Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 2 - ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> CHƯƠNG 2<br /> TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH<br /> <br /> 1. Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính<br /> 2. Bản chất và chức năng của tài chính<br /> 3. Hệ thống tài chính<br /> 4. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế thị trường<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> TÀI LIỆU ĐỌC THÊM<br /> 1.<br /> <br /> Sử Đình Thành, Vũ Thị Minh Hằng (2006), Nhập môn Tài<br /> chính – Tiền tệ, NXB Đại học Quốc Gia TP.HCM, Chương 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Huỳnh Thế Du, Nguyễn Minh Kiều, Đỗ Thiên Anh Tuấn<br /> (2013), ’Hệ thống tài chính Việt Nam’, Chương trình giảng<br /> dạy kinh tế Fulbright.<br /> <br />  Söï ra ñôøi cuûa neàn saûn xuaát haøng hoaù<br /> <br /> Đỗ Thiên Anh Tuấn (2014), Tổng quan hệ thống tài chính Việt<br /> Nam, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 1. Khaùi quaùt söï ra ñôøi cuûa taøi chính<br /> Saûn xuaát<br /> haøng hoùa<br /> <br />  Tài chính được đặc trưng gồm các khoản tiền mặt,<br /> <br /> tiền gửi và dưới dạng các loại tài sản tài chính được<br /> chấp nhận như là các công cụ trao đổi hay chuyển tải<br /> giá trị<br />  Tài chính liên quan đến việc chuyển giao các nguồn<br /> tài chính giữa các chủ thể với nhau<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Quyõ tieàn teä<br /> <br /> Chi tieâu, taùi ñaàu tö<br /> <br /> <br /> Söï ra ñôøi cuûa nhaø nöôùc<br /> <br /> Nhaø<br /> nöôùc<br /> <br /> Đặc điểm của tài chính<br /> <br /> Baùn haøng<br /> <br /> Thueá<br /> <br /> Chi tieâu nhaø<br /> nöôùc<br /> <br /> Doanh nghieäp, Cô<br /> quan nhaø nöôùc,<br /> daân cö…<br /> Kinh teá, chính trò,<br /> xaõ hoäi, vaên hoaù,<br /> giaùo duïc, y teá…<br /> <br /> 2. Bản chất và chức năng của tài chính<br />  Bản chất của tài chính<br />  Chức năng của tài chính<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ<br /> <br /> Bản chất của tài chính<br /> <br /> Quỹ tiền tệ của các chủ thể<br />  Quyõ tieàn teä cuûa doanh nghieäp saûn xuaát haøng hoùa<br /> <br /> Baûn chaát cuûa taøi chính laø phaûn aùnh<br /> heä thoáng caùc moái quan heä kinh teá<br /> phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái<br /> caùc nguoàn taøi chính baèng vieäc hình<br /> thaønh vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä<br /> nhaèm ñaùp öùng nhu caàu tích luyõ<br /> hoaëc tieâu duøng cuûa caùc chuû theå<br /> trong xaõ hoäi.<br /> <br /> vaø cung öùng dòch vuï<br /> <br />  Quyõ tieàn teä cuûa caùc toå chöùc taøi chính trung gian<br />  Quyõ tieàn teä cuûa nhaø nöôùc<br />  Quyõ tieàn teä cuûa hoä gia ñình vaø daân cö<br />  Quyõ tieàn teä cuûa caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi<br /> <br /> Chức năng của tài chính<br /> <br /> Chức năng phân phối<br /> Phaân phoái taøi chính laø söï phaân chia caùc nguoàn taøi<br /> chính theo nhöõng tyû leä vaø xu höôùng nhaát ñònh cho<br /> tieát kieäm vaø tieâu duøng nhaèm tích tuï, taäp trung voán<br /> ñeå ñaàu tö phaùt trieån kinh teá vaø thoaû maõn caùc nhu<br /> caàu chung cuûa nhaø nöôùc, xaõ hoäi vaø daân cö.