch dạy học .......................................................................................28<br /> 3.3.2. Chương trình môn học ở tiểu học:..............................................................29<br /> 3.3.3. Sách giáo khoa ở tiểu học:..........................................................................29<br /> 3.3.4. Các tài liệu dạy học khác............................................................................30<br /> 3.4. Xu thế đổi mới nội dung dạy học ở tiểu học. ................................................30<br /> 3.4.1. Vì sao phải đổi mới nội dung dạy học ở tiểu học? .....................................30<br /> 3.4.2. Phân tích xu thế đổi mới của nội dung dạy học của nội dung dạy học ở tiểu<br /> học: .......................................................................................................................30<br /> CHƯƠNG 4. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC .....................................32<br /> 4.1. Khái niệm phương pháp dạy học...................................................................32<br /> 4.1.1. Định nghĩa về phương pháp và phương pháp dạy học...............................32<br /> 4.1.2 Mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh trong dạy - học. ...........................32<br /> 4.1.3. Mối quan hệ giữa PPDH và MĐDH ..........................................................33<br /> 4.1.4. Mối quan hệ giữa PPDH và nội dung môn học..........................................33<br /> 4.1.5. Đặc điểm áp dụng PPDH ở tiểu học...........................................................34<br /> 4.2. Hệ thống các phương pháp dạy học ở tiểu học.............................................34<br /> 4.2.1. Phân loại. ....................................................................................................34<br /> 4.2.2. Hệ thống các phương pháp dạy học ở tiểu học .........................................35<br /> 4.2.3. Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học nhằm tích cực hoá hoạt động<br /> của học sinh. .........................................................................................................47<br /> CHƯƠNG5. HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC ......................49<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5.1. Khái niệm về hình thức tổ chức dạy học.......................................................49<br /> 5.1.1. Hình thức tổ chức dạy là gì?.......................................................................49<br /> 5.1.2. Các yếu tố phân biệt hình thức dạy học. ....................................................49<br /> 5.1.3. Phân loại. ....................................................................................................49<br /> 5.2. Những hình thức tổ chức dạy học ở trường TH...........................................49<br /> 5.2.1. Hình thức lên lớp........................................................................................49<br /> 5.2.2. Hình thức dạy học nhóm nhỏ. ....................................................................57<br /> 5.2.3. Hình thức dạy học bán trú. .........................................................................60<br /> 5.2.4. Hình thức dạy học lớp ghép. ......................................................................61<br /> 5.2.4. Hình thức hoạt động ngoại khoá. ...............................................................63<br /> CHƯƠNG 6. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC .........................65<br /> 6.1. Khái niệm kiểm tra, đánh giá. .......................................................................65<br /> 6.1.1. Kiểm tra......................................................................................................65<br /> 6.1.2. Đánh giá: ....................................................................................................65<br /> 6.2. Ý nghĩa của việc kiểm tra đánh giá. ..............................................................65<br /> 6.2.1. Đối với học sinh:<br /> 65<br /> 6.2.2. Đối với giáo viên:.......................................................................................66<br /> 6.2.3. Đối với cán bộ quản lý giáo dục:................................................................66<br /> 6.3. Các hình thức- Phương pháp kiểm tra. ........................................................66<br /> 6.3.1. Các hình thức kiểm tra. ..............................................................................66<br /> 6.3.2 Các phương pháp kiểm tra. .........................................................................67<br /> 6.4. Đánh giá kết quả học tập ở tiểu học. .............................................................72<br /> 6.4.1. Đánh giá bằng nhận xét. .............................................................................72<br /> 6.4.2. Đánh giá bằng điểm số. ..............................................................................75<br /> 6.4.3. Phân loại đánh giá theo mục đích...............................................................77<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................80<br /> <br /> 5<br /> <br />