<br /> <br /> a. Chức năng phaân phoái<br /> b. Chöùc naêng giaùm ñoác<br /> <br />  Ñoái töôïng phaân phoái: toaøn boä cuûa caûi xaõ hoäi döôùi<br /> <br /> hình thöùc giaù trò.<br /> <br />  Chuû theå phaân phoái: laø nhöõng ngöôøi coù theå tham gia<br /> <br /> tröïc tieáp vaøo quaù trình phaân phoái caùc nguoàn löïc taøi<br /> chính trong xaõ hoäi.<br /> <br /> Quaù trình phaân phoái<br /> Doanh Thu<br /> Tieàn löông<br /> <br /> Chức năng phân phối<br /> <br /> Phaân phoái laàn ñaàu<br /> <br /> KH TSCÑ & Chi phí<br /> <br /> Lôïi nhuaän<br /> <br /> Phaân phoái laïi<br /> Ñoùng<br /> thueá<br /> <br /> Tieâu<br /> duøng<br /> <br /> Baûo<br /> hieåm<br /> <br /> Göûi<br /> tieát<br /> kieäm<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Môû<br /> roäng<br /> quy<br /> moâ<br /> KD<br /> <br /> Ñoùng<br /> thueá<br /> Chia<br /> coå<br /> töùc<br /> <br /> Ñaàu<br /> tö<br /> sinh<br /> lôøi<br /> <br /> Baûo<br /> hieåm<br /> <br /> Phaân phoái goàm coù 2 quaù trình:<br />  Phaân phoái laàn ñaàu laø söï phaân phoái ñöôïc tieán haønh<br /> trong lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï cho<br /> nhöõng chuû theå tham gia vaøo quaù trình saùng taïo ra cuûa<br /> caûi vaät chaát hay thöïc hieän dòch vuï<br />  Phaân phoái laïi laø tieáp tuïc phaân phoái nhöõng phaàn thu<br /> nhaäp cô baûn ñöôïc hình thaønh trong phaân phoái laàn<br /> ñaàu ra phaïm vi toaøn xaõ hoäi ñeå ñaùp öùng nhu caàu tích<br /> luõy hay tieâu duøng cuûa caùc chuû theå.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ<br /> <br /> Mục đích của phân phối lại<br />  Boå sung theâm vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc ñeå ñaùp öùng<br /> <br /> nhu caàu chi tieâu cho toaøn xaõ hoäi.<br />  Taïo ra thu nhaäp cho nhöõng lónh vöïc khoâng saûn xuaát<br /> vaät chaát vaø nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong lónh vöïc ñoù.<br />  Ñieàu hoøa thu nhaäp giöõa caùc ngaønh, lónh vöïc, caùc<br /> doanh nghieäp, toå chöùc xaõ hoäi vaø daân cö.<br />  Ñieàu tieát caùc hoaït ñoäng kinh teá treân phaïm vi vó moâ<br /> <br /> Mục đích của chức năng giám đốc<br /> <br /> Chức năng giám đốc<br /> Giaùm ñoác taøi chính laø giaùm ñoác baèng ñoàng<br /> tieàn ñoái vôùi hoaït ñoäng taøi chính baèng caùch<br /> thöïc hieän kieåm tra caùc maët hoaït ñoäng taøi chính<br /> treân cô sôû ñoù tieán haønh phaân tích vaø thaåm tra<br /> taøi chính, ñeà ra nhöõng bieän phaùp caûi tieán caùc<br /> hoaït ñoäng taøi chính trong thôøi gian tieáp theo,<br /> taïo tieàn ñeà cho quaù trình phaân phoái sau dieãn ra<br /> toát hôn.<br /> <br /> 3. Hệ thống tài chính<br /> <br />  Thuùc ñaåy phaân phoái caùc nguoàn taøi chính cuûa xaõ hoäi<br /> <br /> caân ñoái vaø hôïp lyù.<br />  Ñaûm baûo cho caùc cô sôû kinh teá cuõng nhö toaøn boä neàn<br /> <br /> kinh teá phaùt trieån theo nhöõng muïc tieâu ñònh höôùng cuûa<br /> nhaø nöôùc.<br />  Ñaûm baûo vieäc söû duïng caùc nguoàn löïc khan hieám moät<br /> <br /> Heä thoáng taøi chính laø moät heä<br /> thoáng goàm coù thò tröôøng vaø caùc<br /> chuû theå taøi chính thöïc hieän chöùc<br /> naêng gaén keát cung – caàu veà voán<br /> laïi vôùi nhau.<br /> <br /> caùch coù hieäu quaû, tieát kieäm toái ña caùc yeáu toá saûn xuaát<br /> trong xaõ hoäi.<br />  Thuùc ñaåy vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä theo<br /> <br /> muïc ñích ñaõ ñònh vôùi hieäu quaû cao.<br /> <br /> Cấu trúc hệ thống tài chính<br /> TÀI CHÍNH GIÁN TIẾP<br /> <br /> Các định chế<br /> tài chính<br /> <br /> Vốn<br /> <br /> Thành phần của hệ thống tài chính<br />  Các chủ thể tài chính<br /> <br /> Vốn<br /> <br />  Thị trường tài chính<br />  Công cụ tài chính<br /> <br /> Vốn<br /> <br /> Các chủ thể cung vốn<br /> 1. Chính phủ<br /> 2. Doanh nghiệp<br /> 3. Cá nhân hoặc hộ gia Vốn<br /> đình<br /> <br /> Thị<br /> trường<br /> tài chính<br /> <br /> Vốn<br /> <br /> Các chủ thể cầu vốn<br /> 1. Chính phủ<br /> 2. Doanh nghiệp<br /> 3. Cá nhân hoặc hộ gia<br /> đình<br /> <br />  Cơ sở hạ tầng tài chính<br /> <br /> TÀI CHÍNH TRỰC TIẾP<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 3<br /> <br /> Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ<br /> <br /> Các chủ thể tài chính<br /> <br /> Tài chính công<br /> Được ñaëc tröng baèng caùc quyõ tieàn teä cuûa caùc ñònh<br /> <br /> Tài chính công<br /> <br /> cheá thuoäc khu vöïc coâng gaén lieàn vôùi vieäc thöïc hieän<br /> chöùc naêng cuûa nhaø nöôùc.<br /> <br /> Tài chính<br /> doanh nghiệp<br /> <br /> Thị trường<br /> tài chính<br /> <br /> Tài chính các<br /> ĐCTC trung<br /> gian<br /> <br /> Hình thaønh<br /> <br /> Quyõ tieàn<br /> teä<br /> <br /> Söû duïng<br /> <br /> Tài chính hộ<br /> gia đình<br /> <br /> Tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> Tài chính cá nhân, hộ gia đình<br /> <br /> Taøi chính doanh nghieäp bao goàm heä thoáng caùc quan heä kinh<br /> <br /> Laø vieäc hình thaønh vaø söû duïng quyõ tieàn teä trong caùc<br /> <br /> teá naûy sinh trong quaù trình phaân phoái caùc nguoàn taøi chính gaén<br /> <br /> hoä gia ñình vaø caù nhaân.<br /> <br /> lieàn vôùi vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä nhaèm phuïc<br /> vuï cho nhu caàu saûn xuaát kinh doanh, cung caáp dòch vuï cuûa<br /> doanh nghieäp<br /> Hình thaønh<br /> <br /> Quyõ tieàn<br /> teä<br /> <br /> Hình thaønh<br /> <br /> Thị trường tài chính<br /> <br /> Taøi chính caùc toå chöùc taøi chính trung gian phaûn aùnh<br /> hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc toå<br /> chöùc taøi chính phi ngaân haøng nhö coâng ty baûo hieåm,<br /> quyõ hoã trôï phaùt trieån, quyõ ñaàu tö phaùt trieån, quyõ tín<br /> duïng với vai troø laø caàu noái töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu<br /> voán.<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Quyõ tieàn<br /> teä<br /> <br /> Söû duïng<br /> <br /> Söû duïng<br /> <br /> Tài chính các định chế tài chính trung gian<br /> <br /> Hình thaønh<br /> <br /> Quyõ tieàn<br /> teä<br /> <br /> Söû duïng<br /> <br /> Thị trường tài chính<br /> <br /> Thị<br /> trường<br /> tiền tệ<br /> TT hối<br /> đoái<br /> <br /> TT vay<br /> nợ ngắn<br /> hạn<br /> <br /> Thị<br /> trường<br /> vốn<br /> TT liên<br /> ngân<br /> hàng<br /> <br /> TT chứng<br /> khoán<br /> <br /> TT vay<br /> nợ dài<br /> hạn<br /> <br /> 4<br /> <br /> Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ<br /> <br /> COÂNG CUÏ TAØI CHÍNH<br /> <br /> Cơ sở hạ tầng tài chính<br />  Cơ sở hạ tầng tài chính: là khuôn khổ các luật lệ và hệ thống<br /> làm nền tảng để các bên (tiết kiệm – cho vay, đi vay – đầu tư) lập<br /> kế hoạch đàm phán và thực hiện các giao dịch tài chính<br /> <br /> Coâng cuï<br /> <br /> Coâng cuï thò tröôøng<br /> <br /> thò tröôøng voán<br /> <br /> tieàn teä<br /> Tín phieáu<br /> <br /> Chöùng chæ<br /> <br /> kho baïc<br /> Hôïp ñoàng<br /> <br /> Thöông<br /> <br />  Các thành phần của cơ sở hạ tầng tài chính<br /> <br /> tieàn göûi<br /> <br /> mua laïi CK<br /> <br /> phieáu<br /> <br /> Chaáp phieáu<br /> <br /> Traùi phieáu<br /> <br /> Coå phieáu<br /> <br /> • Hệ thống luật pháp và quản lý nhà nước<br /> Traùi phieáu<br /> <br /> Traùi phieáu<br /> <br /> Coå phieáu<br /> <br /> Coå phieáu<br /> <br /> chính phuû<br /> <br /> coâng ty<br /> <br /> thöôøng<br /> <br /> öu ñaõi<br /> <br /> Khaùc<br /> <br /> Chöùng khoaùn<br /> <br /> • Thông tin (trung tâm thông tin tín dụng, tổ chức định mức tín<br /> nhiệm)<br /> <br /> phaùi sinh<br /> <br /> ngaân haøng<br /> <br /> • Nguồn lực và cơ chế giám sát thực thi<br /> <br /> • Hệ thống thanh toán và hỗ trợ giao dịch chứng khoán<br /> <br /> Hôïp ñoàng<br /> <br /> Hôïp ñoàng<br /> <br /> Hôïp ñoàng<br /> <br /> Hôïp ñoàng<br /> <br /> quyeàn choïn<br /> <br /> kyø haïn<br /> <br /> giao sau<br /> <br /> hoaùn ñoåi<br /> <br /> (Vũ Thành Tự Anh (2007), Tài chính phát triển, FETP)<br /> <br /> Chức năng của hệ thống tài chính<br />  Làm cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư<br />  Sàng lọc, chuyển giao, và phân tán rủi ro<br />  Giám sát doanh nghiệp<br />  Vận hành hệ thống thanh toán<br /> <br /> (Huỳnh Thế Du(2011), Giới thiệu hệ thống tài chính, Tài chính phát triển, FETP)<br /> (Đỗ Thiên Anh Tuấn (2014),Tổng quan hệ thống tài chính Việt Nam, FETP)<br /> <br /> Quan hệ giữa phát triển tài chính và tăng<br /> trưởng kinh tế<br /> Giảm chi phí<br /> giao dịch<br /> <br /> Cải tiến công<br /> nghệ<br /> <br /> Sàng lọc và<br /> hỗ trợ các dự<br /> án hiệu quả<br /> <br /> Tăng hiệu<br /> quả sử dụng<br /> vốn<br /> <br /> Tăng trưởng<br /> kinh tế<br /> <br /> Giảm bất cân<br /> xứng thông<br /> tin và rủi ro<br /> <br /> HTTC hoạt<br /> động hiệu<br /> quả<br /> <br /> Tăng tiết<br /> kiệm, đầu tư<br /> <br /> 4. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế<br /> 4.1. Taøi chính laø coâng cuï phaân phoái toång saûn<br /> <br /> Tinh thần nhà<br /> đầu tư<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> phaåm quoác daân<br /> 4.2. Taøi chính laø coâng cuï quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó<br /> moâ neàn kinh teá.<br /> <br /> 5<br /> <br />